Kotsha kɛnɛ kalɔmbama dia batismu k’Okristo

“Kakona kanshimba dimi batizama?”​—ETSHA 8:36.

1, 2. Ngande wakatatɛ Filipɛ sawola l’owandji wa lɛɛta ɔmɔtshi w’ose Etiyɔpiya, ndo kakɔna kɛnya ɔnɛ pami kɛsɔ akayashaka l’akambo wa lo nyuma?

ƆNƆNYI ɔtɔi kana ehende l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Yeso, owandji wa lɛɛta ɔmɔtshi akande lɔkɛndɔ lo pusupusu oma la Jerusalɛma otsha la Ngaza. Ɔsɔ aki ondo lɔkɛndɔ la kilɔmɛtɛlɛ 1500. Pami kakayashaka efula l’awui wa Nzambi kɛsɔ akande lɔkɛndɔ oma l’Etiyɔpiya otsha la Jerusalɛma dia tɔtɛmɔla Jehowa. Lam’akandayakalolaka, nde akakambe la wenya ande la lomba lo ndjadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Ɔsɔ aki djembetelo yakɛnyaka mbetawɔ kaki la pami kɛsɔ. Jehowa akalembetɛ pami kaki l’otema w’ɔlɔlɔ kɛsɔ, ndo lo tshimbo ya ondjelo, Nde akatome ombeki Filipɛ dia tôsambisha.​—Etsha 8:26-28.

² Filipɛ komonga l’okakatanu dia tatɛ sawo, lam’ele owandji w’ose Etiyɔpiya akatadiaka la dui dia wolo, oko waki mbekelo ka lo nshi shɔ. Omalɔkɔ, Filipɛ aki l’akoka wa mboka ɔnɛ nde akatadiaka awui w’oma lo wɔɔmbɔ wa Isaya. Dimbola diamɛ dia wɔdu diakoke Filipɛ akemula nsaki k’owandji wa lɛɛta w’ose Etiyɔpiya ɔsɔ. Filipɛ akawombola ate: “We nimbitelaka kene kalaye?” Kɛsɔ akakonya dia vɔ sawola awui wele lo Isaya 53:7, 8. L’ɔkɔngɔ wa vɔ kɛtshanya avɛsa wa l’Isaya, Filipɛ “akûsambisha lukumu l’ololo la Jesu.”​—Etsha 8:29-35.

3, 4. a) Lande na kakabatiza Filipɛ owandji wa lɛɛta w’ose Etiyɔpiya aha la tshimbatshimba? b) Ambola akɔna wayangaso sɛdingola?

³ L’etena ka tshitshɛ, ose Etiyɔpiya ɔsɔ akashihodia ɔkɛndɛ wele la Yeso lo sangwelo diaki Nzambi, ndo ohomba wa koma ombeki waki Kristo wambobatizama. Lam’akandɛnyi ashi nde akambola Filipɛ ate: “Kakona kanshimba dimi batizama?” Ɔsɔ aki diaaso dia lânde. Owandji wa lɛɛta w’ose Etiyɔpiya ɔsɔ aki pami kaki la mbetawɔ kakatɛmɔlaka Nzambi oko ombetawudi w’ose wodja. Otondonga nde kobatizama lo diaaso sɔ, tshike ondo nde akahombe tokongɛ etena k’otale la ntondo ka nde ndjokondja diaaso dia batizama. Kɛnɛ koleki ohomba ele, pami kɛsɔ akashihodia kɛnɛ kakɔlɔmbaka Nzambi, ndo aketawɔ kisala l’otema ɔtɔi. L’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ, Filipɛ aketawɔ kɛnɛ kakandɔlɔmbɛ, ndo l’ɔkɔngɔ wa nde batizama, ose Etiyɔpiya ɔsɔ “akatshu, atangenangena.” Ondo nde mɛtɛ akakome osambisha wa lokumu l’ɔlɔlɔ wele l’ohetoheto lo wodja ande wa lôtɔ.​—Etsha 8:36-39.

⁴ Yɛdikɔ ya ndjakimɔ ndo ya batizama hahombe mbɔsama l’esasesase. Kânga mbediɔ ngasɔ, ɛnyɛlɔ k’owandji wa lɛɛta w’ose Etiyɔpiya mɛnyaka dia aki waaso amɔtshi wakabatizama anto yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa vɔ mboka akambo wa mɛtɛ w’oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi.a Ɔnkɔnɛ, ekɔ ohomba sɛdingola ambola wayela anɛ: Ɛlɔngɔswɛlɔ akɔna walɔmbama la ntondo di’onto nongola batismu? Etena kakɔna kahombama mbidja yimba l’ɛnɔnyi wele l’onto? Ehamelo akɔna wa lo nyuma wahomba mɛnama la ntondo k’onto batizama? Dimbola dioleki ohomba diɔ nɛ: Lande na kalɔmba Jehowa ekambi ande dia vɔ batizama?

Dɔkɔlɔkɔ di’ohomba

5, 6. a) Ngande waketawɔ ekambi waki Nzambi wa lo nshi yakete ngandji ka Jehowa? b) Naa diɔtɔnganelo di’oshika diakoka monga lam’asaso la Nzambi etena kabatizamaso?

⁵ L’ɔkɔngɔ wa nde tshungola ase Isariyɛlɛ oma l’Edjibito, Jehowa aketawɔ dia vɔ monga ‘wodja ande wa lânde,’ mbaoka ngandji ndo mbakokɛ ndo dia vɔ monga “wudja w’ekila.” Koko, dia vɔ nongola ɛtshɔkɔ ɛsɔ, vɔ wakahombe mbetawɔ ngandji kaki Nzambi lo yoho ya shikaa. Wodja ɔsɔ wakahombe mɛnya ngandji kɛsɔ lo mbetawɔ dia sala ‘kɛnɛ tshɛ kakate Jehowa’ ndo mbɔtɔ sheke vɔ la nde. (Etumbelu 19:4-9) Lo ntambe ka ntondo, Yeso akadjangɛ ambeki ande dia mbetɛ anto wa lo wedja tshɛ ambeki, ndo wanɛ waketawɔ wetshelo ande wakabatizama. Dia onto monga la diɔtɔnganelo la Nzambi, paka nde monga la mbetawɔ le Yeso Kristo ndo batizama.​—Mateu 28:19, 20; Etsha 2:38, 41.

⁶ Ɛkɔndɔ w’oma l’Afundelo ɛsɔ mɛnyaka dia Jehowa tshɔkɔlaka wanɛ wasala ndo walɛmiya dɔkɔlɔkɔ diakawatshike dia mbokambɛ. Le Akristo, ndjakimɔ ndo batismu ekɔ wanya w’ohomba efula watela ɛtshɔkɔ oma le Jehowa. Tambɔsa yɛdikɔ ya ndjela ɛlɛmbɛ ande ndo nyanga ɛlɔmbwɛlɔ kande. (Osambu 48:14) Jehowa lo wedi ande, ayotokimɛ l’anya lo yoho ya didjidji ndo ayotɔlɔmbɔla lo mboka kahombaso kɛndakɛnda.​—Osambu 73:23; Isaya 30:21; 41:10, 13.

7. Lande na kahomba onto ndamɛ mbɔsa yɛdikɔ ya ndjakimɔ ndo ya batizama?

⁷ Kɛnɛ kahomba totshutshuya dia takola wanya asɔ ele ngandji kokaso Jehowa ndo nsaki ka mbokambɛ. Ndoko onto lahomba batizama l’ɔtɛ w’ɔnɛ onto ɔmɔtshi ambowotɛ dia nde ambeka Bible edja kana l’ɔtɛ w’ɔnɛ angɛnyi ande wekɔ lo batizama. Koko, kema kɔlɔ dia ambutshi ndo Akristo wambotshunda lo nyuma keketsha onto dia nde kana yimba dikambo dia ndjakimɔ ndo dia batismu. Ɔpɔstɔlɔ Petero akakeketsha anto wakohokamɛka lushi la Pɛntɛkɔsta ate “nyubatizami.” (Etsha 2:38) Koko, ndjakimɔ kaso ekɔ dikambo di’onto ndamɛ, ndo ndoko onto lakoka ndjakimɔ lo dihole diaso. Shoamɛ mbahomba mbɔsa yɛdikɔ ya sala lolango la Nzambi.​—Osambu 40:8.

Yalɔngɔsɔla dimɛna dia batismu

8, 9. a) Lande na kele Afundelo hawetawɔ batismu k’ana weke akɛnda efula? b) Ehamelo akɔna wa lo nyuma wahomba ana w’akɛnda sala la ntondo ka vɔ batizama?

⁸ Onde ana w’akɛnda kokaka mbɔsa yɛdikɔ ya lomba ya ndjakimɔ? Afundelo hawɛnya lofulo l’ɛnɔnyi shikaa lahomba onto kotsha dia nde batizama. Koko, ana weke akɛnda efula hawokoke koma ambetawudi, monga la mbetawɔ, kana ndjakimɔ le Nzambi. (Etsha 8:12) Lo kɛnɛ kendana la Akristo wa lo ntambe ka ntondo, Augustus Neander, ombewi ɔmɔtshi w’ɛkɔndɔ akate lo dibuku diande Histoire générale de la religion chrétienne et de l’Église ate: “Batismu kakashamaka ntondo paka le epalanga, nɛ dia vɔ mbakashihodiaka woho wele batismu kakatana efula la mbetawɔ.”

⁹ Lo kɛnɛ kendana la ana w’akɛnda, amɔtshi wekɔ l’akoka wa shihodia awui wa Nzambi ndo sangwelo diande oma ko tɔkɛndakɛnda tawɔ, koko akina ndjoshihodiaka awui asɔ paka naka waya l’ɛnɔnyi efula. Koko, la ntondo ka vɔ batizama, ana weke akɛnda efula pombaka monga la diɔtɔnganelo vɔ la Jehowa, ndo shihodia dimɛna wetshelo w’etatelo w’oma l’Afundelo, ndo monga la eokelo ka hwe ka kɛnɛ kalɔmba ndjakimɔ, oko walɔmbawɔ epalanga.

10. Wanya akɔna wahomba onto takola la ntondo ka nde ndjakimɔ ndo batizama?

¹⁰ Yeso akadjangɛ ambeki ande dia vɔ mbetsha ambeki w’eyoyo akambo tshɛ wakandadjanga. (Mateu 28:20) Ntondotondo, ambeki w’eyoyo pombaka kondja ewo k’oshika k’akambo wa mɛtɛ, ewo kɛsɔ kayowakimanyiya dia monga la mbetawɔ le Jehowa ndo l’Ɔtɛkɛta ande. (Romo 10:17; 1 Timote 2:4; Heberu 11:6) Oma lâsɔ, etena kananda akambo wa mɛtɛ wa lo Bible otema w’onto, vɔ mbotshutshuyaka dia nde ndjatshumoya ndo mboka yoho yande ya lɔsɛnɔ la ntondo ɔkɔngɔ. (Etsha 3:19) L’ekomelo, onto ndjokomaka lo kombola ndjakimɔ le Jehowa ndo batizama oko wakadjanga Yeso.

11. Lande na kele ekɔ ohomba dia sho sambishaka mbala la mbala la ntondo ka batismu?

¹¹ Nna dikina di’ohomba diahomba onto takola dia pama otsha lo batismu ele sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo. Ɔsɔ mbele olimu woleki ohomba wakasha Jehowa ekambi ande lo nshi nyɛ y’ekomelo. (Mateu 24:14) Apandjudi wahatabatizama koka ndjɔngɛnangɛna mbutɛ anto akina awui wendana la mbetawɔ kawɔ. Sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ mbalɔngɔsɔlaka nto dia vɔ ndjosambishaka l’ohetoheto l’ɔkɔngɔ wa batismu kawɔ.​—Romo 10:9, 10, 14, 15.

Kakɔna kakoshimba dia batizama?

12. Kakɔna kakoka shimba anto amɔtshi dia vɔ batizama?

¹² Anto amɔtshi mbeyaka tona dia batizama nɛ dia vɔ hawolange mbetawɔ ɛkɛndɛ wela batismu. Vɔ mbeyaka ɔnɛ dia kitanyiya ɛlɛmbɛ wa Jehowa, vɔ pombaka sala etshikitanu lo nsɛnɔ yawɔ. Kana vɔ mbeyaka mboka wɔma w’ɔnɛ ayoyonga wolo le wɔ dia ndjaɔtɔnganyiya l’awui walɔmba Nzambi l’ɔkɔngɔ wa vɔ batizama. Amɔtshi mbeyaka kanyiya ɔnɛ: “Ondo lushi lɔmɔtshi dimi mbeyaka ndjosala pɛkato ko ndjotshanyema oma l’etshumanelo.”

13. Lo nshi yaki Yeso lanɛ la nkɛtɛ, kakɔna kakashimbe anto amɔtshi dia vɔ koma ambeki ande?

¹³ Lo nshi yaki Yeso lanɛ la nkɛtɛ, anto amɔtshi waketawɔ dia wahɔ w’onto ndamɛ ndo dimama dia wolo dia lo nkumbo mbashimba dia vɔ koma ambeki ande. Ofundji ɔmɔtshi akate dia nde ayoyela Yeso l’ahole tshɛ. Koko Yeso akawotɛ dia lo waaso efula, nde takinde kânga la dihole dia mbetamia ɔtɛ. Etena kakelɛ Yeso ompokami ande okina dia nde mboyela, pami kɛsɔ akokadimola dia nde nangaka ntondo “ntukhunde” she. Ondo nde akalange dia kongɛ polo etena kayovɔ she lo dihole dia nde ndjela Yeso, ko ndjokotsha ɔkɛndɛ ɔsɔ wa lo nkumbo wa kundɛ she etena kayoyonga dui sɔ ohomba. L’ekomelo, onto la sato lakandelɛ dia mboyela akate dia la ntondo ka nde ndjela Yeso, nde pombaka “ntalakanyi” l’ase nkumbo kande. Yeso akɛnya dia otaloyelo wa nshi ɔsɔ aki oko ‘onto lenda diangɔ diakandatshike l’ɔkɔngɔ.’ Ɔnkɔnɛ, mɛnamaka dia wanɛ wata ɔnɛ tayo tayo, wayongaka nshi tshɛ la tɛkɛ nɛndɛ dia vɔ ndjela Yeso ndo mbewɔ ɛkɛndɛ awɔ w’Akristo.​—Luka 9:57-62.

14. a) Kakɔna kakasale Petero, Andɛlɛ, Jakɔba ndo Joani etena kakawaete Yeso dia monga amundji w’anto? b) Lande na kahatahombe mboka wɔma dia mbetawɔ lɔkɔhɔ la Yeso?

¹⁴ Ɛnyɛlɔ kaki Petero, Andɛlɛ, Jakɔba ndo Joani tshikitana efula la k’anto asɔ. Etena kakawaelɛ Yeso dia mboyela ndo monga amundji w’anto, Bible mbutaka ɔnɛ: “Kem’edja vo wakatshiki tei yawo, wakûyeli.” (Mateu 4:19-22) Lam’akawɔshi yɛdikɔ shɔ aha la tshimbatshimba, vɔ wakɛnyi mɛtɛ k’ɛtɛkɛta wakawatɛ Yeso ate: “Nyembe lokoho lami, nyeki akambu uma le mi. Ne dia dimi la memakana la ndjakitshakitsha l’utema, ku nyu nyayutana mumuya l’etema anyu, ne dia lokoho lami leko ololo, la ushiko ami weko usadi.” (Mateu 11:29, 30) Kânga mbele batismu mbelaka ɛkɛndɛ wa wotsho, Yeso toshikikɛka dia ɛkɛndɛ w’Okristo tokeketshaka efula.

15. Ngande wɛnya ɛnyɛlɔ kaki Mɔsɛ la Jeremiya dia Nzambi koka tosukɛ?

¹⁵ Kema dui di’oyoyo di’onto ndjaoka ɔnɛ nde bu l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ. L’etatelo, Mɔsɛ la Jeremiya wakayaoke dia vɔ bu l’akoka wa kamba olimu wakawasha Jehowa. (Etumbelu 3:11; Jeremiya 1:6) Nzambi ngande wakandâkeketsha? Nde akatɛ Mɔsɛ ate: “Dimi layuyala la ye.” Nde akalake Jeremiya ate: “Dimi leko kame la ye dia nkutshungula.” (Etumbelu 3:12; Jeremiya 1:8) Sho lawɔ kokaka monga la eshikikelo ɔnɛ Nzambi ayotosukɛ. Ngandji kokaso Jehowa ndo woho wayaɛkɛso le nde koka tokimanyiya dia sho shidiya wɔma w’ɔnɛ hatotokoka nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kaso. Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Kema woma lam’eli ngandji keli ngandji kuluwanyi atunyeka woma.” (1 Joani 4:18) Ɔna dikɛnda mbeyaka mboka wɔma etena katandakɛndakɛnda ndamɛ, koko nde hatoka wɔma etena katandakɛndakɛnda nde la she okime lo lonya. Woho akɔ wâmɛ mbele, naka sho ndjaɛkɛ le Jehowa l’otema ɔtɔi, nde tolakaka dia ‘sembola mboka yaso tɔɔ,’ etena katatakɛndakɛnda la nde.​—Tukedi 3:5, 6.

Etena kahomba mbɔsama la nɛmɔ

16. Lande na kele batismu nɔmbaka di’onto dindjama la tshondo tshɛ l’ashi?

¹⁶ Mbala efula, anto nongolaka batismu l’ɔkɔngɔ wa vɔ mpokamɛ dako di’oma l’Afundelo dialembetshiya ohomba wa batismu k’Okristo. L’ekomelo ka dako sɔ, vɔ nɔmbaka wanɛ wayanga batizama dia sala wotelo wa lo sɛkɛ wa mbetawɔ kawɔ lo kadimola lo ambola ahende wa batismu. (Romo 10:10; enda lo kiombo yele lo lɛkɛ 20.) Wanɛ wayanga batizama dindjamaka la tshondo tshɛ l’ashi lo ndjela ɛnyɛlɔ kakatotshikɛ Yeso. Bible mɛnyaka dia l’ɔkɔngɔ wa Yeso batizama, “ndi akatumbi uma l’ashi” kana ‘nde akatopɔ oma l’ashi.’ (Mateu 3:16; Mako 1:10) Lo mɛtɛ, Joani Obatizanyi akadindja Yeso la tshondo tshɛ l’ashi.b Dindjama la tshondo tshɛ l’ashi ekɔ didjidji dia otshikitanu wambotosala lo lɔsɛnɔ laso. Lo yoho ya didjidji, ekɔ oko tambovɔ lo ndjela yoho ya lɔsɛnɔ laki laso ntondo ndo tambotatɛ lɔsɛnɔ l’oyoyo l’olimu wa Nzambi.

17. Ngande wakoka wanɛ wabatizama ndo wanɛ wenda mbisha diaaso sɔ nɛmɔ?

¹⁷ Batismu ekɔ dikambo di’ohomba ndo etena k’ɔngɛnɔngɛnɔ efula. Bible mɛnyaka dia Yeso akalɔmbaka etena kakôdindja Joani la tshondo tshɛ l’ɔkɛdi wa Jɔrɔdana. (Luka 3:21, 22) Lo yoho yɔtɔnɛ l’ɛnyɛlɔ kɛsɔ, wanɛ walanga batizama nshi nyɛ pombaka monga la dionga dia pudipudi. Ndo lam’ele Bible tokeketshaka dia sho ndɔtaka la kɛnɛmɔ lushi la lushi, sho pombaka mɛtɛ ndɔta lo yoho yele la kɛnɛmɔ k’efula wonya wabatizamaso. (1 Timote 2:9) Wanɛ wenda kokaka mɛnya dilɛmiɛlɔ di’efula lo mpokamɛ dako dia batismu la yambalo tshɛ ndo lo mendaka woho wabatizama anto aha la fukutanya.​—1 Koreto 14:40.

Ɛtshɔkɔ wakondja wanɛ wabatizama

18, 19. Batismu mbelaka waɛsɛ ndo ɛtshɔkɔ akɔna?

¹⁸ Etena kayakimɔso le Nzambi ndo kabatizamaso, sho komaka ɔmɔtshi la lo nkumbo ka lânde. Ɔtshɔkɔ wa ntondo wakondjaso ele, Jehowa komaka Shɛso ndo Ɔngɛnyi aso. Takangana la Nzambi la ntondo ka batismu kaso; ndo oma lo batismu sho ndjoyaokanyaka nto la nde. (2 Koreto 5:19; Kolosai 1:20) Lo tshimbo y’olambo wa Kristo, sho sukanaka la Nzambi ndo nde sukanaka la so. (Jakoba 4:8) Ɔprɔfɛta Malaki nembetshiyaka woho wadja Jehowa yambalo yande ndo wahokamɛnde wanɛ wakamba ndo wɛmba lokombo lande, ndo nde fundaka nkombo yawɔ lo buku di’ehwelo. Nzambi mbutaka ate: “Vo wayuyala wami, mbata [Jehowa]. . . . Dimi layuwaumba uku atumbaka untu on’andi lûkambela ulimu.”​—Malaki 3:16-18.

¹⁹ Batismu tokimanyiyaka nto dia sho monga ɔmɔtshi la lo nkumbo ka l’andja w’otondo k’onto l’ɔnango. Etena kakambola ɔpɔstɔlɔ Petero ɛtshɔkɔ wakahombe kondja ambeki wa Yeso oma lo ndjahombia kawɔ, Yeso akalake ate: “Untu tshɛ lambutshika mvudu, kana anangu, kana akadiyendi, kana shi, kana nyangu, kana ana, kana kete, ne dia lukumbu lami, ayulungula diango lukama lukama; ayukita lumu la pundju.” (Mateu 19:29) Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ wa Yeso mbisha Petero okadimwelo ɔsɔ, Petero akayofundaka lo dikambo dia ‘nkumbo k’otondo k’onto l’ɔnango’ ka la “kete.” Petero ndamɛ akakondja ekimanyielo ndo ɛtshɔkɔ w’oma lo nkumbo kɛsɔ k’onto l’ɔnango kele la ngandji.​—1 Petero 2:17; 5:9.

20. Batismu mbishaka elongamelo kakɔna ka diambo?

²⁰ Lâdiko dia lâsɔ, Yeso akɛnya dia wanɛ woyela “[w]ayukita lumu la pundju.” Lo mɛtɛ, ndjakimɔ ndo batismu toshaka elongamelo ka “lumu la mete,” mbuta ate lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo waki Nzambi. (1 Timote 6:19) Shi ekɔ ɔlɔlɔ ndjalɔngɔsɔlɛ ndo nɔngɔsɔlɛ nkumbo kaso nshi yayaye y’ɔngɛnɔngɛnɔ efula? Elongamelo ka diambo kɛsɔ kayotokimanyiya dia sho ‘kɛndakɛnda lo lokombo la Jehowa Nzambi kaso pondjo pondjo.’​—Mika 4:5.

[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ koka nembetshiya?

• Ngande ndo lande na kahombaso mbetawɔ ngandji kaki Jehowa?

• Ehamelo akɔna wa lo nyuma wahomba salema la ntondo ka batismu?

• Lande na kahatohombe mbetawɔ dia wɔma w’ɔnɛ tayoyɔkɔ kana mɛmba ɛkɛndɛ toshimba dia sho batizama?

• Ɔtshɔkɔ akɔna wa lânde wakoka kondja ambeki waki Yeso Kristo wambobatizama?

[Osato wa lo lɛkɛ 24]

“Kakona kanshimba dimi batizama?”

[Esato wa lo lɛkɛ 27]

Batismu ekɔ dikambo ndo etena k’ɔngɛnɔngɛnɔ efula