Tamboshimbamɛ aha oma lo etsha eto, koko oma lo ngandji ka mamba
‘Nyakashimbamela oma lo mbetawɔ koko aha oma lo etsha eto, diaha onto ndjatombola.’—EFESO 2:8, 9.
1. Ngande wotshikitanyi Akristo la anto akina lo tshɛ kawɔ lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kambosala onto, ndo lande na?
ƐLƆ kɛnɛ anto wekɔ la otako efula oma l’akambo wambowosala ndo hawokɔhɛ ndjafuna. Akristo tshikitana la wɔ. Vɔ ndjalamaka diaha ndjafuna lo akambo wasalawɔ, oyadi akambo wendana la ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Kânga mbangɛnangɛnawɔ kɛnɛ kasala ekambi waki Jehowa lo tshɛ kawɔ, vɔ kema la ofunu lo kɛnɛ kasala onto l’onto lo olimu ɔsɔ. Vɔ mbeyaka dia lo olimu wa Jehowa, aha kɛnɛ kambosala onto mboleki ohomba, koko eyango w’ɛlɔlɔ wôtshutshuyisha dia kisala. Onto tshɛ layolongola woshasha wa lɔsɛnɔ la pondjo ayolongola woshasha ɔsɔ, aha oma lo kɛnɛ kambondosala, koko oma lo mbetawɔ kande ndo oma lo ngandji ka mamba ka Nzambi.—Luka 17:10; Joani 3:16.
2, 3. Lo dikambo diakɔna diakayafunaka Paulo, ndo lande na?
2 Ɔpɔstɔlɔ Paulo akeyaka dikambo sɔ dimɛna. L’ɔkɔngɔ wa nde nɔmba mbala shato dia tshungɔ oma lo “tende [diaki lande] lu dimba,” Jehowa akokadimola ɔnɛ: “Ngandji kami ka mamba nkukaka le ye: ne dia wulu ami atukukiamaka lu wodu.” Lo mbetawɔ ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jehowa la okitshakitsha tshɛ, Paulo akate ate: “Okone dimi layuyatumbula lu wodu ami la ongenongeno efula, ne dia wulu a Kristu ankhukhume.” Dionga dia Paulo dia okitshakitsha mbahombaso kombola dia mbokoya.—2 Koreto 12:7-9.
3 Kânga mbakakambe Paulo olimu wa Okristo dimɛna efula, nde akeyaka diaha oma l’akoka ande wa lânde mbakandakambe olimu ɔsɔ. La okitshakitsha tshɛ, nde akate ate: “Dimi ako luleki ekilami tshe nkitakita, kakawasha ngandji kene ka mamba dia nsambisha asi wedja ongonyi wa Kristu waheyama mbedika.” (Efeso 3:8) Ɛtɛkɛta waki Paulo ɛsɔ mɛnyaka dia nde kondjafuna ndo komonga la lotamanya. “[Nzambi] atutunaka kanga utaku, keli atushaka one layakitshakitsha ngandji ka mamba.” (Jakoba 4:6; 1 Petero 5:5) Onde sho ndjelaka ɛnyɛlɔ ka Paulo, lo ndjaɔsaka dia tekɔ l’ɛse ka anangɛso?
“Untu l’untu akani ati: Ukina kundeki”
4. Lande na kele tena dimɔtshi sho mbeyaka monga l’okakatanu dia mbɔsa ɔnɛ anto akina toleka?
4 Ɔpɔstɔlɔ Paulo akalake Akristo ate: “Tanyutshaki dikambu la utshanu kana la ndjatumbula, keli la ndjakitshakitsha ka yimba. Untu l’untu akani ati: Ukina kundeki ololo.” (Filipi 2:3) Dui sɔ mbeyaka monga tshondo y’okakatanu le so, djekoleko naka tekɔ la ɛkɛndɛ. Okakatanu mbeyaka tokomɛ nɛ dia takasɛngiyama lo yɛdikɔ mɔtshi la dionga dia shɛmanedi diambokokanɛ l’andja wa nshi nyɛ. Ondo l’etena kakiso teke akɛnda wakatetsha dia sɛmanɛ la ewotɔ wodjashi laso kana l’asekaso wa la kalasa. Ondo wakatokeketshaka mbala la mbala dia sala tshɛ dia monga ombeki woleki yimba ndo waleka mbɔsama la nɛmɔ. Ekɔ mɛtɛ dia mbidja welo aso tshɛ lo dikambo dimɔtshi di’ɔlɔlɔ ekɔ dui diandɔma. Diɔ diakɔ diele Akristo salaka ngasɔ, aha dia kotola yambalo y’anto tshanana oya le wɔ vɔamɛ, koko dia kondja wahɔ efula oma l’olimu ndo ondo dia kondjiyɛ anto akina wahɔ oma lɔkɔ. Ɔnkɔnɛ, nyanga dia monga onto la ntondo kana pidi mbeyaka monga wâle. Lo woho akɔna?
5. Naka onto haheme yimba yande ya shɛmanedi, kete dui sɔ koka mbokonya lo na?
5 Naka onto haheme yimba yande ya shɛmanedi kana ya lokaki, kete dui sɔ koka mbokonya dia nde monga la diɔnyɔ ndo la lotamanya. Nde mbeyaka ndjɔkɔmiya akoka ndo waɛsɛ wele l’anto akina. Tukedi 28:22 mbutaka ɔnɛ: “Untu lukanga okomiya, atusamanyaka dia ngona, ku ndi heyi ati: La[y]uyala la wula.” La lotamanya tshɛ, nde mbeyaka ndjoyanga ɛkɛndɛ wahandakoke mɛmba. Dia mɛnya dia kɛnɛ kasalande kema kɔlɔ, nde mbeyaka tatɛ ngunanguna ndo mɔnyɔla anto akina. Akristo pombaka mbewɔ dionga dia ngasɔ. (Jakoba 3:14-16) Lo mɛtɛ, nde ekɔ lo wâle wa kɛnɛmɔla dionga dia ndjashaka paka l’awui ande.
6. Ngande watewola Bible lo kɛnɛ kendana la dionga dia shɛmanedi?
6 Diakɔ diele Bible keketshaka Akristo ɔnɛ: “Tatutakulaki, tatutshanyaki kele, tatukanaki kandjema.” (Ngalatiya 5:26) Ɔpɔstɔlɔ Joani akatɛkɛta dia wonyande Okristo lakakɛnɛmɔla dionga dia woho ɔsɔ. Joani akate ate: “Dimi lakafundela ekelizia akambu efula, keli Diyoterefe, latulangaka ndjala ladiku diawo, hetawo aui ami. Okone, naka dimi lambuya, layunyûhula akambu watundutshaka, ndu aui wa kolo watundoteketaka le mi.” Ande dui dia lonyangu dia Okristo kɛnɛmɔla woho wa dionga sɔ lee!—3 Joani 9, 10.
7. Kakɔna kahomba Okristo mbewɔ lo ahole w’elimu wa nshi nyɛ wele la yimba ya shɛmanedi na?
7 Lo mɛtɛ, ekɔ wolo fɔnya ɔnɛ Okristo koka mbewɔ yimba ya shɛmanedi tshɛ lo tshɛ. Ɛnyɛlɔ, olimu ande wa l’emunyi mbeyaka mbokonya dia sɛmanɛ la anto akina akuta kana tondja diangɔ diatondja kɔpanyi nkina kana olimu ande ekɔ wa nɔngɔsanɛ diangɔ diele anto akina nɔngɔsanɛka. Koko, kânga lo elimu ɛsɔ, Okristo ayɛna ɔlɔlɔ kamba olimu ande la yimba ya dilɛmiɛlɔ, ya ngandji ndo mbɔsa anto akina la nɛmɔ. Nde ayotona ditshelo dia kɔlɔ kana diahɔtɔnɛ la Akristo ndo ayewɔ dia koma onto leyama ntondotondo oma lo yimba ya shɛmanedi kana ya ndjashaka paka l’awui ande. Nde hatokanyiya dia kita pidi oyadi lo dikambo diakɔna tshɛ ekɔ dui dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ. Naka Okristo ayonga la yimba ya ngasɔ lo kɛnɛ kendana la akambo wa l’emunyi, kete mɛtɛ nde ayonga layɔ kânga l’akambo wendana la ɔtɛmwɛlɔ!
‘Aha lo ndjaɛdika la anto akina’
8, 9. a) Lande na kele dikumanyi di’Akristo kema la ɔkɔkɔ wa sɛmanɛ lam’asawɔ? b) Lande na kele 1 Petero 4:10 mendanaka la ekambi tshɛ waki Nzambi?
8 Dionga diahomba Akristo monga ladiɔ lo ɔtɛmwɛlɔ awɔ nembetshiyamaka lo ɛtɛkɛta wakasambiyama wata ɔnɛ: “Keli untu l’untu ediki ulimu andi, ku ndi ayuyala la dikambu dia ndjatumbula ndame, aha lu dikambu dia antu akina.” (Ngalatiya 6:4) Dikumanyi dia lo etshumanelo, mbeyaka dia vɔ hawohombe sɛmanɛ lam’asawɔ, koko vɔ la dia kamba kâmɛ oko olui. Vɔ ngɛnangɛnaka osukɔ wakoka mbisha ɔmɔmɔ la l’atei awɔ dikambo dia wahɔ wa etshumanelo k’otondo. Ɔnkɔnɛ vɔ mbewɔka yimba ya shɛmanedi yadja ofukutanu ndo vɔ mbishaka ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ ka kâmɛ le anto akina wa l’etshumanelo.
9 Nɛ dia ɛnɔnyi waya lawɔ, ewo kaya lawɔ kana akoka wa lôtɔ wele lawɔ, dikumanyi dimɔtshi mbeyaka monga la diewo kana shɛnɔdi y’efula yoleki akina. Diakɔ diele, dikumanyi wekɔ l’ɛkɛndɛ wotshikitanyi lo ɔlɔngɔswamelo waki Jehowa. Lo dihole dia vɔ ndjaɛdika lam’asawɔ, vɔ namaka dako nɛ lo timba tawɔ: “Uku akalungula untu l’untu ushasha, nyuwushani, uku alami w’ololo wa wehu efula wa ngandji ka mamba ka [Nzambi].” (1 Petero 4:10) Lo mɛtɛ, divɛsa nɛ mendanaka la ekambi tshɛ waki Jehowa, nɛ dia lo yɛdikɔ mɔtshi vɔ tshɛ wakalongola woshasha wa ewo k’oshika ndo vɔ tshɛ wekɔ la diɛsɛ dia kamba olimu wa Okristo.
10. Paka lo yoho yakɔna yakoka olimu aso w’ekila mbetawɔma le Jehowa?
10 Dia olimu aso w’ekila ngɛnyangɛnya Jehowa, paka sho mbokamba la ngandji ndo la kɔlamelo, koko aha dia sho ndjadiya shoamɛ lâdiko dia anto akina. Ɔnkɔnɛ, ekɔ ohomba efula dia sho monga la wɛdimo l’olimu wakambaso dia sukɛ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Kânga mbele ndoko onto lakoka nombosha tokanyi t’anto akina, Jehowa “atedikaka etema w’antu.” (Tukedi 24:12; 1 Samuele 16:7) Omalɔkɔ, ekɔ ohomba sho ndjambolaka mbala la mbala ɔnɛ: ‘Kakɔna katshutshuya dia kamba olimu waki Jehowa?’—Osambu 24:3, 4; Mateu 5:8.
Kanyi y’ɔlɔlɔ lo dikambo dia olimu aso
11. Ambola akɔna wendana la olimu aso wele ɔlɔlɔ sɛdingwama?
11 Naka eyango watotshutshuya mboleki ohomba dia mbetawɔma le Jehowa, lâsɔ polo lo yɛdikɔ yakɔna yahombaso ndjakiyanya lo kɛnɛ kendana la etsha aso wa mbetawɔ na? Naka eyango w’ɛlɔlɔ mbatotshutshuya dia kamba olimu, onde ekɔ ohomba kimɔ alapɔlɔ wa kɛnɛ kasalaso kana wa lofulo la wenya wakatasambisha? Ɔsɔ ekɔ ambola w’eshika, nɛ dia hatolange dia toshifidi mbeta la ntondo ka kɛnɛ kasalaso mɛtɛ lo olimu wa Jehowa kana alapɔlɔ wa dimɛna koma dikambo dioleki ohomba l’olimu aso w’Okristo.
12, 13. a) Naa ɛkɔkɔ ɛmɔtshi watotshutshuya dia sho funda alapɔlɔ aso w’olimu w’esambishelo? b) Ɛkɔkɔ akɔna wele laso wa ngɛnangɛna lam’ɛnaso alapɔlɔ tshɛ w’olimu aso w’esambishelo?
12 Tolembete kɛnɛ kata dibuku Organisés pour faire la volonté de Jéhovah : “Ambeki wa ntondo waki Yeso Kristo wakɔsaka alapɔlɔ wendana la ehamelo k’olimu w’esambishelo la nɛmɔ efula. (Mako 6:30) Dibuku dia lo Bible dia Etsha tewoyaka dia anto oko 120 wakikɔ lo Pɛntɛkɔsta etena kakatshulwama nyuma k’ekila le ambeki. Yema tshitshɛ oma lâsɔ lofulo l’ambeki lakadɛ lo 3000 ndo oma lâsɔ lɔ lakakome 5000. . . . (Etsha 1:15; 2:5-11, 41, 47; 4:4; 6:7) Ande woho wakakeketshama ambeki la nkumu ya ehamelo ɛsɔ lee!” Lo ɔkɔkɔ akɔ wâmɛ mbele, Ɛmɛnyi wa Jehowa wa nshi nyɛ ndjatshutshuyaka dia funda alapɔlɔ wa shikaa wa kɛnɛ tshɛ kasalema l’andja w’otondo lo ekotshamelo k’ɛtɛkɛta waki Yeso wata ɔnɛ: “Lukumu l’ololo lone la diulelu layusambishama lu kete tshe, uku omenyi le wedja tshe. L’okongo diku, ekumelu kayuya.” (Mateu 24:14) Alapɔlɔ wa ngasɔ mbishaka kanyi y’ɔlɔlɔ ya kɛnɛ kasalema l’andja w’otondo. Vɔ mɛnyaka lɛnɛ ele ohomba w’ekimanyielo ndo weho akɔna w’ekanda wele ohomba ndo lofulo lahombama dia tɔla olimu w’esambishelo otsha la ntondo.
13 Ɔnkɔnɛ, kimɔ alapɔlɔ aso w’olimu w’esambishelo tokimanyiyaka dia sho kotsha dimɛna ɔkɛndɛ aso wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo. Lâdiko dia lâsɔ, onde hatokeketshama lam’okaso nkumu yendana l’olimu wakamba anangɛso la akadiyɛso lo bɛkɛ dikina? Nkumu yendana la ohamelo wasalema l’andja w’otondo tɔngɛnyangɛnyaka efula, totshutshuyaka dia sho kamba olimu efula, ndo toshikikɛka dia Jehowa ayotɔtshɔkɔla. Ande ɔngɛnɔngɛnɔ dia mbeya ɔnɛ ndo wenya wakimɔso onto l’onto mbele lo alapɔlɔ w’olimu wakakambema l’andja w’otondo lee! Alapɔlɔ aso w’onto l’onto wekɔ yema tshitshɛ lo mbɛdika la lofulo la alapɔlɔ tshɛ wa l’andja w’otondo, koko Jehowa mɛnaka kɛnɛ kasalaso. (Mako 12:42, 43) Ohɔ dia, naka wɛ hakimwe alapɔlɔ ayɛ, kete alapɔlɔ tshɛ wa l’andja w’otondo hatonga kokele.
14. Lâdiko wa olimu w’esambishelo ndo wa wetshelo, awui akɔna wendana nto la ɔtɛmwɛlɔ watɛmɔlaso Jehowa?
14 Lo mɛtɛ, efula ka kɛnɛ kasala Ɔmɛnyi tshɛ dia kotsha ɔkɛndɛ ande oko onto lakayakimɔ le Jehowa dia mbokambɛ hafundama lo alapɔlɔ ande. Ɛnyɛlɔ, lo alapɔlɔ ande, nde hafunde lofulo la mbala yakandasale wekelo wa Bible w’onto ndamɛ, lofulo la mbala yakandɔtɔ lo nsanganya ya Akristo ndo yakandasha kɔmatɛrɛ lɔkɔ, lofulo la ɛkɛndɛ wele lande l’etshumanelo, woho wakimanyiyande asekande ambetawudi wele lo dihombo, weshasha wakimɔnde dia sukɛ olimu wa Diolelo wa l’andja w’otondo, ndo awui akina. Ɔnkɔnɛ, kânga mbele alapɔlɔ aso w’olimu wekɔ ohomba efula, nɛ dia vɔ tokimanyiyaka diaha sho kitshakitsha ohetoheto aso lo esambishelo ndo dia mbewɔ dia tɛwɔla anya, sho pombaka monga la kanyi y’ɔlɔlɔ lo dikambo sɔ. Vɔ hawohombe mbɔsama oko tikɛ kana pasɛpɔrɔ kɛmɔtshi ka lo nyuma katoshikikɛ ɔnɛ tayokondja lɔsɛnɔ la pondjo.
‘Ohetoheto lo etsha w’ɔlɔlɔ’
15. Kânga mbele etsha eto hawokoke toshimbɛ, lande na kewɔ ohomba?
15 Mbokɛmaka hwe dia kânga mbele etsha vɔamɛ eto hawokoke toshimbɛ, vɔ wekɔ ohomba. Diɔ diakɔ dielamɛ Akristo ɔnɛ: ‘Wodja ande hita, wele la ohetoheto lo etsha w’ɔlɔlɔ’ ndo vɔ keketshamaka dia “[kananɛ] untu l’untu dia [tshutshuyana] lu ngandji la lu [etsha] w’ololo.” (Tito 2:14; Heberu 10:24) Dia mbika epole ɔsɛkɛ lo dikambo sɔ, Jakɔba ofundji okina wa Bible akate ate: “Uku atuvokaka dimba diaha la lumu, okone ndu mbetawo kaha la etsha mvokaka.”—Jakoba 2:26.
16. Kakɔna koleki etsha ohomba, ko dikambo diakɔna diahombaso mbewɔ?
16 Kânga mbakoka elimu w’ɛlɔlɔ monga ohomba, teye dia kɛnɛ katotshutshuya dia sala elimu akɔ mboleki ohomba. Ɔnkɔnɛ ekɔ dui dia lomba dia sho sɛdingolaka mbala la mbala eyango aso. Koko lam’ele ndoko onto lakoka mbeya eyango wa anto akina, sho pombaka mbewɔ dia nombosha anto akina. Vɔ tombolaka dimbola nɛ diokɛma hwe ɔnɛ: “We na lalumbuya ukambi w’untu ukina? Kuyanga ndi kemadi, kuyanga ndi kokwe oso eli dikambu dia uwandji andi.” (Romo 14:4) Jehowa Owandji wa tshɛ, ndo Kristo Yeso ɔnɛ lakandasɔnɔla oko Shushi, wayoyotolombosha, aha paka lo ndjela etsha aso eto koko ndo lo ndjela eyango aso, ngandji kaso, ndo ndjakimɔ kaso. Paka Jehowa nde la Kristo Yeso mbakoka mbeya shikaa dia kana tekɔ lo sala kɛnɛ kakeketshawɔ Akristo tshɛ dia sala lo ndjela ɛtɛkɛta waki ɔpɔstɔlɔ Paulo wata ɔnɛ: “[“Sala tshɛ kakokɛ sala,” NW] dia ndjakimo le [Nzambi] uku untu lambuluwana, uku usi ulimu laha la dikambu dia mbutshama sonyi. [“Lalembetshiya dimɛna ɔtɛkɛta w’akambo wa mɛtɛ,”NW].”—2 Timote 2:15; 2 Petero 1:10; 3:14.
17. Kânga mbayatshutshuyaso dia sala kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa sala, lande na kahombaso nama awui wele lo Jakoba 3:17 lo timba taso?
17 Jehowa ekɔ la ekanelo k’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kalongamɛnde oma le so. Lo ndjela Jakoba 3:17, “yimba yakahulo uma l’ulungu yeko,” nto ‘ekanelo k’ɔlɔlɔ.’ Shi ayoyala dui dia lomba, ndo tayosala kɛnɛ kele mɛtɛ ɔlɔlɔ, naka sho mbokoya Jehowa lo dikambo sɔ? Diakɔ diahombaso monga la ekanelo k’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kalongamɛso oma le so shoamɛ ndo oma le anangɛso la akadiyɛso.
18. Kakɔna kakokaso nongamɛ, naka sho monga la wɛdimo lo woho wɔsaso etsha aso ndo ngandji ka mamba ka Jehowa?
18 Edja tshɛ kayotongaka la wɛdimo lo woho wɔsaso etsha aso wa mbetawɔ ndo ngandji ka mamba ka Jehowa, sho tayongaka la ɔngɛnɔngɛnɔ watshikitanya ekambi wa mɛtɛ waki Jehowa la anto akina. (Isaya 65: 13, 14) Sho kokaka ngɛnangɛna dikambo dia ɛtshɔkɔ watshulwɛ Jehowa ekambi ande lo tshɛ kawɔ, oyadi kakɔna keso l’akoka wa sala l’onto ndo l’onto. Naka sho tetemala lo “dombelo la osengosengo kame la eukelu ka lusaka,” kete tayɔlɔmba Nzambi l’etete dia nde tokimanyiya woho wa sho sala kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa sala. Ɔnkɔnɛ, aha la tâmu, “ki ka [Nzambi], kuleki yimba tshe, ayulama etema [aso] la tukanyi [taso] le Kristu Jesu.” (Filipi 4:4-7) Eelo, sho kokaka kondja esambelo ndo ekeketshelo lo mbeya dia sho koka shimbamɛ, aha oma lo etsha eto, koko ndo oma lo ngandji ka mamba ka Jehowa!
Onde wɛ kokaka nembetshiya lande na kele Akristo
• hawoyafune lo kɛnɛ kasala onto la onto?
• mbewɔka dia kɛnɛmɔla yimba ya shɛmanedi?
• kimɔka alapɔlɔ awɔ w’olimu w’esambishelo?
• mbewɔka dia nombosha asekawɔ Akristo?
[Esato wa lo lɛkɛ 27]
Dikumanyi ngɛnangɛnaka kɛnɛ kakoka ɔmɔmɔ wa l’atei awɔ sala lo wahɔ w’etshumanelo