Sho tekɔ weho w’anto wele la mbetawɔ
Tekɔ lo mbewoya lokumu l’ɔlɔlɔ lo dikambɔ di’eponga dia la Taïwan
LA TAÏWAN, avula ndɔka mbala la mbala, diɔ diakɔ diele ɔnɔnyi tshɛ vɔ munaka eponga mbala hiende. Koko, tena dimɔtshi avula hawoyɔlɔka lo nshi yahombama, ko dikambɔ ndjokolongɔka. Ko onde okambikambi wa dikambɔ tohekɔka naka ekambɔ kande kambokolongɔ? Kema. Nde mbeyaka dia etete ekɔ ohomba. Nde monɛka woho mbala ka hende nto. Lâsɔ, naka woho wambondoyonɛ wamboyohomana l’avula kete nde tongaka la dinela dia dimɛna. Ɔsɔku mbatongaka mbala mɔtshi wônelo ndo dinelo dia lo nyuma.
Totetemale lo dinela dia lo nyuma
L’edja kɛnɔnyi, Ɛmɛnyi wa Jehowa wa la Taïwan wakakambe la wolo dia monɛ ndo mina tɔngɔ y’akambo wa mɛtɛ wa l’Afundelo l’ahole amɔtshi wakɛnamaka oko hatɔtɔ elowa. Ɛnyɛlɔ lo ɛtshi ka nkɛtɛ kelɛwɔ Miao-li. Lɛsɔ, anto waketawɔka esambishelo paka yema tsho. Ɔnkɔnɛ, l’ɔnɔnyi wa 1973 atshukanyi amɔtshi wele ambatshi mboka wa pondjo wakatomama dia tokamba lɛkɔ oko apandjudi wa Diolelo wa lo tena tshɛ. L’etatelo tɔtɔi toto mbakɛnyaka nsaki kawɔ lo lokumu l’ɔlɔlɔ. Koko, kombeta edja, vɔ wakayoshishaka saki kaki lawɔ. Oma lâsɔ, wakayotomaka ambatshi mboka wotshikitanyi asɔ otsha l’ɛtshi kekina ka nkɛtɛ.
L’ɔnɔnyi wa 1991 wakatome akadiyɛso w’ambatshi mboka wotshikitanyi akina ahende l’ɛtshi kɛsɔ ka nkɛtɛ. Koko ndo mbala kɛsɔ, akɛnama di’anto wa lɛkɔ kondjashaka l’akambo wa lo nyuma. L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi engana eto, ambatshi mboka wotshikitanyi asɔ wakayotomama l’ɛtshi ka nkɛtɛ kakɛnamaka dia anto wayetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ. Ɔnkɔnɛ, l’etena kɛmɔtshi wodja ɔsɔ wakatshikala aha l’anto tomama lɛkɔ.
Weolo wa mbala ka hende ambotondja etombelo w’ɔlɔlɔ
Lo Ngɔndɔ ka Divwa 1998, yɛdikɔ yakɔsama dia ntsha tshɛ dia nyanga bɛtshi dia nkɛtɛ diakoka tɔ elowa lo mbilo ka woke kahawatakahɛ ndoko onto ka la Taïwan. Ngande wakakoke dikambo sɔ salema na? Diɔ diakasalema, lo toma lo tshanda mɔtshi yɛdikɔ y’ambatshi mboka wotshikitanyi 40 dia tokamba l’ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ kele l’anto efula kewɔ watakahɛ ndoko onto.
Esomba ehende wa lo lɛtshi la nkɛtɛ la Miao-li waki l’atei wa wɛnɛ wakahombe ambatshi mboka wotshikitanyi asɔ tshɔ dia tosambisha. Wakatome akadiyɛso anɛi w’enyemba dia tokamba lɛkɔ ngɔndɔ shato woho wa menda nganɛ wayolongola anto lokumu l’ɔlɔlɔ. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa vɔ koma lo bɛtshi dia nkɛtɛ sɔ, vɔ wakatome alapɔlɔ wa dimɛna efula lo kɛnɛ kendana la lofulo l’anto wayasha wakawatane l’ɛtshi kɛsɔ ka nkɛtɛ. Oya l’ekomelo ka ngɔndɔ shato yakawahombe sambisha l’esomba ɛsɔ, vɔ wakeke l’anto efula Bible lawakawɔ. Vɔ wakatatɛ sala olui wa wekelo wa dibuku l’ekimanyielo k’ekumanyi kɛmɔtshi k’oma l’etshumanelo kaki la suke la dihole sɔ.
Akadiyɛso asato latei awɔ wakate dia vɔ nangaka tetemala la kokɛ ‘tɔngɔ’ yakayolaka dimɛna shɔ. Diakɔ mbele, ahende l’atei w’akadiyɛso asɔ wakasɔnama dia tetemala la kamba l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ oko ambatshi mboka wotshikitanyi, ndo kadiyɛso kasato akatetemala kamba l’ɛtshi kɛsɔ ka nkɛtɛ oko ombatshi mboka wa pondjo. Ekumanyi kɛmɔtshi k’oma l’etshumanelo kosukanyi l’ɛtshi kɛsɔ ka nkɛtɛ akônɔ dia ndjâkimanyiya. Anto ndekana 60 wakayele dako dia ntondo dia lo sɛkɛ diakashama l’ɛtshi kɛsɔ ka nkɛtɛ. Nshi nyɛ, etshumanelo kosukanyi la wɔ kekɔ lo mbâkimanyiya dia vɔ salaka nsanganya mbala la mbala Lushi la Lomingu, lâdiko dia wekelo wa dibuku. Kem’edja, etshumanelo k’oyoyo mbeyaka mbatema l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ.
Etete akela ɛtshɔkɔ lo bɛtshi dikina dia nkɛtɛ dia la Taïwan
Anto wa lo bɛtshi dikina dia nkɛtɛ waketawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ yoho yakɔ yamɛ. Lo ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ ka lo nɔrdɛ ɛsta ka lo disɛnga dielɛwɔ I-lan, etshumanelo k’oyoyo ka Wekelo wa Dibuku kakatema l’ɛtshi ka nkɛtɛ kakakambe ambatshi mboka wotshikitanyi wakatomama lo tshanda mɔtshi tsho.
Lam’akandatasambishaka lo luudu la luudu la dikɔlɔ dimɔtshi, ombatshi mboka ɔmɔtshi wotshikitanyi akahomana la dikɛnda dimɔtshi dia pami ko nde akawosha dikatshi dia leeta di’oya lo nsanganya ya l’etshumanelo. Dikɛnda sɔ akawombola mbala kakɔ ɔtɔi ate: “Onde dimi kokaka ndja lo losanganya loyi la dikɔlɔ? Ko naka eelo, lâsɔ ahombami ndɔta?” Ombatshi mboka ɔsɔ akayokomaka l’anto enanɛi wakekaka la nde Bible lomingu tshɛ. Kombeta edja, efula l’atei w’ambeki wa Bible asɔ wakɔshi yɛdikɔ vamɛ dia koma apandjudi wa lokumu l’ɔlɔlɔ, l’oyango wa vɔ nongola batismu.
Onto okina, paka l’osomba akɔ wamɛ, akatshɔka lo luudu la nzambi ɛnɔnyi efula, koko nde kokoka tana onto lawetsha Bible. Lam’akandoke dia wekelo wa Bible, nde akate ate etena ka dimi mbeka Bible kɛsɔ kambokoka. Wakokeketsha dia nde nɔngɔsɔlaka wekelo ande la ntondo. Lam’akaye ombatshi mboka wotshikitanyi watomawɔ lo tshanda mɔtshi tsho dia ndjeka la nde, nde akatane dia mama kɛsɔ akashidi nɔngɔsɔla “wekelo” ande lo funda wembola wa lo dibuku diakawahombe mbeka la nde lo kalupɛ yande. Ndo nde akafunde ekadimwelo w’oseka dimbola tshɛ. Nde akafunde nto avɛsa tshɛ woshilami lo wekelo akɔ. Mbala ka ntondo kakaye kadiyɛso dia ndjeka la nde, nde akatane dia womoto ɔsɔ amboshila nɔngɔsɔla totshapita tosato t’etatelo!
Etombelo wa ngasɔ mbakonge ndo l’osomba wa Dongshih l’atei atei wa wodja wa Taïwan. Ambatshi mboka wotshikitanyi watomawɔ dia kamba tshanda mɔtshi tsho wakakahɛ anto tobukubuku 2000 lo ngɔndɔ shato yakawakambe l’ɛtshi kɛsɔ ka nkɛtɛ. Oya l’ekomelo ka ngɔndɔ ka sato k’olimu awɔ, vɔ wakekaka Bible l’anto 16. Osomba ɔsɔ wakalanyema efula la didimu dia nkɛtɛ diakonge lo Ngɔndɔ ka Divwa 21, 1999, l’atei atei wa Taïwan, koko anto amɔtshi wayasha wekɔ lo tetemala pama lo nyuma, kânga mbahombawɔ salaka wonya a tango w’otondo dia tɔtɔ lo nsanganya lo Mbalasa ka Diolelo koleki suke. Eelo mɛtɛ, etete kekɔ ohomba dia sho kondja etombelo kana dina dia dimɛna, oyadi dina dia l’emunyi kana dia lo nyuma.
[Kartɛ ka lo lɛkɛ 8]
(Dia mbeya awui tshɛ enda l’okanda)
CHINA
Taïwan Strait
TAÏWAN
[Efundelo wɛnya kanga]
Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.