Ambotshɔ otsha la ntondo dia shidiya ɛlɛmbiɛlɔ!
“Dimi lakendi, menyi ku falasa ka wema kene, la one lakakiahami aki la uta. Wakawusha dembo dia kusu, ku ndi akatshu atalembia, ndu dia ntolembia.”—ENYELO 6:2.
1. Awui akɔna wa lo nshi yayaye wakɛnyi Joani l’ɛnɛlɔ?
OMA lo wolo wa nyuma ka Nzambi, ɔpɔstɔlɔ Joani akakoke sɛdingola ndo tɛkɛta dikambo dia wahemelo waki Kristo l’okudi oko Nkumekanga ɛnɔnyi oko 1800 la ntondo ka dikambo diakɔ ndjokotshama. Joani akahombe monga la mbetawɔ dia nde shikikɛ ɔnɛ kɛnɛ kakandɛnyi l’ɛnɛlɔ kayokotshama. Ndo sho lawɔ shikikɛka dimɛna dia wahemelo wa l’okudi wakatama ɔsɔ wakonge l’ɔnɔnyi wa 1914. La washo wa mbetawɔ, sho mɛnaka woho watatshu Yeso Kristo ‘atalɛmbia ndo dia shidiya ɛlɛmbiɛlɔ kande.’
2. Ngande wakatshe Diabolo lam’akashikikɛma Diolelo, ndo etombelo akɔna wakonge?
2 L’ɔkɔngɔ wa Diolelo shikikɛma, Satana akatshanyema oma l’olongo, dikambo sɔ diakotshutshuya dia nde ndɔsha la wolo ndo la nkɛlɛ tshɛ, koko nde kotondoya kânga yema. (Enyelo 12:7-12) Nkɛlɛ kande kamboleka konya di’awui wa l’andja ɔnɛ tamanya monga wolo efula. Mɛnamaka dia tshunda di’anto diambolana tshɛ lo tshɛ. Koko le Ɛmɛnyi wa Jehowa, dui sɔ diekɔ djembetelo yawaɛnya hwe dia Nkumekanga kawɔ ekɔ lo tatshu otsha la ntondo dia ‘shidiya ɛlɛmbiɛlɔ kande.’
Tshunda di’anto di’oyoyo diekɔ lo kengama
3, 4. (a) Etshikitanu akɔna wendana l’ɔlɔngɔswamelo wakasalema l’etshumanelo k’Akristo tatɛ oma lam’akashikikɛma Diolelo, ndo lande na kaki etshikitanu ɛsɔ ohomba? (b) Wahɔ akɔna waki l’etshikitanu ɛsɔ, oko wakadite Isaya?
3 Kam’akashikikɛma Diolelo, etena kakakoke k’etshumanelo k’Akristo kakalɔngɔswama kaya l’ɛkɛndɛ efula wa Diolelo ɛlɔ kɛnɛ kɛndakɛnda lo ndjela woho wakakɛndakɛndaka etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo. Diɔ diakɔ diele lo numɛlɔ katɔ ka Ngɔndɔ ka Samalo 1 la 15, 1938 (l’Angɛlɛ), Tshoto y’Etangelo yakasɛdingola woho wakahombe kɛndakɛnda ɔlɔngɔswamelo w’Akristo. L’ɔkɔngɔ diko, Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka Dikumi l’Ahende 15, 1971 (l’Angɛlɛ), yakayoshaka elembetshiyelo ekina lo kɛnɛ kendana l’Olui-Walɔmbɔla wa lo nshi yaso nyɛ lo sawo diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Olui-Walɔmbɔla Tshikitana la Tshunda Dieyama le Lɛɛta.” L’ɔnɔnyi wa 1972, elui wa dikumanyi wakasɔnama dia kimanyiya ndo nɔmbɔla tshumanelo dia lo ngelo yawɔ.
4 Etshumanelo k’Akristo kakakeketshama efula oma lo yɛdikɔ shɔ yakɔsama woho wa tɔ namema ndo kokamɛ dimɛna. Dui dikina diakakeketsha etshumanelo k’Akristo ele tɛdikɔ takɔshi Olui-Walɔmbɔla dia mbetsha dikumanyi woho wa vɔ mbeya mɛmba ɛkɛndɛ awɔ, ndo mbahokola l’awui wendana la woho wa nomboyaka akambo. Woho wakayahamaka ɔlɔngɔswamelo waki Nzambi wa lanɛ la nkɛtɛ yema yema ndo etombelo w’ɔlɔlɔ wakonge la dikambo sɔ akatatami lo Isaya 60:17 ɔnɛ: “Dimi layukela paunyi lu dihuli di’ohotela, fesa lu dihuli dia luwulu, ohotela lu dihuli di’utamba, ndu luwulu lu dihuli di’ave. Dimi layete elombodi aye ki, la ambuledi aye antu w’ololo.” Etshikitanu w’amɛna wakasalema ɛsɔ aki djembetelo y’ɛtshɔkɔ wakakondja wanɛ wakasukɛka Diolelo diande l’ohetoheto tshɛ ndo dikambo sɔ diakɛnya nto dia vɔ wambetawɔma le nde.
5. (a) Satana akandatshe lo menda ɛtshɔkɔ wakasha Jehowa ekambi Ande? (b) Lo ndjela Filipi 1:7, ekambi waki Jehowa akawasale la ntondo ka nkɛlɛ kaki Satana?
5 Satana akɛnyi woho wakayashaka ndo wakalɔmbɔlaka Nzambi ekambi ande la ngandji tshɛ l’ɔkɔngɔ wa Diolelo shikikɛma. Oko ɛnyɛlɔ, l’ɔnɔnyi wa 1931, djui ya tshitshɛ y’Akristo shɔ wakewoya lo sɛkɛ dia vɔ kema tsho Ambeki wa Bible. Lo ndjela Isaya 43:10, vɔ waki Ɛmɛnyi wa Jehowa! Oyadi akayohomanaka lohomana kana kema, Diabolo akâhɛnyahɛnya l’andja w’otondo lo yoho yakaleke tshɛ. Kânga lo wedja weyama di’ɔnɛ ɛtɛmwɛlɔ wekɔ la lotshungɔ la sala elimu awɔ, ɛnyɛlɔ oko l’États-Unis, lo Canada, ndo l’Allemagne, Ɛmɛnyi wa Jehowa wakahombaka ndjatɛkɛtɛ mbala la mbala la ntondo ka lɛɛta dia kokɛ lotshungɔ lawɔ l’ɔtɛmwɛlɔ. L’ɔnɔnyi wa 1988, Tuminadi ta Lâdiko ta l’États-Unis takanyomɔsɛdingola nto enongo 71 wakendanaka l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, ndo l’enongo ɛsɔ 71, vɔ wakasɔ enongo 47. Ɛlɔ kɛnɛ, l’andja w’otondo welo wekɔ lo tetemala mbidjama laka lɛɛta, woho wa ‘mamɛ ndo shikikɛ lokumu l’ɔlɔlɔ la ntondo ka lɛɛta,’ oko waka salema dikambo sɔ lo ntambe ka ntondo.—Filipi 1:7.
6. Onde woho wakawashimbe kana wakasekɛ ekambi waki Jehowa dia kamba olimu awɔ akâshimbe diaha vɔ tshɔ otsha la ntondo? Sha ɛnyɛlɔ.
6 L’ɛnɔnyi wa 1930, lo nshi yaki nsuke la Ta dia Hende di’Andja w’Otondo, mandji ya tohadi yakasekɛ kana shimba olimu w’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo wodja w’Allemagne, w’Espagne, ndo wa Japon, tambotokoshila paka wedja esato engo eto. Koko l’ɔnɔnyi wa 2000, wedja esato ɛsɔ eto waki l’apandjudi suke la 500 000 wasambisha Diolelo diaki Nzambi l’ohetoheto tshɛ. Lofulo lɔsɔ laki oko lofulo l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa l’andja w’otondo wa l’ɔnɔnyi wa 1936 ndodja lo dikumi! Mbokɛmaka hwe dia osekelo w’olimu aso hakoke shimba ekambi waki Jehowa dia vɔ pama otsha la ntondo l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso Kristo, Ɔnɔmbɔdi awɔ lele ombidji w’etshumba.
7. Naa dikambo dimɔtshi dia woke diakasalema l’ɔnɔnyi wa 1958, ndo na otshikitanu wa woke wakasalema tatɛ oma l’etena kɛsɔ?
7 Ohamelo ɔsɔ wakɛnama etena kakasale Ɛmɛnyi wa Jehowa losanganya la woke la wedja efula lewɔ watasalaka ndoko lushi l’ɔnɔnyi wa 1958, l’osomba wa New York, losanganya laki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Lolango Laki Nzambi, ndo anto 253 922 wakɔtɔ lo losanganya lakɔ. Oya l’ɔnɔnyi wa 1970, olimu awɔ wakɔtɔ lo wedja esato wakatashidi la diko engo, onyake lo wedja wa Allemagne de l’Est wakeyamaka nshi shɔ. Koko polo l’etena kɛsɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa komonga la lotshungɔ la sambisha lo wodja wa woke w’Union soviétique ndo lo wedja wakadje la wɔ sheke yelɛwɔ ɔnɛ Pacte de Varsovie. Ɛlɔ kɛnɛ, lo wedja ɛsɔ wakendamaka oma le Union soviétique, Ɛmɛnyi wa Jehowa wasambisha ngɔndɔ la ngɔndɔ wambolekana nunu nkama tshanu.
8. Etombelo akɔna wakonge l’ɛtshɔkɔ waki Jehowa l’ekambi ande, ndo kakɔna kakate Tshoto y’Etangelo ya l’ɔnɔnyi wa 1950 lo dikambo sɔ?
8 Ɛmɛnyi wa Jehowa wakakondja diɛsɛ dia monga l’ohamelo nɛ dia vɔ wakatetemala la ‘nyanga ntondo diolelo la losembwe laki Nzambi.’ (Mateu 6:33) Lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ, prɔfɛsiya k’Isaya k’ɔnɛ: “One leli tshitshe ayuyala kinunu, Ona one luleki tshitshe wudja a wulu. Dimi, [Jehowa], layusamanya dikambu ne l’etena kadio,” kamboshila mɛna ekotshamelo katɔ. (Isaya 60:22) Koko ehamelo kakatatetemala. Paka l’ɛnɔnyi dikumi wetshi ɛnɛ, lofulo l’apandjudi wa Diolelo wasambisha ngɔndɔ la ngɔndɔ lakadɛ ndekana anto 1 750 000. Anto asɔ wakɔtɔ la lolango lawɔ l’atei w’olui w’anto wele Tshoto y’Etangelo mɔtshi ya l’ɔnɔnyi wa 1950 yakate dikambo diawɔ ɔnɛ: “Kakianɛ Nzambi ambotatɛ la kenga tshunda di’anto di’oyoyo. . . .Tshunda diakɔ diayotenyanya Armangɛdɔna, . . . dikambo dia ntondo diayosalema lo ‘nkɛtɛ k’oyoyo’ . . . kayɔlɔmbwama lo ndjela teokrasi ndo weya woho wa kongɛ akambo l’ɔnɔngɔ.” Sawo sɔ komiyaka lo mbuta ɔnɛ: “Totshu sho tshɛ kamɛ otsha la ntondo la dihonga oko weso tshunda di’anto dia l’andja w’oyoyo!”
9. Wahɔ akɔna wambokondja Ɛmɛnyi wa Jehowa oma l’akambo wakaweke l’ɛnɔnyi wakete?
9 L’etena kakɔ kâmɛ, tshunda di’oyoyo sɔ diatahame tsho diakeke yoho ya nɔmbɔla akambo dimɛna ndo yele l’etombelo w’ɔlɔlɔ, yoho yɛnama ɛlɔ kɛnɛ dia yekɔ yoho ya dimɛna efula ndo ondo yoho yakɔ mbayokamba lawɔ ndo l’ɔkɔngɔ w’Armangɛdɔna. Oko ɛnyɛlɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa wambekaka woho wa nɔngɔsɔla nsanganya ya weke efula, kimanyiya wanɛ wele lo dihombo aha la tshimbatshimba, ndo woho wa mbika mvudu esadi esadi. Olimu ɔsɔ wakakonya anto efula dia ngɛnangɛna Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo mbaɔsa la nɛmɔ.
Wambokumiya dikanyiyakanyiya diele l’anto
10, 11. Ɛnya woho wakayotshikitana tokanyi ta kɔlɔ taki l’anto lo dikambo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa.
10 Anto amɔtshi mamatanyɛka Ɛmɛnyi wa Jehowa ɔnɛ vɔ hawotshe akambo oko watsha anto akina tshɛ. Vɔ ndeka mbuta ngasɔ l’ɔtɛ wa kiongamu yele l’Ɛmɛnyi yɔtɔnganɛ la kɛnɛ kata Bible l’akambo wa dikila, lomangemange, ɔnwɛlɔ wa mfɔka, ndo lo kɛnɛ kendana l’ɛlɛmbɛ wa lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ. Koko anto wambotatɛ mbetawɔ di’Ɛmɛnyi wa Jehowa mbele la tokanyi t’amɛna l’akambo asɔ. Oko ɛnyɛlɔ, dɔkɔtɛlɛ dimɔtshi dia la Pologne akatelefɔnɛ biro w’Ɛmɛnyi wa Jehowa walɔmbɔla akambo wa lɛkɔ ndo akawatɛ dia nde l’asekande wakamba la nde wakakɛtshanyisha wenya efula lo kɛnɛ kendana la dikambo di’okaloyelo wa dikila. Kɛnɛ kakawakɛtshanyaki mendanaka la sawo dimɔtshi diakatombe lo jurunalɛ yatomba lushi la lushi l’ɔtɛkɛta wa polonais yelɛwɔ Dziennik Zachodni. Dɔkɔtɛlɛ sɔ akasuya ate: “Dimamɛ lekɔ lo nyanga heyama lo woho wakambawɔ la dikila lo waa pitadi. Dikambo sɔ pombaka tshikitana, ndo lambɔngɛnangɛna woho wambotatɛ onto ɔmɔtshi munanda dikambo diakɔ. Dimi nangaka nyomeya awui efula lo dikambo diakɔ.”
11 Lo losanganya lɔmɔtshi lakɔtɔma ɔnɔnyi wetshi, ewandji w’aseka enganga w’oma l’Amɛrikɛ, Canada, Erɔpɛ ndo w’oma l’Isariyɛlɛ, wakakɛtshanya akambo wahombawɔ kimanyiya adɔkɔtɛlɛ dia vɔ sakɛka ɛkɔnyi aha la kamba la dikila. Lo losanganya lɔsɔ lakawɔtɔ la Suisse, vɔ wakate ɔnɛ otshikitanyi la woho wafɔnya anto efula, tambɛna dia ɛkɔnyi wetawɔ dia vɔ mbakaloya dikila mbaleka mvɔ lo mbɛdika la lofulo la wanɛ wahetawɔ vɔ mbakaloya dikila. Ɛkɔnyi wele Ɛmɛnyi wa Jehowa mongaka l’akoka wa tomba esadi oma lo lopitadi, oleki wanɛ wasakɛwɔ l’ekimanyielo ka dikila, ndo dikambo sɔ haleke mbaɔsɛ falanga efula yendana l’osakelo.
12. Sha ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kɛnya woho wakete anto amɔtshi wa weke wedi vɔ l’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo kɛnɛ kendana la lomangemange lawɔ l’awui wa pɔlitikɛ.
12 Anto efula wakandola lomangemange laki l’Ɛmɛnyi wa Jehowa la ntondo ndo lam’akalɔmaka Ta dia Hende di’Andja w’Otondo etena kakawahɛnyahɛnyaka heyama oma le aseka Nazi. Bandɛ video La fermeté des Témoins de Jéhovah face à la persécution nazie kakatondja Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo kakɛnyama mbala ka ntondo lo yoho yasungana la Ravensbrück lo pango k’ase lokanu ka l’Allemagne lo Ngɔndɔ ka Ntondo 6, 1996 kakakonya anto dia tondja ɛtɛkɛta wa lowando efula lo lokombo l’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Lam’akawɛnya bandɛ video kɛsɔ mbala ka ntondo lo pango ka lokanu keyama efula ka la Bergen-Belsen, lo Ngɔndɔ ka Nɛi 18, 1998, dɔkɔtɛlɛ Wolfgang Scheel, ɔnɔmbɔdi wa centre d’éducation politique ka la Saxe akasuya ate: “Dikambo dimɔtshi diakatshike anto la diambo l’atei w’akambo wa mɛtɛ wa l’ɔkɔndɔ w’Ɛmɛnyi wa Jehowa ele woho wakawatone la wolo tshɛ dia lɛɛta nɔmbɔlaka akambo awɔ kana mbɔsaka tɛdikɔ lo dihole diawɔ (national-socialisme), yɛdikɔ yele Akristo wa l’ɛtɛmwɛlɔ ekina kɔmbɔsa. . . . Oyadi kakɔna kayotota lo dikambo dia wetshelo ndo di’ohetoheto wele l’Ɛmɛnyi wa Jehowa l’ɔtɛmwɛlɔ awɔ, woho wakawatshikala nge lo mbetawɔ kawɔ l’ɛlɔmbwɛlɔ k’ase Nazi tshutshuyaka anto dia mbalɛmiya.”
13, 14. (a) Naa akambo amɔtshi w’ɔlɔlɔ wakate anto lo lokombo l’Akristo wa ntondo wele vɔ konongamɛka ndo nongamɛ? (b) Sha bɛnyɛlɔ di’akambo w’amɛna wata anto nshi nyɛ lo lokombo l’ekambi wa Nzambi?
13 Etena keta anto wa weke lo wedi w’Ɛmɛnyi wa Jehowa kana kaswɛlɛ tuminadi lo enongo ɛmɔtshi, dikanyiyakanyiya diele l’anto lo wɛɔngɔ kitakitaka ndo vɔ ndjomɛka menda Ɛmɛnyi wa Jehowa la sso di’ɔlɔlɔ. Mbala efula dikambo sɔ ndjowashaka diaaso dia sawola l’anto wele konangaka mbahokamɛ ntondo. Ɛmɛnyi wa Jehowa mbetawɔka totshelo ta ngasɔ ndo ngɛnangɛnaka anto wâsalɛ totshelo takɔ. Dikambo sɔ toholaka kɛnɛ kakatombe lo ntambe ka ntondo la Jerusalɛma. Etena kakalange ase Sheke, mbut’ate tuminadi ta lâdiko t’ase Juda ndjaka Akristo l’ɔtɛ w’ohetoheto awɔ l’esambishelo, Ngamaliɛlɛ, “umbetsha w’elembe, [w]akalemiama[ka] le antu tshe,” akawaewola ate: “Nyu asi Isariyele, nyutukukana yimba dia ntshela antu ane dikambu. . . . Nyangani uma le antu ane, nyuwaete. Naka dikambu ne kana ulimu one weko uma le antu, ayuyala anyanya. Keli naka dio dieli uma le [Nzambi], nyu hanyeyi mbalembia: nyutukuyala uku wane walosha [Nzambi]ta.”—Etsha 5:33-39.
14 L’ɛnyɛlɔ kaki Ngamaliɛlɛ, atete edja anto wa weke woma la tɛkɛta la dihonga tshɛ dikambo dia lotshungɔ l’ɔtɛmwɛlɔ lahomba monga l’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Oko ɛnyɛlɔ, ɔnɔmbɔdi ɔmɔtshi w’edjedja wa losanganya la tshunda dielɛwɔ Académie internationale pour la liberté de religion et de conviction akate ate: “Lotshungɔ lahomba monga l’ɔtɛmwɛlɔ halohombe mɔnyɔma paka dikambo di’ɔnɛ anto efula hawetawɔ dietawɔ di’ɔtɛmwɛlɔ akɔ kana ɔnɛ dietawɔ diawɔ tshikitana la di’anto akina.” Ombetsha ɔmɔtshi w’awui w’ɛtɛmwɛlɔ wa lo kalasa k’adidi ka Leipzig akambola wombola ɔmɔtshi w’oshika wendana la tshunda dimɔtshi dia lɛɛta dia l’Allemagne diakawasha ɔkɛndɛ wa tayanganaka la wanɛ wakawelɛka ɔnɛ taato t’ɛtɛmwɛlɔ ate: “Bonde katanyasɔmana paka l’ɛtɛmwɛlɔ wa totshitshɛ, koko hanyosɔmɛ ɛtɛmwɛlɔ ehende wa weke ɛnɛ [Ɔtɛmwɛlɔ w’Aseka Mupɛ wa l’Ɔrɔma la Ɔtɛmwɛlɔ Waki Luther]?” Sho kokaka tana okadimwelo esadi eto lo wombola ɔsɔ lo mboka sso lo kɛnɛ kakafunde owandji ɔmɔtshi wa lɛɛta w’edjedja wa l’Allemagne ate: “Aha la tamu, ekɔ paka andjashi nzambi amɔtshi wa l’ɛtɛmwɛlɔ mbakatshutshuyaka tshunda sɔ dia pɔlitikɛ dia sala dikambo sɔ, mbut’ate dia tasɔmanaka l’ɛtɛmwɛlɔ wa totshitshɛ.”
Le onto akɔna alongamɛso etshungwelo na?
15, 16. (a) Lande na kele tshelo yaki Ngamaliɛlɛ yaki l’elelo? (b) Woho akɔna wele anto akina asato wa lokumu waki l’elelo lo kɛnɛ kakawalange salɛ Yeso?
15 Kɛnɛ kakate Ngamaliɛlɛ mɛnyaka dia olimu wosukame oma le Nzambi hawokitaki tatala pondjo. Aha la tamu, Akristo wa ntondo wakakondja wahɔ oma l’ɛtɛkɛta ande wakandatɛ ase Sheke, koko vɔ kombohɛ nto di’ɛtɛkɛta waki Yeso w’ɔnɛ ambeki ande wayosoyama waki mɛtɛ. Kɛnɛ kakasale Ngamaliɛlɛ kakayotshutshuyaka ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ di’aha vɔ kotsha sangwelo diawɔ dia ndjaka ambeki wa Yeso, koko tshelo shɔ, kominya ambeki oma l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ tshɛ, nɛ dia sho mbadiaka ɔnɛ: “Vo waketawo diui diandi. Lam’akaweti atumami, vo wakâkomola; wakâkokomiya vati: Tanyutaki diui lu lukumbu la Jesu, ku wakâkimo.”—Etsha 5:40.
16 Lam’aki Yeso lo tuminadi, Pɔnsɔ Pilato kombotana l’onongo, ndo nde akahembe dia mbotshungola. Koko nde kotondoya dikambo sɔ. (Joani 18:38, 39; 19:4, 6, 12-16) Ndo kânga anto ahende waki l’atei w’ase Sheke, Nikɔdɛmɔ nde la Yɔsɛfu y’ose Aramatiya, wanɛ waketaka la Yeso wedi, komonga l’akoka wa shimba ase tuminadi di’aha vɔ manya Yeso. (Luka 23:50-52; Joani 7:45-52; 19:38-40) Etshungwelo kakoka anto mbisha ekambi waki Jehowa dia mbâswɛlɛ etena kewɔ lo tuminadi kekɔ l’elelo. Ase andja ɔnɛ wayotetemala la petsha ambeki wa mɛtɛ wa Kristo, oko wakawahetsha Kristo ndamɛ. Etshungwelo ka pondjo kayoya paka oma le Jehowa.—Etsha 2:24.
17. Tokanyi takɔna t’ɔlɔlɔ tahomba monga l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo lande na kahatɛtɔ yɛdikɔ yawɔ ya tetemala la sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ?
17 Ɛmɛnyi wa Jehowa nongamɛka di’ekakatanu wayotetemala. Ɛhɛnyɔhɛnyɔ wayoshila paka etena kayonyɛma dikonge diaki Satana lo pondjo. Koko, ɛhɛnyɔhɛnyɔ ɛsɔ, kânga mbahawela ɔngɛnɔngɛnɔ, hawoshimbe Ɛmɛnyi wa Jehowa dia kotsha olimu awɔ wa sambisha Diolelo. Bonde kahombawɔ pɛnyahɛnyama lam’ele Nzambi mbasukɛka na? Vɔ ndjelaka ɛnyɛlɔ ka dihonga kaki Yeso Kristo, Ɔnɔmbɔdi awɔ.—Etsha 5:17-21, 27-32.
18. Ekakatanu akɔna weke la ntondo k’ekambi wa Jehowa ndo etombelo akɔna wayashikikɛwɔ wayowokondja?
18 Oma k’etatelo kawɔ, ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ wakahomana l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa wolo. Kem’edja nto, vɔ wayɔlɔshama oma le Ngɔngɔ, mbut’ate Satana lele aya bu ndoko ndo la wolo tatɛ oma lam’akawawotshanya oma l’olongo. Koko ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ wayotetemala. (Ezekiyele 38:14-16) ‘Nkumi ya dikanga ya lo nkɛtɛ k’otondo,’ l’ɛlɔmbwɛlɔ kaki Satana, ‘wayɔlɔsha Ɔn’ɔkɔkɔ, koko, lam’ele nde ekɔ Nkumi ka wa nkumi ndo Nkumekanga ka nkumi ya dikanga, Ɔn’ɔkɔkɔ ayowadja otshumba.” (Enyelo 16:14; 17:14) Eelo, Nkumekanga kaso ekɔ lo tatshu otsha la ntondo dia mbidja otshumba wa ndjihelo ndo kem’edja, nde ayanga ‘shidiya ɛlɛmbiɛlɔ kande.’ Ekɔ mɛtɛ diɛsɛ dia kɛndakɛnda kamɛ la nde, teya dia kem’edja nto ndoko onto layanya Ɛmɛnyi wa Jehowa lam’ayowota vate: ‘Nzambi ekɔ la so’!—Romo 8:31; Filipi 1:27, 28.
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
• Kakɔna kakasale Jehowa dia keketsha etshumanelo k’Akristo tatɛ oma lam’akashikikɛma Diolelo?
• Kakɔna kakasale Satana dia shimba Kristo di’aha nde shidiya ɛlɛmbiɛlɔ kande, ndo etombelo akɔna wakonge?
• Naa kanyi y’ɔlɔlɔ yahomba monga laso lo totshelo tɔmɔtshi t’ɔlɔlɔ tatosalɛ anto wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa?
• Kakɔna kayanga sala Satana kem’edja nto, ndo etombelo akɔna wayonga?
[Esato wa lo lɛkɛ 30]
Lomangemange lakonge l’Ɛmɛnyi wa Jehowa lam’akalɔmaka Ta dia Hende di’Andja w’Otondo lekɔ lo tetemala la tombola Jehowa