BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w01 5/1 lk. 13-18
  • Todje yimba l’elimu wa diambo waki Nzambi

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Todje yimba l’elimu wa diambo waki Nzambi
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Elimu wa nkudu ndo wa diambo
  • Akokayɛ mbuta l’ekomelo na?
  • Elimu wa diambo wayotshama lo nshi yayaye
  • Todje yimba le ɔnɛ latsha akambo wa mamba!
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Jobo
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2006
  • “Olongamɛke le Jehowa”
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2022
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
w01 5/1 lk. 13-18

Todje yimba l’elimu wa diambo waki Nzambi

“We [Jehowa, Nzambi kami,] akambu wa mamba wakayatshi, la tukanyi takayakani lu dikambu diasu, weko efula; nduku ledimi la ye.”​—OSAMBU 40:5.

1, 2. Djembetelo yakɔna yele laso lo kɛnɛ kendana l’elimu wa diambo waki Nzambi, ndo dikambo sɔ pombaka totshutshuya dia sho sala dui diakɔna?

ETENA kadiayɛ Bible, wɛ kokaka mɛna esadi eto dia Nzambi akasalɛ wodja ande w’edjedja, mbut’ate Isariyɛlɛ akambo wa diambo. (Jashua 3:5; Osambu 106:7, 21, 22) Kânga mbahayekɛ Jehowa lonya lande l’akambo w’anto lo yoho shɔ, sho mɛnaka akambo efula wotodingi wɛnya elimu ande wa diambo. Ɔnkɔnɛ, sho kokaka mbuta kamɛ l’omembi w’esambo ɔnɛ: “[Jehowa] li, ndi elimu aye efula li! La yimba mbakayêtungi tshe. Kete yambulula too l’ekundji aye.​—Esambu 104:24; 148:1-5.

2 Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula hawetawɔ ndo mɔnyɔlaka tolembetelo t’eshika tɔsɔ tɛnya elimu waki Otungi. (Romo 1:20) Koko le so, ekɔ ɔlɔlɔ ndo sunganaka dia sho kana yimba l’elimu ɛsɔ ndo mbeya kiongamu ndo ɔkɛndɛ wele laso otsha le Otungi aso. Jobo tshapita 38 polo 41 tokimanyiyaka efula lo dikambo sɔ, nɛ dia lo totshapita tɔsɔ, Jehowa akakotola yambalo ya Jɔbɔ otsha l’akambo amɔtshi wendana l’elimu Ande wa diambo. Nyɛsɔ tɔsɛdingole wembola ɛmɔtshi wakonyiya Nzambi.

Elimu wa nkudu ndo wa diambo

3. Oko wɔkɔndwamidiɔ lo Jobo 38:22, 23, 25-29, Nzambi akoke Jɔbɔ wembola lo kɛnɛ kendana l’akambo akɔna?

3 Mbala kɛmɔtshi, Nzambi akambola Jɔbɔ ate: “Undi, we akoto lo waumbelu wa lungi l’ekama la tshitshi, kana mena waumbelu wa mboko ya mvula, wakamalamaka ne dia etena ka pa, ne dia nshi y’ata?” L’ahole efula wa lo nkɛtɛ kaso kɛnɛ, longe l’ekama la mbɔkɔ y’avula ekɔ diangɔ diɛna anto lushi la lushi. Nzambi akatetemala la mumbola ate: “Akona akadihwela mvula mbuka, kana mbatela ndjadi la dikhungula osese, dia ndosha mvula lu kete yahadjashi antu, l’usui wa shenga waha la antu; dia ndoshiya kete y’anyanya y’oseko ashi, dia menya kete adiyu? Undi, mvula eko la shi? Akona akuti apopo wa dihohe? Uma l’utema akona wakatumbi ashi w’ukamu? Akona akuti lungi la tshitshi?”​—Jobo 38:22, 23, 25-29.

4-6. Lo yoho yakɔna yele ewo k’onto lo kɛnɛ kendana la longe l’ekama kekɔ mondo mondo?

4 Anto amɔtshi wasɛna l’ahole wasalema awui tshɛ paka lo wenya ndo wele l’ohomba wa mbeteta mbɔsaka longe l’ekama oko tshondo ya wekamu ɔmɔtshi. Koko, efula k’anto akina mbɔsaka longe l’ekama oko ɛngɔ k’ɔlɔ menda lo eleko ka tshitshi ka la mputu ndo oko ɛngɔ kasha anto diaaso dia ndjakimɔ l’elimu ɛmɔtshi wa lânde. Aha la mbohɛ wembola waki Nzambi ɛsɔ, onde mɛtɛ wɛ mbeyaka elɛwɔ longe l’ekama, kana woho welɔ? Lo mɛtɛ, sho mbeyaka woho wele longe l’ekama l’efula, mbala mɔtshi oma lo waa fɔtɔ ya atota wa longe l’ekama wa l’emamu w’ashi (congères) kana nɛ dia tambɛnaka efula ka longe l’ekama la washo aso nganɛ. Ko ayotota dikambo dia tokamakama tele lo longe la tshitshi na? Onde wɛ mbeyaka nganɛ wetɔ, kana ondo onde wɛ ambotisɛdingolaka oma lɛnɛ ayatɔ?

5 Anto amɔtshi waketsha ɛnɔnyi akumi lo mbeka tokamakama tele lo longe la tshitshi ndo lo tiɔsaka fɔtɔ. Kiamakama ɔtɔi ya longe la tshitshi kokaka monga la tɛtshi ta longe 100 ta wɛma fifɔ totshikitanyi ndo t’amɛna efula. Dibuku Atmosphere, mbutaka ɔnɛ: “Toho taheyama mbadia ta tɛtshi tele l’okama wa longe mbeyamaka le anto tshɛ, ndo kânga mbata wa nomb’ewo ɔnɛ ndoko ɔlɛmbɛ w’oma lo diangɔ diakatongama wakoka shimba okakitwanelo atɔ, ndoko lushi lakawatane tɛtshi tohende ta l’okama wa longe tele woho ɔtɔi. Wilson Bentley aketsha yɛdikɔ y’ɛnɔnyi 40, dia sala eyangelo wa mamba lo dikambo sɔ lo tasɛdingolaka ndo lo tandaka ekama wa longe fɔtɔ la microscope ande aha la nde tana tɛtshi tohende ta longe tafɔna.” Ndo oyadi kânga kotanaka lo pai tɛtshi tohende tafɔna ta longe l’ekama, onde diambo diele l’anto lo dikambo di’ekama wa longe wotshikitanyi diayoshila?

6 Ohɔ wombola ɔnɛ waki Nzambi: “Onde we akoto lu waumbelu wa lungi l’ekama la tshitshi?” Anto efula fɔnyaka ɔnɛ lo wange mbombama longe l’ekama. Onde wɛ fɔnyaka dia wɛ kokaka tshɔ lɛnɛ ombama longe l’ekama ko wɛ tadia tɛtshi ta weho la weho taheyama lofulo tele lo longe l’ekama ndo mbeka woho wakatatongama? Ansiklopedi ɔmɔtshi w’awui wa siansɛ mbutaka ɔnɛ: “Polo nd’ɛlɔ wateye kɛnɛ kele lo kiɔkɔ ya tangangɔ tele l’atei wa tokamakama tele ohomba dia kanya apɔpɔ w’ashi wa lo wange dia monga la tshitshi k’efula (–40 °C).”​—Osambu 147:16, 17; Isaya 55:9, 10.

7. Ngande wɛnaso dia ndoko k’ɔlɔ keya anto lo kɛnɛ kendana la mvula ngembe?

7 Ko kayotota dikambo dia mvula? Nzambi akambola Jɔbɔ ate: “Undi, mvula eko la shi? Akona akuti apopo wa dihohe?” Ansiklopedi akɔ wamɛ ɔsɔ shikikɛka ɔnɛ: “Lam’ele heyama shihodia akambo wendana la hiɛlɛlɛ, ndo woho wahashikimala loowe ndo tokamakama tele lo lɔpɛpɛ, ekɔ wolo monga la lokanyi lele shikaa lo kɛnɛ kendana la woho wakengama wange ndo wayowokomaka lo kɔsha apɔpɔ wa mvula.” Aha la ntshɔ etale, waa nomb’ewo wakasha dilembetshiyelo dimɔtshi, koko vɔ hawokoke mɛtɛ nembetshiya dimɛna elɛwɔ mvula. Koko, wɛ mbeyaka dia mvula ndɔka, ndɔyaka nkɛtɛ, mbishaka tombatomba ɛtɛtɔ, ndo kimanyiyaka dia diangɔ sɛna ndo dia lɔsɛnɔ lakɔ monga dimɛna.

8. Lande na kele ɛtɛkɛta waki Paulo wele lo Etsha 14:17 ekɔ ɛtɛkɛta w’eshika?

8 Onde wɛ hakoke mbetawɔ ɛtɛkɛta ɛnɛ waki ɔpɔstɔlɔ Paulo w’ekomelo? Nde akakeketsha anto akina dia vɔ mbeya ɔnɛ elimu ɛsɔ wa diambo wekɔ l’Otungi awɔ. Paulo akate lo dikambo diaki Jehowa Nzambi ate: “Keli ndi kundjatshika aha la djimbitelu, ne dia ndi akâtshela ololo; akanyoloshiya mvula uma l’ulungu, la deku dia nfudia mbu ya nde, akalutsha etema anyu la mbu ya nde la ongenongeno.”​—Etsha 14:17; Osambu 147:8.

9. Elimu wa diambo waki Nzambi, ngande wɛnyawɔ nkudu kele lande?

9 Aha la tamu, Ɔnɛ lakatshe elimu ɛsɔ wa diambo ndo w’ohomba efula ekɔ la lomba loleki tshɛ ndo la nkudu k’efula. Lo kɛnɛ kendana la nkudu kande, tokane lomba lo dikambo nɛ: vɔ mbutaka dia mvula ngembe 45000 ndɔka lushi tshɛ, ndo weho wa mvula shɔ ndɔka ndekana miliyɔ 16 l’ɔnɔnyi. Dikambo sɔ nembetshiyaka dia wonya watɛkɛtaso ɔnɛ weho wa mvula ya ngasɔ oko 2000 yekɔ lo ndɔ l’ahole amɔtshi. Wange wa mvula ngembe woleki wolo tshɛ, mongaka la wolo wɛdimi la bɔmbɛ atomikɛ dikumi ya woho wakawakande lam’akalɔmaka Ta dia Hende di’Andja w’Otondo. Yema mɔtshi ya wolo yele la wange asɔ mɛnamaka oko angadimu wa ndjadi. Angadimu wa ndjadi asɔ hawotsha wɔma oto, koko vɔ mbishaka ndo nkɛtɛ weho ɛmɔtshi w’azotes wakoma la nkɛtɛ ndo walesha tombatomba oko ɛtɛtɔ kokongaka lo nkɛtɛ. Ɔnkɔnɛ, dingadimu dia ndjadi ekɔ yoho ya nkudu kɛnama, kela ndo ɛlɔlɔ efula.​—Osambu 104:14, 15.

Akokayɛ mbuta l’ekomelo na?

10. Ngande wakokayɛ kadimola lo wembola wele lo Jobo 38:33-38?

10 Ohoyakitsha lo dihole dia Jɔbɔ, ɔnɛ lele Nzambi Kanga-Nkudu-Tshɛ akawoke wembola. Wɛ ayɛna di’anto efula hawoleke mbidja yimba l’elimu wa diambo waki Nzambi. Jehowa tokaka wembola ɛnɛ wele lo Jobo 38:33-38 ɔnɛ: “We mbeyaka adjangu wa l’ulungu? We la wulu wa nshikike diulelu diawo lu kete? We mbeyaka mbedia diui pulu ndu lu wangi, dia ndjaloshiya mvula? We mbeyaka ntuma ndjadi, ku yo ntsho? La yo mbeyaka nkutela vati: Shu ane? Akona akadji yimba l’atei a wangi wa tshududu, kana mbisha lungi ewu? Akona eli la yimba ya mbala efula ka wangi? Akona eya ntshulula ashi wa lu atapa wa dikuhu dia l’ulungu, lam’ambomotshama ditshu efula, ndu lam’ambukakatala kete wulu?”

11, 12. Naa akambo amɔtshi wɛnya dia Nzambi ekɔ Onto latsha elimu wa diambo?

11 Tambɔtɛkɛta paka awui angana ato wakatɛ Elihu Jɔbɔ, ndo tambɔsɛdingola wembola ɛmɔtshi wakalɔmbɛ Jehowa Jɔbɔ dia nde kadimola “uku pami!” (Jobo 38:3) Tekɔ lo mbuta shate wembola “ɛmɔtshi” nɛ dia lo Jobo tshapita 38 la 39, Nzambi akatɛkɛta nto akambo akina wa diambo efula wendana la etongelo. Oko ɛnyɛlɔ, nde akatɛkɛta dikambo dia elui wa tɔɔtɔ wa l’olongo. Onto akɔna eya ɛlɛmbɛ kana adjango wayelawɔ? (Jobo 38:31-33) Jehowa akakotola yambalo yaki Jɔbɔ oya lo nyama la fudu mɔtshi, oko: kimbwe, dingwangwa, pele, mangana, ndjate, teke (dikɔndɛ), falasa ndo pongo. Nzambi akambola Jɔbɔ kana nde akeke akambo wendana la nyama shɔ dimɛna dimɛna, mbut’ate, eongelo ndo mbekelo yawɔ. Ondo wɛ ayɔngɛnangɛna mbeka totshapita tɔnɛ, djekoleko naka wɛ nangaka falasa kana nyama kina.​—Osambu 50:10, 11.

12 Wɛ kokaka sɛdingola nto Jobo tshapita 40 la 41, lɛnɛ alɔmba Jehowa Jɔbɔ nto dia nde kadimola lo wembola wendana la ditongami dihende dia lânde. Lanɛ ondo wekɔ lo nanga tɛkɛta dikambo dia nguwo, nyama ka shaka heyama kele la wolo efula ndo dikambo dia nkɔndɛ (Shimiamba) ka lo ndjale ya weke. Nyama shɔ hiende yekɔ ditongami dia diambo diahomba kotola yambalo yaso. Nyɛsɔ têndake kɛnɛ kahombaso ndjota l’ekomelo.

13. Wembola waki Nzambi wakonge la shɛngiya yakɔna le Jɔbɔ, ndo ngande wakoka wembola ɛsɔ monga la shɛngiya le so?

13 Jobo tshapita 42 tɛnyaka etombelo waki la wembola waki Nzambi le Jɔbɔ. L’etatelo Jɔbɔ akalekaka kotola yambalo y’anto oya le nde ndamɛ ndo oya le anto akina. Koko lo mbetawɔ engwelo k’oma lo wembola wakawoke Nzambi, nde akayotshikitanyaka ekanelo kande ka yimba. Nde akasuya ate: “Kakiane dimi lambulimbitela nti: We mbeyaka ntsha akambu tshe, la nduku esangweyu kaye keye nkadimo. Akona one ambukumba aui waha la ewu? Elu, dimi lakateketaka akambu wakimi kumana fundu, akambu wa mamba wundeki wulu, wakimi kunimbitela.” (Jobo 42:2, 3) Eelo, l’ɔkɔngɔ wa nde mbidja yimba l’elimu wa diambo waki Nzambi, Jɔbɔ akate dia akambo asɔ waki mɛtɛ diambo efula le nde. L’ɔkɔngɔ wa sho sɛdingola elimu wa diambo wendana l’etongelo, sho lawɔ kokaka mambiyama la lomba ndo la nkudu kaki Nzambi. L’oyango akɔna na? Onde paka l’oyango wa mambiama tsho la nkudu k’efula kele la Jehowa ndo l’akoka ande? Ko kana ekɔ dikambo dikina diakoka minanda etema aso?

14. Davidi akandasale la ntondo k’elimu wa diambo waki Nzambi?

14 L’Osambu 86, sho tanaka kɛnɛ kakate Davidi, ɔnɛ lele l’osambo ɔmɔtshi wa l’etatelo akembe ate: “Olongo watosanyaka lotombo laki Nzambi; elimu watosanyaka woke woke ande. Yanyi yatolakanyaka yanyi kina; ndo otsho atoshaka otsho okina ewo.” (Osambu 19:1, 2, NW) Koko Davidi kopembetɛ lasɔ. L’Osambu 86:10, 11, sho mbadiaka ɔnɛ: “Ne dia we keli wuki; katutshaka akambu wa mamba; we weme keli [Nzambi]. [Jehowa] li, unimbitshiya mbuka kaye, ku dimi layokendakendaka lu mete kaye. Olongosole utema ami, dia dimi mbuka lukumbu laye woma.” Wɔma wakoke Davidi Otungi ande lo menda elimu ande wa mamba tshɛ, akôtshutshuya dia nde mbôka wɔma wɔsɔhanyi la dilɛmiyɛlɔ. Wɛ kokaka mboka lande na kakandasale woho ɔsɔ. Davidi konangaka nyangiya Ɔnɛ lele l’akoka wa sala elimu wa diambo ɛsɔ. Ndo sho lawɔ hatolange mbônyangiya.

15. Bonde kakasunganaka Davidi monga la wɔma wɔsɔhanyi la dilɛmiyɛlɔ otsha le Nzambi?

15 Davidi akahombe kanyiya ɔnɛ lam’ele Nzambi mbele la wolo waheyama mbɛdika ndo nde mbokime wolo akɔ lo lonya lande, lâsɔ nde kokaka kamba la wolo akɔ dia ndanya onto lahɔngɛnyangɛnya. Le wɔ, dui sɔ nembetshiya ɔnɛ ndoko d’ɔlɔ diayowɛna. Nzambi akambola Jɔbɔ ate: “Undi, we akoto lu waumbelu wa lungi l’ekama la tshitshi, kana mena waumbelu wa mboko ya mvula, wakamalamaka ne dia etena ka pa, ne dia nshi y’ata?” Longe l’ekama, mbɔkɔ y’avula, mvula ngembe, mpɛpɛ ya wolo la angadimu wa ndjadi wekɔ dihomɔ diakoka kamba la Nzambi. Ndo diangɔ sɔ diakandatonge diekɔ la nkudu ka mamba!​—Jobo 38:22, 23.

16, 17. Akambo akɔna wɛnya nkudu k’efula kele la Nzambi, ndo ngande wakandakambe la nkudu kɛsɔ lo nshi yakete?

16 Ondo wɛ mbeyaka mpokoso kɛmɔtshi kakatombe lo ngelo kanyu oma lo diangɔ sɔ dioshidiso, oyadi ponganɛndji, kana mpɛpɛ ya wolo, mvula ngembe kele la mbɔkɔ kana elola kɛmɔtshi ka shashimoya. Tɔshi ɛnyɛlɔ: la oya l’ekomelo k’ɔnɔnyi 1999, mpɛpɛ ya wolo yakonge lo lɛkɛ la sidɛ-owɛstɛ k’Erɔpɛ la shashimoya, aha la wanɛ wakeke akambo wendana la hiɛlɛlɛ mbeya. Mpɛpɛ shɔ yaki la lowango la kilɔmɛtɛlɛ 200 lo wonya ɔtɔi wa tango; ndo yakanyukola mvudu efula; yakanyukola dikundji di’atala ndo yakakɔsha mituka efula. Ohokanyiya yema: Lɔpɛpɛ lɔsɔ lakakundola kana mbɛdjawɛdja yɛdikɔ y’esongo miliyɔ 270, ndo esongo 10 000 paka lo parc de Versailles oto, ka l’andja w’osomba wa Paris. Miliyɔ ya nkumbo wakahombe atala. Ndo suke l’anto 100 wakavu. Akambo asɔ tshɛ wakasalema paka lo tshenyi ya wonya tsho. Ɔsɔ mɛtɛ aki wolo wa mamba!

17 Onto ɔmɔtshi kokaka mbɔsa mvula ngembe oko ɛngɔ kɛmɔtshi kakomɛ anto kaheyama ɔtɛ l’ekolo ndo kaheyama nɔmbɔla kana mbahemɛ. Ko kakɔna kakoka sala Kanga-Nkudu-Tshɛ, ɔnɛ lele l’akoka wa ntsha elimu wa diambo, naka nde kamba la diangɔ sɔ diele la nkudu lo yoho ya shikaa ndo yele l’oyango na? Nde akatshe dikambo sɔ lo nshi y’Abarahama, ɔnɛ lakeyaka dia Shushi ya nkɛtɛ k’otondo ambɛdika kɔlɔ k’anto wa l’esomba ehende, mbut’ate, Sɔdɔmɔ la Ngɔmɔra. Akambo wa kɔlɔ wakaleke lɔkɔ woho ɔnɛ wele akambo wakawasalaka wakakome polo ndo le Nzambi, ɔnɛ lakakimanyiya anto w’ɛlɔlɔ tshɛ waki l’esomba ɛsɔ dia vɔ tomba oma lɔkɔ. Ɔkɔndɔ mbutaka dia: “[Jehowa] akaloshiya Sodoma la Ngomora ekama wa tsho kame la dja uma l’ulungu.” Ɔsɔ aki nto olimu ɔmɔtshi wa diambo wakakokɛ anto w’ɔlɔlɔ ko ndanya anto wa kɔlɔ waki komonga ndoko l’elongamelo.​—Etatelu 19:24.

18. Naa akambo wa diambo watɛkɛta Isaya tshapita 25?

18 L’ɔkɔngɔ w’etena kɛmɔtshi, Nzambi akɔshi yɛdikɔ ya ndanya osomba wa Babilɔna k’edjedja, watɛkɛtawɔ ondo l’Isaya tshapita 25. Nzambi akatatshi ate osomba ɔmɔtshi ayoyala tɔngɔ to: “We ambete usumba tuta dia ave, ndu ngelu ka wulu elanyelu. Luudu la diulelu l’asi wedja lambuhandjo, lo haluhikama ntu.” (Isaya 25:2) Amɛngɔdi watshɔ nshi nyɛ dia tembola lɛn’aki Babilɔna k’edjedja shikikɛka dia dikambo sɔ diakakotshama. Onde elanyelo ka Babilɔna, akayohomana lohomana? Kema. Ndo sho kokaka mbetawɔ ɛtɛkɛta ɛnɛ waki Isaya w’ɔnɛ: “[Jehowa] li, we keli [Nzambi k]ami. Dimi layukutumbula, layandula lukumbu laye, ne dia we akatshi akambu wa mamba. We akashidiya alaka wakayalaki la kolamelu la mete.”​—Isaya 25:1.

Elimu wa diambo wayotshama lo nshi yayaye

19, 20. Naa ekotshamelo kakokaso nongamɛ lo kɛnɛ kendana l’Isaya 25:6-8?

19 Nzambi akakotsha prɔfɛsiya ka la diko kengo lo nshi yakete, ndo nde ayotsha elimu wa diambo lo nshi yayaye. Lo ndjela avɛsa wodingi Isaya 25:1, divɛsa diatɛkɛta ‘di’akambo wa diambo,’ wakatshe Nzambi, sho tanaka prɔfɛsiya kɛmɔtshi kasungana sho mbetawɔ kele kayokotshama oko wakakotshama elombwelo kaki Nzambi le Babilɔna. Naa ‘dikambo dia diambo’ diambolakema sɔ na? Isaya 25:6, mbutaka ɔnɛ: “[Jehowa] Kanga lulimbilimbi ayolongoswela antu tshe dambu di’ololo, dambu dia wanu w’ololo, dambu dieli la uhiho, dambu dia wanu wambolongoswama ololo.”

20 Ɛtɛkɛta ɛsɔ wayokotshama ndoko onyake l’andja w’oyoyo watokongɛ wakalake Nzambi. L’etena kɛsɔ, anto wayotshungɔ oma l’ekakatanu wɛnya anto efula pâ nshi nyɛ. Prɔfɛsiya ka l’Isaya 25:7, 8 shikikɛka dia Nzambi ayokamba la wolo ande w’otungi dia sala elimu wa diambo woleki wɛnɛ wakandasale lo nshi yakete: ‘Nde ayonya nyɔi pondjo; eelo, Nkumadiɔndjɔ Jehowa ayokitola asɔi oma lo dungi diawɔ. Nde ayonya wodja ande oma lo sɔnyi tshɛ kakawashama lanɛ la nkɛtɛ, nɛ dia Jehowa ndamɛ mbakadite.’ Ɔpɔstɔlɔ Paulo akayovusolaka ɛtɛkɛta wa lo divɛsa sɔ ndo akakambe ladiɔ dia mɛnya woho wayela Nzambi anto oya lo lɔsɛnɔ diɛsɛ oma lo eolwelo ka wanɛ wakavu. Ɔsɔ mɛtɛ ayonga olimu wa diambo efula!​—1 Koreto 15:51-54.

21. Naa elimu wa diambo wayosalɛ Nzambi wanɛ wakavu?

21 Ɔkɔkɔ okina wele asɔi tshɛ w’ɔkɛyi wayomɔ ele anto hawokaki hemɔ nto pondjo. Lam’aki Yeso lanɛ la nkɛtɛ, nde akakɔnɔla anto efula: nde akasɛnya totshungu, akakɔnɔla akanga wa mpoke, ndo akanga wa dikɔmɔ. Joani 5:5-9 totɛka dia nde akakɔnɔla onto laki etshumbe ɛnɔnyi 38 w’etondo. Wanɛ wakɛnyi dikambo sɔ, wakɔshi mɛtɛ dia aki dikambo dia mamba kana olimu wa diambo efula. Ndo ngasɔ mɛtɛ mbakidiɔ! Koko Yeso akatɛkɛta dia dikambo dimɔtshi dioleki diambo diayonga: dikambo diakɔ ko woho wayondolola wanɛ wakavu. Nde akate ate: ‘Tanyambake dia dikambo sɔ, nɛ dia etena kayokoka kayoka wanɛ tshɛ wele lo waombo wohɔma dui diande ko wayotomba, wanɛ wakatshaka akambo w’ɔlɔlɔ oya lo eolwelo ka lɔsɛnɔ.’​—Joani 5:28-29.

22. Bonde kakoka ase wola la wanɛ wasowa monga l’elongamelo lo nshi yayaye?

22 Dikambo sɔ diayokotshama weho akɔ tshɛ nɛ dia Jehowa mbakadilake. Akambo akina toshikikɛka dia lam’ayondokamba ndo wayondɔlɔmbɔla l’ɔlɔlɔ tshɛ nkudu kande, etombelo wa diambo efula wayonga. Osambu 72 mɛnyaka kɛnɛ kayondosala lo tshimbo y’Ɔnande lele Nkumekanga. Oma l’etena kɛsɔ anto w’ɔlɔlɔ wayɔngɔna. Wɔladi wayonga efula. Nzambi ayotshungola ase wola ndo wanɛ wasowa. Nde ndakaka ate: ‘Diangɔ dia ndɛ diayonga tshavutshavu la nkɛtɛ, kânga nkɛtɛ ya l’ɛtɛ w’akona yayɔngɔnya diangɔ dia ndɛ woho w’anyanya. Elowa awɔ wayonga lɛndalɛnda oko l’osomba [w’edjedja] wa Lɛbanɔna, ndo anto wayofulanɛ watekana oko adiyo w’ɔmɔngɛla lanɛ la nkɛtɛ.’​—Osambu 72:16.

23. Elimu wa diambo waki Nzambi pombaka totshutshuya dia sho sala dikambo diakɔna?

23 Lo mɛtɛ, tekɔ la shadiya ya mbidja yimba yaso l’elimu wa diambo waki Nzambi, lo kɛnɛ kakandatshe lo nshi yakete, kɛnɛ kasalande nshi nyɛ, ndo lo kɛnɛ kayondosala lo nshi yayaye. ‘Lotombo layale le Jehowa, Nzambi k’Isariyɛlɛ, latsha elimu wa diambo. Lokombo lande latombwame pondjo pondjo, ndo lotombo lande lalodia nkɛtɛ k’otondo. Ayale ɔsɔku.’ (Osambu 72:18, 19) Akambo asɔ mbahombaso sawolaka mbala la mbala ndo la wangasanu tshɛ sho l’ewotɔ aso ndo l’anto akina. Eelo, nyɛsɔ ‘tewoya lotombo lande l’atei wa wedja tshɛ, ndo l’atei w’anto tshɛ elimu ande wa diambo.’​—Esambu 78:3, 4; 96:3, 4.

Ngande wayoyokadimola?

• Ngande wɛnya wembola wakawambola Jɔbɔ dia ewo kele l’anto kekɔ l’elelo?

• Naa bɛnyɛlɔ dimɔtshi diendana l’elimu wa diambo waki Nzambi wɔtɛkɛtami lo Jobo tshapita 37-41 wakambiya na?

• Ngande wahombaso sala l’ɔkɔngɔ wa sho sɛdingola elimu ɛmɔtshi wa diambo waki Nzambi?

[Esato wa lo lɛkɛ 16]

Ahombayɛ mbuta lo kɛnɛ kendana la toho totshikitanyi ta longe l’ekama ndo dia nkudu ka mamba kele l’osase?

[Efundelo wɛnya kanga]

snowcrystals.net

[Esato wa lo lɛkɛ 18]

Nyɛsɔ tosawolake l’anto mbala la mbala lo kɛnɛ kendana l’elimu wa diambo waki Nzambi

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto