‘Nyonge la ngandji lam’asanyu’
“Endaka nyu nyeekɔ la lolango laasaanyu, anto cɛɛ wayeewa vwaate ambeki waakimi mbeenyu.”—YOWANƐ 13:35, Dyookaneelo dy’oyooyo.
1. Dionga diakɔna diakadje Yeso dikako vɔlɛ lɔkɔ yema tshitshɛ la ntondo ka nyɔi kande?
“ANA wa tshitshe.” (Joani 13:33) Ɛtɛkɛta woludi la ngandji ɛsɔ mbakatɛ Yeso apɔstɔlɔ ande la dikɔlɔ di’ekomelo diakandetsha nde la wɔ la ntondo ka nyɔi kande. Lo ɛkɔndɔ w’Evanjiliɔ, ndoko dihole dikina diɛnya dia la ntondo ka dikɔlɔ sɔ, Yeso akakambe l’etelo koludi la ngandji kɛsɔ lam’akandatɛkɛtaka la wɔ. Koko, l’otsho wa lânde ɔsɔ, nde akatshutshuyama dia kamba l’etelo koludi la ngandji kɛsɔ dia mɛnya ngandji k’efula kaki lande otsha le ambeki ande. Yeso akatɛkɛta dikambo dia ngandji mbala oko 30 l’otsho ɔsɔ. Lande na kakandadje dikako vɔlɛ lo dikambo dia dionga sɔ na?
2. Lande na kele ɔkɛnɛmwɛlɔ wa ngandji ekɔ ohomba efula le Akristo?
2 Yeso akalembetshiya lande na kele ngandji kekɔ ohomba efula. Nde akate ate: “Endaka nyu nyeekɔ la lolango laasaanyu, [kete] anto cɛɛ wayeewa vwaate ambeki waakimi mbeenyu.” (Yowanɛ 13:35; 15:12, 17, Dyookaneelo dy’oyooyo) Onto hakoke monga ombeki waki Kristo naka nde kema la ngandji k’anto l’ɔnango. Akristo wa mɛtɛ mbeyamaka aha oma l’ɔlɔtɔ ɔmɔtshi wa lânde kana oma lo mbekelo mɔtshi, koko oma lo ngandji kahɛtahɛta kokanawɔ. Oko wakatadiɛnyi lo sawo dietshi, woho wa ngandji ka mamba kɛsɔ mbele dikambo diahende l’atei w’akambo asato wahomba onto kotsha dia monga ombeki waki Kristo. Kakɔna kayotokimanyiya dia sho tetemala la kotsha dikambo di’ohomba sɔ?
‘Nyotetemale la mbokana ngandji k’efula’
3. Dako diakɔna diendana la ngandji diakasha ɔpɔstɔlɔ Paulo?
3 Oko wakidiɔ lam’asa ambeki waki Kristo wa lo ntambe ka ntondo, ngandji ka mamba kɛsɔ mɛnamaka ɛlɔ kɛnɛ lam’asa ambeki waki Kristo wa mɛtɛ. Paulo akafundɛ Akristo wa lo ntambe ka ntondo ate: “Keli lu dikambu dia mbukana la anyanyu ngandji, nyu hanyuhumbi untu nyufundela, ne dia nyu nyame nyaketshama uma le Nzambi dia mbukana ngandji. Mete, nyu nyatutshelaka anyanyu [tshɛ woho akɔ].” Kânga mbakidiɔ ɔsɔku, Paulo akakotsha ate: ‘Nyotetemale la mbokana ngandji k’efula.’ (1 Tesalonika 3:12; 4:9, 10) Sho lawɔ pombaka kitanyiya dako diaki Paulo ndo sala la wolo dia ‘tetemala mbokana ngandji k’efula.’
4. Lo ndjela Paulo nde la Yeso, anto akɔna wahombaso ndeka mbidja yimba?
4 Lo mukanda akɔ wamɛ wakasambiyama, Paulo akakeketsha asekande ambetawudi dia ‘samba anto wambɔkɔmɔ’ ndo dia ‘sukɛ wanɛ waya wɛɔdu.’ (1 Tesalonika 5:14) Lo diaaso dikina, nde akohola Akristo dia ‘wanɛ wele la wolo mɛmba wotsho wa wanɛ wele wɛɔdu.’ (Romo 15:1) Yeso lawɔ akasha alako wendana la woho wa kimanyiya wanɛ wele wɛɔdu. L’ɔkɔngɔ wa nde mbuta dia Petero ayowanguna l’otsho wayowowonda, Yeso akatɛ Petero ate: ‘Lam’ayoyokalola kokeketsha ananyɔ.’ Lande na? Nɛ dia ndo vɔ lawɔ mbayolawɔ Yeso, ndo wayonga l’ohomba w’ekimanyielo. (Luka 22:32; Joani 21:15-17) Omalɔkɔ, Ɔtɛkɛta wa Nzambi tɔlɔmbaka dia sho mboka wanɛ waya wɔdu lo nyuma ngandji ndo wanɛ wele ondo hawoyosangana l’etshumanelo k’Akristo. (Heberu 12:12) Lande na kahombaso sala dikambo sɔ? Wɛla ehende wa lɔka wakasha Yeso kadimolaka lo wombola ɔsɔ.
Ɔkɔkɔ wakashishɔ ndo dikuta diakashishɔ
5, 6. (a) Naa wɛla ehende wa tomondo wakasha Yeso? (b) Kakɔna kɛnya wɛla ɛsɔ lo dikambo dia Jehowa?
5 Dia mɛnya ampokami ande woho wɔsa Jehowa wanɛ wambotakɔ mboka, Yeso akasha wɛla ehende wa tomondo. Ɔmɔtshi wakendanaka l’onami w’ɛkɔkɔ. Yeso akate ate: “Untu akona l’atei anyu, lam’endi la ekoko lukama, naka ndi ambudimanya omotshi, ku ndi hatshiki akumi divwa la divwa l’usui dia ntuyanga one wushishwi, edja ndu lam’ayunduwena? Lam’ayunduwena, ndi ayuwahe l’aheka, ayongenangena. Lam’ayundukuma lakandi, ndi ayeta engenyi andi la asukanyi andi; ayuwatela ati: Nyongenengene lami, ne dia lambena okoko ami wakashisho. Dimi lambunyutela nti: Wuhu ako mbayuyala ongenongeno utamanya l’ulungu lu dikambu dia untu a kolo otoi lukadimudi utema, uleki dia antu akumi divwa la divwa wahahumbi nkadimula etema.”—Luka 15:4-7.
6 Wɛla wa hende wakendanaka la womoto ɔmɔtshi. Yeso akate ate: “Umuntu akona, lam’endi [l’akuta] dikumi, naka ndi ambushisha [di]motshi, ku ndi hahetsha tala, hombe luudu, la hayangi l’etiti, edja ndu lam’ayundu[dita]na? Lam’ayundu[d]iena, ndi ayeta engenyi andi la asukanyi andi. Ndi ayuwatela ati: Nyongenengene lami ne dia lambena [dikuta di]akamashisha. Okone dimi lambunyutela nti: Ongenongeno ndjalaka lu ashu wa andjelo wa [Nzambi] lu dikambu dia untu a kolo otoi lambukadimula utema.”—Luka 15:8-10.
7. Wetshelo akɔna ehende wakondjaso oma lo wɛla w’ɔkɔkɔ wakashishɔ ndo wa dikuta diakashishɔ?
7 Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma lo wɛla wa tomondo ɛsɔ? Vɔ tɛnyaka (1) woho wahombaso mbɔsa wanɛ waya wɔdu ndo (2) kɛnɛ kahombaso sala dia mbakimanyiya. Nyɛsɔ tɔsɛdingole akambo asɔ.
Diakashishɔ koko diɔsama la nɛmɔ
8. (a) Kakɔna kakasale onami w’ɛkɔkɔ ndo womoto ɔmɔtshi lam’akawashisha ɛngɔ kakiwɔ kɛmɔtshi? (b) Kɛnɛ kakawasale lam’akashisha onto l’onto ɛngɔ kande atɛnyande lo kɛnɛ kendana la woho wakawɔsaka ɛngɔ kakashishɔ?
8 Lo wɛla la wɛla, ɛngɔ kɛmɔtshi kakashishɔ, koko tende kɛnɛ kakasale akanga adiɔ. Onami w’ɛkɔkɔ kombuta ate: ‘Naa ohomba wele l’ɔkɔkɔ wamɛ lam’ele dim’ɔnɛ lêke l’ekina 99? Dimi bu l’ohomba w’ɔkɔkɔ wamboshishɔ ɔsɔ mɛ.’ Womoto lakashisha dikuta diande dimɔtshi kombuta ate: ‘Lande na kahombami ndjakiyanya l’ɔtɛ wa dikuta ɔtɔi? Yaa mɛ, dimi layotetemala ngɛnangɛna l’akuta divwa weke lami anɛ.’ Koko, onami w’ɛkɔkɔ akayange ɔkɔkɔ wakashishɔ la wolo tshɛ watekana ɔtɔi akɔ oto mbaki lande. Ndo womoto ɔsɔ akoke di’oko nde amboshisha tshɛ kaki lande. Lo bɛnyɛlɔ diakɔ dihende, ɛngɔ kakashishɔ kaki la nɛmɔ efula lo washo wa kanga tɔ. Dikambo sɔ alangadiɔ mɛnya?
9. Woho wakayakiyanya onami w’ɛkɔkɔ la womoto lakashisha dikuta diande dimɔtshi mɛnyaka dikambo diakɔna?
9 Tende woho wakakomiya Yeso la wɛla akɔ ehende: “Wuhu ako mbayuyala ongenongeno utamanya l’ulungu lu dikambu dia untu a kolo otoi lukadimudi utema ndo “okone dimi lambunyutela nti: Ongenongeno ndjalaka lu ashu wa andjelo wa [Nzambi] lu dikambu dia untu a kolo otoi lambukadimula utema.” Ɔnkɔnɛ, woho wakayakiyanya onami w’ɛkɔkɔ ndo womoto ɔsɔ mɛnyaka lo yɛdikɔ ya tshitshɛ kɛnɛ koka Jehowa ndo ditongami diande dia l’olongo etena kakadimola kanga kɔlɔ otema. Oko waki kɛnɛ kakashishɔ la nɛmɔ efula lo washo w’onami w’ɛkɔkɔ ndo wa womoto, mbele ndo wanɛ wambotakɔ mboka ndo wambangana l’ekambi waki Jehowa wekɔ la nɛmɔ lo washo waki Jehowa. (Jeremiya 31:3) Anto wa ngasɔ mbeyaka monga wɔdu lo nyuma, koko dui sɔ hɛnya dia weho akɔ tshɛ vɔ wekɔ atɔmbɔki. Kânga mbayawɔ wɔdu lo nyuma, ondo lo yɛdikɔ mɔtshi vɔ wakatetemala kotsha akambo amɔtshi walɔmba Jehowa. (Osambu 119:176; Etsha 15:29) Omalɔkɔ, oko wakidiɔ lo nshi y’edjedja, Jehowa akakikɛ solo dia “mbakadja uma la ntundu kandi.”—2 Khumi ya Dikanga 13:23.
10, 11. (a) Ngande wahombaso mbɔsa wanɛ wambotakɔ mboka oma l’etshumanelo? (b) Lo ndjela wɛla ehende waki Yeso, ngande wakokaso mɛnya anto asɔ dia sho ndjakiyanyaka dikambo diawɔ?
10 L’ɛnyɛlɔ ka Jehowa ndo ka Yeso, sho lawɔ ndjakiyanyaka efula dikambo dia wanɛ waya wɔdu ndo wambangana l’etshumanelo K’Akristo. (Ezekiyele 34:16; Luka 19:10) Sho mbɔsaka onto laya wɔdu lo nyuma oko ɔkɔkɔ wamboshishɔ, koko aha oko onto lahayokoka pondjo kalola lo mboka oyadi vɔ kowoshaka ekimanyielo kakɔna. Sho hatote ɔnɛ: ‘Lande na ndjakiyanya dikambo di’onto lambɔla lo nyuma? Kana mbut’ɔnɛ etshumanelo bu l’ohomba ande dia tɔ kɛndakɛnda.’ Koko l’ɛnyɛlɔ ka Jehowa, sho mbɔsaka wanɛ wambotakɔ mboka walanga kalola oko anto wele la nɛmɔ.
11 Woho akɔna wakokaso mɛnya dia sho ndjakiyanyaka dikambo di’anto asɔ? Wɛla ehende waki Yeso mɛnyaka dia sho koka la sala dikambo sɔ (1) lo mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi, (2) lo mbaɛnya ngandji kawaokaso, ndo (3) lo ndjasha le wɔ l’otema ɔtɔi. Nyɛsɔ tɔsɛdingole akambo asɔ l’ɔmɔmɔ.
Tɔshi yɛdikɔ mɔtshi
12. Kakɔna katolembetshiya ɛtɛkɛta w’ɔnɛ ‘toyanga ɔkɔkɔ wamboshishɔ’ lo kɛnɛ kendana la dionga diaki onami w’ɛkɔkɔ?
12 Lo wɛla wa ntondo, Yeso mbutaka dia onami w’ɛkɔkɔ ayotshɔ dia ‘toyanga ɔkɔkɔ wakashishɔ.’ Eelo, onami w’ɛkɔkɔ mbɔsaka yɛdikɔ mɔtshi ndo salaka la wolo dia mbishola ɔkɔkɔ wamboshishɔ. Awui wele oko pâ, wâle ndo etale ka lɔkɛndɔ hawotsha wɔma. Koko nde tetemalaka nyanga “edja ndu lam’ayunduwena.”—Luka 15:4.
13. Ngande wakasale apami wa kɔlamelo wa lo nshi y’edjedja lo kɛnɛ kendana l’ehomba waki la wanɛ waya wɔdu, ndo ngande wakokaso mbokoya bɛnyɛlɔ dia ngasɔ dia lo Bible na?
13 Woho akɔ wamɛ mbele dia kimanyiya onto lele l’ohomba w’ekeketshelo, mbala efula dui sɔ nɔmbaka ɔnɛ lele la wolo lo nyuma dia mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi. Apami wa kɔlamelo wa lo nshi y’edjedja wakamane dikambo sɔ fundo. Ɛnyɛlɔ, lam’akɛnyi Jɔnatana y’ɔnaki Nkumekanga Saulo dia ɔngɛnyi ande w’oshika Davidi aki l’ohomba w’ekeketshelo, Jɔnatana “akatshu le Davidi la Horeshe. Ndi akûkikitsha l’ekamelu kandi le [Nzambi].” (1 Samuele 23:15, 16) Ɛnɔnyi nkama l’ɔkɔngɔ, lam’akɛnyi Nguvɛrnɛrɛ Nehemiya di’ase Juda amɔtshi w’anango waya wɔdu, nde lawɔ ‘akonela mbala kakɔ kamɛ’ ko akakeketsha dia vɔ ‘mbohɔka Jehowa.’ (Nehemiya 4:14) Ɛlɔ kɛnɛ sho lawɔ pombaka ‘monɛ’ mbut’ate, mbɔsa yɛdikɔ ya keketsha wanɛ waya wɔdu. Ko waa na wahomba sala dikambo sɔ l’etshumanelo na?
14. L’atei w’etshumanelo k’Akristo, waa na wahomba kimanyiya anto wambɔla lo nyuma?
14 Lo yoho ya lânde, dikumanyi di’Akristo mbele l’ɔkɛndɛ wa ‘keketsha anya wa wɔdu, ndo nshikikɛ adui wayɛkayɛka’ la ‘mbutela akanga w’etema wa wɔma ɔnɛ: Nyokeketale, tanyokake wɔma.’ (Isaya 35:3, 4; 1 Petero 5:1, 2) Koko teye dia Paulo aha dikumanyi nto mbakandalɔmbɛ dia ‘samba anima wambɔkɔmɔ’ la dia ‘sukɛ wanɛ wele wɛɔdu.’ Koko ɛtɛkɛta waki Paulo wakendanaka la ‘etshumanelo k’otondo ka la Tɛsalɔnika.’ (1 Tesalonika 1:1; 5:14) Kimanyiya wanɛ wambɔkɔmɔ ekɔ ɔkɛndɛ w’Akristo tshɛ. L’ɛnyɛlɔ k’onami w’ɛkɔkɔ wa lo wɛla, Okristo tshɛ pombaka tshutshuyama dia ‘toyanga ɔnɛ lamboshishɔ.’ Akristo wayosala dikambo sɔ lo kamba kamɛ la dikumanyi. Onde wɛ kokaka mbɔsa tɛdikɔ tɔmɔtshi dia kimanyiya onto ɔmɔtshi lambɔla lo nyuma l’etshumanelo kanyu?
Towaɛnya ngandji kawaokaso
15. Lande na ondo kakasale onami w’ɛkɔkɔ kɛnɛ kakandasale kɛsɔ na?
15 Kakɔna kasala onami w’ɛkɔkɔ lam’atanande ɔkɔkɔ wakashishɔ? ‘Nde mbowɛmbaka l’ahɛka.’ (Luka 15:5) Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ dikambo diananda otema ndo diatɛnya akambo efula! Mbeyaka monga ko ɔkɔkɔ ɔsɔ wambekekɔ nshi efula l’ɛtshi ka nkɛtɛ kewɔ heye kana mbala mɔtshi vɔ waki kwɛ ka mbɔtɔ l’anya wa kimbwe. (Jobo 38:39, 40) Aha la tâmu, ɔkɔkɔ ɔsɔ pombaka nɛmba ndo la ndjala. Vɔ wambɔlɛmba efula ko waya bu la wolo wa tondoya wâle wakoka pomana la wɔ lam’ayawakalola oya l’okoto. Ɔnkɔnɛ, onami w’ɛkɔkɔ minyamaka, monyiyaka ɔkɔkɔ ɔsɔ la ngandji tshɛ ndo mbowɛmbaka dia vɔ kalola oya l’okoto aha la kânga wâle ɔtɔi. Ngande wakokaso mɛnya woho wa ngandji kakɛnya onami w’ɛkɔkɔ ɔsɔ?
16. Bonde kahombaso mɛnya woho wa ngandji kakɛnya onami w’ɛkɔkɔ otsha le ɔkɔkɔ wakashishɔ?
16 Onto lambohembola losambi l’etshumanelo mbeyaka monga ko ambɔlɛmba lo nyuma. L’ɛnyɛlɔ k’ɔkɔkɔ wakangana l’onami, onto la ngasɔ mbeyaka monga ko ambekekɔ tshanana l’andja ɔnɛ woludi anto la lohetsho. Lam’ele nde hayokokamɛ oko wakokamɛ ɛkɔkɔ ekina wa l’okoto, mbut’ate wa l’etshumanelo k’Akristo, nde mongaka lo wâle w’efula wa ndɔshama oma le Diabolo, ɔnɛ “[l]atokendakendaka uku tambwe kadikita kayanga walendi.” (1 Petero 5:8) Ndo nto, nde mongaka l’ɔlɛmbɛlɔ lo woho wahandayɔlɛ mbo ya ndɛ ya lo nyuma. Lâsɔ lam’alangande kawola oya l’etshumanelo, nde hakokaki tondoya ekakatanu wakoka pomana lande lo mboka la wolo ande hita nɛ dia nde aya wɔdu efula. Ɔnkɔnɛ lo yoho ya didjidji, sho pombaka minyama, ko memadja onto ɔsɔ laya wɔdu ndo mbokimanyiya la ngandji tshɛ dia nde kalola oya l’etshumanelo. (Ngalatiya 6:2) Ngande wakokaso sala dikambo sɔ?
17. Ngande wakokaso mbokoya ɔpɔstɔlɔ Paulo etena kembolaso onto ɔmɔtshi laya wɔdu lo nyuma?
17 Ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: “Akona eli wodu, ku dimi hayala la ndi wodu?” (2 Koreto 11:29; 1 Koreto 9:22) Paulo aki la kɛtshi le anto, mbidja ndo wanɛ waki wɔdu. Sho lawɔ nangaka monga la woho wa dionga dia ngasɔ otsha le wanɛ waya wɔdu. Etena kembolaso Okristo ɔmɔtshi waya wɔdu lo nyuma, tôshikikɛ dia nde ekɔ la nɛmɔ lo washo wa Jehowa ndo ɔnɛ anyande Ɛmɛnyi ekina wekɔ lo ndjakiyanya heyama woho wayande bu kamɛ la wɔ. (1 Tesalonika 2:17) Towewoya dia vɔ wekɔ suke dia mbokimanyiya ndo la ngandji tshɛ vɔ nangaka monga ‘anango lo nshi ya pâ.’ (Tukedi 17:17; Osambu 34:18) Ɛtɛkɛta aso w’oma k’ɛse otema mbeyaka la ngandji tshɛ ndo yema yema mbokimanyiya polo ndo nde kalola l’atei w’ɛkɔkɔ ekina. Ahombaso sala nto oma lâsɔ na? Wɛla wa womoto lakashisha dikuta dimɔtshi tɛnyaka kɛnɛ kahombaso sala.
Toyasha le wɔ l’otema ɔtɔi
18. (a) Bonde kaki womoto la lo wɛla komonga la kanyi y’ɔnɛ nde hakokaki pondjo mbishola dikuta sɔ nto? (b) Welo akɔna wa l’otema ɔtɔi wakandadje, ndo etombelo akɔna wakandakondja?
18 Womoto lamboshisha dikuta diande mbeyaka dia kânga mbediɔ bu dikambo dia tshitshɛ dia dishola, nde ekɔ l’elongamelo ka ditana. Nde otokoka mɛna ɔnɛ nde hakokaki pondjo mɛna dikuta sɔ nto naka nde fɔnya ɔnɛ ondo dɔ diakakɔ lo tota di’adiyo, kana lo lɔtɛkɛ la l’omamu w’ashi a woke. Koko lo mbeya ɔnɛ dikuta sɔ pombaka monga paka lo dihole dimɔtshi lo luudu lande, ndo lo mbeya ɔnɛ nde koka diɛna, nde ambotatɛ diyanga l’otema ɔtɔi. (Luka 15:8) Ntondotondo, nde ambɔhɛtsha tala dia nde mɛna dimɛna lo luudu. Oma lâsɔ, nde ambɔsa lɔmbɔ dia mɔmba odihe, alongamɛ dia mboka woho wasakanadiɔ. L’ekomelo, nde amboyanga la yambalo tshɛ lo toholehole tshɛ takoka yangɔ mbishama l’atshuku tshɛ wa lo luudu polo ndo lo nde ambɛna ngaingai ka fɛsa lam’akɔmamatɔ osase wa tala. Welo wa l’otema ɔtɔi wodjishande wambonga l’etombelo w’ɔlɔlɔ!
19. Lo kɛnɛ kendana la woho wa kimanyiya wanɛ waya wɔdu lo nyuma wetshelo akɔna wakokaso kondja oma lo kɛnɛ kakasale womoto la lo wɛla lakashisha dikuta diande dimɔtshi?
19 Awui wa lo wɛla ɔnɛ toholaka dia tekɔ l’akoka wa kotsha kɛnɛ katɔlɔmba Afundelo dia kimanyiya Akristo waya wɔdu lo nyuma. Koko l’etena kakɔ kamɛ, sho mɛnaka dia dikambo sɔ nɔmbaka dia mbidja welo. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akatɛ dikumanyi dia l’Ɛfɛsɔ ate: “Dieli la nyu dia nkamba [la wolo] dia nkimanyia akanga a weodu.” (Etsha 20:35a) Tatohɛke dia womoto kombishola dikuta diakashishɔ sɔ paka lo diyanga oko onto lahoke demba. Kema, nde akadiɛnyi nɛ dia nde akayange la wolo tshɛ “edja ndu lam’a[kandadishola].” Ndo sho lawɔ, etena kasalaso la wolo dia kimanyiya onto laya wɔdu lo nyuma, sho pombaka sala dikambo sɔ l’otema ɔtɔi ndo l’oyango ɔmɔtshi. Kakɔna kakokaso sala?
20. Akokaso sala dia kimanyiya wanɛ waya wɔdu lo nyuma?
20 Ngande wakokaso kimanyiya onto laya wɔdu lo nyuma dia nde keketsha mbetawɔ ndo lowando lande otsha le Nzambi? Mbala mɔtshi mbeyaka monga tsho ohomba mbeka la nde okanda ɔmɔtshi w’Akristo. Lo mɛtɛ, mbeka Bible l’onto laya wɔdu lo nyuma toshaka diaaso dia tetemala mbokimanyiya lo yoho yoleki dimɛna. Omendji w’olimu mbakoka shikikɛ onto akɔna lakoka mbisha ɔnɛ laya wɔdu lo nyuma ekimanyielo kahombama. Nde mbeyaka mɛnya akambo akɔna wahomba mbekama ndo dibuku diakɔna diayoleka mbakimanyiya. Oko wakakambe womoto la lo wɛla la dihomɔ dimɔtshi di’ɔlɔlɔ dia nde sala olimu ande w’oyangelo, mbele sho lawɔ ɛlɔ kɛnɛ tekɔ la dihomɔ diatokimanyiya dia kamba olimu wakatosha Nzambi wa kimanyiya wanɛ waya wɔdu lo nyuma. Dihomɔ kana ekanda aso ehende w’eyoyo wayotokimanyiya lo yoho ya lânde lo dikambo sɔ. Ekanda akɔ ko dibuku Tɛmɔla Nzambi Ɔtɔi ka Mɛtɛ ndo Approchez-vous de Jéhovah.a
21. Ngande wele kimanyiya wanɛ waya wɔdu lo nyuma mbelaka anto tshɛ ɛtshɔkɔ?
21 Kimanyiya wanɛ waya wɔdu lo nyuma mbelaka anto tshɛ ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɔnɛ lakimanyiyama mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho wayande nto kamɛ l’angɛnyi ande w’eshika. Sho mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ wele paka lokaho mbakoka toshawɔ. (Luka 15:6, 9; Etsha 20:35b) Etshumanelo pɛtahɛtaka la ngandji lam’ayakiyanya anto wa lɔkɔ la ngandji tshɛ dikambo di’anto akina. Ndo lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, Anami aso woludi la ngandji Jehowa nde la Yeso tombwamaka etena kɛnya ekambi awɔ wa la nkɛtɛ nsaki kele lawɔ ka sukɛ wanɛ waya wɔdu lo nyuma. (Osambu 72:12-14; Mateu 11:28-30; 1 Koreto 11:1; Efeso 5:1) Tɛkɔ mɛtɛ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa tetemala ‘monga la ngandji lam’asaso’!
[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]
a Wakatondjama oma l’Ɛmɛnyi wa Jehowa.
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
• Lande na kele mbokana ngandji ekɔ ohomba efula le so sho tshɛ?
• Lande na kahombaso nanga ndo wanɛ waya wɔdu lo nyuma?
• Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo wɛla w’ɔkɔkɔ wakashishɔ ndo wa dikuta diakashishɔ?
• Wanya akɔna wahombaso takola dia kimanyiya wanɛ waya wɔdu lo nyuma?
[Esato wa lo lɛkɛ 23, 24]
Lo kimanyiya wanɛ waya wɔdu lo nyuma, sho mbɔsaka yɛdikɔ, mbaokaka ngandji ndo sho ndjashaka le wɔ l’otema ɔtɔi
[Osato wa lo lɛkɛ 25]
Kimanyiya wanɛ waya wɔdu mbelaka anto tshɛ ɛtshɔkɔ