Toshike Tanga la Ntondo ka Yimba y’Andja Ɔnɛ Watatshikitana
“Shu kunungula [yimba y]a la kete nye, [kele] takalungula [yimba y]’uma le [Nzambi].”—1 KORETO 2:12.
1. Lo toho takɔna takakesama Eva?
“ULUI kakampimbi.” (Etatelu 3:13) La ɛtɛkɛta engana ɛsɔ mbakayange Eva womoto la ntondo dia nembetshiya bonde kakandatɔmbɔkwɛ Jehowa Nzambi. Kɛnɛ kakandate kaki mɛtɛ, kânga mbele dui sɔ hɛnya dia kɛnɛ kakandasale kaki dimɛna. L’ɔkɔngɔ diko, ɔpɔstɔlɔ Paulo akatshutshuyama dia funda ate: ‘Eva akakesama.’ (1 Timote 2:14) Nde akakesama lo mbetawɔ dia naka nde mpindola, mbut’ate naka nde ndɛ olowa wakasekɛma, kete nde akayokondja wahɔ ndo ayokoma oko Nzambi. Nde akakesama nto lo kɛnɛ kendana la onto lakawonganyiya. Nde kondekaka mbeya dia Satana Diabolo mbakatɛkɛtaka lo tshimbo y’olui.—Etatelu 3:1-6.
2. (a) Ngande wanganyiya Satana anto ɛlɔ kɛnɛ? (b) Kakɔna kelɛwɔ ‘yimba y’andja ɔnɛ,’ ndo wembola akɔna wayangaso sɛdingola kakianɛ?
2 Tatɛ oma lo nshi y’Adama la Eva, Satana ekɔ lo tetemala la kesa anto. Nde ekɔ lo ‘minganyiya wa la nkɛtɛ tshɛ.’ (Enyelo 12:9) Toho takamba lande tatatshikitana. Kânga mbele nde hayokamba nto la olui wa mɛtɛ, nde ekɔ lo tetemala la mbishɛ lonto lande. L’ekimanyielo ka tɔkɛnyɔ, tita sango ndo k’akambo akina, Satana ekɔ lo minganyiya anto lo mbaetawoya dia vɔ bu l’ohomba w’ɛlɔmbwɛlɔ ka la ngandji kaki Nzambi ndo vɔ hawotokondja wahɔ oma lɔkɔ. Welo wadja Diabolo wekɔ lo konya anto wa l’ahole tshɛ dia mɔnyɔla ɛlɛmbɛ ndo atɔndɔ wa lo Bible. Bible mbelɛka yimba shɔ ɔnɛ: ‘Yimba ya la nkɛtɛ.’ (1 Koreto 2:12) Yimba shɔ yekɔ la shɛngiya ya wolo lo waetawɔ, waonga ndo lɔkɛwɔ laki wanɛ waheye Nzambi. Ngande wakɛnɛmɔma yimba shɔ ndo ngande wakokaso shika tanga la ntondo ka yimba yele la shɛngiya ya kɔlɔ shɔ na? Nyɛsɔ tende.
Ɛlɛmbɛ wendana la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ wekɔ lo talana
3. Bonde kamboleka mɛnama ‘yimba y’andja ɔnɛ’ lo nshi yaso nyɛ?
3 Lo nshi yaso nyɛ, ‘yimba y’andja ɔnɛ’ yamboleka kɛnɛmɔma. (2 Timote 3:1-5) Ondo wɛ ekɔ lo mɛna woho watalana ɛlɛmbɛ wendana la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ. Afundelo nembetshiyaka bonde katalana ɛlɛmbɛ wendana la lɔkɛwɔ. L’ɔkɔngɔ wa Diolelo diaki Nzambi shikikɛma l’ɔnɔnyi 1914, ta diakatombe l’olongo. Satana nde l’ɛdiɛngɛ ande wakalɔ ta ndo wakakashema oya l’emamu wa nkɛtɛ. La kɛlɛ tshɛ, Satana akadje welo efula dia kesa anto wa l’andja w’otondo. (Enyelo 12:1-9, 12, 17) Nde salaka la wolo ande tshɛ “dia m[i]nganyiya ndu esonami naka vo wayeya ntsha.” (Mateu 24:24) Oko weso ekambi waki Nzambi, sho ndekaka sɔmama oma le nde. Nde nyangaka dia ndanya lonyuma laso di’aha sho mbetawɔma le Jehowa ndo dia sho shisha elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo.
4. Ngande wɔsa ekambi waki Nzambi Bible, ndo ngande wakiɔsa anto wa l’andja ɔnɛ?
4 Satana pembaka dia mɛnya dia Bible, dibuku dia dimɛna diatetsha kɛnɛ kendana la Otungi aso wa ngandji diekɔ kɔlɔ. Ekambi waki Jehowa nangaka Bible ndo kiɔsaka la nɛmɔ. Sho mbeyaka dia tɔ kekɔ Ɔtɛkɛta waki Nzambi, koko aha waki anto. (1 Tesalonika 2:13; 2 Timote 3:16) Koko, andja waki Satana nangaka dia sho mbɔsa Bible lo yoho yotshikitanyi. Ɛnyɛlɔ, lo ɛtɛkɛta wa mbɔtwɛlɔ wa dibuku dimɔtshi dialɔshana la Bible, sho mbadiaka ɔnɛ: “Lo kɛnɛ kendana la Bible ndoko ɛngɔ ɔtɔi kele ‘Ekila’ ndo tɔ kema ‘ɔtɛkɛta waki Nzambi.’ Diɔ kofundama oma le asanto wakasambiyama oma le Nzambi, koko diɔ diakafundama oma le ɛlɔmbɛdi watayange lowandji.” Wanɛ wakawetawoya awui asɔ koka minganyiyama esadi eto la kanyi y’ɔnɛ wekɔ la lotshungɔ la tɛmɔla Nzambi lo weho tshɛ walangawɔ kana hawokoke mbɔtɛmɔla.—Tukedi 14:12.
5. (a) Kakɔna kakate ofundji ɔmɔtshi lo dikambo di’ase ɛtɛmwɛlɔ wambekesanɛ la Bible? (b) Ngande wɛdikama tokanyi tɔmɔtshi ta l’andja ɔnɛ la kɛnɛ kata Bible? (mbidja ndo kiombo ya lo lɛkɛ layela.)
5 Woho walɔshama Bible lo yoho yɛnama hwe ndo lo yoho yahɛnama, kâmɛ ndo dungi pende diele l’ase ɛtɛmwɛlɔ wasɛma ɔnɛ vɔ kisukɛka ambokonya dia Bible mɔnyɔma kânga le wanɛ wakimanyamanya dimɛna. Le ase tita sango kana le ambewi wa mikanda, ɔtɛmwɛlɔ ekɔ lo ndɔshama. Ofundji ɔmɔtshi akate ate: “Anto efula waya la kanyi ya kɔlɔ lo dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ waki ase Juda ndo Lokristokristo. Le wanɛ wakiɔsa lo yoho ya yema dimɛna tɔ kambeta loowe; le wanɛ wakiɔsa la sso dia kɔlɔ tɔ kekɔ lo mbidja wekamu lo kɛnɛ kendana la diewo dia mukanda ndo ohamelo wa siansɛ. L’ɛnɔnyi weke ka mbeta ɛnɛ, anto waki la diɔnyɔ diɛnama efula ndo la lohetsho otsha le Bible.” Mbala efula lohetsho lɔsɔ ndjaka oma le wanɛ wahetawɔ ɔnɛ Nzambi ekɔ ndo wanɛ “wakanganela lu tukanyi tawo.”—Romo 1:20-22.
6. Ngande wɔsa andja ditshelo dia dieyanelo diakasekɛ Nzambi?
6 Ɔnkɔnɛ, bu dikambo dia diambo dia mɛna di’anto wekɔ lo shisha dilɛmiɛlɔ l’atɔndɔ wa lo Bible wendana la lɔkɛwɔ. Ɛnyɛlɔ, Bible kɔndɔlaka dia dieyanelo dia lam’asa apami la apami ekɔ dui dia ‘wɔnɔnyi.’ (Romo 1:26, 27) Tɔ mbutaka nto dia wanɛ wasala monanyi ndo loseka hawotokita Diolelo diaki Nzambi. (1 Koreto 6:9) Ɔnkɔnɛ, lo wedja efula anto hawetawɔ tsho ditshelo sɔ diendana la dieyanelo koko efula ditɛtɛmɔlaka l’ekanda, lo waa tojurunalɛ, lo nkembo, lo waa filmɛ ndo lo televisiɔ. Wanɛ watɛkɛta kɔlɔ lo ditshelo sɔ, mbɔsamaka oko anto wahɛnyi etale, oko anto wele la diɔnyɔ ndo wele bu la kanyi yaki anto wa nshi nyɛ. Ɔnkɔnɛ, lo dihole dia vɔ mɛna atɔndɔ waki Nzambi oko yoho yɛnya Nzambi ngandji kokande anto, ase andja ɔnɛ wekɔ lo kiɔsa oko wekamu lo lotshungɔ lele l’onto kana l’awui watshawɔ.—Tukedi 17:15; Jude 4.
7. Wembola akɔna wahombaso ndjambola shoamɛ?
7 L’atei w’andja ɔnɛ wataleke ndɔshana la Nzambi, ekɔ dui dia lomba sho sɛdingola dionga diaso la lɔkɛwɔ laso. Mbala la mbala, sho la dia nɔmbaka ndo ndjasɛdingolaka shoamɛ dia ndjashikikɛ dia sho hatotakwe oma lo ekanelo ka yimba nd’oma l’atɔndɔ waki Jehowa. Ɛnyɛlɔ, sho la dia ndjambola shoamɛ ɔnɛ: ‘Onde lekɔ lo ndjasha l’awui amɔtshi wakamɛnaka oko wekɔ awui wa sɔnyi ambeta ɛnɔnyi engana? Onde loleka mbetawɔ ditshelo diashimba Nzambi? Onde lekɔ lo mbɔsa awui wa lo nyuma la nɛmɔ oko wakamawaɔsaka lo nshi yakete? Onde yoho yami ya lɔsɛnɔ mɛnyaka dia dimi mbidjaka wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ lami?’ (Mateu 6:33) Kana yimba lo yoho shɔ ayotokimanyiya dia shika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ.
‘Tatotakɔke mboka pondjo’
8. Ngande wakoka onto mangana oma le Jehowa?
8 Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafundɛ asekande Akristo ate: “Okone dieli la su dia ndeka nkana akambu wakatuki, shu tatukangana uma le wo.” (Heberu 2:1) Masuwa wambotakɔ mboka hakoke koma lɛnɛ atawatshu. Naka kapitɛnyi hadjisha yimba lo mpɛpɛ kana kɛnɛ keta wonya ongo, kete masuwa mbeyaka takɔ mboka ka dimɛna kele bu la wâle ko tɔkɔmɔla l’ave. Woho akɔ wâmɛ mbele naka sho hatodjisha yimba l’akambo wa mɛtɛ w’ohomba wele l’Ɔtɛkɛta waki Nzambi, kete sho kokaka mangana oma le Jehowa ko mumbɔ lo yoho ya lo nyuma. Dia mbewɔ dikambo sɔ, hatohombe minya yimba l’akambo wa mɛtɛ. Ɔnkɔnɛ, anto efula hawotone Jehowa mbala kakɔ ɔtɔi ndo la lolango lawɔ. Mbala efula, vɔ ndjashaka yema yema lo dui dimɔtshi diakoka mbashimba di’aha vɔ mbidja yimba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Aha la vɔ mbeya, vɔ ndjɔkɔka lo pɛkato. L’ɛnyɛlɔ kaki kapitɛnyi kambolala djɔ, anto wa ngasɔ ndjohɔka okanga wa kɔngɔlɔ wanyu amboshila.
9. Lo weho akɔna wakatshɔkɔla Jehowa Sɔlɔmɔna?
9 Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kaki Sɔlɔmɔna. Jehowa akawodje nkumekanga lâdiko di’Isariyɛlɛ. Nzambi aketawɔ dia Sɔlɔmɔna mbika tɛmpɛlɔ ndo nde akɔlɔmbɔla dia nde funda tenyi dimɔtshi dia Bible. Jehowa akatɛkɛta la nde lo waaso ahende ndo akawosha ɔngɔnyi, lokumu ndo wɔladi l’etena kakandalɔmbɔlaka. Lâdiko dia tshɛ, Jehowa akatshɔkɔla Sɔlɔmɔna lo mbosha lomba l’efula. Bible mbutaka ɔnɛ: “[Nzambi] akasha Solomona yimba la ewu ka mamba ndu tukanyi efula uku seke ya losenga la l’umamu w’ashi a waki. Yimba ya Solomona yakaleki tumba t’antu tshe wa lu leke l’ehutwelu la tumba tshe t’asi Edjibitu.” (1 Khumi ya Dikanga 4:21, 29, 30; 11:9) Lo mɛtɛ, naka aki onto ɔmɔtshi lakakoke tshikala la kɔlamelo le Jehowa kete aki Sɔlɔmɔna. Sɔlɔmɔna akayɔkɔka l’apɔstazi. Ngande wakakome dikambo sɔ na?
10. Ɔlɛmbɛ akɔna waki kokitanyiya Sɔlɔmɔna, ndo dui sɔ diaki l’etombelo akɔna?
10 Sɔlɔmɔna akeyaka ndo akashihodiaka Ɛlɛmbɛ waki Nzambi. Aha la tâmu, nde akayashaka efula l’awui wakawadjangɛ nkumi ya dikanga ya l’Isariyɛlɛ. Ɔmɔtshi l’atei w’awui wakawawadjangɛ mbutaka ɔnɛ: “[Nkumekanga] tayalaki la wadi efula, ne dia utema andi atukuyukadimo.” (Euhwelu k’Elembe 17:14, 17) Koko kânga mbakashama ɔlɛmbɛ wokɛma hwe ɔsɔ, Sɔlɔmɔna aki la wadi nkama esambele ndo eseka nkama shato. Efula ka l’atei wa wadi asɔ wakatɛmɔlaka tonzambizambi ta kashi. Sho hateye bonde kaki Sɔlɔmɔna la wadi efula kana ɔkɔkɔ wakôtshutshuya dia sala dui sɔ. Kɛnɛ keyaso ele nde kokitanyiya ɔlɛmbɛ waki Nzambi wokɛma hwe ɔsɔ. Kɛnɛ kakawewola Jehowa mbakokomɛ. Sho mbadiaka ɔnɛ: “Wadiendi . . . wakenge utema andi utsha le ditemolatemola.” (1 Khumi ya Dikanga 11:3, 4) Yema yema lomba lande l’oma le Nzambi lakakitakita. Nde akatakɔ mboka. L’edjedja ka wonya, nsaki kaki la Sɔlɔmɔna ka ngɛnyangɛnya wadɛnde w’apanganu kakayahemɛka nsaki kande ka kitanyiya ndo ka ngɛnyangɛnya Nzambi. Aki mɛtɛ ekomelo ka pâ le Sɔlɔmɔna ɔnɛ lakafunde la ntondo ɛtɛkɛta ɛnɛ ɔnɛ: “On’ami, uyali kanga yimba, ongenyangenya utema ami. Ku dimi layeya nkaluya diui le one latomonyolaka”!—Tukedi 27:11.
Yimba y’andja ɔnɛ yekɔ la wolo
11. Shɛngiya yakɔna yakoka monga la kɛnɛ kadjaso lo yimba yaso l’ekanelo kaso ka yimba?
11 Ɛnyɛlɔ kaki Sɔlɔmɔna tetshaka dia ekɔ wâle dia fɔnya ɔnɛ, naka sho mbeyaka akambo wa mɛtɛ, kete andja ɔnɛ honga la shɛngiya l’ekanelo kaso ka yimba. Oko wele diangɔ dia ndɛ dia l’emunyi mongaka la shɛngiya lo yônge yaso ya demba, mbele ndo diangɔ dialeshaso yimba yaso mongaka la shɛngiya lɔkɔ. Kɛnɛ kaleshaso yimba yaso mongaka la shɛngiya l’ekanelo kaso ka yimba ndo lo dionga diaso. Lo mbeya dikambo sɔ, waa kɔpanyi efula tondjaka ɔnɔnyi tshɛ waa miliyara ya dɔlara dia mbewoya diangɔ diatondjawɔ. Wanɛ watɛtɛmɔla diangɔ sɔ kambaka la tɔtɛkɛta ta mpɛ dia nomialomia nsaki y’asumbi. Anto asɔ mbeyaka dia sala piblisite mbala ɔtɔi kana hiende hakoke tshutshuya anto dia vɔ ndja esadi eto ndo somba diangɔ diawɔ. L’edjedja ka wonya, woho watɛtɛmɔlawɔ diangɔ sɔ mbala la mbala ayoyokonya asumbi dia fɔnya ɔnɛ ekɔ diangɔ di’amɛna. Piblisite yawɔ shɔ yekɔ l’etombelo w’ɔlɔlɔ nɛ dia otondonga aha ngasɔ tshike hawoyoyisala nto. Dui sɔ diekɔ la shɛngiya ya wolo l’ekanelo ka yimba ndo lo waonga waki anto.
12. (a) Ngande wasɛngiya Satana timba t’anto? (b) Kakɔna katɛnya dia Akristo koka la sɛngiyama?
12 L’ɛnyɛlɔ k’ɔnɛ latɛtɛmɔla diangɔ, Satana ekɔ lo sukɛ tokanyi tande lo mbaetɛ ɛngɔ ka dimɛna ndo nto lo mbeya dia l’edjedja ka wonya nde koka la kotola anto lo yoho yande y’ekanelo ka yimba. L’ekimanyielo ka tɔkɛnyɔ ndo k’awui akina, Satana nangaka kesa anto lo mbaetawoya dia kɛnɛ kele ɔlɔlɔ kekɔ kɔlɔ ndo kɛnɛ kele kɔlɔ kekɔ ɔlɔlɔ. (Isaya 5:20) Kânga Akristo wa mɛtɛ kɔka l’awui wa kashi wadianganya Satana asɔ. Bible tewolaka ɔnɛ: “Nyuma kata ati: Lu nshi y’ekumelu, antu amotshi wayoseka mbetawo kawo, wayukela djimu dia lukesu, ndu wetshelu w’edienge, uma lu lukesu l’antu watutaka aui wa kashi weli la khum’utema kutshumbami uku la luwulu lakawahetsha.”—1 Timote 4:1, 2; Jeremiya 6:15.
13. Elɛwɔ lɔngɛnyi la kɔlɔ, ndo ngande wakoka angɛnyi aso monga la shɛngiya le so?
13 Ndoko onto l’atei aso lakoka pomɛ ntolo dia yimba y’andja ɔnɛ hakoke monga la shɛngiya le nde. Tɔsɛngiya ndo awui weta nshi nyɛ lo dikongɛ nɛ diaki Satana wekɔ wolo efula. La lomba tshɛ Bible mbutaka ɔnɛ: “Tanyukesamaki. [Lɔngɛnyi l]a kolo [la]tulanyaka ditshelu di’ololo.” (1 Koreto 15:33) Lɔngɛnyi la kɔlɔ koka mendana la ɛngɔ kana onto tshɛ lakɛnɛmɔla yimba y’andja ɔnɛ oyadi l’atei w’etshumanelo. Naka sho fɔnyaka dia lɔngɛnyi la kɔlɔ hakoke totshela kɔlɔ, kete lâsɔ sho mbeyaka la ndjota nto ɔnɛ lɔngɛnyi l’ɔlɔlɔ hakoke tokimanyiya. Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ ndjakesa! Bible nembetshiyaka dui sɔ hwe lo mbuta ɔnɛ: “One latengolaka kame la akanga a yimba, atuyalaka kanga yimba. Keli one latekesanelaka la akanga a dinginya, atuhumoka lukulu l’engeno.”—Tukedi 13:20.
14. Lo toho takɔna takokaso shika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ?
14 Dia shika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ, sho la dia mbɔtɔ lɔngɛnyi l’anto wele la lomba, mbut’ate wanɛ wakambɛ Jehowa. Sho la dia ndodia yimba yaso l’awui wakeketsha mbetawɔ kaso. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Anyasu, diui diami dia ndjihelu ne nti: Akambu weli mete, akambu weli la kenemo, akambu w’usimbwi, akambu weli pudipudi, akambu weli amena, akambu weli la lukumu l’ololo; naka dikambu di’ololo dieko, naka dikambu dia mandula dieko, nyukani dia akambu aso.” (Filipi 4:8) Oko anto wakatongama la dikoka dia sɔna kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ, sho koka sɔna awui walangaso sɛdingola. Nyɛsɔ tɔsɔnɛ dia sɛdingola awui watosukanya la Jehowa.
Nyuma ka nzambi kekɔ la wolo w’efula
15. Lo woho akɔna wakatshikitana Akristo wa la Kɔrɛtɔ k’edjedja l’anto akina waki l’osomba ɔsɔ?
15 Otshikitanyi la wanɛ wambonganyiyama la yimba y’andja ɔnɛ, Akristo wa mɛtɛ wekɔ lo nɔmbwama oma le nyuma k’ekila kaki Nzambi. Paulo etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ mbakandafundɛ ate: “Shu kunungula [yimba y]a la kete nye, [kele] takalungula [yimba y]’uma le [Nzambi], dia shu mbeya ushasha wakatusha [Nzambi].” (1 Koreto 2:12) Kɔrɛtɔ ka nshi y’edjedja aki osomba wele anto efula wa lɔkɔ waki la yimba y’andja ɔnɛ. L’ɔtɛ w’awui wa mindo wakasalaka anto wa l’osomba ɔsɔ, mbakayolembetshiyaka etelo k’ɔnɛ “ntsha akambo oko ose Kɔrɛtɔ” ɔnɛ “ntsha awui wa mindo.” Satana aketɛ timba taki anto asɔ totshungu. Ɔnkɔnɛ, vɔ wakashihodiaka yema kana koshihodiaka kânga yema tshitshɛ awui wendana la Nzambi ka mɛtɛ. (2 Koreto 4:4) L’ekimanyielo ka nyuma kande k’ekila, Jehowa akadihola washo w’ase Kɔrɛtɔ amɔtshi, lo mbakimanyiya dia vɔ kondja ewo k’akambo wa mɛtɛ. Nyuma kande mbakâtshutshuya ndo mbakâlɔmbɔla dia sala etshikitanu lo nsɛnɔ dia vɔ mbetawɔma le Nzambi ndo nongola ɛtshɔkɔ. (1 Koreto 6:9-11) Kânga mbele yimba y’andja ɔnɛ yekɔ la wolo, nyuma kaki Jehowa kekɔ la wolo woleki tshɛ.
16. Ngande wakokaso nongola ndo tetemala la monga la nyuma kaki Nzambi?
16 Dikambo dia woho akɔ wâmɛ diekɔ lo salema nshi nyɛ. Nyuma kaki Jehowa kekɔ wolo woleki tshɛ l’andja w’otondo ndo nde kishaka la lolango ndo la lokaho tshɛ wanɛ tshɛ wɔ̂lɔmbatɔ la mbetawɔ. (Luka 11:13) Ɔnkɔnɛ, dia sho monga la nyuma ka Nzambi, sho la dia sala la wolo dia shika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ. Sho pombaka nto mbadiaka ndo kambaka l’Ɔtɛkɛta waki Nzambi mbala la mbala lo lɔsɛnɔ laso, nɛ dia yimba yaso, mbut’ate ekanelo kaso ka yimba mbɔtɔnganɛ la yimba yande. Naka sho sala ngasɔ, kete Jehowa ayotokeketsha dia sho shika tanga la ntondo ka tolonga tshɛ takoka Satana kamba latɔ dia ndanya lonyuma laso.
17. Lo weho akɔna wakoka monga ɛnyɛlɔ kaki Lɔta ekeketshelo le so?
17 Kânga mbele Akristo bu wa l’andja ɔnɛ, koko vɔ wekɔ lo sɛna l’andja ɔnɛ. (Joani 17:11, 16) Ndoko onto ɔmɔtshi l’atei aso lakoka mbewɔ yimba y’andja ɔnɛ lo tshɛ kayɔ, nɛ dia sho mbeyaka la kamba kana sɛna la wanɛ wahoke Nzambi ndo mboka yande ngandji. Onde sho ndjaokaka oko wakayaoke Lɔta, ɔnɛ ‘lakahɛnyahɛnyamaka efula,’ ndo lakanyangaka efula dikambo di’etsha wa kɔlɔ w’anto wa lo Sɔdɔma lɛnɛ akandasɛnaka? (2 Petero 2:7, 8) Naka ɔsɔku, kete sho koka keketshama. Jehowa akakokɛ ndo akatshungola Lɔta, ndo nde koka sala woho akɔ wâmɛ le so. Shɛso ka ngandji mɛnaka ndo mbeyaka awui wele laso ndo nde koka tosha ekimanyielo ndo wolo wele laso ohomba dia monga la lonyuma la dimɛna. (Osambu 33:18, 19) Naka sho ndjaɛkɛ le nde, monga la wɛkamu le nde ndo mbowelɛka, kete nde koka tosha ekimanyielo dia sho shika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ, oyadi ekakatanu akɔna wakoka monga laso.—Isaya 41:10.
18. Bonde kahombaso mbɔsa diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa la nɛmɔ?
18 L’andja ɔnɛ wambangana la Nzambi ndo wambokesama oma le Satana, oko weso ekambi waki Jehowa tekɔ l’ɔtshɔkɔ wa kondja ewo k’akambo wa mɛtɛ. Ɔnkɔnɛ tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la wɔladi wele anto wa l’andja ɔnɛ bu lawɔ. (Isaya 57:20, 21; Ngalatiya 5:22) Sho ngɛnangɛnaka elongamelo ka diambo ka lɔsɛnɔ la pondjo lo Paradiso, lɛnɛ ele yimba y’andja ɔnɛ watatshu otsha l’ekomelo kawɔ hatonga nto. Nyɛsɔ totetemale la mbɔsa diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi la nɛmɔ ndo tosale tshɛ dia nɔngɔsɔla kanyi tshɛ yalanga totakoya mboka lo nyuma. Nyɛsɔ toyasukanya le Jehowa ko nde ayotokimanyiya dia shika tanga la ntondo ka yimba y’andja ɔnɛ.—Jakoba 4:7, 8.
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
• Lo toho takɔna takesa ndo tanganyiya Satana anto?
• Ngande wakokaso mbewɔ di’aha sho mangana oma le Jehowa?
• Kakɔna kɛnya dia yimba y’andja ɔnɛ yekɔ la wolo?
• Ngande wakokaso nongola ndo tetemala la monga la nyuma kaki Nzambi?
[Tablo ka lo lɛkɛ 1]
LOMBA LA L’ANDJA ƆNƐ NDƆSHANAKA LA LOMBA LA NZAMBI
Akambo wa mɛtɛ bu mɛtɛ keto mbut’ate anto wekɔ la mɛtɛ kawɔ.
“Dui [dia Nzambi] dieko mete.”—Joani 17:17.
Dia shikikɛ ɔlɔlɔ kana kɔlɔ, ɛkamake nsaki yayɛ hita. “Utema
ndeka diango tshe lukesu, vo weko kolo efula.”—Jeremiya 17:9.
Sala kɛnɛ tshɛ kalangayɛ sala. “Lam’atundokendakendaka, ndi
ndame heyi nombola ekulu andi.”—Jeremiya 10:23.
Ɔngɔnyi ekɔ sapi k’ɔngɛnɔngɛnɔ. “Saki ka ukundji eko udiu a wehu tshe w’akambu wa kolo.”—1 Timote 6:10.
[Osato wa lo lɛkɛ 10]
Sɔlɔmɔna akatakɔ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ndo akakadimɔ otsha le tozambizambi ta kashi