Tonge l’okitanyiya nɛ di’ekomelo kaya nsuke

“Wedja tshe wayukitanyiaka aui [waki Shilo].”​—ETATELU 49:10.

1. (a) Lo nshi yakete, monga l’okitanyiya otsha le Jehowa akalembetshiyaka mbala efula dikambo diakɔna? (b) Naa prɔfɛsiya kendana l’okitanyiya kakate Jakɔba?

MONGA l’okitanyiya otsha le Jehowa akalembetshiyaka mbala efula kitanyiya atomami ande. L’atei w’atomami asɔ mbaki ndo andjelo, ewandji wa nkumbo, embadi, ɛlɔmbɛdi, amvutshi ndo nkumi ya dikanga. Kiti ka diolelo ka nkumi ya dikanga ya l’Isariyɛlɛ kakelamɛka ɔnɛ kiti kaki Jehowa. (1 Ekondo 29:23) Lonyangu ko, emboledi efula wa l’Isariyɛlɛ komongaka l’okitanyiya otsha le Nzambi ndo dikambo sɔ diakelaka mpokoso le wɔ vamɛ ndo le anto awɔ. Koko Jehowa kotshika anto ande wa kɔlamelo aha l’elongamelo; nde akâkeketsha lo mbasha daka dia mbidja Nkumekanga kahavu, kele anto wa losembwe wayɔngɛnangɛnaka monga l’okitanyiya otsha le nde. (Isaya 9:6, 7) Lam’akinde suke la kitshiya lomu, owandji wa nkumbo Jakɔba akate prɔfɛsiya kendana l’omboledi wayodjama ɔsɔ ate: “Danga dia diulelu hadiumoki uma le Juda. Kuyanga ukalimba a khum’ekanga uma l’atei ekulu andi, edja ndu lam’ayuya Shilo. Wedja tshe wayukitanyiaka aui andi.”​—Etatelu 49:10.

2. “Shilo” kɛdikɛdi na, ndo lowandji lande layonga lâdiko dia wedja engana?

² “Shilo” ekɔ tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yalembetshiya “Kanga Ema” kana “Ɔnɛ Lakikanga.” Eelo, Shilo kokita ndoko ɛngɔ, onyake danga dia diolelo diele djembetelo yɛnya lotshungɔ la mbolɛ, ndo okalemba wa nkumekanga walembetshiya wolo wa funda akambo. Lâdiko wa lâsɔ, nde holɛ paka lâdiko w’ase nkumbo ka Jakɔba keto koko ndo lâdiko wa “wedja tshe.” Kɛsɔ mbɔtɔnɛka la daka diakasha Jehowa Abarahama ate: ‘Kanula yɛ ayokita asoko w’atunyi ande. Ndo wedja tshɛ wa la nkɛtɛ wayɔtshɔkɔma oma lo tshimbo ya kanula yɛ.’ (Etatelu 22:17, 18) Jehowa akashikikɛ onto laki ‘kanula’ shɔ l’ɔnɔnyi 29 T.D., etena kakandakite Yeso y’ose Nazarɛta nyuma k’ekila.​—Luka 3:21-23, 34; Ngalatiya 3:16.

Diolelo diaki Yeso dia ntondo

3. Naa lowandji lakalongola Yeso lam’akandadɛ l’olongo?

³ Lam’akadɛ Yeso otsha l’olongo, nde kotatɛ la mbolɛ wedja wa l’andja ɔnɛ mbala kakɔ ɔtɔi. (Osambu 110:1) Koko, nde akalongola “diulelu” lâdiko di’anto wakonge l’okitanyiya otsha le nde. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akalembetshiyaka diolelo sɔ lam’akandafunde ate: “[Nzambi] kakatutshungula [Akristo w’akitami wa nyuma] uma lu wulu a udjima, kakatukadimula utsha lu diulelu dia On’andi la ngandji.” (Kolosayi 1:13, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Otshungwelo ɔsɔ wakatatɛ lo Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33 T.D., lam’akatshulwama nyuma k’ekila le ambeki waki Yeso wa kɔlamelo.​—Etsha 2:1-4; 1 Petero 2:9.

4. Lo weho akɔna wakɛnya ambeki waki Yeso wa ntondo okitanyiya awɔ ndo ngande wakawaɔshi Yeso oko olui?

⁴ Oko wewɔ “akendji wa Kristu,” l’okitanyiya tshɛ, ambeki w’akitami wa nyuma asɔ wakatatɛ tshumanya anto akina wakahombe koma asekawɔ “asi wudja” lo diolelo sɔ dia lo nyuma. (2 Koreto 5:20; Efeso 2:19; Etsha 1:8) Lâdiko wa lâsɔ, dia mbetawɔma le Nkumekanga kawɔ Yeso Kristo, anto asɔ wakahombe ‘tshikala kâmɛ lo monga dui ɔtɔi ndo kanyi yamɛ.’ (1 Koreto 1:10) Lo tshɛ kawɔ, vɔ kengaka ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ kana olui w’olami wa kɔlamelo.​—Mateu 24:45; Luka 12:42.

Wambɔtshɔkɔma nɛ di’okitanyiya awɔ otsha le ‘olami’ waki Nzambi

5. Tatɛ oma ko nshi y’edjedja, ngande waketshaka Jehowa ekambi ande?

⁵ Nshi tshɛ Jehowa okoshaka ekambi ande embetsha. Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ w’ase Juda kawola oma la Babilɔna, Ɛzɛra nde l’efula k’apami waki l’akoka kokomɛka tsho lo mbadiɛ ase wodja Ɛlɛmbɛ waki Nzambi, koko vɔ ‘wakalembetshiyaka’ ɛlɛmbɛ akɔ ndo ‘wakashaka kitshimudi ndo eokelo’ k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi.​—Nehemiya 8:8.

6, 7. Ngande washa olui w’ɔhɔmbɔ mbo ya ndɛ ya lo nyuma lo tena diahombama oma lo tshimbo y’Olui-Walɔmbɔla, ndo lande na kele ekɔ dimɛna monga l’okitanyiya otsha le olui w’ɔhɔmbɔ ɔsɔ?

⁶ Lo ntambe ka ntondo, lam’akatombe dikambo diendana la wahemelo w’ohekele l’ɔnɔnyi 49 T.D., olui-walɔmbɔla wa l’etatelo w’olui w’ɔhɔmbɔ ɔsɔ wakasɛdingola dikambo sɔ dimɛna dimɛna lo dɔmbɛlɔ ndo wakayɔsaka yɛdikɔ yɔtɔnɛ l’Afundelo. Lam’akawewoya yɛdikɔ shɔ lo mukanda, tshumanelo diakayele ɛlɔmbwɛlɔ kakashama kɛsɔ ndo wakakondja ɛtshɔkɔ efula waki Nzambi. (Etsha 15:6-15, 22-29; 16:4, 5) Woho akɔ wamɛ mbele, lo nshi yaso nyɛ, oma lo tshimbo y’Olui-Walɔmbɔla, ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ekɔ lo nyomoleka tosha elembetshiyelo l’akambo wele oko lomangemange l’Okristo, ekila ka dikila, ndo okambelo wa la dinɔnɔ dia wolo la ɔnwɛlɔ wa mfɔka. (Isaya 2:4; Etsha 21:25; 2 Koreto 7:1) Jehowa akatshɔkɔla ekambi ande l’ɔtɛ wakawakitanyiya Ɔtɛkɛta ande ndo ɔhɔmbɔ ande wa kɔlamelo.

⁷ Lo monga l’okitanyiya otsha le olui w’ɔhɔmbɔ, ekambi waki Nzambi mɛnyaka dia wekɔ l’okitanyiya ndo otsha le Owandji, Yeso Kristo. Woho w’okitanyiya wa ngasɔ wekɔ la kitshimudi kina lo nshi yaso nyɛ nɛ dia Yeso ambonyomoleka monga la lowandji l’efula oko wakadiatatami lo prɔfɛsiya kakate Jakɔba lam’akinde suke la kitshiya lomu.

Shilo ambonga omboledi wa la nkɛtɛ wakoka

8. Ngande ndo etena kakɔna kakonge Kristo la lowandji l’efula?

⁸ Prɔfɛsiya kaki Jakɔba kakate lo dikambo dia Shilo ɔnɛ: “Wedja tshe wayukitanyiyaka aui andi.” Mbokɛmaka hwe dia, lowandji laki Kristo kopomba pembetɛ paka le Isariyɛlɛ wa lo nyuma. Lâsɔ, waa na wakandahombe mbolɛ nto na? Enyelo 11:15 kadimolaka ɔnɛ: ‘Diolelo dia l’andja ɔnɛ diamboyala diolelo dia Nkumɛso la dia Kristo kande. Nde ayolela oko nkumekanga pondjo pondjo.’ Bible mɛnyaka dia Yeso akalongola lowandji lɔsɔ l’ekomelo ka “tena esambeli” dia prɔfɛsiya, mbut’ate ‘tena diakashikikɛma di’ase wedja’ l’ɔnɔnyi 1914.a (Danyele 4:16, 17; Luka 21:24) L’ɔnɔnyi ɔsɔ mbakatatɛ ‘wôngelo’ wahɛnama waki Kristo oko Mɛsiya wa Nkumekanga ndo etena ka nde ‘mbolɛ l’atei w’atunyi ande.’​—Mateu 24:3; Osambu 110:2.

9. Kakɔna kakasale Yeso lam’akandalongola Lowandji lande, ndo dikambo sɔ diakonge l’etombelo akɔna le anto, djekoleko le ambeki ande?

⁹ Tshelo ya ntondo yakasale Yeso l’ɔkɔngɔ wa nde nongola lowandji aki ya mbitshanya onto loleki anto akina tshɛ ohedia, mbut’ate Satana nde l’ɛdiɛngɛ ande ‘oya lanɛ la nkɛtɛ.’ Tatɛ oma l’etena kɛsɔ, nyuma ya kɔlɔ shɔ yakela anto asui lo yoho yahatongaka ndoko lushi ndo wakela akambo wakonya anto dia ndjala l’okakatanu dia monga l’okitanyiya otsha le Jehowa. (Enyelo 12:7-12; 2 Timote 3:1-5) Koko anto waleka Satana sɔmana la wɔ lo ta dia lo nyuma dialɔshande sɔ ko akitami w’esɔ waki Jehowa, “wane watukitanyiyaka elembe wa [Nzambi ndo], watulamaka diui dia Jesu” vɔ l’“ekoko ekina” w’asekawɔ.​—Enyelo 12:17; Joani 10:16.

10. Okotshamelo wa prɔfɛsiya yakɔna ya lo Bible washikikɛ dia Satana hatɔlɛndja ta dialɔshande Akristo wa mɛtɛ?

¹⁰ Koko, elanyelo kaki Satana kambɛnama nɛ dia tɔsɛna lo “lushi la Khumadiondjo,” ndo ndoko kakoka shimba Yeso dia ‘shidiya ɛlɛmbiɛlɔ kande.’ (Enyelo 1:10; 6:2) Ɛnyɛlɔ, nde ayoshikikɛ edjelo ka djembetelo y’ekomelo yendana l’ase Isariyɛlɛ wa lo nyuma 144 000. Nde ayokokɛ nto “ului a wuki w’antu waheyama mbala, uma lu wedja tshe, ndu uma lu wauhu tshe ndu uma lu weuhu w’antu tshe ndu w’eteketa tshe.” (Enyelo 7:1-4, 9, 14-16) Otshikitanyi l’asekawɔ w’akitami w’esɔ, anto asɔ wayonga akanga w’okitanyiya l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ kaki Yeso lanɛ la nkɛtɛ. (Danyele 7:13, 14) Enamelo kawɔ l’andja ɔnɛ amboshila la mɛnya ɔnɛ Shilo ekɔ mɛtɛ owandji wa ‘l’andja w’otondo.’​—Enyelo 11:15.

Ɔnɛ ekɔ etena ka ‘kitanyiya lokumu l’ɔlɔlɔ’

11, 12. (a) Paka anto akɔna wayoka l’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo? (b) Weho akɔna wa waonga wɛnama le wanɛ wele la ‘yimba ya l’andja ɔnɛ’?

¹¹ Onto tshɛ lalanga lɔsɛnɔ la pondjo pombaka mbeka woho wa monga l’okitanyiya, nɛ dia Bible mɛnyaka hwe dia “wane waheyi [Nzambi], la wahakitanyia lukumu l’ololo la Khumesu Jesu” hawotoka lo lushi laki Nzambi l’ɛsɔmbwɛlɔ. (2 Tesalonika 1:8) Koko, anto wa kɔlɔ wa l’andja ɔnɛ ndo yimba y’ɔtɔmbɔkwɛlɔ yele lawɔ otsha l’ɛlɛmbɛ ndo atɔndɔ wa lo Bible salaka di’anto monga l’okakatanu dia kitanyiya lokumu l’ɔlɔlɔ.

¹² Bible mbelɛka dionga di’ɔtɔmbɔkwɛlɔ di’otsha le Nzambi sɔ ɔnɛ ‘yimba ya l’andja ɔnɛ.’ (1 Koreto 2:12) Dia nembetshiya shɛngiya yele la yimba shɔ le anto, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafundɛ Akristo wa lo ntambe ka ntondo wa l’Ɛfɛsɔ ate: “Nyu nyakakendakenda lu akambu aso, uku atokendakendaka wa la kete nye, uku uwandji a wulu wa lopepe, wa nyuma katukambiaka ana a pami w’uhedia. Ndu shu tshe takakendakendaka l’atei awo ntundu la saki y’alimba asu, takayelaka saki y’alimba asu la tukanyi tasu, takuto ana wa kele, uku akina.”​—Efeso 2:2, 3.

13. Ngande wakoka Akristo shika tanga la ntondo ka yimba ya l’andja ɔnɛ lo yoho ya dimɛna ndo etombelo akɔna w’ɔlɔlɔ wakokawɔ kondja?

¹³ Diɛsɛ ko Akristo w’ase Ɛfɛsɔ kotetemala la monga fumbe ya yimba y’ohedia shɔ. Koko, vɔ wakayokomaka ana w’okitanyiya waki Nzambi lo kitanyiya nyuma kande ndo lo ntɔ elowa atɔ w’efula ndo w’amɛna. (Ngalatiya 5:22, 23) Woho akɔ wamɛ mbele, ɛlɔ kɛnɛ, nyuma kaki Nzambi, mbut’ate wolo woleki tshɛ l’andja ɔnɛ ekɔ lo kimanyiya miliyɔ y’anto dia monga l’okitanyiya otsha le Jehowa ndo etombelo wele la dikambo sɔ ele, anto asɔ koka monga ‘l’eshikikelo tshɛ lo kɛnɛ kendana l’elongamelo polo l’ekomelo.’​—Heberu 6:11; Zekariya 4:6.

14. Ngande wakewoya Yeso Akristo tshɛ wasɛna lo nshi y’ekomelo akambo wa shikaa wayoyodja okitanyiya awɔ l’ohemba?

¹⁴ Tatohɛke nto dia Shilo ekɔ lo tosukɛ la nkudu tshɛ, ndo nde la She hawotetawɔ di’atunyi aso, oyadi ɛdiɛngɛ kana anto mbewɔ mbidja okitanyiya aso l’ohemba lo yoho yahatakoke mbikikɛ. (1 Koreto 10:13) Diakɔ diele, dia tokimanyiya lo ta diaso dia lo nyuma, Yeso akɛnya ekakatanu ɛmɔtshi wa shikaa wakokaso pomana lawɔ lo nshi nyɛ y’ekomelo. Nde akalembetshiya dikambo sɔ oma l’ekimanyielo k’ekanda esambele wakandatome l’ɛnɛlɔ kakandɛnya ɔpɔstɔlɔ Joani. (Enyelo 1:10, 11) Aha la tâmu, mikanda ɛsɔ waki l’alako w’ohomba efula le Akristo wa l’etena kɛsɔ, koko alako akɔ wamboleka kotshama lo “lushi la Khumadiondjo” lakatatɛ l’ɔnɔnyi 1914. Lâsɔ, ekɔ mɛtɛ ɔlɔlɔ dia sho mbidja yimba l’akambo wele lo mikanda ɛsɔ!b

Tewɔ wendjodi, awui a mindo, ndo saki ka lomombo

15. Lande na kahombaso ndjalama lo woho wa dikambo diakakomɛ etshumanelo ka l’Ɛfɛsɔ ndo ngande wakokaso sala dikambo sɔ? (2 Petero 1:5-8)

¹⁵ Mukanda waki Yeso wa ntondo aki otsha le etshumanelo ka l’Ɛfɛsɔ. L’ɔkɔngɔ wa nde mandola etshumanelo kɛsɔ l’ɔtɛ w’ekikelo kaki latɔ, Yeso akate ate: “Keli dimi laye dikambu! Ne dia we akakimo ngandji kaye ka ntundu.” (Enyelo 2:1-4) Woho akɔ wamɛ mbele nd’ɛlɔ kɛnɛ, Akristo amɔtshi waki l’ohetoheto wakashisha ngandi k’efula kaki lawɔ otsha le Nzambi ntondo. Oshishelo wa ngandji wa ngasɔ koka nanya diɔtɔnganelo diele l’onto lam’asande la Nzambi ndo dikambo sɔ pombaka nɔngɔsɔma aha la tshimbatshimba. Ngande wakoka onto pɛtshahɛtsha ngandji kɛsɔ nto na? Ele oma lo wekelo wa Bible, wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya, dɔmbɛlɔ ndo okanelo wa yimba wa mbala la mbala. (1 Joani 5:3) Mɛtɛ, dikambo sɔ nɔmbaka dia ‘mbidja welo w’efula,’ koko sunganaka mɛtɛ sala ngasɔ. (2 Petero 1:5-8) Naka l’ɔkɔngɔ wa wɛ ndjasɛdingola dimɛna ko wɛ ambɛna dia ngandji kayɛ kambɔla, kete lɔngɔsɔla dikambo sɔ aha la tshimbatshimba dia kitanyiya dako diaki Yeso diata ɔnɛ: “Uho lene akayako, ukadimuli utema, utshi uku etsha aye wa ntundu.”​—Enyelo 2:5.

16. Naa tɔsɛngiya ta wâle ta lo nyuma takatanemaka l’etshumanelo ka la Pɛrɛngamo la ka la Tuyatira ndo lande na kele ɛtɛkɛta wakawatɛ Yeso wekɔ ohomba ɛlɔ kɛnɛ?

¹⁶ Akristo wa la Pɛrɛngamo ndo wa la Tuyatira wakandɔma l’ɔtɛ wa kɔlamelo, ekikelo ndo ohetoheto waki lawɔ. (Enyelo 2:12, 13, 18, 19) Koko, vɔ waki lo shɛngiya y’anto amɔtshi wakakɛnɛmɔlaka woho wa yimba ya kɔlɔ yaki la Balama ndo la Jezabɛlɛ wanɛ wele oma l’awui wa mindo wa dieyanelo ndo oma l’ɔtɛmwɛlɔ wa Baala wakɔtshiya tɔsɛngiya ta kɔlɔ l’Isariyɛlɛ w’edjedja. (Walelu 31:16; 1 Nkumi ya Dikanga 16:30, 31; Enyelo 2:14, 16, 20-23) Ko kayotota l’etena kaso kɛnɛ na, mbut’ate lo “lushi la Khumadiondjo” lɔnɛ na? Onde tɔsɛngiya ta kɔlɔ ta woho ɔsɔ tekɔ lo mɛnama? Eelo, nɛ dia l’ɔtɛ w’awui wa mindo wa dieyanelo mboleki mbitshanyema anto oma l’atei w’ekambi waki Nzambi. Lâsɔ ekɔ mɛtɛ ohomba efula dia sho mbewɔ lɔngɛnyi la l’anto tshɛ wele la lɔkɛwɔ la mindo oyadi l’atei kana l’andja w’etshumanelo mbewɔ! (1 Koreto 5:9-11; 15:33) Wanɛ walanga dia monga anto waki Shilo wele l’okitanyiya pombaka nto mbewɔ tɔkɛnyɔ, abuku wa kɔlɔ ndo wendelo w’akambo wa mindo l’Internet.​—Amose 5:15; Mateu 5:28, 29.

17. Ngande waki kanyi ndo dionga di’anto wa la Saradi ndo wa la Laodikiya lo ndjela woho wakɔsaka Yeso lonyuma lawɔ?

¹⁷ Anto tshɛ wa l’etshumanelo ka la Saradi komandɔma, onyake anto yema tshitshɛ tsho. Tɔ kaki la “lukumbu,” mbut’ate l’ɛnamelo kele oko onto lele la lɔsɛnɔ ko tete wendjodi awɔ wa lo nyuma akakonya Yeso dia kiɔsa oko onto “ambuvokaka.” Vɔ waki l’okitanyiya wa l’ɛlɔmɔ lo kɛnɛ kendana la lokumu l’ɔlɔlɔ. Ɔsɔ mɛtɛ aki dikambo dia kɔlɔ efula! (Enyelo 3:1-3) Etshumanelo ka la Laodikiya aki la woho akɔ wamɛ wa dionga. Tɔ kakafunaka lomombo la l’emunyi lo mbuta ɔnɛ “kanga ongonyi mbemi,” ko tete lo washo waki Yeso tɔ kaki “kanga lonyangu . . . , ndu okei ndu wula, ndu tshungu, ndu utakataka.”​—Enyelo 3:14-17.

18. Ngande wakoka onto mbewɔ dia mbɔla lo nyuma lo washo waki Nzambi?

¹⁸ Ɛlɔ kɛnɛ, Akristo amɔtshi waki ntondo la kɔlamelo wakayoshishaka okitanyiya awɔ vɔ lawɔ. Ondo waketawɔ dia yimba ya l’andja ɔnɛ mbatshutshuya dia tshika sala akambo la shamanya lo shisha wangasanu awɔ lo kɛnɛ kendana la wekelo wa Bible, dɔmbɛlɔ, nsanganya y’Akristo, ndo esambishelo. (2 Petero 3:3, 4, 11, 12) Ekɔ mɛtɛ ohomba di’anto waya la woho wa dionga dia ngasɔ monga l’okitanyiya otsha le Kristo lo nyanga ɛngɔnyi wa lo nyuma, mbut’ate ‘lo somba oma le Kristo paonyi yambɛdiama pudipudi la dja’! (Enyelo 3:18) Ɔngɔnyi w’oshika ɔsɔ nembetshiyaka nto monga ‘ɔngɔnyi l’elimu w’ɔlɔlɔ, ndjala la lokaho ndo monga suke dia kahana l’anto akina.’ Lo sala akambo wa lo nyuma w’ɔlɔlɔ efula asɔ, sho ‘ndjaombɛka okundji w’ɔlɔlɔ dikambo dia nshi yokoya woho wa sho ndjokondja lɔsɛnɔ la mɛtɛ.’​—1 Timote 6:17-19.

Wakandɔma l’ɔtɛ w’okitanyiya awɔ

19. Naa lowando ndo alako wakasha Yeso Akristo wa la Smurina la wa la Filadɛlɛfiya?

¹⁹ Etshumanelo ka la Smurina la ka la Filadɛlɛfiya wekɔ bɛnyɛlɔ di’amɛna efula lo kɛnɛ kendana l’okitanyiya nɛ dia mikanda waki Yeso otsha le wɔ bu ndoko la dikambo dimɔtshi dia mbasha lohango. Nde akatɛ anto wa l’etshumanelo ka Smurina ate: “Dimi mbeyaka asui aye, ndu wula aye (keli we eko kanga ongonyi).” (Enyelo 2:9) Ande otshikitanu wele lam’asawɔ l’ase Laodikiya wakafunaka ɔngɔnyi wa l’andja ɔnɛ ko tete wele mɛtɛ ase wola! Lo mɛtɛ, Diabolo kɔngɛnangɛna dia mɛna woho wɛnya onto kɔlamelo ndo okitanyiya ande otsha le Kristo. Diakɔ diakawaewola Yeso ate: “Tukaki akambu wayangaye la nsuwa woma. Ulungi, uhimbanyi ayanga mbidja amotshi anyu lu lukanu dia nyuhimba, keli nyu nyayusuwa nshi dikumi. Utetemali edja ndu lu nyoi, ku dimi layukusha dembo dia kusu dia lumu.” (Enyelo 2:10) Woho akɔ wamɛ mbakandola Yeso ase Filadɛlɛfiya ate: “We la yema ya wulu, akakitanyiaka diui diami, kumanguna lukumbu lami. Dimi layuya esadi. Ukimeli keli la ye wulu, untu takokosolaki dembo diaye dia kusu.”​—Enyelo 3:8, 11.

20. Ngande wamonga miliyɔ y’anto ɛlɔ kɛnɛ l’okitanyiya l’ɔtɛkɛta waki Yeso ndo oyadi l’atei wa weho akɔna w’akambo na?

²⁰ Lo “lushi la Khumadiondjo,” mbut’ate tatɛ l’ɔnɔnyi 1914, atshikadi wa kɔlamelo vɔ l’asekawɔ ɛkɔkɔ ekina wele kakianɛ waya miliyɔ y’anto, wakakitanyiya vɔ lawɔ ɔtɛkɛta waki Yeso lo sambisha l’ohetoheto ndo lo tetemala nama kɔlamelo yawɔ. L’ɛnyɛlɔ k’anangɛwɔ wa lo ntambe ka ntondo, amɔtshi wakasowe l’ɔtɛ w’okitanyiya awɔ otsha le Kristo ndo wakadjama ndo lo nkanu la lo pango ya nkanu. Akina wakakitanyiya ɔtɛkɛta waki Yeso lo tetemala la monga la ‘sso di’ɔsɛlɛngɛ,’ kânga mbasɛnawɔ l’atei w’anto wele la lomombo ndo la dionga dia lokaki. (Mateu 6:22, 23) Eelo, lo dihole tshɛ diasɛnawɔ ndo l’atei wa dikambo dia woho akɔna tshɛ, Akristo wa mɛtɛ tetemalaka la ngɛnyangɛnya otema wa Jehowa lo monga l’okitanyiya.​—Tukedi 27:11.

21. (a) Naa ɔkɛndɛ wa lo nyuma wahomba ɔhɔmbɔ tetemala la kotsha? (b) Ngande wakokaso mɛnya dia sho mɛtɛ nangaka kitanyiya Shilo?

²¹ Oko watatasukana otsha lo fɔnu ka woke, ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ ambɔsa yɛdikɔ ya tetemala monga l’okitanyiya otsha le Owandji Kristo. Kɛsɔ mendanaka ndo l’ɔlɔngɔswɛlɔ wa mbo ya ndɛ ya lo nyuma lo tena diahombama dikambo dia luudu laki Nzambi. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ totetemale monga la lowando le Jehowa l’ɔtɛ w’ɔlɔngɔswamelo ande wa teokrasi wa diambo ndo wa kɛnɛ katoshawɔ. Lo woho ɔsɔ mbakokaso mɛnya okitanyiya aso otsha le Shilo, ɔnɛ layoyofuta anto tshɛ wa l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ kande wele l’okitanyiya lo mbasha lɔsɛnɔ la pondjo.​—Mateu 24:45-47; 25:40; Joani 5:22-24.

[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ akohɔ?

• Lo ndjela kɛnɛ kakatatshi Jakɔba lam’akinde suke la kitshiya lomu, Yeso akandahombe ndjonga?

• Ngande wɛnyaso dia sho mbetawɔka ɔnɛ Yeso mbele Shilo ndo yimba ya woho akɔna yahombaso mbewɔ?

• Alako akɔna w’ohomba wendana la nshi yaso watanema lo mikanda wakawafundɛ tshumanelo esambele lo dibuku di’Enyelo?

• Lo weho akɔna wakokaso mbokoya wanɛ waki l’etshumanelo ka la Smurina ndo ka la Filadɛlɛfiya ka lo nshi y’edjedja?

[Esato wa lo lɛkɛ 28]

Jehowa tshɔkɔlaka ekambi ande l’ɔtɛ w’okitanyiya awɔ otsha le ‘okambi’ wa kɔlamelo

[Osato wa lo lɛkɛ 29]

Shɛngiya y’oma le Satana mbetɛka okitanyiya otsha le Nzambi dui dia wolo

[Esato wa lo lɛkɛ 31]

Diɔtɔnganelo dia wolo diasaso la Jehowa tokimanyiyaka dia monga l’okitanyiya otsha le nde