Nzambi kokanɛka mɛtɛ

EKƆ ohomba sho nɔmba Nzambi ekimanyielo etena katanemaso l’atei w’ekakatanu wa wolo. Lâdiko dia tshɛ, nde “keli wuki la wulu wa mamba, yimba yandi yaha l’ekumelu.” (Osambu 147:5) Nde mbakoka tokimanyiya dia sho ndɔshana l’ekakatanu wele laso. Ndo nto, Bible tɔlɔmbaka dia sho ‘dihola etema aso’ la ntondo kande. (Osambu 62:8) Ko lande na kɛna anto efula diele oko Nzambi hakadimola alɔmbɛlɔ awɔ na? Onde dui sɔ mɛnyaka dia nde hatokanɛ?

Koko, lo dihole dia sho mbisha Nzambi onongo esadi eto ɔnɛ nde kahekɛ lonya, ohokanyiya yema etena kakiyɛ dikɛnda. Etena kele ambutshi ayɛ kokoshaka mbala kakɔ ɔtɔi kɛnɛ tshɛ kakayalɔmbaka, onde wɛ akate ɔnɛ vɔ hawokoke ngandji? Ana efula fɔnyaka ngasɔ. Koko, lam’akatolaka, wɛ akayɛna dia vɔ mɛnyaka ngandji lo toho efula ndo mbisha ɔna kɛnɛ tshɛ kalɔmbande bu dikambo dia dimɛna dia sala.

Woho akɔ wâmɛ, naka Jehowa hakadimola mbala tshɛ l’alɔmbɛlɔ aso lo yoho yalongamɛso, kete kɛsɔ hɛnya dia nde ambotohɛ. Lo mɛtɛ, Nzambi mɛnyaka lo toho efula woho wayakiyanyande dikambo diaso sho tshɛ.

“Le ndi kesu la lumu”

Ntondotondo, teye dia paka oma le Nzambi ‘mbeso la lɔsɛnɔ ndo mbakɛndakɛndaso.’ (Etsha 17:28) Woho wakandatosha lɔsɛnɔ mɛnyaka woho wayakiyanyande la ngandji tshɛ dikambo diaso!

Lâdiko dia lâsɔ, Jehowa toshaka kɛnɛ keso latɔ ohomba dia sho tshikalaka la lɔsɛnɔ. Sho mbadiaka ɔnɛ: “We katutundjaka adiyu dikambu dia dungalunga, la tumbatumba ne dia ehumba w’antu, dia vo ngonya mbu ya nde la kete.” (Osambu 104:14) Lo mɛtɛ, Otungi aso hakomɛ tsho lo kotsha ehomba aso wa lo lɔsɛnɔ. La lokaho tshɛ nde “[“tɔlɔshiyaka,” NW] mvula uma l’ulungu, la deku dia nfudia mbu ya nde, akalutsha etema [“aso,” NW] la mbu ya nde la ongenongeno.”​—Etsha 14:17.

Koko, anto amɔtshi koka ndjambola ɔnɛ: ‘Naka Nzambi tolangaka efula, lande na ketawɔnde dia sho sowa?’ Onde wɛ mbeyaka okadimwelo wa wombola ɔsɔ?

Onde Nzambi mbele l’onongo?

Efula k’asui wele l’anto ndjaka oma lo ditshelo diawɔ vɔamɛ. Oko ɛnyɛlɔ, anto mbeyaka dimɛna tɔkɛnyɔ efula takoka mbakonya lo wâle. Koko, anto ndjashaka l’awui wa mindo wa dieyanelo, vɔ nɔka wanu lo tshambandeko ndo dinɔnɔ dikina dia wolo, mfɔka, kɛnyaka tɔkɛnyɔ toleki wâle, kɛndjakɛndjaka la lowango efula, ndo salaka awui wa weho ekina. Naka dionga dia ngasɔ ambotela mpokoso, akɔna ele l’onongo ɔsɔ? Onde Nzambi, kana onto lasala akambo aha la lomba? Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakasambiyama mbutaka ɔnɛ: “Tuyadimbiyaki, [Nzambi] hasokama; untu tshe ayuna diango diakandune.”​—Ngalatiya 6:7.

Ndo nto, anto tshanɛka kɔlɔ lam’asawɔ. Etena kasɔmbwɛ wodja ɔmɔtshi wodja okina la ta, aha Nzambi mbele l’onongo w’asui wayotombaka. Naka ondjakanyi ɔmɔtshi ambɔtwɛ onto ɔmɔtshi, onde Nzambi mbele l’onongo wa pâ kana nyɔi kakoka komɛ ɔnɛ l’ɔtwɛwɔ? Ndooko! Naka owandji ɔmɔtshi wa ngala ekɔ lo soya, pɛnyɔla kana ndjaka anto wanɛ walɔmbɔlande, onde Nzambi mbele l’onongo? Hatokoke mbuta mɛtɛ dia Nzambi mbele l’onongo.​—Undaki 8:9.

Kakɔna, kayotota dikambo dia miliyɔ y’anto wasɛna lo wola w’efula kana wadiɛnɛ la ndjala? Onde Nzambi mbele l’onongo? Ndooko! Okama aso a nkɛtɛ ndola la diangɔ dia ndɛ diakoka ndesha onto tshɛ. (Esambu 10:2, 3; 145:16) Ekɔ woho wahakahanyema diangɔ diatosha Nzambi la losembwe mbele lo kiɔkɔ ya ndjala ndo ya wola. Ndo nto lokaki lele l’ana w’anto mbashimba dia dikambo sɔ kandɔma.

Onto ɔnɛ lele l’onongo

Akɔna akokaso mbisha onongo, naka onto ekɔ la hemɔ kana ambovɔ l’ɔtɛ wa lotshundu? Onde wɛ ayamba naka wɛ mbeya dia Nzambi kema l’onongo oyadi lo dikambo sɔ? Nzambi kotonga onto dia nde ndjotshunda osombe kana mvɔ.

Etena kakakitshama ambutshi aso wa ntondo Adama nde l’Eva, l’ekambɔ k’Ɛdɛna, Jehowa akawasha elongamelo ka vɔ nsɛna pondjo pondjo lo paradiso ka la nkɛtɛ. Koko, nde akalangaka mɛtɛ dia nkɛtɛ ndolanɛ l’anto wayonga la lowando lo kɛnɛ kakawalongola. Diɔ diakɔ diakawalɔmbamaka dia kotsha akambo amɔtshi dia vɔ ndjonga la lɔsɛnɔ lo nshi yayaye. Paka lo tshikala l’okitanyiya otsha le Otungi awɔ wa ngandji, mbototetemala Adama nde l’Eva nsɛna lo Paradiso.​—Etatelu 2:17; 3:2, 3, 17-23.

Lonyangu ko, Adama l’Eva wakatɔmbɔkɔ. Eva akasɔnɛ dia mpokamɛ Satana Diabolo. Nde akawotɛ kashi ndo kɛnɛ kakaleke ele nde akate dia Nzambi akôdime ɛngɔ kɛmɔtshi ka dimɛna. Ɔnkɔnɛ Eva akatatɛ ndjayangɛ dipanda ndo akayange dia ‘ndjala oko Nzambi, dia mbeya ɔlɔlɔ la kɔlɔ.’ Adama nde lawɔ akatɔmbɔkɔ oko wakatɔmbɔkɔ Eva.​—Etatelu 3:5, 6.

Lam’akawasale pɛkato lo yoho shɔ, Adama nde l’Eva wakɛnya vɔamɛ dia vɔ hawosungana nsɛna pondjo pondjo. Vɔ wakasowe l’etombelo wa kandji efula w’oma lo pɛkato. Wolo awɔ wakakitakita ndo l’ɔkɔngɔ diko vɔ wakavu. (Etatelu 5:5) Koko, ɔtɔmbɔkwɛlɔ awɔ aki l’etombelo ekina efula wa kɔlɔ. Tekɔ lo tetemala la sowa oma l’etombelo wa pɛkato kaki Adama nde l’Eva. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Okone uku akayi kolo la kete uma le untu otoi, la nyoi uma lu kolo; ku nyoi kakadiangana le antu tshe ne dia antu tshe wakatshi kolo.” (Romo 5:12) Eelo, oma l’ɔtɔmbɔkwɛlɔ waki Adama nde l’Eva, pɛkato la nyɔi akadiangana le anto tshɛ oko hemɔ kasambemɛ.

Djembetelo yoleki tetawoya dia Nzambi tokanɛka

Onde kɛsɔ nangaka mbuta ɔnɛ anto wakatongama oma le Nzambi wambolanyema lo pondjo? Ndoko, ndo lanɛ tambokoma lo djembetelo yoleki tetawoya dia Nzambi tokanɛka. Kânga mbakidiɔ dui dia wolo le nde, Nzambi akasha ehomɔ ka tshungola anto oma lo pɛkato la nyɔi. Oshinga w’etshungwelo kɛsɔ akikɔ lɔsɛnɔ la Yeso la kokele, lakandakimɔ ndamɛ dikambo dia wahɔ aso. (Romo 3:24) Ɔnkɔnɛ, ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Ne dia [Nzambi] akalangi wa la kete utamanya, mbakandawasha On’andi etoi lakanduti, dia untu tshe lawetawo, tavokaki, keli ayali la lumu la pundju.” (Joani 3:16) Etombelo w’oma lo tshelo ya woke shɔ ya ngandji, ele sho tshɛ taya l’elongamelo ka ndjɔsɛna pondjo pondjo. Paulo akafundɛ ase Rɔma ate: “Wuhu ako mbambuyala eyindjamelu la lumu le antu tshe uma lu dikambu di’ololo otoi.”​—Romo 5:18.

Sho koka ndjashikikɛ dia l’etena kakashikikɛ Nzambi, asui kana nyɔi hatonga nto l’okama wa Nkɛtɛ. Ɔnkɔnɛ, awui wɔtɛkɛtami lo dibuku di’Enyelo wayokotshama: “Enda edjaselu ka [Nzambi] keko l’atei w’antu! Ndi ayudjase la wo ku vo wayuyala antu andi. [Nzambi] ndame ayuyala la wo, ndu ayuyala [Nzambi k]awo. Ndi ayukitula asoi tshe lu ashu awo; nyoi hayuyala ntu, delu hadiuyala ntu, kuyanga ndjawi, kuyanga kandji. Akambu wa ntundu wambushila.” (Enyelo 21:3, 4) Wɛ koka mbuta wate: ‘Dimi hatonga la lɔsɛnɔ etena kayosalema akambo asɔ.’ Koko, dikambo diele lanɛ ele ondo wɛ ekɔ lo kanyiya. Ndo oyadi wɛ komvɔ̂ka, Nzambi kokaka kolola oma lo nyɔi. (Joani 5:28, 29) Ɔsɔ mbele sangwelo diaki Nzambi oya le so, ndo kɛsɔ mbayosalema. Ekɔ mɛtɛ dui dia kashi dia mbuta ɔnɛ Nzambi hakanɛ anto!

‘Toyasukanya le Nzambi’

Sho keketshamaka efula dia mbeya ɔnɛ Nzambi ambɔsaka tɛdikɔ dia kandola dikambo nɛ diendana l’asui w’anto. Ko akokaso mbuta dikambo dia nshi yaso nyɛ? Akokaso sala naka tambovusha onto ɔmɔtshi lokaso ngandji kana ɔnaso ambondama la hemɔ? Lo mɛtɛ, etena katakoke ka Nzambi minya hemɔ ndo nyɔi. Bible tɛnyaka dia tayohomba kongɛ lo tshanda mɔtshi la ntondo k’akambo asɔ kandɔma. Koko, Nzambi hatotshike aha l’ekimanyielo. Ombeki Jakɔba akate ate: “Nyusukani le [Nzambi] ku ndi ayusukana le nyu.” (Jakoba 4:8) Eelo, Otungi aso tɔlɔmbaka dia sho monga la diokanelo di’oshika lam’asaso la nde, ndo wanɛ wele la diokanelo dia ngasɔ lam’asawɔ la nde mɛnaka osukɔ ande kânga l’atei w’ekakatanu woleki tshɛ wolo.

Ngande wakokaso ndjasukanya le Nzambi? Nkumekanga Davidi akoke dimbola dia ngasɔ ambeta ɛnɔnyi nunu sato, lo mbuta ate: “[Jehowa], akona ayudjase lu luudu laye?” (Osambu 15:1) Davidi akakadimola lo wombola ande ndamɛ etena kakandate ate: “One latokendakendaka ololo, latutshaka akambu w’uluwanyi, ndu latutaka mete l’utema andi, one lahatumamanyiaka la lulimi landi, lahatutshelaka usikandi kolo.” (Osambu 15:2, 3) L’ɛtɛkɛta ekina, Jehowa mbetawɔka wanɛ wayela yoho ya lɔsɛnɔ yakakadja Adama nde l’Eva. Nde ndjasukanyaka le wanɛ wasala lolango lande.​—Euhwelu k’Elembe 6:24, 25; 1 Joani 5:3.

Ngande wakokaso ntsha lolango la Nzambi? Sho la dia mbeka kɛnɛ kele ‘ɔlɔlɔ ndo ketawɔma lo washo wa Nzambi Oshimbedi aso,’ ndo sɔna dia sala akambo lo yoho yɔtɔnganɛ la dikambo sɔ. (1 Timote 2:3) Kɛsɔ nembetshiyaka kondja ewo k’oshika k’oma lo Bible, Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Joani 17:3; 2 Timote 3:16, 17) Kɛsɔ nembetshiyaka dia hatohombe komɛ paka lo wadielo wa Bible wa ngango. Ekɔ ohomba sho mbokoya ase Juda wa lo ntambe ka ntondo wa la Bɛrɔya wanɛ wakoke esambishelo kaki Paulo. Lo dikambo diawɔ sho mbadiaka ɔnɛ: “Vo waketawo diui l’uhetu: wakayangiayangia la lushi la lushi lu afundelu, kana akambu ane mete kewo.”​—Etsha 17:11.

Woho akɔ wâmɛ mbele ɛlɔ kɛnɛ, wekelo w’oshika wa Bible keketshaka mbetawɔ kaso otsha le Nzambi ndo tokimanyiyaka dia monga la diokanelo di’oshika lam’asaso la nde. (Heberu 11:6) Vɔ tokimanyiyaka nto dia sho shihodia dimɛna woho wasalɛ Jehowa anto akambo aha tsho dia kondja ɛtshɔkɔ wa lo tshanda mɔtshi tsho koko dikambo di’ɛtshɔkɔ wa pondjo le anto tshɛ wele l’etema w’ɔlɔlɔ.

Tɔsɛdingole ɛtɛkɛta w’Akristo amɔtshi wele la diokanelo di’oshika lam’asawɔ la Nzambi. Danielle osekaseka ɔmɔtshi w’ɛnɔnyi 16 mbutaka ate: “Dimi nangaka Jehowa efula, ndo dimi mbokaloyaka losaka efula. Nde akambisha ambutshi wamboka ngandji ka mɛtɛ ndo wakambetsha wetshelo wɔtɔnɛ l’Ɔtɛkɛta ande.” Okristo okina wa pami wele l’ɛnɔnyi 25 lo wodja wa Uruguay akafunde ate: “Otema ami wambolola tɔɔ la lowando, ndo dimi tshutshuyamaka dia kaloya Jehowa losaka dikambo dia ngandji kande k’otamanya ndo dia lɔngɛnyi lele lam’asami la nde.” Nzambi mbetawɔka kânga wanɛ weke tɔkɛndakɛnda t’efula. Gabriela dikɛnda dia yimato di’ɛnɔnyi esambele mbutaka ate: “Dimi nangaka Nzambi efula ndeka oseka ɛngɔ tshɛ kele l’andja w’otondo! Dimi lekɔ la Bible kami hita. Dimi nangaka mbeka akambo wendana la Nzambi nde l’Ɔnande.”

Ɛlɔ kɛnɛ, l’andja w’otondo miliyɔ y’anto mbetawɔka l’otema ɔtɔi ndo la wangasanu tshɛ ɛtɛkɛta w’omembi w’esambo lakate ate: “Keli dia dimi nsukana lasuki la [Nzambi] mbeli ololo.” (Osambu 73:28) Vɔ kimanyiyamaka dia ndɔshana l’ekakatanu wahomana lawɔ ɛlɔ kɛnɛ, ndo vɔ wekɔ l’elongamelo ka shikaa ka ndjɔsɛna pondjo pondjo lo Paradiso ka la nkɛtɛ. (1 Timote 4:8) Lande na kahayayadjɛ oyango wa ‘ndjasukanya le Nzambi’? Lo mɛtɛ, sho shikikɛka dia, “ndi kema etali uma le untu la untu.” (Etsha 17:27) Eelo, Nzambi kokanɛka!

[Esato wa lo lɛkɛ 5]

Woho wayakiyanya Jehowa dikambo diaso mɛnamaka lo toho efula

[Esato wa lo lɛkɛ 7]

Kânga akɛnda kokaka ndjasukanya le Nzambi

[Esato wa lo lɛkɛ 7]

Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa tokimanyiyaka dia mbikikɛ. L’etena kakandashikikɛ, nde ayonya hemɔ ndo nyɔi