Jehowa tshungolaka ɔmɛnyi fɔnu

“Asui w’untu l’ololo watuyalaka efula, keli [Jehowa] atûtshungulaka uma loko nshi tshe.”​—OSAMBU 34:19.

1, 2. Okakatanu akɔna wakahomana l’Okristo ɔmɔtshi wa kɔlamelo, ndo lande na kakokaso ndjaoka woho wakandayaoke?

AYA ɛnɔnyi ndekana 20 wele osekaseka welɛwɔ Keikoa Ɔmɛnyi wa Jehowa. L’etena kɛmɔtshi nde akakambe oko ombatshi mboka wa pondjo kana opandjudi wa Diolelo wa lo tena tshɛ. Nde akangɛnangɛnaka efula diɛsɛ diaki lande sɔ. Koko atete edja, Keiko akayoyaoka oko aya bu l’elongamelo ndo oko okalema. Nde akate ate: “Lakalelaka mbala efula l’ɔtɛ wa dikambo sɔ.” Dia nde ndɔshana la tokanyi ta ɔkɔmwɛlɔ taki lande, Keiko akayasha efula lo wekelo w’onto ndamɛ. Nde akatetemala mbuta ate: “Koko, kânga mbakamasale ngasɔ, tokanyi ta kɔlɔ taki lami komimɔ lo yimba, lakakɔmɔ heyama polo ndo lo dimi ndjokombola mvɔ.”

² Onde wɛ atongaka la tokanyi ta ngasɔ? Oko weyɛ Ɔmɛnyi wa Jehowa wɛ ekɔ l’ɛkɔkɔ efula wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ dia omamemelo wa Nzambi “weko la daka dia lumu leli kakiane, ndu dia lumu layayi.” (1 Timote 4:8) Wɛ ekɔ lo nsɛna kakianɛ lo paradiso ka lo nyuma! Ko onde kɛsɔ mɛnyaka dia asui hawotokokomɛ? Ndooko! Bible mbutaka ɔnɛ: “Asui w’untu l’ololo watuyalaka efula, keli [Jehowa] atûtshungulaka uma loko.” (Osambu 34:19) Ɔsɔ bu dikambo dia diambo nɛ dia “wa la kete tshe weko lu wulu wa kanga kolo,” Satana Diabolo. (1 Joani 5:19) Lo toho tɔmɔtshi, sho tshɛ diɛnɛka la etombelo w’oma lo ɛlɔmbwɛlɔ kaki Satana.​—Efeso 6:12.

Etombelo w’oma l’asui

3. Sha bɛnyɛlɔ dia lo Bible dia ekambi waki Nzambi waki la asui wa wolo.

³ Asui wambotokama koka toshishiyɛ elongamelo kaso tshɛ. (Tukedi 15:15) Tɔshi ɛnyɛlɔ ka Jɔbɔ, pami kaki la losembwe. L’atei w’asui wa wolo, Jɔbɔ akate ate: “Untu akuto uma le umuntu! Lumu landi leli mundumundu, halukimo nsutshasutshama.” (Jobo 14:1) Jɔbɔ akashisha ɔngɛnɔngɛnɔ waki lande. L’etena kɛmɔtshi, nde akafɔnya ɔnɛ Jehowa ambowokasha. (Jobo 29:1-5) Aha Jɔbɔ oto mbaki okambi waki Nzambi wakahomana l’asui wa wolo. Bible totɛka dia Hana “aki la wutshu a wulu l’utema” lo woho wakinde ekomba. (1 Samuele 1:9-11) Oko wakandayakiyanyaka efula lo dikambo dimɔtshi diakatombe lo nkumbo, Rɛbɛka akate ate: “Dimi la wutshu efula l’utema ami.” (Etatelu 27:46) Etena kakandakane yimba lo munga yakandasale, Davidi akate ate: “Latetetaka la lunyangu yanyi tshe.” (Osambu 38:6) Bɛnyɛlɔ dingana sɔ mɛnyaka hwe dia apami la wamato wakokaka Nzambi wɔma wakasɛnɛ la ntondo ka Kristo ndja la nkɛtɛ wakakikɛ asui wa wolo lo tena dimɔtshi.

4. Lande na kele bu dikambo dia diambo dia tana ‘anima wambɔkɔmɔ’ l’atei w’Akristo ɛlɔ kɛnɛ?

⁴ Ko kayotota dikambo dia Akristo na? Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛnyi ohomba mbutɛ ase Tɛsalɔnika dia vɔ ‘keketsha anima wambɔkɔmɔ.’ (1 Tesalonika 5:14) Dibuku dimɔtshi mbutaka dia tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi ɔnɛ ‘anima wambɔkɔmɔ’ mbeyaka mendana la wanɛ ‘wambɔlɛmba lo tshanda mɔtshi l’ɔtɛ w’ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ.’ Ɛtɛkɛta wa Paulo ɛsɔ mɛnyaka dia Akristo amɔtshi w’akitami waki l’etshumanelo kɛsɔ wakakɔmɔ. Akristo amɔtshi wekɔ lo kɔmɔ ɛlɔ kɛnɛ. Ko lande na kakɔmɔwɔ na? Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛkɔkɔ esato wakonya anto efula dia kɔmɔ etema.

Eongelo kaso k’anto wele bu kokele kokaka tɔkɔmɔla

5, 6. Ekeketshelo kakɔna kakokaso kondja oma lo Romo 7:22-25?

⁵ Otshikitanyi l’anto wa kɔlɔ ‘wamboshisha lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ,’ Akristo wa mɛtɛ ndjakiyanyaka lo woho wewɔ anto wele bu kokele. (Efeso 4:19) Vɔ mbeyaka ndjaoka oko ɔpɔstɔlɔ Paulo lakafunde ate: “Dimi ngenangenaka l’elembe wa [Nzambi] uma k’esi utema. Keli dimi lambushula olembe ukina walo la olembe wa lu yimba yami ta l’atei wa beke dia dimba diami.” Oma lâsɔ, Paulo akate ate: “Omenyi fono mbemi!”​—Romo 7:22-24.

⁶ Onde tamboyaokaka woho wakayaoke Paulo? Bu kɔlɔ dia wɛ mbeya dimɛna dimɛna munga yayɛ, nɛ dia kɛsɔ mbeyaka koshikikɛ woke woke wa pɛkato ndo mbeyaka keketsha yɛdikɔ yakayɔshi ya mbewɔ dia sala kɔlɔ. Koko wɛ hahombe tayakiyanyaka wonya tshɛ l’ɔtɛ wa munga yayɛ. Lo ɛtɛkɛta ande wɛnya woho wakandakɔmɔ woshidiso la diko, Paulo akakotsha ate: “Lusaka le [Nzambi] uma le Jesu Kristu Khumesu.” (Romo 7:25) Eelo, Paulo akashikikɛ dia dikila dia Yeso diakatshulwama diakakoke mbotshungola oma lo pɛkato kakandahowɔ.​—Romo 5:18.

7. Kakɔna kakoka kimanyiya onto diaha nde ndjakiyanya otamanya l’ɔtɛ wa tokanyi tande ta kɔlɔ?

⁷ Naka tambɔkɔmɔ l’ɔtɛ weso bu kokele, kete sho koka keketshama oma l’ɛtɛkɛta waki ɔpɔstɔlɔ Joani lakafunde ate: “Naka untu ayutsha kolo, shu teko la oteketedi lasuki la Shesu, ndi keli Jesu Kristu, kanga akambu wololo. Ndi keli ulambu wa ntulambwela dia kolo yasu, aha ulambu asu shame atu, keli weko ndu wa antu tshe wa la kete.” (1 Joani 2:1, 2) Naka tambɔkɔmɔ l’ɔtɛ wa tokanyi ta kɔlɔ tele laso, kete tatohɛke pondjo dia Yeso akavu dikambo dia atshi wa pɛkato, koko aha dikambo dia anto w’ɔlɔlɔ. Lo mɛtɛ, “antu tshe wakatshi kolo, hawukumi lu yediko ya lutumbu la [Nzambi].”​—Romo 3:23, sho mbɛnganyisha alɛta ango.

8, 9. Lande na kahombaso mbikadja tokanyi ta ndjaɛndjaka onongo?

⁸ Ko ohɔsa dia wɛ akasale pɛkato ka woke lo nshi yakete. Aha la tâmu, wɛ ambewoyaka Jehowa dikambo sɔ lo dɔmbɛlɔ ndo ondo aya mbala efula yamboyosala dikambo sɔ. Wɛ akalongola ekimanyielo ka lo nyuma oma le dikumanyi di’Akristo. (Jakoba 5:14, 15) Wɛ akayatshumoya l’otema ɔtɔi, ndo wɛ kombitshanyema oma l’etshumanelo. Kana ondo wɛ akatshanyema lo tshanda mɔtshi oma l’okongamelo waki Nzambi, koko l’ɔkɔngɔ diko wɛ amboyonga nto la lɔkɛwɔ la pudipudi. Lo weho akɔ tshɛ, pɛkato kakayasale kɛsɔ koka ndjokoyɛ nto lo yimba ndo kɔkɔmɔla otema. Naka dui sɔ diambokokomɛ, kete tohɛke dia Jehowa nyimanyiyaka lo ‘yoho y’efula’ wanɛ wayatshumoya l’otema ɔtɔi. (Isaya 55:7) Ndo nto, nde halange dia wɛ tayakiyanyaka wonya tshɛ polo lo wɛ shisha elongamelo. Satana mbalanga dia wɛ ndjaoka yoho shɔ. (2 Koreto 2:7, 10, 11) Diabolo ayolanyema nɛ dia ɔsɔ mbele difuto diahombande nongola, koko nde nangaka dia wɛ mbɔsa dia wɛ lawɔ pombaka ndjolanyema. (Enyelo 20:10) Tetawɔke dia Satana ndanya mbetawɔ kayɛ oko wele oyango ande. (Efeso 6:11) Lo dihole dia sala ngasɔ, ‘tetemala shika ekolo la ntondo kande’ lo dikambo sɔ, woho wasalayɛ l’akambo akina.​—1 Petero 5:9.

⁹ Lo Enyelo 12:10, Satana mbelamɛka ɔnɛ “osongwedi wa anyasu,” mbuta ate Akristo w’akitami. Nde ‘atasɔngwɛlaka ndo la yanyi ndo l’otsho’ la ntondo ka Nzambi. Naka wɛ kana yimba la divɛsa nɛ, kete dui sɔ koka kokimanyiya dia wɛ mɛna dia Satana, ɔsɔngwɛdi wa kɔlɔ ɔsɔ ayɔngɛnangɛna naka wɛmɛ ndjâsɔngwɛ ndo ndjaɛndja onongo, etena kele Jehowa hasale dikambo sɔ. (1 Joani 3:19-22) Bonde katetemalayɛ la ndjasha pâ l’ɔtɛ wa kɔlɔ yayɛ ndo lo wɛ ndjaoka dia wɛ hayokoka shika ekolo? Tetawɔke dia Satana ndanya diɔtɔnganelo diele lam’asayɛ la Nzambi. Tetawɔke pondjo dia Satana kohiya dia Jehowa ekɔ kanga “ketshi ndu ngandji ka mamba, lahuki kele esadi, luludi too la ngandji ka shikaa.”​—Etumbelu 34:6.

Ekakatanu aso wa demba kokaka tɔkɔmɔla

10. Lo toho takɔna takoka ekakatanu aso wa lo demba tɔkɔmɔla?

¹⁰ Akristo amɔtshi wambɔkɔmɔ lo woho wahawayokoka kambɛ Nzambi woho wakawokambɛka ntondo l’ɔtɛ w’ekakatanu wa lo demba wele lawɔ. Onde ngasɔ mbediɔ ndo le yɛ? Mbeyaka monga hemɔ ka wolo, lotshundu l’osombe, kana awui akina mbokoshimba diaha wɛ mbetsha nto yɛdikɔ ya wenya l’esambishelo woho wakayetshaka ntondo. Ekɔ mɛtɛ dia oko weso Akristo, sho keketshamaka dia ndjatshungwɛ etena l’olimu wa Nzambi. (Efeso 5:15, 16) Ko kayotota naka ekakatanu ayɛ wa lo demba wokodjɛ mɛtɛ wekamu l’olimu ayɛ ko dikambo sɔ diokɔkɔmɔla?

11. Wahɔ akɔna wakokaso kondja oma lo dako diaki Paulo diele lo Ngalatiya 6:4?

¹¹ Bible tokeketshaka di’aha monga tosuwasuwa, koko anto ‘wokoya wanɛ wayokita alaka oma lo mbetawɔ ndo oma lo solo dia lotutsha.’ (Heberu 6:12) Sho koka sala dikambo sɔ lo sɛdingola ɛnyɛlɔ kawɔ ka dimɛna ndo lo nyanga dia mbokoya mbetawɔ kawɔ. Koko, hatotokondja wahɔ naka sho ndjaɛdika lo yoho ya kɔlɔ la anto akina ndo lo mbɔsa dia ndoko k’ɔlɔ kasalaso. Ɔnkɔnɛ, ekɔ ohomba sho kitanyiya dako diaki Paulo nɛ: “Keli untu l’untu ediki ulimu andi, ku ndi ayuyala la dikambu dia ndjatumbula ndame, aha lu dikambu dia antu akina.”​—Ngalatiya 6:4.

12. Bonde kahombaso monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’olimu wakambɛso Jehowa?

¹² Akristo wekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, oyadi kânga wekɔ la ekakatanu wa wolo wendana la yonge ya demba. Bible toshikikɛka ɔnɛ: “[Nzambi] kema kolo, dia ndi mbuhela ulimu anyu la ngandji kakanyenya antu lu lukumbu landi.” (Heberu 6:10) Mbeyaka monga ko ekakatanu ɛmɔtshi wahayakoke kandola la wolo ayɛ hita hawoyokosha diaaso dia ndjasha efula l’olimu wa Jehowa woho wakayashaka ntondo. Koko, oma lo ekimanyielo ka Jehowa, wɛ mbeyaka monga l’akoka wa ndeka ndjasha lo toho tɔmɔtshi ta olimu w’Akristo, ɛnyɛlɔ esambishelo ka lo telefɔnɛ ndo ka lo mikanda. Wɛ koka ndjashikikɛ dia Jehowa Nzambi ayokɔtshɔkɔla l’olimu wokambɛyɛ l’anima ayɛ tshɛ ndo oma lo ngandji kawokayɛ ndo kokayɛ asekayɛ anto.​—Mateu 22:36-40.

“Tena dia wulu” mbeyaka tɔkɔmɔla

13, 14. a) Lo toho takɔna takoka “tena dia wulu” nɛ tosha pâ? b) Ngande wɛnamadiɔ dia ngandji kaya bu ɛlɔ kɛnɛ?

¹³ Kânga mbakongɛso dia ndjɔsɛna l’andja w’oyoyo wa losembwe waki Nzambi, ɛlɔ kɛnɛ tekɔ lo nsɛna lo ‘tena dia pâ ndo dia wolo mbikikɛ.’ (2 Timote 3:1) Sho keketshamaka lo mbeya dia pâ yele ɛlɔ kɛnɛ mɛnyaka dia etshungwelo kaso kaya k’onyɔ. Koko awui weta l’ahole wodjashiso wekɔ la shɛngiya le so. Ɛnyɛlɔ, kayotota naka wɛ bu l’olimu? Mbeyaka monga ko elimu hawoleke tanema, ndo lam’atete ngɔndɔ, wɛ koka ndjambola dia kana Jehowa ekɔ lo mɛna pâ kayɛ ndo ekɔ lo mboka alɔmbɛlɔ ayɛ. Kana ondo anto wekɔ lo kɛ̂ngiya ndo wekɔ lo kosalɛ akambo aha la losembwe. Kânga wadielo wa ɛtɛ w’awui wa lo tojurnalɛ koka konyangiya woho wakoke Lɔta laki onto ɔlɔlɔ, ɔnɛ ‘lakanyange efula’ (lakahɛnyahɛnyama) oma lo lɔkɛwɔ la kɔlɔ laki l’anto wakodinge.​—2 Petero 2:7.

¹⁴ Ekɔ dikambo dikina di’ohomba efula diendana la nshi y’ekomelo diahatakoke minya yimba lɔkɔ. Bible akate dia anto efula wayoyala anto “waha la ngandji ka mete.” (2 Timote 3:3) Lo nkumbo efula, ngandji ka mɛtɛ kaya bu. Dibuku dimɔtshi (Awui wa ngala lo nkumbo) lo Angɛlɛ mbutaka dia “awui weta mɛnyaka dia anto wamboleka ndjakema, pɛnyahɛnyama lo demba ndo lo yimba oma le ase nkumbo oleki oma le anto akina ndo awui wa mindo wa dieyanelo salemaka efula l’atei wa nkumbo. Dihole diahomba anto nangema ndo nsɛna lo lotui tshitshi diaya le epalanga ndo ana amɔtshi dihole dioleki tshɛ wâle.” Wanɛ wakodiama lo nkumbo yahɛnyahɛnyama anto mbeyaka ndjonga l’ɔkɔngɔ la hemɔ yaya oma l’ekiyanu ndo oma l’oshishelo w’elongamelo. Kayoyosala naka ngasɔ mbediɔ le yɛ?

15. Ngande woleki ngandji ka Jehowa ngandji k’anto?

¹⁵ Omembi w’esambo Davidi akembe ate: “Lam’amboseka papa la nyomi [Nzambi] ayunungula.” (Osambu 27:10) Ekɔ mɛtɛ ekeketshelo dia mbeya dia ngandji ka Jehowa ndeka la fwa ngandji k’ombutshi tshɛ! Kânga mbele onto mongaka la pâ efula etena kotona, kɔhɛnyahɛnya kana kokalɛ ombutshi, dui sɔ bu la shɛngiya lo woho wokokɛ Jehowa. (Romo 8:38, 39) Tatohɛke dia Nzambi kotolaka wanɛ wokande ngandji. (Joani 3:16; 6:44) Oyadi akambo akɔna wa kɔlɔ watosalɛ anto, Shɛso lele l’olongo tolangaka!

Awui w’ohomba wakoka tokimanyiya dia tondoya ɔkɔmwɛlɔ

16, 17. Kakɔna kahomba onto sala etena kakɔmɔnde dia nde nama wolo ande wa lo nyuma?

¹⁶ Wɛ koka sala akambo amɔtshi w’ohomba dia ndɔshana la ɔkɔmwɛlɔ. Ɛnyɛlɔ ndjela ekongelo ka dimɛna k’awui wa lo nyuma. Ekɔ ohomba kana yimba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, djekoleko etena kɛnama di’oko ɔkɔmwɛlɔ w’otema amboleka wolo. Omembi w’esambo akembe ate: “Lam’akamati nti: Dikaka diami diamboselo, ngandji kaye ka shikaa akansukela, we [Jehowa]. Lam’atufutanaka tukanyi tami, sambelu diaye diatongenyangenyaka utema ami.” (Osambu 94:18, 19) Wadielo wa Bible wa mbala la mbala ayokokimanyiya dia ndodia yimba yayɛ l’ɛtɛkɛta ndo la tokanyi takeketsha.

¹⁷ Dɔmbɛlɔ diekɔ nto ohomba efula. Kânga naka wɛ hakoke kɛnɛmɔla dimɛna dimɛna woho wayaokayɛ l’ɛtɛkɛta, Jehowa mbeyaka kɛnɛ kayangayɛ mbuta. (Romo 8:26, 27) Omembi w’esambo mbishaka eshikikelo kɛnɛ: “Ukitsha wutshu aye le [Jehowa], ku ndi ayukembelawo. Ndi hetawo untu ololo nsutshasutshama.”​—Osambu 55:22.

18. Wanya akɔna wahomba onto lambɔkɔmɔ otema takola?

¹⁸ Amɔtshi wamboshisha elongamelo l’ɔtɛ w’ɔkɔmwɛlɔ w’efula.b Naka wɛ ekɔ la woho w’ɔkɔmwɛlɔ wa ngasɔ, kete yanga dia kanyiya yema dikambo dia andja w’oyoyo waki Nzambi ndo kanyiya etena kele “nduku untu ludjashi la Jerusalema ayuta ati: Dimi la kandji!” (Isaya 33:24) Naka ɔkɔmwɛlɔ ayɛ bu tsho ɔlɛmbɛlɔ wa lo tshanda mɔtshi, kete ayonga dimɛna nyanga ekimanyielo le aseka enganga. (Mateu 9:12) Ekɔ nto ohomba wɛ ndjakokɛ lo demba. Ondo mbeyaka monga ohomba ndɛka diangɔ diele la vitaminɛ ndo sutshasutshaka demba. Yashikikɛ dia wɛ mumuyaka dimɛna. Totshikalake edja amboleka lo mendaka televiziɔ, ndo ewɔ weho wa tɔkɛnyɔ takoka kɔlɛndja lo demba ndo lo yimba. Lâdiko dia tshɛ, tetemala ndjasha l’elimu wangɛnyangɛnya Nzambi! Kânga mbahatakoke etena ka Jehowa ‘kitola asɔi tshɛ,’ nde ayokokimanyiya dia wɛ mbikikɛ.​—Enyelo 21:4; 1 Koreto 10:13.

Toyaɛkɛ lo “lunya la wulu la [Nzambi]”

19. Kakɔna kalaka Jehowa wanɛ wasowa?

¹⁹ Bible toshikikɛka dia kânga mbele asui w’onto ɔlɔlɔ efula, “[Jehowa] atûtshungulaka uma loko.” (Osambu 34:19) Ngande wasala Nzambi dikambo sɔ? Etena kakalɔmbɛ ɔpɔstɔlɔ Paulo mbala la mbala dia tshungɔ oma lo ‘tɛndɛ diaki lande lo demba,’ Jehowa akawotɛ ate: “Wulu ami atukukiamaka lu wodu.” (2 Koreto 12:7-9) Kakɔna kakalake Jehowa Paulo, ndo kakɔna kakolakande? Nzambi hakolake dia shidiya dikambo sɔ ɛlɔ kɛnɛ, koko nde kolakaka dia kosha wolo wa wɛ mbikikɛ.

20. Kakɔna katoshikikɛ 1 Petero 5:6, 7 kânga mbahomanaso l’ekakatanu?

²⁰ Ɔpɔstɔlɔ Petero akafunde ate: “Nyuyakitshakitsha la tshina dia lunya la wulu la [Nzambi], dia ndi nyumbiya lam’ayukuka etena kanyu. Nyukitsha ukananu anyu tshe le ndi, ne dia ndi atunyukanelaka.” (1 Petero 5:6, 7) Lam’ele Jehowa kokanɛka, nde hatokokasha. Nde ayokosukɛ oyadi ekakatanu akɔna wele layɛ. Tohɛke dia Akristo wa kɔlamelo ndjaɛkɛka lo “lunya la wulu la [Nzambi].” Oko wakambɛso Jehowa, nde toshaka wolo wa mbikikɛ. Naka sho monga la kɔlamelo le nde, kete ndoko dui diakoka tela mpokoso ka pondjo lo nyuma. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ totetemale nama olowanyi aso le Jehowa woho wa sho ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo l’andja ande w’oyoyo wakandalake ndo ndjɛna woho wayondotshungola amɛnyi fɔnu lo pondjo!

[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ akohɔ?

• Bonde kasowa kânga ekambi wa Jehowa?

• Awui akɔna amɔtshi wakoka kɔmɔla kânga ekambi waki Nzambi etema?

• Ngande watokimanyiya Jehowa dia sho ndɔshana l’ekiyanu aso?

• Lo yoho yakɔna yayaɛkɛso lo “lunya la wulu la [Nzambi]”?

[Esato wa lo lɛkɛ 18]

Kânga mbahomanawɔ l’ekakatanu, ekambi wa Jehowa wekɔ l’ɛkɔkɔ wa ngɛnangɛna