Jehowa mbele ‘osukɔ aso lo tena dia pâ’

“Panda k’antu w’ololo keko uma le [Jehowa], ndi keli usuko awo lu nshi ya pa.”​—OSAMBU 37:39.

1, 2. (a) Kakɔna kakalɔmbɛ Yeso lo dikambo di’ambeki ande? (b) Naa lolango laki Nzambi lo dikambo di’ekambi ande?

JEHOWA mbele kanga-nkudu-tshɛ. Nde ekɔ la wolo wa kokɛ ekambi ande wa kɔlamelo lo yoho tshɛ yalangande. Nde koka kânga kakitola ekambi ande la anto akina wa l’andja ɔnɛ ko mbâkitsha lo dihole di’ekokelo ndo dia wɔladi. Koko Yeso akalɔmbɛ She lele l’olongo lo dikambo di’ambeki ande ate: “Dimi halombe nti: Uwanya la kete, keli lambukolomba nti: Uwashimbeli uma [“le kanga,” NW] kolo.”​—Joani 17:15.

² Jehowa konanga tonya oma “la kete.” Koko lolango lande ele dia sho nsɛna kâmɛ l’anto wa l’andja ɔnɛ dia sho sambisha losango lande l’elongamelo ndo samba anto akina. (Romo 10:13-15) Koko, oko wakadiɛnya Yeso lo dɔmbɛlɔ diande, etena kakatasɛnɛ l’andja ɔnɛ, tekɔ lo wâle w’oma le “kanga kolo.” Anto wa kɔlɔ ndo nyuma ya kɔlɔ wekɔ lo soya ndo pɛnyahɛnya anto efula, ndo Akristo vɔ lawɔ wekɔ lo diɛnɛ la pâ shɔ.​—1 Petero 5:9.

3. Naa akambo wakomɛ ndo atɛmɔdi wa Jehowa wa kɔlamelo, ndo naa ekeketshelo katanaso l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi?

³ Lo tena dimɔtshi, onto kokaka mɛtɛ nkɔmɔ otema la ntondo k’ehemba wa ngasɔ. (Tukedi 24:10) Bible ekɔ la ɛkɔndɔ efula w’anto wa kɔlamelo wakadiɛnɛ l’asui. Omembi w’esambo akate ate: “Asui w’untu l’ololo watuyalaka efula, keli [Jehowa] atûtshungulaka uma loko nshi tshe.” (Osambu 34:19) Eelo, ndo “untu l’ololo” mbadiɛnɛ l’awui wa kɔlɔ. Oko wakayaoke omembi w’esambo Davidi sho lawɔ mbeyaka ndjaoka lo tena dimɔtshi dia “[t]ambowediawediama tshe.” (Osambu 38:8) Koko, ekɔ ekeketshelo dia mbeya ɔnɛ: “[Jehowa] eko lasuki la wane weli la etema wambate. Ndi atushimbelaka waku weli la [“timba tambofukutana,” NW].”​—Osambu 34:18; 94:19.

4, 5. (a) Lo ndjela Tukedi 18:10 kakɔna kahombaso sala dia kondja ekokelo ka Jehowa? (b) Awui akɔna wa shikaa wakokaso sala dia kondja ekimanyielo ka Nzambi?

⁴ Lo ndjela dɔmbɛlɔ diaki Yeso, Jehowa ekɔ lo tolama mɛtɛ. Nde mbele ‘osukɔ aso lo tena dia pâ.’ (Osambu 37:39) Dibuku dia Tukedi kambaka la etelo ka woho akɔ wâmɛ lam’atadiɔ ɔnɛ: “Lukumbu la [Jehowa] eli etangelu ka wulu. Untu ololo atulawoka atushamaka loko.” (Tukedi 18:10) Divɛsa sɔ mbisholaka dikambo dia mɛtɛ dia shikaa diendana la woho wayakiyanya Jehowa la ngandji tshɛ dikambo dia ditungami diande. Nzambi ndeka kokɛ anto w’ɔlɔlɔ woyanga la wolo oko anto watalawɔ otsha lo etangelo ka wolo dia nyanga ekokelo.

⁵ Ngande wakokaso nyanga ekokelo le Jehowa lam’ahomanaso l’ekakatanu wa wolo? Tayanga sɛdingola awui asato w’ohomba wakokaso sala dia kondja ekimanyielo ka Jehowa. Ntondotondo, sho la dia nɔmbaka Shɛso lele l’olongo. Dui dia hende ele sho pombaka ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma kande k’ekila. Ndo dui dia sato ele sho pombaka ndjela ɔlɔngɔswɛlɔ wa Jehowa lo nyangaka dia sangana la asekaso Akristo wakoka tokimanyiya dia kitshakitsha pâ yaso.

Wolo wa dɔmbɛlɔ

6. Ngande wɔsa Akristo wa mɛtɛ dɔmbɛlɔ?

⁶ Dɔmbɛlɔ mbele okanga wafundɛ enganga ɛmɔtshi anto wambɔkɔmɔ otema ndo wele la ekiyanu Kânga mbele tshikala etena kɛmɔtshi kii dia ndjasha lo dɔmbɛlɔ mbeyaka kitshakitsha ekiyanu, mindjo mɔtshi ya l’andja, kana sembola onto ɔkɔngɔ kana mbômata ashi lɔkɔ lawɔ koka kitshakitsha pâ kɛsɔ. Akristo wa mɛtɛ hawɔshi dɔmbɛlɔ oko yoho mɔtshi yakɔnɔla hemɔ. Sho mbɔsaka dɔmbɛlɔ oko sawo dia la dilɛmiɛlɔ lam’asaso la Otungi aso. Dɔmbɛlɔ kɛnɛmɔlaka ndjakimɔ ndo wɛkamu aso le Nzambi. Eelo, dɔmbɛlɔ ekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ɔtɛmwɛlɔ aso.

7. Nɔmba l’eshikikelo kɛdikɛdi na, ndo ngande watokimanyiya alɔmbɛlɔ wa ngasɔ dia ndɔshana l’ekiyanu?

⁷ Alɔmbɛlɔ aso la dia salema la eshikikelo kana la wɛkamu le Jehowa. Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “[“Eshikikelo kɛnɛ,” NW] mbeli la su le ndi shati: Naka shu tayolomba engo uku lulangu landi, ndi ayutukela.” (1 Joani 5:14) Jehowa Laheme tshɛ, ndo lele Nzambi kanga-nkudu-tshɛ mbidjaka yambalo ya lânde lo alɔmbɛlɔ wa l’otema ɔtɔi w’ɔlɔmba atɛmɔdi ande. Mbeya dia Nzambi kaso ka ngandji mbokaka alɔmbɛlɔ aso etena kawewoyaso ekiyanu ndo ekakatanu wele laso tokeketshaka.​—Filipi 4:6.

8. Lande na kele Akristo wa kɔlamelo hawohombe pondjo mboka sɔnyi kana ndjaɔsa oko anto w’anyanya lam’ayasukanyawɔ le Jehowa lo dɔmbɛlɔ?

⁸ Akristo wa kɔlamelo hawohombe pondjo mboka sɔnyi, ndjaɔsa oko hawokoke kana shisha wɛkamu etena kayasukanyawɔ la Jehowa lo dɔmbɛlɔ. Mɛtɛ, etena kahatakondjisha kɛnɛ kakombolaso kana kahandjɔso wɔɔngɔ la ekakatanu, hatotongaka nshi tshɛ la mbekelo ka ndjasukanya le Jehowa lo dɔmbɛlɔ. Lo tena dia ngasɔ, sho pombaka mbohɔka dia “[Jehowa] ayuka emenyi fono andi ketshi” ndo ɔnɛ nde ‘keketshaka wanɛ wambɔkɔmɔ.’ (Isaya 49:13; 2 Koreto 7:6) Lo tena dia pâ ndo di’ekiyanu mbahombaso ndeka nɔmba Shɛso lele l’olongo l’eshikikelo tshɛ dia nde tosukɛ.

9. Ohomba akɔna wele la mbetawɔ lo alɔmbɛlɔ walɔmbaso Nzambi?

⁹ Dia sho kondja wahɔ efula oma lo diɛsɛ dia dɔmbɛlɔ, sho la dia monga la mbetawɔ k’oshika. Bible mbutaka dia “one layuya le [Nzambi] mbetawo ati: ndi eko, la ndi keli ufutshi a wane watûyangaka.” (Heberu 11:6) Mbetawɔ hakomɛ tsho lo suya ɔnɛ Nzambi ekɔ. Mbetawɔ ka mɛtɛ kɛdikɛdi monga l’eshikikelo ka wolo k’ɔnɛ Nzambi ekɔ la dikoka ndo lo nsaki ka tofuta l’ɔtɛ w’okitanyiya wele laso otsha le nde lo lɔsɛnɔ laso. “Ashu wa [Jehowa] weko le antu w’ololo, atui andi weko hwe lu dombelo diawo.” (1 Petero 3:12) Naka sho mbohɔka tena tshɛ ɔnɛ Jehowa ndjakiyanyaka la ngandji dikambo diaso, kete alɔmbɛlɔ aso wayonga la kitshimudi ya lânde.

10. Ngande wahomba monga alɔmbɛlɔ aso naka talanga kondja osukɔ wa lo nyuma oma le Jehowa?

¹⁰ Jehowa mbokaka alɔmbɛlɔ aso naka vɔ salemaka l’otema ɔtɔi. Omembi w’esambo akafunde ate: “[Jehowa] li, lam’aketami l’utema tshe, umbukeli.” (Osambu 119:145) Otshikitanyi l’alɔmbɛlɔ woludi la sɛlɛmɔnyi wa l’ɛtɛmwɛlɔ efula, alɔmbɛlɔ aso hawohombe mongaka woho ɔtɔi oto kana wa lâdiko di’ɛlɔmɔ. Etena kalɔmbaso Jehowa “l’utema [aso] tshe,” ɛtɛkɛta aso mongaka la kitshimudi ndo l’oyango ɔmɔtshi. L’ɔkɔngɔ w’alɔmbɛlɔ w’oma k’ɛse otema wa ngasɔ, sho kondjaka ekeketshelo etena kakitshaso ‘wotsho aso le Jehowa ndamɛ.’ Oko walaka Bible, ‘nde ndamɛ ayotosukɛ.’​—Osambu 55:22; 1 Petero 5:6, 7.

Nyuma ka Nzambi ekɔ okimanyedi aso

11. Yoho yakɔna mɔtshi yakadimola Jehowa etena ‘katetemalaso la mbɔlɔmba’ ekimanyielo?

¹¹ Jehowa kema tsho onto loka alɔmbɛlɔ, koko nde kadimolaka ndo alɔmbɛlɔ akɔ. (Osambu 65:2) Davidi akafunde ate: “Dimi latukolombaka lu nshi yami ya pa, ku we atumbukelaka.” (Osambu 86:7) Diɔ diakɔ diakakeketsha Yeso ambeki ande dia vɔ ‘tetemala la nɔmba’ ekimanyielo ka Jehowa nɛ dia ‘Shɛso lele l’olongo ayosha onto tshɛ lɔlɔmbatɔ nyuma k’ekila.’ (Luka 11:9-13) Eelo, wolo wa Nzambi wakamba olimu kambaka oko okimanyedi, kana osambi le ekambi ande.​—Joani 14:16.

12. Ngande wakoka nyuma ka Nzambi tokimanyiya etena katohandjola ekakatanu wɔɔngɔ?

¹² Kânga etena kahomanaso l’ehemba, nyuma ka Nzambi koka tosha ‘wolo woleki wɔnɛ wokôngaka l’onto.’ (2 Koreto 4:7) Ɔpɔstɔlɔ Paulo lakakikɛ awui wa kɔlɔ efula akate l’eshikikelo tshɛ ate: “Dimi mbeyaka ntsha akambu tshe la wulu wa one latunkikitshaka.” (Filipi 4:13) Woho akɔ wâmɛ mbele, diɛsɛ oma lo okadimwelo lo ɛsɛngɔsɛngɔ awɔ, Akristo efula wambɛna ɛlɔ kɛnɛ dia wolo awɔ wa lo nyuma ndo wa lo tokanyi wambokeketala nto. Mbala efula, ekakatanu watokiyanya hawoleke totshindja wɔɔngɔ etena kakondjaso ekimanyielo ka nyuma ka Nzambi. Oma lo wolo watosha Nzambi ɔsɔ, sho koka mbuta oko ɔpɔstɔlɔ lakate ate: “Shu tambusuyama lu mbeke tshe, keli tatahinama; tambukanana keli tataheko; tambusuyama, keli tatasekama; tambumbama la kete, keli tatadiakema.”​—2 Koreto 4:8, 9.

13, 14. (a) Ngande wakɛnya Jehowa dia nde ekɔ osukɔ aso lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande wakafundama? (b) Ngande wakayakimanyiyama wɛmamɛ oma lo okambelo wa l’atɔndɔ wa lo Bible?

¹³ Nyuma k’ekila kakatshutshuya anto dia funda ndo akakimanyiya dia kokɛ Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakafundama dikambo dia wahɔ aso. Ngande wonga Jehowa osukɔ aso lo tena dia pâ lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande na? Yoho mɔtshi ele lo tosha lomba l’oshika ndo ekanelo ka yimba. (Tukedi 3:21-24) Bible ndowanyaka akoka wa yimba yaso ndo pamiaka wolo aso wa kana yimba. (Romo 12:1) Oma lo wadielo wa mbala la mbala w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, kâmɛ la okambelo wa la kɛnɛ kekaso lɔkɔ, sho koka koma anto “wambekela, la wambuyala la tumba ta ntshikitanya ololo la kolo.” (Heberu 5:14) Ondo wɛmamɛ ambɛnaka woho wakakokimanyiya atɔndɔ wa lo Bible dia mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna etena kakayahomana l’ekakatanu. Bible toshaka shɛnɔdi yakoka tokimanyiya dia kondja tokanyi t’eshika tahombama dia kandola ekakatanu watohandjola wɔɔngɔ.​—Tukedi 1:4.

¹⁴ Ɔtɛkɛta wa Nzambi toshaka kiɔkɔ kina y’ekeketshelo, mbut’ate elongamelo ka panda. (Romo 15:4) Bible totɛka ɔnɛ awui wa kɔlɔ hawototetemala la salemaka pondjo pondjo. Asui tshɛ watɛnya pâ wekɔ wa lo tshanda mɔtshi tsho. (2 Koreto 4:16-18) Tekɔ la “elungamelu ka lumu la pundju, le [Nzambi] laheyi mvuta kashi, uku akandalaki lu deku diaketi.” (Tito 1:2) Naka sho ngɛnangɛna elongamelo kɛsɔ, ndo tetemala mbohɔka wonya tshɛ dikambo dia nshi yayaye y’amɛna yatolaka Jehowa, kete sho koka mbikikɛ asui.​—Romo 12:12; 1 Tesalonika 1:3.

Etshumanelo ekɔ djembetelo ya ngandji ka Nzambi

15. Ngande wakoka Akristo kimanyiyana lam’asawɔ?

¹⁵ Ɛngɔ kekina k’oma le Jehowa kakoka tokimanyiya lo tena dia pâ ele lɔngɛnyi lele laso lo etshumanelo k’Akristo. Bible mbutaka ɔnɛ: “Ongenyi atukaka untu ngandji tena tshe. Ndu lu nshi ya pa ndi atuyalaka uku onangu.” (Tukedi 17:17) Ɔtɛkɛta wa Nzambi kimanyiyaka anto tshɛ wa l’etshumanelo dia nɛmiyana ndo monga la ngandji lam’asawɔ. (Romo 12:10) Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Untu tayayangelaki ololo andi, keli untu l’untu ayangeli ukina ololo.” (1 Koreto 10:24) Dionga dia woho ɔsɔ koka tokimanyiya dia ndeka mbidja yimba lo ehomba w’anto akina lo dihole dia ndeka ndjakiyanya dikambo dia pâ yaso shâmɛ. Etena kakimanyiyaso anto akina, aha ekimanyielo keto mbawashaso koko lo yɛdikɔ mɔtshi sho mbokaka ɔlɔ ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wakoka kitshakitsha wotsho wa pâ yele laso shoamɛ.​—Etsha 20:35.

16. Ngande wakoka Okristo tshɛ keketsha akina?

¹⁶ Akristo w’apami la wa wamato wambotshunda koka monga l’ɔkɛndɛ w’ohomba efula wa keketsha anto akina. Dia vɔ sala dui sɔ, vɔ mbidjaka anto lo demba mongaka suke dia mbakimanyiya. (2 Koreto 6:11-13) Etshumanelo tshɔkɔmaka mɛtɛ etena kasala anto tshɛ la wolo dia mandola akɛnda, keketsha ambetawudi w’eyoyo, ndo anto wambɔkɔmɔ. (Romo 15:7) Ngandji k’onto l’ɔnango kayotokimanyiya dia mbewɔ kananɛ kɔlɔ lam’asaso. Hatohombe mbɔsa esadi eto ɔnɛ ekakatanu wele laso ekɔ djembetelo yɛnya dia taya bu la lonyuma la dimɛna. Diakɔ diakakeketsha Paulo Akristo dia ‘samba anima wambɔkɔmɔ.’ (1 Tesalonika 5:14) Bible mɛnyaka dia kânga Akristo wa kɔlamelo mongaka la pâ.​—Etsha 14:15.

17. Waaso akɔna wele laso wa keketsha dimama di’Akristo di’onto l’ɔnango?

¹⁷ Nsanganya y’Akristo toshaka diaaso dioleki dimɛna dia sambana ndo keketshana. (Heberu 10:24, 25) Diɔtɔnganelo dia la ngandji sɔ, hadiokomɛ tsho lo nsanganya ya l’etshumanelo. Koko, ekambi waki Nzambi nyangaka nto waaso akina dia mɛnyanya diekesanelo diawɔ di’ɔlɔlɔ. Tayonga suke dia kimanyiyana lam’asaso etena katomba awui wa pâ nɛ dia tamboshilaka la monga la dimama dia wolo dia lɔngɛnyi. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Diatanelu diatukuyala lu dimba keli beke dia dimba dialamani . . . Naka leke lomotshi lambusuwa, keti beke tshe nsuwa la lo. Naka leke lomotshi lambolemiama, keti beke tshe ngenangena la lo.” ​—1 Koreto 12:25, 26.

18. Tokanyi takɔna tahombaso mbewɔ etena kayaokaso dia tambɔkɔmɔ otema tshɛ?

¹⁸ Tena dimɔtshi sho koka ndjaoka dia tambɔkɔmɔ otema tshɛ polo lo hatoyokoka sanganaka l’asekaso Akristo. Sho la dia ndɔsha tokanyi ta ngasɔ diaha shamɛ ndjoyahondja esambelo ndo ekeketshelo kakoka asekaso Akristo tosha. Bible tewolaka ɔnɛ: “One latuyatulaka uma le antu akina, atuyangaka paka lulangu landi lutu, atutshanaka la akanga a yimba tshe.” (Tukedi 18:1) Anangɛso la akadiyɛso wekɔ djembetelo ya ngandji kele la Nzambi oya le so. Naka sho mbeya ɛngɔ katosha Nzambi la ngandji kɛsɔ, kete tayotana ekeketshelo lo tena dia pâ.

Tongake la kanyi y’ɔlɔlɔ

19, 20. Ngande watokimanyiya Afundelo dia minya tokanyi ta kɔlɔ?

¹⁹ Etena kakɔmɔ onto otema ndo kongande la lonyangu, tokanyi ta kɔlɔ koka ndja esadi eto. Ɛnyɛlɔ, etena kongawɔ l’ekakatanu, anto amɔ koka tatɛ mvɔ tshɔdia lo dikambo dia lonyuma lawɔ hita lo mbuta ɔnɛ pâ kawɔ ekɔ djembetelo yɛnya dia Nzambi hayowaetawɔ. Koko, tatohɛke dia Jehowa hahembe onto “la akambu wa kolo.” (Jakoba 1:13) Bible mbutaka dia Nzambi “hatulangaka nsuya antu kuyanga mbânyangia.” (Delu dia Jeremiya 3:33) Koko, Jehowa mongaka la lonyangu efula etena kasoyama ekambi ande.​—Isaya 63:8, 9; Zekariya 2:8.

²⁰ Jehowa ekɔ “Shesu ka ketshi [ndo Nzambi k]’ekeketshelu tshe.” (2 Koreto 1:3) Nde ndjakiyanyaka dikambo diaso, ndo l’etena kakashikikɛma nde ayotodiya. (1 Petero 5:6, 7) Naka sho tetemala la mbohɔ ngandji kele la Jehowa oya le so, kete dikambo sɔ diayotokimanyiya dia mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ kana monga la ɔngɛnɔngɛnɔ. Jakoba akafunde ate: “Anyami, nyali ongenongeno tshe lam’ayunyutana wehu efula w’ehimba.” (Jakoba 1:2) Lande na? Nde akakadimola ate: “Ne dia lam’ayunduleka ehimba wulu, ndi ayulungula dembo dia kusu dia lumu, diakalaki [Jehowa] wane wûlanga.”​—Jakoba 1:12.

21. Oyadi ekakatanu wahomana laso, eshikikelo kakɔna kasha Nzambi wanɛ wele la kɔlamelo le nde?

²¹ Oko wakatewola Yeso, tayohomana l’ehemba l’andja ɔnɛ. (Joani 16:33) Koko Bible tolakaka dia ndoko “fono, shoko, asui, ndjala, utakataka, akambu wa l’asa eku la nyoi” wayotanganya oma lo ngandji ka Jehowa ndo k’Ɔnande. (Romo 8:35, 39) Ekɔ mɛtɛ ekeketshelo dia mbeya ɔnɛ pâ tshɛ yahomana laso mongaka lo tshanda mɔtshi tsho! Lam’akatakongɛ ekomelo k’asui wɛnya anto pâ, Jehowa Shɛso ka ngandji ekɔ lo tolama. Naka sho nyanga ekokelo lende, kete nde ayonga “eshamelu k’usuyami, ee, eshamelu kandi lu nshi ya pa.”​—Osambu 9:9.

Kakɔna kekiso?

• Kakɔna kahomba Akristo nongamɛ etena kakawasɛnɛ l’andja wa kɔlɔ ɔnɛ?

• Ngande wakoka alɔmbɛlɔ aso wa l’etete tokeketsha etena kahomanaso la ehemba?

• Ngande watokimanyiya nyuma ka Nzambi?

• Ahombaso sala dia kimanyiyana lam’asaso?

[Osato wa lo lɛkɛ 15]

Sho la dia nyanga Jehowa oko onto latalawɔ otsha lo etangelo ka wolo

[Osato wa lo lɛkɛ 16]

Anto wambotshunda lo nyuma kambaka la diaaso tshɛ dia mandola ndo dia keketsha anto akina