BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w03 12/1 lk. 3-6
  • Wɛ koka monga la mbetawɔ lo paradiso ka la nkɛtɛ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Wɛ koka monga la mbetawɔ lo paradiso ka la nkɛtɛ
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2003
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Bonde kele ofukutanu na?
  • Kakɔna kata Bible?
  • Onde diangɔ dia l’emunyi diakatongama la kɔlɔ?
  • Bonde katshɔ amɔtshi otsha l’olongo?
  • Sangwelo dia Nzambi di’oma k’etatelo diayokotshama
  • Asangoya Nzambi lo Dikambo dia Nkɛtɛ?
    Kakɔna Katɔlɔmba Nzambi?
  • Lende ele Paradiso katɛkɛtama lo Bible?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2011
  • Sangwelo diakɔna diele la Nzambi lo dikambo dia nkɛtɛ?
    Lokumu l’ɔlɔlɔ l’oma le Nzambi!
  • ‘Enda! Dimi Leetɛ Diangɔ Tshɛ Eyoyo’
    “Enda! Dimi leetɛ diangɔ tshɛ eyoyo”
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2003
w03 12/1 lk. 3-6

Wɛ koka monga la mbetawɔ lo paradiso ka la nkɛtɛ

L’ƆKƆNDƆ w’anto w’otondo, efula k’anto waketawɔ dia vɔ wokomɔ oma lanɛ la nkɛtɛ ko ntshɔ otsha l’olongo. Amɔtshi fɔnyaka di’Otungi aso kosangoya pondjo ɔnɛ nkɛtɛ pombaka monga edjaselo kaso ka pondjo. Anto watona weho tshɛ w’ɛngɛnɔngɛnɔ wekɔ la tokanyi toleki tshɛ kɔlɔ. Le efula ka l’atei awɔ, nkɛtɛ ndo diangɔ tshɛ dia l’emunyi diele lɔkɔ diekɔ kɔlɔ, diakɔ diele ekɔ wolo le wɔ dia mbetawɔ ekotshamelo ka mɛtɛ ka lo nyuma ndo ɔnɛ onto koka ndjasukanya la Nzambi.

Wanɛ wakonge la tokanyi tɔsɔ kombeyaka kakɔna kakate Nzambi lo dikambo dia paradiso ka la nkɛtɛ kana wakatone l’okonda dia mbetawɔ dikambo sɔ. Ɔnkɔnɛ, ɛlɔ kɛnɛ anto efula hawoyasha ndoko yema dia sɛdingola kɛnɛ kakatshutshuya Nzambi anto dia vɔ funda lo kɛnɛ kendana la dikambo sɔ l’Ɔtɛkɛta ande, mbut’ate lo Bible. (2 Timote 3:16, 17) Ko onde kema ɔlɔlɔ ndjaɛkɛ lo kɛnɛ kata Ɔtɛkɛta waki Nzambi lo dihole dia ndjela wetshelo w’anto? (Romo 3:4) Eelo, ekɔ mɛtɛ ohomba efula dia sho sala dikambo sɔ nɛ dia Bible tewolaka dia etongami kɛmɔtshi ka kɔlɔ ka wolo ndo kahɛnama ekɔ lo mbetɛ anto totshungu lo nyuma ndo ekɔ kakianɛ ‘lo minganyiya anto tshɛ wa lanɛ la nkɛtɛ.’​—Enyelo 12:9; 2 Koreto 4:4.

Bonde kele ofukutanu na?

Tokanyi totshikitanyi tele l’anto lo dikambo di’anima tambofukutanya timba t’anto lo dikambo dia sangwelo dia Nzambi diendana la nkɛtɛ. Efula mbetawɔka dia tekɔ l’anima wahavu, mbut’ate ɛngɔ kɛmɔtshi katomba oma lo demba di’onto ndo katetemala sɛna l’ɔkɔngɔ a nyɔi. Akina fɔnyaka di’anima wakikɔ la ntondo ka demba di’onto tongama. Lo ndjela dibuku dimɔtshi, Platon, laki filozofɛ k’ose Grɛkɛ akafɔnyaka di’anima “wakadjama lo demba oko dilanya lo kɔlɔ nyɛ yakasalaka anima ɔsɔ lam’akiwɔ l’olongo.” Woho akɔ wâmɛ, ombewi wa teoloji Origène wa lo ntambe ka sato akate ate: “Anima wakatshe pɛkato [l’olongo] ntondo ka vɔ ndjosangana la demba ndo, ndjɔtɔ lokanu [lo demba sɔ lanɛ la nkɛtɛ] oko dilanya dikambo dia pɛkato yawɔ.” Ndo miliyɔ y’anto fɔnyaka dia nkɛtɛ yekɔ mboka ka lɔkɛndɔ l’onto otsha l’olongo.

Tokanyi tokina efula tekɔ lo dikambo diendana la kɛnɛ kakomɛ anima lam’avɔ onto. Lo ndjela dibuku Histoire de la philosophie occidentale, ase Edjibito wakayongaka la kanyi y’ɔnɛ: “Anima a wanɛ wambovɔ polɔka la tshina dia nkɛtɛ.” Waa filozofɛ wakadje tâmu ɔnɛ anima a wanɛ wavɔ hawotshu lo wodjima wa la tshina dia nkɛtɛ koko lo mɛtɛ vɔ mbudɛka lo dihole dimɔtshi dia lo nyuma dia lâdiko. Anto waki lo nshi ya Socrate, filozofɛ k’ose Grɛkɛ mbutaka dia nde aketawɔka di’anima wa wanɛ wavɔ “tshɔka otsha lo dihole [dimɔtshi] diahɛnama . . . ndo totetemalaka sɛna la waa nzambi.”

Kakɔna kata Bible?

Ndoko dihole ɔtɔi diata Ɔtɛkɛta wakasambiyama oma le Nzambi, mbut’ate Bible ɔnɛ anto wekɔ l’anima wahavu. Adia wɛmɛ ɔkɔndɔ wele l’​Etatelu 2:7. Vɔ mbutaka ɔnɛ: “[Jehowa Nzambi] akatungi untu uma lu ditshu dia kete. Ndi akûfufi luwi la lumu lu eshu w’ehembe. Ku pami akayala [“anima,” NW] [w]asena.” Kɛsɔ mbokɛmaka tshɛ hwe. Lam’akatonge Nzambi onto la ntondo mbut’ate Adama, nde kombidja yangɔ mɔtshi yahɛnama lo demba diande. Ekɔ ngasɔ, nɛ dia Bible mbutaka ate: ‘Pami akayala anima wasɛna.’ Onto komonga la anima. Koko nde aki anima.

Lam’akandatonge nkɛtɛ la nkumbo k’anto, Jehowa kosangoya di’onto ndjovɔ. Sangwelo diaki Nzambi aki di’anto sɛnaka pondjo pondjo la nkɛtɛ l’atei wa Paradiso. Adama akavu paka nɛ dia nde akahindola ɔlɛmbɛ wa Nzambi. (Etatelu 2:8, 15-17; 3:1-6; Isaya 45:18) Lam’akavu onto la ntondo, onde nde akatshu lo dihole dimɔtshi dia lo nyuma? Ndooko! Nde, mbut’ate anima kana Adama akakalola lo ditshu diele bu la lɔsɛnɔ oma lɛnɛ akandatongama.​—Etatelu 3:17-19.

Sho tshɛ takahowɔ pɛkato la nyɔi oma le tshɛso Adama. (Romo 5:12) Nyɔi kɛsɔ kakatahowɔ ekɔ ekomelo ka lɔsɛnɔ, oko wakakomɛ lɔnɛ laki Adama. (Osambu 146:3, 4) Ɔnkɔnɛ, lo tobukubuku tatɔ 66, Bible hakakatanya tshɛkɛta “havu” kana “pondjo” la tshɛkɛta “anima.” Koko, Afundelo mɛnyaka hwe ɔnɛ anima, mbut’ate onto, mvɔka. Anima mvɔka.​—Undaki 9:5, 10; Ezekiyele 18:4.

Onde diangɔ dia l’emunyi diakatongama la kɔlɔ?

Kakɔna kayotota lo dikambo dia kanyi y’ɔnɛ diangɔ dia l’emunyi, mbidja ndo nkɛtɛ diekɔ kɔlɔ? Kanyi shɔ yaketawɔma oma l’anto wa lo djui y’ɔtɛmwɛlɔ yakakengama la Pɛrɛsiya lo ntambe ka sato oma le yushi mɔtshi yakawelɛka Mani wanɛ wetsha dikambo di’okakitwanelo wa diangɔ dia l’emunyi la dia lo nyuma ndo ɔlɔlɔ la kɔlɔ. Dibuku The New Encyclopædia Britannica mbutaka ɔnɛ: “Wetshelo wa Manichéisme mbut’ate wetshelo w’okakitwanelo wa demba la nyuma ndo w’ɔlɔlɔ la kɔlɔ aki l’oyango wa samba anto oma lo eongelo ka shɔkɔ kakawahɛnɛ.” Mani akafɔnyaka dia monga onto ekɔ “dikambo diahokɛ, diahakoke mbikikɛ ndo diele tshɛ kɔlɔ.” Nde aketawɔka nto dia yoho tshɔi ya mbewɔ “ɔkɛi” ɔsɔ aki paka anima mimɔ oma lo demba, mbut’ate mimɔ oma la nkɛtɛ ko tɔsɛna l’andja wa lo nyuma.

Otshikitanyi la tokanyi tɔsɔ, lo washo wa Nzambi “kene tshe kakandatungi” lam’akandatonge nkɛtɛ ndo anto tshɛ aki ‘dimɛna efula.’ (Etatelu 1:31) L’etena kɛsɔ, ndoko bariyɛlɛ kaki lam’asa anto la Nzambi. Adama la Eva waki la diokanelo di’ɔlɔlɔ lam’asawɔ la Jehowa, oko waki Yeso Kristo onto la kokele la diokanelo di’ɔlɔlɔ lam’asande la She lele l’olongo.​—Mateu 3:17.

Otondongaka, Adama la Eva kosala pɛkato tshike vɔ wotonga la diokanelo di’ɔlɔlɔ efula vɔ la Jehowa Nzambi pondjo pondjo lo paradiso ka la nkɛtɛ. Vɔ wakamɛ sɛna lo Paradiso, nɛ dia Afundelo totɛka ɔnɛ: “Ku [Jehowa Nzambi] akune ekambo lu kete ya Edena, lu leke l’ehutwelu ka unya. Leko kakandakitsha untu lakandatungi.” (Etatelu 2:8) Aki paka l’ekambɔ kɛsɔ ka paradiso mbakatongama Eva. Otondonga Adama la Eva kosala pɛkato, tshike vɔ la anawɔ wa kokele wotokamba kâmɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ polo ndo nkɛtɛ k’otondo koma paradiso. (Etatelu 2:21; 3:23, 24) Paradiso ka la nkɛtɛ kotokoma edjaselo k’anto ka pondjo pondjo.

Bonde katshɔ amɔtshi otsha l’olongo?

‘Koko,’ wɛ mbeyaka mbuta wate: ‘Shi mɛtɛ Bible tɛkɛtaka dikambo di’anto wayotshɔ otsha l’olongo?’ Eelo. L’ɔkɔngɔ w’Adama sala pɛkato, Jehowa akasangoya dia tondja Diolelo dia l’olongo lɛnɛ ahomba tokanula taki Adama ‘tolɛ oko nkumi ya dikanga lâdiko dia nkɛtɛ’ kâmɛ la Yeso Kristo. (Enyelo 5:10; Romo 8:17) Vɔ wayolɔ otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo l’olongo. Lofulo lawɔ lekɔ 144 000, ndo anto wa ntondo l’atei w’anto asɔ waki ambeki wa Yeso wa lo ntambe ka ntondo.​—Luka 12:32; 1 Koreto 15:42-44; Enyelo 14:1-5.

Koko, sangwelo diaki Nzambi di’oma k’etatelo komonga dia minya anto w’ɔlɔlɔ oma la nkɛtɛ dia vɔ ntshɔ otsha l’olongo. Diakɔ mbele, lam’aki Yeso la nkɛtɛ, nde akate ate: “Nduku untu lakambela l’ulungu, paka lakahulo uma l’ulungu, On’a untu ndame.” (Joani 3:13) Oma lo tshimbo “[y’]On’a untu,” mbut’ate Yeso Kristo, Nzambi akasha tshungo dia wanɛ wele la mbetawɔ l’olambo waki Yeso kondja lɔsɛnɔ la pondjo. (Romo 5:8) Ko lende ayotɔsɛna miliyɔ y’anto shɔ pondjo pondjo na?

Sangwelo dia Nzambi di’oma k’etatelo diayokotshama

Kânga mbele Nzambi akasangoya dia mbɔsa anto amɔtshi oma l’atei wa nkumbo k’anto oko emboledi kâmɛ la Yeso Kristo lo Diolelo dia l’olongo, kɛsɔ hɛnya di’anto tshɛ w’ɔlɔlɔ wayotshɔ l’olongo. Jehowa akatonge nkɛtɛ dia yɔ monga edjaselo ka Paradiso ka nkumbo k’anto. Aha la tshimbatshimba, Nzambi ayanga kotsha sangwelo sɔ di’oma k’etatelo.​—Mateu 6:9, 10.

Lo ɛlɔmbwɛlɔ kaki Yeso Kristo ndo k’emboledi ande wa l’olongo, ki la ɔngɛnɔngɛnɔ ayonga lo nkɛtɛ k’otondo tshɛ. (Osambu 37:9-11) Wanɛ tshɛ wele lo yimba ya Nzambi wayolɔ ndo wayoyonga la yonge ya demba ya kokele. (Etsha 24:15) Oma lo kɔlamelo yawɔ le Nzambi, anto w’okitanyiya wayokondja mɛtɛ kɛnɛ kakashisha ambutshi aso wa ntondo, mbut’ate lɔsɛnɔ la pondjo ndo la kokele lo paradiso ka la nkɛtɛ.​—Enyelo 21:3, 4.

Jehowa Nzambi hahekɔki pondjo dia kotsha kɛnɛ kakandasangoya dia sala. Oma lo tshimbo y’omvutshi ande Isaya nde akate ate: “Uku atolokaka mvula la lungi l’ekama la tshitshi uma l’ulungu, ku yo hayukalula utsha leko edja ndu yo yambutaloyisha kete, edja ndu yo yambutayitemisha, yambutatumbisha tumbatumba, edja ndu yo yambutasha umbuki a wuhu wehu, la undeshi wa ma ma. Osoku mbatuyalaka diui diatutumbaka uma l’unyo ami: Dio hadiutukalulaka le mi ukalulakalula. Keli dio diatutshaka lulangu lami ndu diatushidiyaka kene kakamasanguya.”​—Isaya 55:10, 11.

Lo dibuku dia Isaya, tekɔ lo kondja kanyi ya woho wayonga lɔsɛnɔ lo Paradiso ka la nkɛtɛ. Ndoko onto la lo Paradiso layota ate: “dimi la kandji.” (Isaya 33:24) Ndoko nyama kayoyala wâle le anto. (Isaya 11:6-9) Anto wayoka mvudu y’amɛna ko wayodjasɛ lɔkɔ ndo wayonɛ eponga ndo wayɔlɛ dimɛna. (Isaya 65:21-25) Ndo nto, Nzambi “Khumadiondjo, [Jehowa] a[y]unya nyoi pundju. Ndi ayukitula asoi tshe uma lu ashu awo.”​—Isaya 25:8.

Kem’edja, anto w’okitanyiya wayonga la lɔsɛnɔ la dimɛna efula la ngasɔ. Vɔ “[w]ayutshungwama uma lu lohombo la ehondelo, dia mboto lu ndjadjasela ka lutumbu la ana a [Nzambi].” (Romo 8:21) Ande dimɛna diayondonga dia sɛna pondjo pondjo lo Paradiso ka la nkɛtɛ kakalakema lee! (Luka 23:43) Wɛ koka sɛna lo Paradiso kɛsɔ naka wɛ kamba tatɛ oma ko kakianɛ l’ewo k’oshika k’oma l’Afundelo ndo monga la mbetawɔ le Jehowa Nzambi ndo le Yeso Kristo. Ndo wɛ kokaka monga l’eshikikelo kakianɛ dia ekɔ ɔlɔlɔ monga la mbetawɔ lo paradiso ka la nkɛtɛ.

[Osato wa lo lɛkɛ 5]

Adama la Eva wakatongama dia sɛna pondjo lo paradiso ka la nkɛtɛ

[Esato wa lo lɛkɛ 6]

Lo Paradiso ka la nkɛtɛ . . .

vɔ wayohika mvudu

vɔ wayokamba dikambɔ di’elowa

vɔ wayɔtshɔkwama oma le Jehowa

[Efundelo wɛnya kanga osato wa lo lɛkɛ 3]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto