BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w05 4/1 lk. 29-lk. 32 od. 5
  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Jashua

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Jashua
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2005
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • LO “MANDJA YA LA JERIKO”
  • (Jashua 1:1-5: 15)
  • ƆLƐMBIƐLƆ WAKATATETEMALA
  • (Jashua 6:1–12:24)
  • JASHUA AKAKOTSHA ƆKƐNDƐ ANDE WA KOMELO WA WOTSHO
  • (Jashua 13:1–24:33)
  • ‘Ndoko dikambo diakandate diaki kokotshama’
  • Jashua Awui
    Bible—Ekadimwelo k’andja w’oyoyo
  • Wonya Hayɔsɛkɔ
    Buku di’ɛkɔndɔ wa lo Bible
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2005
w05 4/1 lk. 29-lk. 32 od. 5

Ɔtɛkɛta waki Jehowa wekɔ la lɔsɛnɔ

Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Jashua

ETENA kakahange ase Isariyɛlɛ lo mandja ya Mɔaba lo 1473 la ntondo ka tena diaso (N.T.D.), vɔ wakangɛnangɛna lam’akawoke ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Nyuyalongoswele pamba ya lokendo, ne dia l’okongo wa nshi shatu, nyu nyayuteho Jorodana nye, dia ntukita kete yambunyusha [Jehowa, Nzambi k]anyu, ukito.” (Jashua 1:11) Ɛnɔnyi 40 wakawetsha l’oswe wa shɛnga waki suke l’ekomelo kawɔ.

Yɛdikɔ y’ɛnɔnyi akumi ahende la yema, ɔnɔmbɔdi Jashua akemala l’atei atei wa nkɛtɛ ya Kanana ndo akatɛ dikumanyi di’apami dia Isariyɛlɛ ate: “Nyendi, lambunyusha wedja ene wutshikadi kame la kete ya wedja wakamashili ushiki, uma la Jorodana pulu ndu l’Ashi a Mediteraneya l’edjelu, lu eukelu k’uwali, dia ndjala etenyi k’ukito ka wauhu anyu. [Jehowa, Nzambi k]anyu, ayuwatshanya, ayuwanya uma la ntundu kanyu. Ku nyu nyayukita kete yawo, uku akandanyutela.”​—Jashua 23: 4, 5.

Dibuku dia Jashua diekɔ l’ɛkɔndɔ w’amɛna wakasalema l’edja k’ɛnɔnyi 22 ndo diɔ diakafundama oma le Jashua lo 1450 N.T.D. Oko weso suke la mbɔtɔ l’andja w’oyoyo wakawatolake, lɔsɛnɔ laso lambɔfɔna la l’ase Isariyɛlɛ waki suke la mbɔtɔ lo Nkɛtɛ ya Daka. La nsaki k’efula, nyɛsɔ tɔsɛdingole dibuku dia Jashua.​—Heberu 4:12.

LO “MANDJA YA LA JERIKO”

(Jashua 1:1-5: 15)

Lo mɛtɛ, Jashua akalongola ɔkɛndɛ wa woke efula etena kakawotɛ Jehowa ate: “Ukambi ami Mose ambuvo. Kakiane uneli, uteho Jorodana nye, we la wudja one tshe utsha lu kete yamumuwasha, vo asi Isariyele”! (Jashua 1:2) Jashua akalongola ɔkɛndɛ wa nɔmbɔla wodja waki la miliyɔ efula y’anto otsha lo Nkɛtɛ ya Daka. Dia ndjalɔngɔsɔla, nde akatome atɔpi ahende otsha la Jeriko, osomba wakahombe nɛmbiama ntondotondo. L’osomba ɔsɔ mbakasɛnaka Rahaba, womoto ɔmɔtshi kanga loseka ɔnɛ lakoke di’etsha wa diambo wakasale Jehowa lo wahɔ wa wodja ande. Nde akakokɛ atɔpi, akâkimanyiya ndo vɔ wakawosha daka ɔnɛ nde ayokokamɛ lam’ayolanyema osomba.

L’ɔkɔngɔ w’okalwelo w’atɔpi, Jashua nde la wodja waki suke dia munyiya lɔkɛndɔ ndo tenyanya Jɔrɔdana. Kânga mbaki lushi lakɔ l’elola, ɔkɛdi akɔ komonga wekamu le wɔ, nɛ dia Jehowa akemadia ashi wakakɛlaka oma la diko oko ehele ndo akasale di’ashi wa l’ɛse kɛla polo lo Ndjale ka Lɛɛhɔ. L’ɔkɔngɔ wa vɔ tenyanya Jɔrɔdana, ase Isariyɛlɛ wakahange la Ngilingala suke la Jeriko. Nshi nyɛi l’ɔkɔngɔ, vɔ wakasale Pasaka lo mandja ya Jeriko la dikɔlɔ dia lushi 14 la ngɔndɔ k’Abiba. (Jashua 5:10) La wedi a pindju, vɔ wakatatɛ ndɛ diangɔ dimɔtshi dia lo nkɛtɛ ndo vɔ kondjala la mana nto. L’etena kɛsɔ, Jashua akahemia apami tshɛ wakotɔ l’oswe wa shɛnga ohekele.

Ekadimwelo lo wembola wa l’Afundelo:

2:4, 5​—Lande na kele Rahaba akakese apami waki nkumekanga wakayangaka atɔpi? Rahaba akakokɛ atɔpi lo mbidja lɔsɛnɔ lande lo wâle nɛ dia nde akonge la mbetawɔ le Jehowa. Ɔnkɔnɛ, nde takandahombe mbishola atɔpi le anto asɔ wakayangaka dia tshelɛ ekambi waki Nzambi kɔlɔ. (Mateu 7:6; 21:23-27; Joani 7:3-10) Lo mɛtɛ, Rahaba ‘akelamɛ kanga losembwe oma lo etsha,’ mbidja ndo etsha wa minganyiya kana wa kesa atomami waki nkumekanga.​—Jakoba 2:24-26.

5:14, 15​—Onto akɔna lele “olombedi w’ului w’alimbi wa [Jehowa]”? Ondo ɔlɔhɛ wakaye dia ndjokeketsha Jashua l’etatelo k’ɔlɛmbiɛlɔ wa Nkɛtɛ ya Daka komonga onto okina, koko “Diui,” mbut’ate Yeso Kristo la ntondo ka nde ndjotɔ oko onto. (Joani 1:1; Danyele 10:13) Ekɔ mɛtɛ ekeketshelo dia monga l’eshikikelo ɔnɛ Yeso Kristo lele la lotombo ɛlɔ kɛnɛ ekɔ kâmɛ l’ekambi waki Nzambi oko wewɔ lo ndɔ ta dia lo nyuma!

Wetshelo le So:

1:7-9. Mbadiaka Bible lushi la lushi, kanaka yimba mbala la mbala lo kɛnɛ katatɔ ndo kamba la kɛnɛ kekaso ekɔ ohomba efula lo elimu aso wa lo nyuma.

1:11. Jashua akalɔmbɛ wodja dia vɔ nɔngɔsɔla pamba ndo takawahombe kɔma anya ko kongɛka dia Nzambi mbasha kɛnɛ ka vɔ ndɛ. Dako diaki Yeso dialɔmba dia sho tshika ndjakiyanya dikambo diendana l’ehomba wa lo lɔsɛnɔ kâmɛ la daka diande di’ɔnɛ ‘diangɔ sɔ tshɛ diayoyala dianyu,’ halembetshiya dia hatohombe sala la wolo dia sho ndjayangɛ kɛnɛ ka sho ndɛ.​—Mateu 6:25, 33.

2:4-13. L’ɔkɔngɔ wa nde mpokamɛ etsha wa weke waki Jehowa ndo mbeya dia tena diaki wolo, Rahaba akɔshi yɛdikɔ ya sukɛ atɛmɔdi ande. Naka aya tshanda yeyɛ lo mbeka Bible ndo ekɔ lo mbetawɔ dia tekɔ lo nsɛna lo “nshi y’ekumelu,” onde dikambo sɔ hakotshutshuya dia wɛ mbɔsa yɛdikɔ ya kambɛ Nzambi?​—2 Timote 3:1.

3:15. Lam’ele alapɔlɔ waki atɔpi ahende wakandatome la Jeriko waki dimɛna, Jashua akasale akambo esadi esadi aha la kongɛ di’ashi wa Jɔrɔdana muma. Lo dikambo diendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, sho pombaka sala akambo la dihonga lo dihole dia kongɛ polo etena kayoleka akambo monga dimɛna.

4:4-8, 20-24. Ave 12 wakawɔshi oma l’atei w’ɔkɛdi wa Jɔrɔdana aki dia kimanyiya ase Isariyɛlɛ oko eohwelo. Etsha wa Jehowa wendana la woho watshungolande ekambi ande wa nshi nyɛ oma lo anya w’atunyi awɔ kimanyiyaka oko eohwelo dia nde ekɔ kâmɛ lawɔ.

ƆLƐMBIƐLƆ WAKATATETEMALA

(Jashua 6:1–12:24)

Osomba wa Jeriko “[w]akadihama khu uma l’etei ndu uma l’andja . . . nduku untu lakatumbi, nduku lakoto.” (Jashua 6:1) Ngande wakahombe mbɔsama osomba ɔsɔ na? Jehowa akɛnya Jashua kɛnɛ kakandahombe sala dia mbɔsa osomba ɔsɔ. Kombet’edja, mpele diakakɔ ndo osomba wakalanyema. Paka Rahaba kâmɛ l’ase luudu lande ato mbakashimbama.

Ɔlɛmbiɛlɔ wakayele lâsɔ, aki wa Ai osomba wa nkumi ya dikanga. Atɔpi wakawatome lɛkɔ wakate dia osomba waki paka l’anto yema tshitshɛ tsho ndo komonga ohomba di’apami efula ntshɔ dia tolanya osomba akɔ. Koko, yɛdikɔ y’asɔlayi 3000 wakawatome dia tɔlɔ ta wakalawɔ la ntondo k’apami wa Ai. Naa ɔkɔkɔ wa dikambo sɔ? Jehowa komonga kâmɛ l’ase Isariyɛlɛ. Akana, ose dioho dia Juda akasale pɛkato lam’akawɔsɛ Jeriko. L’ɔkɔngɔ wa nde kandola dikambo sɔ, Jashua akatshu nto dia tɔlɔshana la Ai. L’ɔtɛ wakawalɛmbia ase Isariyɛlɛ mbala ka ntondo, nkumekanga ka Ai aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa ntshɔ tɔlɔshana la wɔ. Koko, Jashua akakambe la yoho mɔtshi yakalɛmbia dihonga diaki apami w’ase Ai ndo Jashua akɔsɛ osomba.

Ngibiyɔna aki ‘osomba a woke ndeka Ai ndo apami tshɛ waki lɛkɔ waki akanga a dihonga.’ (Jashua 10:2) Koko, lam’akawoke dia ase Isariyɛlɛ wakalɛmbia ase Jeriko ndo ase Ai, apami w’ase Ngibiyɔna wakakese Jashua dia nde kɔha kɔhi ya wɔladi la wɔ. Wedja wakâdinge wakɛnyi dikambo sɔ oko wâle le wɔ. Nkumi ya dikanga tshanu ya l’atei awɔ wakakɔhɛ kɔhi dia ndɔshana la Ngibiyɔna. Ase Isariyɛlɛ wakaye dia ndjokimanyiya Ngibiyɔna ndo wakalɛmbia andɔshi awɔ. Ɛlɛmbiɛlɔ ekina waki ase Isariyɛlɛ lo ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jashua mendanaka ndo la wedja waki lo sidɛ ndo l’owɛstɛ kâmɛ ndo ɔlɛmbiɛlɔ waki nkumi ya dikanga ya la nɔrdɛ yakasangana. Nkumi ya dikanga tshɛ yakalɛmbiama lo owɛstɛ wa Jɔrɔdana aki 31.

Ekadimwelo lo wembola w’oma l’Afundelo:

10:13​—Ngande wakoka salema dikambo dia ngasɔ? “Undi dikambu dimotshi dieko diaheyi [Jehowa],” Otungi w’olongo la nkɛtɛ sala? (Etatelu 18:14) Naka nde nangaka, Jehowa koka memadia otshimbelo wa nkɛtɛ lo woho ɔnɛ wele le onto lenda oma la nkɛtɛ ayɛna dia wonya ndo ngɔndɔ wambemala. Kana nde koka tshika otshimbelo wa nkɛtɛ ndo ngɔndɔ tshikala dihole diâmɛ aha la sukasuka ko nde mengesola esase w’oma le wonya ndo ngɔndɔ, lo yoho yele osase w’oma lo tɔɔtɔ tohende tɔsɔ tetemala la mpɛta. Lo weho akɔ tshɛ, “nduku lushi lakayala oko lushi loso” l’ɔkɔndɔ w’ana w’anto.​—Jashua 10:14.

10:13​—Elɛwɔ dikubu dia Jashara? Vɔ tɛkɛta nto dia dibuku sɔ lo 2 Samuele 1:18 etena kakawatɛkɛtaka dikambo dia pɔɛmɛ kɛmɔtshi kelɛwɔ ‘Ota,’ mbut’ate osambo ɔmɔtshi wa delo wakembama lo dikambo dia Nkumekanga Saulo ka l’Isariyɛlɛ la ɔnande Jɔnatana. Ondo dibuku diakɔ diekɔ osanganyelo w’esambo ndo wa waa pɔɛmɛ yatɛkɛta akambo wakasalema l’ɔkɔndɔ waki ase Isariyɛlɛ ndo wakeyamaka dimɛna le ase Hɛbɛru.

Wetshelo le so:

6:26; 9:22, 23. Mananu yakadje Jashua lo wonya w’elanyelo k’osomba wa Jeriko akakotshama yɛdikɔ y’ɛnɔnyi 500 l’ɔkɔngɔ. (1 Khumi ya Dikanga 16:34) Mananu kaki Nɔa otsha le Kanana k’okanande kakakotshama etena kakakome ase Ngibiyɔna amunyi wa kunyi. (Etatelu 9:25, 26) Ɔtɛkɛta waki Jehowa kotshamaka tena tshɛ.

7:20-25. Anto amɔtshi mbeyaka la mbɔsa dia pɛkato kaki Akana aki pɛkato ka tshitshɛ, ondo lo fɔnya ɔnɛ tɔ kombela anto akina ndoko mpokoso. Vɔ mbeyaka mbɔsa wovi ndo munga ya totshitshɛ yendana l’ɛlɛmbɛ wa lo Bible oko akambo wele bu ohomba, kana oko pɛkato ya totshitshɛ. Koko, sho pombaka monga oko Jashua lo yɛdikɔ yaso ya ndɔshana la tɔsɛngiya ta kɔlɔ kana ya shika tanga la ntondo k’akambo wa mindo.

9:15, 26, 27. Sho pombaka mbɔsa la nɛmɔ kɔhi tshɛ yakɔhaso ndo kotsha ɔtɛkɛta aso.

JASHUA AKAKOTSHA ƆKƐNDƐ ANDE WA KOMELO WA WOTSHO

(Jashua 13:1–24:33)

Kakianɛ, nde aya osombe, mbut’ate aya suke l’ɛnɔnyi 90 ndo Jashua akatatɛ kahanya wodja. Ɔsɔ aki mɛtɛ ɔkɛndɛ wa woke efula! Waoho wa Rubɛna, Ngada ndo etenyi kahende ka dioho dia Manase wakashile nongola sango diawɔ lo ɛstɛ ka Jɔrɔdana. Kakianɛ, wakasha waoho wakatshikala sango diawɔ lo owɛstɛ lo eokelo k’owale.

Tabɛrnakɛlɛ kakakitshama la Shilo l’ɛtshi ka nkɛtɛ ka Efarayima. Kalɛba akalongola osomba wa Hɛbɛrɔna ndo Jashua akɔsɛ Timina-sɛra. Wakasha ase Lɛwi esomba 48 mbidja ndo esomba 6 wa eshamelo. Lam’akawatakawolaka otsha lo ɛtshi ka nkɛtɛ kakawawasha oko sango lo ɛstɛ ka Jɔrɔdana, apami w’ata wa lo dioho dia Rubɛna, Ngada ndo etenyi kahende ka dioho dia Manase wakahike elambwelo ka ‘woke ndo kakɛnamaka dimɛna.’ (Jashua 22:10) Waoho waki lo owɛstɛ wa Jɔrɔdana wakɛnyi dikambo sɔ oko apɔstazi ndo ta dia l’atei a waoho diakahombe tomba, koko otshulwelo wa dikila kosalema nɛ dia anto asɔ wakokana l’ɛtɛkɛta kana wakasawola dimɛna.

L’ɔkɔngɔ wa Jashua mbidjasɛ tshanda mɔtshi la Timina-sɛra, nde akelɛ dikumanyi di’apami, ɛtɛ wa nkumbo, embadi, ɛlɔhɛ w’asɔlayi ndo akawatɛ dia vɔ monga la dihonga ndo tshikala la kɔlamelo otsha le Jehowa. L’ɔkɔngɔ diko, Jashua akasanganya waoho tshɛ w’Isariyɛlɛ la Shɛkɛmɛ. Lɛkɔ, nde akavusola etsha waki Jehowa wa lo nshi y’Abarahama ndo mbala kɛsɔ nto nde akâkeketsha dia vɔ ‘mboka Jehowa wɔma ndo mbokambɛ la kɔlamelo ndo la mɛtɛ.’ Wodja tshɛ wakatshutshuyama dia kadimola ɔnɛ: “Shu tayotemolaka [Jehowa, Nzambi k]asu, tayukitanyiaka diui diandi.” (Jashua 24:14, 15, 24) L’ɔkɔngɔ w’akambo asɔ, Jashua akavu, ele l’ɛnɔnyi 110.

Ekadimwelo lo Wembola w’oma l’Afundelo:

13:1​—Onde dikambo diotami lanɛ mbɔtɔnɛka la nɛ diele lo Jashua 11:23? Eelo, nɛ dia ɔlɛmbiɛlɔ wa Nkɛtɛ ya Daka wakasalema lo tenyi pende: ntondo wodja wakalɛndja nkumi ya dikanga 31 wakakumiya wolo w’ase Kanana ndo etenyi ka hende k’ɔlɛmbiɛlɔ ɔsɔ aki ɛɔsɛlɔ ka nkɛtɛ k’otondo oma l’ata wa waoho kana wa onto ndamɛ mbɔsa yɛdikɔ ya mbitshanya andɔshi oma lo nkɛtɛ shɔ. (Jashua 17:14- 18; 18:3) Kânga mbele ase Isariyɛlɛ kombitshanya ase Kanana tshɛ l’atei awɔ, wanɛ wakatshikala komonga wâle le ase Isariyɛlɛ. (Jashua 16:10; 17:12) Jashua 21:44 mbutaka ɔnɛ: “[Jehowa] akawasha mumuya l’utshimba tshe.”

24:2​—Onde Tɛra ka she Abarahama aki ɔtɛmɔdi wa dikishi? Ntondo, Tɛra komonga ɔtɛmɔdi waki Jehowa Nzambi. Ondo nde akatɛmɔlaka jambizambi ngɔndɔ yelɛwɔ Sinɛ; yɔ yaki jambizambi yakeyamaka efula l’osomba wa Ura. Lo ndjela awui w’ashidi w’ase Juda, Tɛra aki ɔsɛdi wa dikishi. Koko, etena kakamɔ Abarahama la Ura lo didjango diaki Nzambi, Tɛra akatshu la nde la Harana.​—Etatelu 11:31.

Wetshelo le so:

14:10-13. Kânga mbakinde l’ɛnɔnyi 85, Kalɛba akalɔmbɛ dia vɔ mbosha ɔkɛndɛ wa woke wa mbitshanya anto wakadjasɛka l’osomba wa Hɛbɛrɔna. Waa Anakima mbakadjasɛka lo nkɛtɛ shɔ mbut’ate apami waki la diema diaheyama mbɛdika. Lo ekimanyielo kaki Jehowa, ɔndɔshi wa ta wa manamana ɔsɔ akatondoya ndo Hɛbɛrɔna akakome osomba ɔmɔtshi wa eshamelo. (Jashua 15:13-19; 21:11-13) Ɛnyɛlɔ kaki Kalɛba tokeketshaka dia hatohombe ndawɔ ɛkɛndɛ wa teokrasi.

22:9-12, 21-33. Sho pombaka mbewɔ dia kanɛ anto akina kɔlɔ.

‘Ndoko dikambo diakandate diaki kokotshama’

Etena kakinde aya osombe, Jashua akatɛ dikumanyi di’apami dia l’Isariyɛlɛ ate: ‘Ndoko dikambo ɔtɔi diakate Jehowa Nzambi kanyu, lo dikambo dianyu diaki kokotshama. Tshɛ wakakotshama.’ (Jashua 23:14) Ɔkɔndɔ waki Jashua mɛnyaka la wolo tshɛ dia dikambo sɔ diekɔ ngasɔ!

Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Akambu tshe wakawafundi ntundu wakafundama dia ntulakanya dia shu ndjala la elungamelu uma lu etetemalu la uma lu ekikitshelu ka lu afundelu.” (Romo 15:4) Sho kokaka monga l’eshikikelo ɔnɛ hatɛmbaki ɛkɔndjɔ lo woho wambotokitsha elongamelo kaso lo alaka waki Nzambi. Ndoko daka diande diele hatokotshama; vɔ tshɛ wayokotshama.

[Osato wa lo lɛkɛ 30]

Onde wɛ mbeyaka lande na kakelamɛ Rahaba kanga monanyi ɔnɛ kanga losembwe?

[Osato wa lo lɛkɛ 32]

Wovi waki Akana komonga munga ka tshitshɛ; tɔ kakakonya l’etombelo wa weke

[Osato wa lo lɛkɛ 32]

‘Oma lo mbetawɔ mpele dia la Jeriko diakanyukɔ.’​—Heberu 11:30

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto