2000—Ekɔ ɔnɔnyi wotshikitanyi l’ekina?
ONDE ekɔ dikambo dimɔtshi dia diayetɛ ɔnɔnyi wa 2000 ɔnɔnyi woleki ekina? Suke la wanɛ tshɛ wodjashi lo wedja wa l’Erɔpɛ wa lo wɛsta ndo wa l’Amɛrika wa nɔrdɛ mbɔsaka ɔnɔnyi ɔsɔ oko ɔnɔnyi wa ntondo wa yinga ya sato y’ɛnɔnyi. Anto wekɔ lo nɔngɔsɔla akambo wa mamba dia sala difɛstɔ di’ɔnɔnyi ɔsɔ. Ntango ya weke weke yakɛndakɛnda la wolo w’abanga yekɔ lo panema dia mbadiaka sɛkɔndɛ tshɛ edja ndo lam’ayotatɛ yinga y’oyoyo y’ɛnɔnyi. Wekɔ lo nɔngɔsɔla awandja wa weke wayotshumanya lokema l’anto dia nɔ mishiki lo Difɛstɔ dia Lushi Lalalɛ Ɔnɔnyi w’Oyoyo. Epila wofundami ɛtɛkɛta ɛmɔtshi wɛnya ekomelo ka yinga mɔtshi y’ɛnɔnyi wekɔ lo sondjama lo makashinyi wa l’esomba wa totshitshɛ ndo wa l’esomba wa weke.
Ɛtɛmwɛlɔ ndo vɔ lawɔ, oyadi wa weke kana wa totshitshɛ, hawototshikala l’ɔnɔngɔ dia sala difɛstɔ sɔ di’ɔnɔnyi w’otondo. L’etatelo k’ɔnɔnyi wayaye, Papa l’Ɔrɔma Jean-Paul II ayonda lɔkɛndɔ otsha l’Isariyɛlɛ dia tɔlɔmbɔla Aseka Mupɛ w’Ase Ɔrɔma lo kɛnɛ kelɛwɔ ɔnɛ “Jibile ya yinga y’ɛnɔnyi kinunu yaki Aseka Mupɛ w’Ase Ɔrɔma.” Fɔnyamaka dia l’asa amɛngɔdi miliyɔ hiende l’etenyi la miliyɔ shamalo, oyadi andjashi Nzambi kana wanɛ wele paka la mposa ka mɛna akambo, wekɔ lo ndjâlɔngɔsɔla dia ntshɔ l’Isariyɛlɛ ɔnɔnyi wayaye.
Lande na kasangoya anto efula ngasɔ dia ntshɔ l’Isariyɛlɛ na? Lam’akandatɛkɛtaka lo lokombo la Papa l’Ɔrɔma, Cardinal Etchegaray, owandji ɔmɔtshi wa lo Vatikano, akate ate: “Ɔnɔnyi wa 2000 ekɔ difɛstɔ dia eohwelo ka Kristo la lɔsɛnɔ lande lo wodja ɔnɛ. Ɔnkɔnɛ, oyelo wa Papa l’Ɔrɔma lanɛ keema dikambo dia diambo.” Ngande wakakatanyawɔ ɔnɔnyi wa 2000 la Kristo na? Anto efula kanyiyaka ɔnɛ naka tambokoma l’ɔnɔnyi wa 2000 kete ɛnɔnyi 2000 wambokoka tatɛ oma l’eotwelo ka Kristo. Ko onde kanyi shɔ yekɔ mɛtɛ? Ɛsɔ tênde yema.
Ɔnɔnyi wa 2000 wekɔ ohomba wa mamba le ase ɛtɛmwɛlɔ ɛmɔtshi. Vɔ shikikɛka ɔnɛ l’ɔnɔnyi wayaye kana suke l’ɔnɔnyi ɔsɔ, Yeso ayokalola lo Dikona di’Ɔlivɛ ndo ta di’Aramangɛdɔna, diatawɔ lo dibuku di’Enyelo, diayɔlɔma l’okidi wa Mengido. (Enyelo 16:14-16) Dia ndjâlɔngɔsɔla la ntondo k’akambo asɔ, nkama y’Ase États-Unis wekɔ lo sondja mvudu yawɔ la efula ka diangɔ diawɔ ko wekɔ lo monɔ otsha l’Isariyɛlɛ. Dia kimanyiya wanɛ wahakoke tshika mvudu yawɔ, vate osambisha ɔmɔtshi weyama efula lo wodja w’États-Unis akalake dia mɛnya okalwelo wa Yeso lo televiziɔ—lo kulɛrɛ tshɛ!
Lo wedja wa l’Erɔpɛ wa lo wɛsta la wa l’Amɛrika wa nɔrdɛ, anto wekɔ lo taleke ndjâlɔngɔsɔla dia sapola yinga ya sato y’ɛnɔnyi. Koko ase wedja ekina wekɔ lo ntsha awui awɔ, hawodje ndo dikambo sɔ yimba. Anto asɔ, vɔ mboleki ndo efula l’andja ɔnɛ, hawetawɔ ɔnɛ Yeso y’Ose Nazarɛta aki Mɛsiya. Vɔ hawetawɔ ndo wadielo w’ɛnɔnyi w’ɔnɛ ɛnɔnyi wa la ntondo ka Kristo kana wa lo nshi ya Nkumɛso.a Ɛnyɛlɔ, waa mizilima efula wekɔ l’alamanaka wakiwɔ vamɛ; lo ndjela alamanaka akɔ, ɔnɔnyi wayaye ayonga ɔnɔnyi wa 1420 koko aha ɔnɔnyi wa 2000. Waa mizilima mbadiaka ɛnɔnyi awɔ oma l’ɔnɔnyi wakalawɔ ɔprɔfɛta Muhammad oma la Mecque otsha la Médine. Lo tshɛ kawɔ, anto wa l’andja ɔnɛ wekɔ lo kamba la weho w’alamanaka 40 wotshikitanyi.
Onde ɔnɔnyi wa 2000 pombaka monga ohomba efula le Akristo? Onde Ngɔndɔ ka Ntondo 1, 2000 ekɔ mɛtɛ lushi l’ohomba efula, lotshikitanyi la nshi nkina nyɛ? Tayokadimola wembola ɛsɔ lo sawo diayela.
[Footnote]
a Lo wadielo w’ɛnɔnyi w’ɔnɛ ɛnɔnyi wa la ntondo ka Kristo kana wa lo nshi ya Nkumɛso, akambo wakasalema la ntondo k’etena katawɔ ɔnɛ kakotɔ Yeso nɔngama l’ɛnɔnyi wa “N.K.” (la ntondo ka Kristo); akambo wakayosalema l’ɔkɔngɔ mbidjama l’ɔnɔngɔ w’ɛnɔnyi wa “Ɔ.NK.” (Anno Domini—“l’ɔnɔnyi wa Nkumɛso.”) Koko, efula k’ambewi wa mukanda ndekaka nanga kamba la tɔtɛkɛta tahatombi oma l’ɛtɛmwɛlɔ t’ɔnɛ “N.T.D.” (la ntondo ka tena diaso nɛ) la “T.D.” (lo tena diaso nɛ.)
[Caption]
[Footnote]