Wôngelo waki Kristo, alembetshiyawɔ le yɛ?
‘Djembetelo yakɔna yayɛnya wôngelo ayɛ ndo y’ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ?’—MAT. 24:3.
1. Dimbola diakɔna di’ohomba efula diakoke apɔstɔlɔ Yeso?
AMBETA ɛnɔnyi suke la nunu pende wakonyiya apɔstɔlɔ anɛi waki Yeso dimbola dimɔtshi etena kakawasawolaka la Nkumɛwɔ lo okongo w’Ewele vɔ la nde ato. Vɔ wakawombola ɔnɛ: ‘Etena kakɔna kayoyala akambo asɔ? Djembetelo yakɔna yayɛnya wôngelo ayɛ ndo y’ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ?’ (Mat. 24:3) Lo dimbola sɔ, apɔstɔlɔ wakakambe la ditelo dihende di’ohomba efula, ‘wôngelo ayɛ’ ndo ‘ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ.’ Ditelo sɔ mendanaka la dui diakɔna?
2. Naa kitshimudi ya tshɛkɛta syn·teʹlei·a yokadimɔmi ɔnɛ “ekomelo” lo Bible k’Ɔtɛtɛla?
2 Nyɛsɔ tɔsɛdingole ntondo etelo ka hende. Grɛkɛ kakatɛkɛtamaka ntondo kekɔ la tɔtɛkɛta tohende (syn·teʹlei·a la te’los) tokadimɔmi ɔnɛ “ekomelo,” lo Bible k’Ɔtɛtɛla. Koko, lo ɔtɛkɛta wakafundama Bible ntondo tɔtɛkɛta tɔsɔ tekɔ la tokitshimudi totshikitanyi. Tshɛkɛta syn·teʹlei·a yokambi lawɔ lo Mateu 24:3 nembetshiyaka ekomelo ka etena kana etena k’ekomelo koko tshɛkɛta te’los nembetshiyaka ekomelo. Dia mɛnya otshikitanu wele lam’asa tɔtɛkɛta tɔsɔ, tɔshi ɛnyɛlɔ ka sawo dia lo sɛkɛ diashama lo Mbalasa ka Diolelo. Etenyi k’ekomelo ka sawo, ekɔ etenyi kele ɔtɛkɛtshi mbɔsaka minitɛ ngana tsho dia mbohola ampokami kɛnɛ kɔtɛkɛtshinde lo sawo ko oma lâsɔ nde mbaɛnya woho wendanawɔ l’awui akɔ. Koko ekomelo ka sawo ekɔ etena kamɔ ɔtɛkɛtshi oma lo lɔyɛnga. Lo yoho yakɔ yâmɛ mbele lo Bible tshɛkɛta syn·teʹlei·a nembetshiyaka etenyi k’etena katɔla otsha l’ekomelo ndo kadja ndo ekomelo katɔ.
3. Naa awui amɔtshi wasalema lo nshi ya wôngelo wa Kristo?
3 Ko kayotota dia pa·rou·siʹa tshɛkɛta yokadimɔmi ɔnɛ (“oyelo” lo Bible k’Ɔtɛtɛla) yakambola apɔstɔlɔ dikambo diayɔ na? Pa·rou·siʹaa kaki Kristo kana oyelo ande wakatatɛ etena kakahenyama Yeso oko Nkumekanga l’olongo lo 1914 ndo tɔ kâkatatetemala ndo tɔ kayokoma polo lo “fono ka wuki” etena kayondoya ndjolanya anto wa kɔlɔ. (Mat. 24:21) “Nshi y’ekumelu” ya dikongɛ di’akambo nɛ dia kɔlɔ yekɔ lo mbɔtɔ lo nshi ya wôngelo waki Yeso. Ndo awui wele oko, otshumanyelo wa ɛsɔnami ndo eolwelo kawɔ otsha lo lɔsɛnɔ la l’olongo wekɔ lo salema lo nshi ya wôngelo waki Yeso oko Nkumekanga. (2 Tim. 3:1; 1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15-17; 2 Tes. 2:1) Kokaka mbutama dia “ekomelo,” mbuta ate ekomelo ka etena, etena k’ekomelo kana ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo (syn·teʹlei·a) mbɔtɔnɛka la etena kakahombe Yeso mɛnama oko Nkumekanga (pa·rou·siʹa).
Etenyi k’otale k’etena
4. Lo yoho yakɔna yɔtɔnɛ wôngelo wa Yeso la awui wakasalemaka lo nshi ya Nɔa?
4 Dui di’ɔnɛ tshɛkɛta pa·rou·siʹa nembetshiyaka etenyi k’otale k’etena mbɔtɔnɛka la kɛnɛ kakate Yeso lo dikambo dia wôngelo ande. (Adia Mateu 24:37-39.) Tolembete dia Yeso kɔmbɛdika wôngelo ande la etena ka mondo efula kakalɔ Mvula k’elola lo nshi ya Nɔa. Koko, nde akɛdika wôngelo ande la etenyi k’otale k’etena kakakonya lo Mvula k’elola. Lo etena kɛsɔ mbakasɛlaka Nɔa wato wa luudu ndo mbakandasambishaka edja ndo lam’akayɔlɔka Mvula k’elola. Awui asɔ wakasalema ambeta ɛnɔnyi akumi. Lo yoho yakɔ yâmɛ, wôngelo wa Kristo mbidjaka ndo awui wayokonya lo fɔnu ka woke ndo tshondotondo ya fɔnu ka woke.—2 Tes. 1:6-9.
5. Ngande wɛnya ɛtɛkɛta wele lo Enyelo tshapita 6 dia wôngelo waki Yeso wekɔ lo salema lo etenyi k’otale k’etena?
5 Prɔfɛsiya nkina ya lo Bible mɛnyaka hwe dia wôngelo waki Kristo mendanaka la etenyi k’otale k’etena, koko aha tsho la oyelo ande dia ndjolanya anto wa kɔlɔ. Dibuku dia Enyelo mɛnyaka Yeso âhemi lâdiko dia falasa ka wɛma ndo wawosha dɛmbɔ dia koso. (Adia Enyelo 6:1-8.) L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbâhɛ dɛmbɔ dia koso oko Nkumekanga lo 1914, Yeso ɛ̂nyama oko onto ‘latalɛmbia ndo dia shidiya ɛlɛmbiɛlɔ kande.’ Oma lâsɔ, ɔkɔndɔ mɛnyaka ambahemi akina wayoyele wahemi lo falasa yele la alangi wotshikitanyi. Falasa shɔ nembetshiyaka lo yoho ya didjidji ata, ndjala ya kasha ndo hemɔ. Awui asɔ tshɛ wekɔ lo salema lo etenyi k’otale k’etena kelamɛ ɔnɛ “nshi y’ekumelu.” Sho mɛnaka ekotshamelo ka prɔfɛsiya kɛsɔ lo nshi yaso nyɛ.
6. Kakɔna katokimanyiya Enyelo tshapita 12 dia shihodia lo dikambo dia wôngelo wa Kristo?
6 Enyelo tshapita 12 totɛka awui akina wendana la woho wakashikikɛma Diolelo diaki Nzambi l’olongo. Lo tshapita shɔ, sho mbadiaka dia ta dimɔtshi diakasalema l’olongo. Mikayɛlɛ, mbuta ate Yeso Kristo, lo dihole diande dia l’olongo ndo andjelo ande wakalɔ la Diabolo la ɛdiɛngɛ ande. Etombelo waki la ta sɔ ko, Satana Diabolo la andjelo ande wakakashema la nkɛtɛ. Diakɔ diatotɛ ɔkɔndɔ ɔnɛ Diabolo ekɔ la kɛlɛ k’efula, nɛ dia “ndi mbeyaka ati: Etena kami kambusukana.” (Adia Enyelo 12:7-12.) Mbokɛmaka hwe lâsɔ dia, eshikimalelo ka Diolelo diaki Kristo l’olongo akayelana la etena kaya “fono” efula la nkɛtɛ ndo le anto wa lɔkɔ.
7. Osambu wa hende tɛkɛtaka dia dui diakɔna ndo dia diaaso diakɔna?
7 Ndo osambo wa hende tɛkɛtaka lo yoho ya prɔfɛsiya dia wahenyamelo wa Yeso oko Nkumekanga l’Okongo wa Siɔna wa l’olongo. (Adia Osambu 2:5-9; 110:1, 2.) Koko, osambo akɔ mɛnyaka nto dia ekɔ etena kɛmɔtshi kayowosha nkumi ya dikanga ya la nkɛtɛ ndo ambolami ayɔ diaaso dia vɔ ndjela ɛlɔmbwɛlɔ kaki Kristo. Vɔ keketshamaka dia monga “la ewu” ndo vɔ pombaka mbetawɔ dia ‘mingwama.’ Eelo, lo etena kɛsɔ wanɛ ‘wayaɛkɛ le Nzambi wayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ’ lo kambɛ Jehowa ndo Nkumekanga kande kakasɔnama. Ɔnkɔnɛ, nkumi ya dikanga ndo ambolami awɔ wayonga la diaaso dia sala etshikitanu wahombama lo etena ka wôngelo waki Yeso oko Nkumekanga.—Osam. 2:10-12.
Teye djembetelo
8, 9. Waa na wayoshihodia djembetelo ya wôngelo wa Kristo ndo kitshimudi yayɔ?
8 Etena kakawombola Afarisɛ etena kayoya Diolelo, Yeso akâkadimola dia diɔ hadiotoya la “tulimbitelu t’antu mbeya” lo ndjela kanyi yawɔ. (Luka 17:20, 21) Anto wele kema ambetawudi hawotoshihodia dui sɔ. Ekɔ mɛtɛ dia hawokoke shihodia dui sɔ. Vɔ kombetawɔ Yeso oko Nkumekanga kawɔ ka lo nshi yayaye. Lâsɔ, ngande wakawakoke mbetawɔ djembetelo ya wôngelo wa Kristo ndo shihodia kitshimudi yayɔ?
9 Yeso akate dia ambeki ande wayɛna djembetelo hwe oko wakokawɔ mɛna “dingadimu dia ndjadi lu leke lomotshi, l’ulungu ku dio menama lu leke lukina.” (Adia Luka 17:24-29.) Ekɔ dimɛna efula dia mɛna dia Mateu 24:23-27 mɛnyaka hwe dia Yeso akatɛkɛtaka dia djembetelo ya wôngelo wa Kristo.
Lɔlɔnga lɛna djembetelo
10, 11. a) Elembetshiyelo akɔna wakashama ntondo wendana la “lolonga” lɔtɛkɛtami lo Mateu 24:34? b) Aha la tâmu, waa na wakashihodia ambeki waki Yeso dia ndo vɔ lawɔ mbakenga “lolonga” lɔsɔ?
10 Lo ɛnɔnyi wakete, jurnalɛ nyɛ yakalembetshiya dia lo ntambe ka ntondo, “lolonga lone” lɔtɛkɛtami lo Mateu 24:34 lakalembetshiyaka “lɔlɔnga la lo nshi shɔ l’ase Juda waki komonga ambetawudi.”b Akɛnamaka di’olembetshiyelo ɔsɔ waki dimɛna, nɛ dia ahole akina tshɛ wakakambe Yeso la tshɛkɛta “lɔlɔnga” wekɔ la kitshimudi ya kɔlɔ, mbala efula nde akayelanyaka tshɛkɛta shɔ la otshindedi wa kɔlɔ, wele oko “kolo,” dia tɛkɛta dikambo dia lɔlɔnga lɔsɔ. (Mat. 12:39; 17:17; Mako 8:38) Omalɔkɔ, akokɛmaka dia lo ekotshamelo ka lo nshi yaso nyɛ, Yeso akatɛkɛtaka dia “lolonga” la kɔlɔ l’anto wele kema ambetawudi wayɛna tolembetelo ta ‘ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo’ (syn·teʹlei·a) ndo wayonga la lɔsɛnɔ lo ekomelo ka dikongɛ diakɔ (teʹlos).
11 Ekɔ mɛtɛ dia etena kakakambe Yeso la tshɛkɛta “lɔlɔnga” lo yoho ya kɔlɔ, nde akatɛkɛtaka la anto wa kɔlɔ wa lo nshi yande kana dikambo di’anto wa kɔlɔ wa lo nshi yande. Ko onde dikambo di’anto wa kɔlɔ wa lo nshi yande mbakandatɛkɛtaka lo Mateu 24:34? Tohɔ di’ambeki ande anɛi wakaye le nde “vame.” (Mat. 24:3) Lam’ele Yeso kokamba la etshindedi wa kɔlɔ etena kakandawatɛka dia “lolonga lone,” aha la tâmu apɔstɔlɔ wakashihodia dia vɔ ndo asekawɔ akina waki anto wa lo “lolonga” lɔsɔ lahateta “tshikima akambu aso tshe wambushidiyama.”
12. Kakɔna kɛnya avɛsa wosukanyi la divɛsa diatɛkɛta dia lɔlɔnga lo kɛnɛ kendana la wanɛ wakatɛkɛta Yeso dikambo diawɔ etena kakandakambe la tshɛkɛta “lɔlɔnga”?
12 Kakɔna katokonya dia sho mbuta ngasɔ? Kɛnɛ katokonya dia mbuta ngasɔ ele ɔsɛdingwelo wa la yambalo tshɛ w’avɛsa wosukanyi la divɛsa sɔ. Lo Mateu 24:32, 33, Yeso akate ate: “Nyose wetshelu uma l’utamba a fingu. Lam’atuyalaka tahi yawo woduwodu, ndu lam’atutumbaka songusongu, nyu nyatulimbitelaka nyati: Owo aya suki. Okone ndu nyu, lam’ayunyena akambu aso wambutshama, kanyeyi nyati: On’a untu aya kasuki, ka suku.” (Ɛdika Mako 13:28-30; Luka 21:30-32, sho mbɛnganyisha alɛta lo sawo nɛ di’otondo.) Oma lâsɔ, lo Mateu 24:34, sho mbadiaka ɔnɛ: “Mete kanyutelami nti: Antu wa lolonga lone hawushila, tshikima akambu aso tshe wambushidiyama.”
13, 14. Lande na kakokaso mbuta dia “lolonga” lakatɛkɛtaka Yeso lakahombe monga ambeki ande?
13 Yeso akate di’ambeki ande waki suke la kitama nyuma k’ekila, mbakahombe monga l’akoka wa mbuta awui amɔtshi etena kakawahombe mɛna “akambu ane tshe” wambokotshama. Lâsɔ, dikambo di’ambeki ande mbakatɛkɛtaka Yeso etena kakandakotsha kɛnɛ kadiaso lo divɛsa diayela ɔnɛ: “Antu wa lolonga lone hawushila, tshikima akambu aso tshe wambushidiyama.”
14 Otshikitanyi la anto waki komonga ambetawudi, ambeki waki Yeso wakahombe mɛna aha tsho djembetelo ya wôngelo ande koko ndo shihodia kitshimudi yayɔ. Vɔ wakahombe “mbeka” oma lo awui wa lo djembetelo yakɔ ko ‘shihodia’ kitshimudi ya mɛtɛ. Vɔ wakahombe shihodia dimɛna dimɛna dia nde “aya kasuki, aya ka suku.” Kânga mbele ekɔ mɛtɛ di’ase Juda waki komonga ambetawudi ndo Akristo w’akitami wa kɔlamelo wakɛnyi ekotshamelo ka yema tshitshɛ k’ɛtɛkɛta waki Yeso lo ntambe ka ntondo, paka ambeki ande w’akitami wa lo nshi shɔ mbakakoke kondja wetshelo oma lo awui asɔ, mbuta ate vɔ mbakakoke shihodia kitshimudi ya mɛtɛ ya kɛnɛ kakawɛnyi.
15. a) Waa na wakenga “lolonga” la nshi nyɛ lakatɛkɛta Yeso? b) Lande na kahatakoke kamba akumi dia mbeya ɛnɔnyi shikaa wele la “lolonga lone”? (Enda kiombo yele lo lɛkɛ 25.)
15 Anto wele kema la eokelo ka lo nyuma ɛlɔ kɛnɛ mɛnaka dia ndoko “tulimbitelu t’antu mbeya” tendana la djembetelo ya wôngelo wa Yeso. Vɔ mbutaka di’awui tshɛ wekɔ lo tatetemala oko wakiwɔ lo nshi yakete. (2 Pet. 3:4) Lo wedi okina, anango Kristo w’akitami wa kɔlamelo, mbuta ate olui wa Joani wa nshi nyɛ wambɛna djembetelo shɔ oko watɛnamaka dingadimu dia ndjadi ndo wamboshihodia kitshimudi yayɔ ya mɛtɛ. Oko olui, akitami asɔ mbakenga “lolonga” la nshi nyɛ l’anto wahateta “tshikima akambu aso tshe wambushidiyama.”c Dui sɔ mɛnyaka di’anango Kristo amɔtshi wayonga weke la lɔsɛnɔ la nkɛtɛ etena kayotatɛ fɔnu ka woke kakatama.
‘Nyotetemale sungukala’
16. Kakɔna kahomba sala ambeki waki Kristo tshɛ?
16 Aha mbeya tsho djembetelo mbele ohomba. Yeso akate ate: ‘Kɛnɛ kanyotɛmi kɛsɔ, anto tshɛ mbakitɛmi, nyotetemale sungukala.’ (Mako 13:37) Dui sɔ diekɔ ohomba efula le so sho tshɛ ɛlɔ kɛnɛ oyadi tekɔ l’atei w’akitami kana l’atei w’olui a woke. Ɛnɔnyi ndekana akumi divwa wambeta tatɛ etena kakahenyama Yeso oko Nkumekanga l’olongo lo 1914. Sho pombaka ndjalɔngɔsɔla ndo tetemala sungukala, kânga mbele ɔsɔ bu dui dia tshitshɛ. Shihodia dia Kristo ekɔ lo mbolɛ kakianɛ oko Nkumekanga lo yoho yahɛnama tokimanyiyaka dia sho sala dui sɔ. Diɔ tokimanyiyaka nto dia sho mbeya dia kema edja nde ayanga ndja dia ndjolanya atunyi ande ‘lo wonya wahatalongamɛ.’—Luka 12:40.
17. Eokelo kɛsɔ totshutshuyaka dia sho ndjaoka ngande, ndo kakɔna kahombaso ndjashikikɛ dia sala?
17 Woho wambotoshihodia kitshimudi ya wôngelo wa Kristo tokimanyiyaka dia sho ndeka mɛna ohomba wa sala akambo la shamanya. Sho mbeyaka dia Yeso amboshilaka mɛnama ndo ekɔ lo mbolɛ oko Nkumekanga lo yoho yahɛnama l’olongo tatɛ 1914. Kema edja, nde ayanga ndja dia ndjolanya anto wa kɔlɔ ndo mbela etshikitanu wa mamba lo andja ɔnɛ w’otondo. Ɔnkɔnɛ, sho pombaka ndjashikikɛ dia ndeka monga l’ohetoheto lo olimu wakatatshi Yeso ɔnɛ: “Lukumu l’ololo lone la diulelu layusambishama lu kete tshe, uku omenyi le wedja tshe. L’okongo diku, ekumelu [teʹlos] kayuya.”—Mat. 24:14.
[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]
a Dia mbeya awui efula, enda Étude perspicace des Écritures, vɔlimɛ 2, lɛkɛ 648-651, lo Falase.
b Enda Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 1, 1995, lɛkɛ 12-15, 19, 30, 31, lo Falase.
c Mɛnamaka dia lɔlɔnga lɔsɔ mbɔtɔnɛka la ekotshamelo ka ɛnɛlɔ ka ntondo kele lo dibuku dia Enyelo. (Eny. 1:10–3:22) Ɛnɛlɔ kɛsɔ mendanaka la lushi la Nkumadiɔndjɔ lakatatɛ oma lo 1914 layotetemala polo lo nyɔi ndo eolwelo ka okitami wa kɔlamelo wa komelo.—Enda La Révélation : le grand dénouement est proche ! lɛkɛ 24, odingɔ 4, lo Falase.
Ngande wayoyokadimola?
• Ngande weyaso dia wôngelo wa Yeso ekɔ etena k’otale?
• Waa na weya djembetelo ya wôngelo wa Yeso ndo washihodia kitshimudi yayɔ?
• Waa na wakenga lɔlɔnga la nshi nyɛ lɔtɛkɛtshiwɔ lo Mateu 24:34?
• Lande na kahatakoke kamba akumi dia mbeya ɛnɔnyi shikaa wele la “lolonga lone”?
[Kiombo ya lo lɛkɛ 25]
Onde sho kokaka kamba akumi dia mbeya ɛnɔnyi wa “lolonga lone”?
Tshɛkɛta “lɔlɔnga” nembetshiyaka mbala efula anto wa nɔnga yotshikitanyi wasɛna lo etena kɛmɔtshi ka lânde. Ɛnyɛlɔ, Etumbelu 1:6 totɛka ɔnɛ: “Josefu akavu leko, ndu anangu tshe, ndu wane tshe wa lu lolonga lawo.” Yɔsɛfu nde la anango waki l’ɛnɔnyi wotshikitanyi, koko wakahomana la dui diâmɛ ndo wakasɛnɛ lo etena kâmɛ. Lo “lolonga lawo” mbaki ndo anango Yɔsɛfu wakotɔ la ntondo kande, wele amɔtshi waki la lɔsɛnɔ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Yɔsɛfu. (Etat. 50:24) Akina wa lo “lolonga lawo,” oko Bɛndjamina wakotɔ l’ɔkɔngɔ wa Yɔsɛfu ndo ondo wakasɛnɛ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kande.
Ɔnkɔnɛ, lam’akambawɔ la tshɛkɛta “lɔlɔnga” dia tɛkɛta di’anto wasɛna lo etena kɛmɔtshi, ɛnɔnyi shikaa w’etena kɛsɔ hakoke shikikɛma onyake naka etena kakɔ kayonga la ekomelo kɛmɔtshi kana tɔ honga otale wamboleka. Oma lɔkɔ, lo kamba la tshɛkɛta “lolonga lone,” yele lo Mateu 24:34, Yeso kombaɛnya dui dimɔtshi dia mbakimanyiya dia vɔ shikikɛ etena kayokomɛ “nshi y’ekumelu.” Koko, Yeso akatɔtɔmiya dia vɔ hawoteya “lushi lako kana unya ako.”—2 Tim. 3:1; Mat. 24:36.
[Osato wa lo lɛkɛ 22, 23]
L’ɔkɔngɔ wa nde mbahenyama l’okudi oko Nkumekanga lo 1914, Yeso mɛnyama oko ‘onto latalɛmbia’
[Osato wa lo lɛkɛ 24]
“Lolonga lone hawushila, tshikima akambu aso tshe wambushidiyama”