BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w02 3/1 lk. 4-7
  • Atɔndɔ waki Nzambi koka kokondjiyɛ wahɔ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Atɔndɔ waki Nzambi koka kokondjiyɛ wahɔ
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2002
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • “Khum’Ulungu, Umbuledi wa Kete tshe”
  • ‘Yimba ya ndjakitshakitsha’
  • Lɔmbɔla wanya ayɛ l’atɔndɔ waki Nzambi
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2002
  • Ngande watokimanyiya atɔndɔ wa lo Bible?
    Lokumu l’ɔlɔlɔ l’oma le Nzambi!
  • Onde Nzambi kokanɛka mɛtɛ?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2011
  • Dikumanyi le​—Nyokondja wetshelo oma l’ɛnyɛlɔ ka Ngidiyɔna
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo) (2023)
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2002
w02 3/1 lk. 4-7

Atɔndɔ waki Nzambi koka kokondjiyɛ wahɔ

AHA la tâmu, wɛ mbeyaka dia wa nyama nɔmbwamaka la solo dia lôtɔ (instinct). Mashinyi efula kɛndakɛndaka lo ndjela ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi. Koko anto wakatongama dia nɔmbwama l’ekimanyielo k’atɔndɔ amɔtshi. Ngande wakokaso shikikɛ mɛtɛ ka dikambo sɔ? Jehowa lele Kiɔkɔ y’atɔndɔ tshɛ wosembwe akate lam’akandatonge onto la ntondo ate: “Tutungi untu lufanyi la su, lu efanelu kasu.” Otungi ekɔ nyuma; nde kema la demba dia l’emunyi oko sho, ɔnkɔnɛ sho tekɔ lu “efanelu” kande lo woho ɔnɛ wele sho kokaka kɛnɛmɔla lonto ndo waonga ande w’ɔlɔlɔ lo yɛdikɔ mɔtshi. Anto waki la dikoka dia nɔmbɔla nsɛnɔ yawɔ lo ndjela atɔndɔ amɔtshi, mbut’ate kɛnɛ ketawɔwɔ dia kekɔ ɔlɔlɔ. Jehowa akasale di’atɔndɔ efula fundama l’Ɔtɛkɛta ande.​—Etatelu 1:26; Joani 4:24; 17:17.

Onto kokaka mbuta ɔnɛ ‘Bible kekɔ l’atɔndɔ nkama. Lâsɔ dimi hakoke mbeya atɔndɔ asɔ tshɛ.’ Ekɔ ngasɔ. Koko tɔshi ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Kânga mbele atɔndɔ waki Nzambi tshɛ wekɔ ohomba, amɔtshi ndeka akina ohomba. Wɛ koka mɛna dikambo sɔ lo Mateu 22:37-39, lɛnɛ akɛnya Yeso dia l’atei wa adjango ndo atɔndɔ wa l’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, ɛmɔtshi wakaleke ekina ohomba.

Naa atɔndɔ woleki akina ohomba na? Atɔndɔ wa weke wa lo Bible ele wanɛ wendana mbala kakɔ ɔtɔi la diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Naka sho kitanyiya atɔndɔ asɔ, kete Otungi aso ayonga la shɛngiya yoleki lo busɔlɛ aso mbut’ate ɛngɔ katɛnya lɔkɛwɔ lahomba monga laso. Ndo nto, ekɔ atɔndɔ amɔtshi wendana la diɔtɔnganelo diasaso l’anto akina. Naka sho kitanyiya atɔndɔ asɔ, kete tayonga l’akoka wa mbewɔ dionga dia dimi-ntondo.

Nyɛsɔ totate sɛdingola dikambo dimɔtshi l’atei w’akambo wa mɛtɛ woleki ohomba wa lo Bible. Naa dikambo diakɔ dia mɛtɛ ndo shɛngiya ya ngande yele ladiɔ le so?

“Khum’Ulungu, Umbuledi wa Kete tshe”

Afundelo w’Ekila mɛnyaka hwe dia Jehowa mbele Otungi aso wa Woke, Nzambi Kanga-Nkudu-Tshɛ. Ndoko lakoka pondjo mbɛdima la nde kana mboleka. Ɔsɔ ekɔ dikambo dia mɛtɛ dia woke diɔkɔndwami lo Bible.​—Etatelu 17:1; Undaki 12:1.

Ofundji ɔmɔtshi wa dibuku di’Esambu akate lo dikambo dia Jehowa ate: “Weme keli Khum’Ulungu, umbuledi wa kete tshe.” Nkumekanga Davidi akafunde ate: “[Jehowa] li, we kukanga diulelu, we ambediama ladiku dia tshe!” Ndo omvutshi wa lokumu Jeremiya akatshutshuyama dia mbuta ate: “We eko wuki, ndu lukumbu laye leko wuki uma lu wulu aye.”​—Osambu 83:18; 1 Ekondo 29:11; Jeremiya 10:6.

Ngande wakokaso kamba l’akambo wa mɛtɛ wendana la Nzambi asɔ lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi na?

Tamboka hwe dia Otungi ndo Kiɔkɔ ya Lɔsɛnɔ laso mbahomba mɛtɛ mbɔsa dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso. Kema lâsɔ sunganaka sho shika tanga la ntondo ka kanyi yakoka totshutshuya dia sho ndjâkana shamɛ, kanyi yakoka anto amɔtshi monga layɔ efula oleki anto akina? Tɔndɔ dimɔtshi diasungana tɔlɔmbɔla ele nɛ diatɔlɔmba dia ntsha tshɛ “dia lutumbu la [Nzambi].” (1 Koreto 10:31) Omvutshi Danyɛlɛ akasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna lo dikambo sɔ.

Ɔkɔndɔ totɛka dia Nkumekanga Nɛbukandinɛza ka la Babilɔna akatshimbe wɔɔngɔ la dɔ dimɔtshi diakandɛnyi ndo akambola dia mbeya kitshimudi yadiɔ. Etena kɛnɛ kele anto tshɛ wakakite tatala, Danyɛlɛ akatɛ nkumekanga shikaa ka kɛnɛ kakandalangaka mbeya. Onde Danyɛlɛ akayasha lotombo lo dikambo sɔ? Kema, nde akatombola “[Nzambi] leli l’ulungu, [l]atushulaka akambu wushami.” Danyɛlɛ akate ate: “Keli dikambu diushami ne diambeyama le mi, aha ne dia yimba yami mbuleki yimba ya wasena tshe.” Danyɛlɛ aki pami kakayelaka atɔndɔ. Mbokɛmaka hwe bonde kele lo dibuku dia Danyele, vɔ mbutaka dikambo diande mbala shato y’etondo ɔnɛ nde aki “ulangimi” lu washo wa Nzambi.​—Danyele 2:28, 30; 9:23; 10:11, 19.

Wɛ ayokondja wahɔ efula naka wɛ mbokoya Danyɛlɛ. Lo ndjela ɛnyɛlɔ kaki Danyɛlɛ, dikambo dioleki ohomba mbidja yimba lɔkɔ ele nsaki yaso. Ahomba nongola lotombo lo kɛnɛ kasalayɛ? Oyadi lɔsɛnɔ la ngande lele layɛ, wɛ ekɔ l’akoka wa mbɔtɔnganyiya lɔsɛnɔ layɛ la tɔndɔ di’ohomba efula dia lo Bible, diata ɔnɛ Jehowa mbele Nkum’Olongo. Naka wɛ sala ngasɔ, kete wɛ ayonga la ‘nɛmɔ efula’ lo washo ande.

Nyɛsɔ tɔsɛdingole atɔndɔ ahende w’ohomba efula wakoka tɔlɔmbɔla lo diɔtɔnganelo diasaso l’anto akina. Lam’ele l’andja w’otondo anto wamboleka ndjâkana, monga la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ l’anto akina aya dui dia wolo.

‘Yimba ya ndjakitshakitsha’

Anto wayakitsha vamɛ lo dihole dia ntondo kondjaka ɔngɛnɔngɛnɔ paka lo pai. Efula l’atei awɔ kombolaka lɔsɛnɔ la dimɛna efula, ndo paka ko wonya akɔ wamɛ. Le wɔ, ndjakitshakitsha ekɔ woho ɔmɔtshi wa dionga diɛnya wɔdu wele l’onto. Vɔ mbɔsaka dia paka anto akina ato mbahomba monga la solo dia lotutsha. Lo kɛnɛ kendana la dionga diawɔ dia kondja lokumu, vɔ mbetawɔka tsha woho wa dikambo tshɛ. Onde wɛ fɔnyaka dia wɛ ekɔ la woho ɔmɔtshi wa lɔkɛwɔ lahombayɛ sɔna oko vɔ?

Ekambi wa Nzambi pomanaka l’anto wele la weho wa dionga sɔ lushi la lushi, koko diɔ hadiohombe monga la shɛngiya le wɔ. Akristo wambotshunda mbetawɔka tɔndɔ diata ɔnɛ “aha untu latuyandulaka, kambetawoma, paka one [landɔma oma le] Khumadiondjo.”​—2 Koreto 10:18.

Naka wɛ kitanyiya tɔndɔ dia lo Filipi 2:3, 4, kete dikambo sɔ diayokokimanyiya. Divɛsa sɔ kokeketshaka di’aha ntsha ndoko dui ɔtɔi “la utshanu kana la ndjatumbula, keli la ndjakitshakitsha ka yimba. Untu l’untu akani ati: Ukina kundeki ololo.” Lo sala ngasɔ wɛ ‘ayokitsha washo ayɛ aha lo wahɔ ayɛ hita oto, koko ndo lo wahɔ w’anto akina.’

Ngidiyɔna laki shushi mɔtshi ya l’atei w’ase Hɛbɛru w’edjedja kondjakanaka efula kana ndjatombola ndamɛ. Nde konyanga dia monga ɔnɔmbɔdi w’Isariyɛlɛ. Lam’akawɔsɔnɛ dia nde mɛmba ɔkɛndɛ ɔsɔ, Ngidiyɔna akɛnya dia nde hasungana mbowɛmba. Nde akate ate: “Khumbu kami kuleki tshitshe l’atei a wudja a Manase, ndu dimi kuleki tshitshe lu luudu la Papa.”​—Embadi 6:12-16.

Ndo nto, l’ɔkɔngɔ wa Jehowa mbidjɛ Ngidiyɔna otshumba, apami wa l’Efarayima wakawane la nde. Ngande wakatshe Ngidiyɔna na? Onde otshumba ɔsɔ wakandadje akotshutshuya dia ndjaɔsa oko onto lamboleka anto akina? Kema. Nde akewɔ mpokoso kakakoke tomba, ɔnkɔnɛ nde akakadimola la lotutsha tshɛ ate: “Dikambu diutshemi mbedima la akambu watunyutshaka?” Ngidiyɔna aki la yimba ya ndjakitshakitsha.​—Embadi 8:1-3.

Lo mɛtɛ, akambo asɔ wendana la Ngidiyɔna wakete deko aha nɛ. Koko, âkasungana sho sɛdingola ɔkɔndɔ ɔsɔ. Wɛ koka mɛna dia dionga diaki Ngidiyɔna tshikitana efula la nɛ diele l’anto efula ɛlɔ kɛnɛ, ndo l’ɔtɛ wakinde kotshikitanya dionga diande, nde akakondja wahɔ oma lɔkɔ.

Dionga diele l’anto efula ɛlɔ kɛnɛ dia ndjâkana kokaka monga la shɛngiya ya kɔlɔ lo woho wayaɔsaso. Atɔndɔ wa lo Bible tongolaka oma lo dionga sɔ, lo tetsha woho wahombaso ndjaɔsa la ntondo k’Otungi aso ndo k’anto akina.

Lo kitanyiya atɔndɔ wa lo Bible, sho tondoyaka dionga dia kɔlɔ sɔ diɛnama nshi nyɛ. Hatɔlɔmbwama nto la nsaki yaso kana la lonto laso. Lo yɛdikɔ yatataleke mbeka atɔndɔ wosembwe waki Nzambi, mbayototalekaka ndo ndjaekesanyiya l’Otungi aso. Eelo, sunganaka mɛtɛ sho mbidja wolo dia sɛdingola atɔndɔ amɔtshi waki Nzambi dimɛna etena kadiaso Bible.​—Enda lo kiombokombo.

Jehowa akatonge anto l’akoka woleki wa nyama, nɛ dia wa nyama nɔmbɔmwaka ntondotondo oma lo solo dia lôtɔ. Sala lolango laki Nzambi kɛdikɛdi kitanyiya atɔndɔ ande. Ɔnkɔnɛ, sho kokaka sala dia busɔlɛ wendana la lɔkɛwɔ laso kamba dimɛna, mbut’ate busɔlɛ wayotɔlɔmbɔla otsha l’andja w’oyoyo waki Nzambi. Bible toshaka ɔkɔkɔ wa sho nongamɛ kem’edja andja w’oyoyo wayonga l’‘akambo w’ɔlɔlɔ.’​—2 Petero 3:13.

[Kiombo/Osato wa lo lɛkɛ 6]

Atɔndɔ amɔtshi w’ohomba w’oma lo Bible

L’Atei wa nkumbo:

“Untu tayayangelaki ololo andi, keli untu l’untu ayangeli ukina ololo.”​—1 Koreto 10:24.

‘Ngandji . . . hayange wahɔ ande hita.’​—1 Koreto 13:4, 5.

“Keli pami tshe ukaki wadendi ngandji uku ayaukandi ndame.”​—Efeso 5:33.

‘Wadi, nyoyale l’okitanyiya otsha le waomɛnyu.’​—Kolosai 3:18.

“Uhukami aui wa sho lakakuti, tonyolaki nyo lam’ayandi usumbi.”​—Tukedi 23:22.

La kalasa, l’olimu, kana l’awui w’okanda:

“Engo ka mbedika wutshu la lukesu eko engo ka wononyi . . . Untu a kolo atulangaka waho wa lukesu.”​—Tukedi 11:1, 18.

“One latuvaka, tavaki. Keli ndi akambi ulimu.”​—Efeso 4:28.

“Naka untu halangi nkamba ulimu, ndi talekaki.”​—2 Tesalonika 3:10.

“Akambu tshe watshanyu, nyâtshi l’utema otoi, uku le [Nzambi], aha le antu.”​—Kolosai 3:23.

‘Sho nangaka ndjalɔmbɔla la losembwe l’akambo tshɛ.’​—Heberu 13:18.

Dionga diendana l’ɔngɔnyi:

“One latusamanyaka dia ngona esadi, atuyalaka la asui.”​—Tukedi 28:20.

“One latukaka falanga ngandji, hatuyilutaka.”​—Undaki 5:10.

Ɛtɛkɛta washikikɛ nɛmɔ di’onto:

“Kema ololo untu ndjayangela lutumbu.”​—Tukedi 25:27.

“Ete untu ukina akutumbuli, aha unyo aye weme.”​—Tukedi 27:2.

“Dimi lambunyutela nyu tshe nti: Untu tatamanyaki ndjakanela.”​—Romo 12:3.

“Naka untu ambuyakanela ati: Untu a wuki kemi, lam’endi untu k’untu, ndi ambuyadimbiya.”​—Ngalatiya 6:3.

[Osato wa lo lɛkɛ 5]

Danyɛlɛ akasha Nzambi lotombo tshɛ

[Osato wa lo lɛkɛ 7]

Nsɛna l’anto akina lo ndjela atɔndɔ waki Nzambi tokimanyiyaka dia monga la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ l’anto akina ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ

[Efundelo wɛnya kanga osato wa lo lɛkɛ 7]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./Robert Bridges

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto