BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w08 12/15 lk. 3-7
  • Bonde kahombaso nama olowanyi aso?

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Bonde kahombaso nama olowanyi aso?
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2008
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Elɛwɔ olowanyi?
  • 1. Olowanyi aso ndo dikambo diendana la lowandji laki Jehowa
  • 2. Nzambi tolomboshaka lo ndjela olowanyi aso
  • 3. Olowanyi ekɔ ohomba efula lo elongamelo kaso
  • Onde tayotetemala nama olowanyi aso?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2008
  • Lama olowanyi ayɛ!
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2019
  • Kɛndakɛnda lo mboka k’olowanyi
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2004
  • Tayɔkɛndakɛndaka lo olowanyi aso!
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2010
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2008
w08 12/15 lk. 3-7

Bonde kahombaso nama olowanyi aso?

“[Jehowa] li, unyindja uku . . . uluwanyi ami.”​—OSAM. 7:8.

1, 2. Awui akɔna wakoka mbidja olowanyi w’Okristo l’ohemba?

OHOKANYIYA akambo anɛ asato: Ɔna dikɛnda ekɔ lo sɔkama oma le asekande wa la kalasa. Vɔ wekɔ lo mbosola dia mbomadia, ondo lo nyanga woho wa nde tɛngana la wɔ kana ndɔ la wɔ. Onde nde ayokaloya kɔlɔ lo kɔlɔ kana ayoyakimɛ ndo ayomɔ oma lalewɔ? Omi ɔmɔtshi lele ndamɛ lo luudu ekɔ lo sala eyangelo lo Ɛtɛrnɛtɛ. La shashimoya, nde ambɛna kiombo mɔtshi yele la ɛtɛkɛta watɛtɛmɔla dihole dimɔtshi dia lo Ɛtɛrnɛtɛ diele l’awui wa mindo. Onde nde ayohembama dia ntshɔ otsha lo dihole sɔ kana nde ayoyashikikɛ dia diewɔ? Kadiyɛso kɛmɔtshi ekɔ lo sawola la akadiyɛso akina, ko vɔ wambotatɛ tɛnda kadiyɛwɔ kɛmɔtshi ka l’etshumanelo lo yoho ya kɔlɔ. Onde nde ayotetemala la sawo sɔ kana ayengesola sawo diawɔ l’awui akina?

2 Kânga mbele akambo asɔ tshikitana, vɔ fɔnaka lo dikambo ɔtɔi. Vɔ tshɛ mendanaka la welo wadja Okristo dia nama olowanyi ande. Onde wɛ mbidjaka yimba lo dikambo di’olowanyi ayɛ etena kalɔshanayɛ l’ekiyanu ayɛ, l’ehomba ayɛ ndo kayadjɛyɛ eyango lo lɔsɛnɔ? Anto efula ndjakiyanyaka lushi tshɛ dia ɛnamelo kawɔ, dia yônge yawɔ, dia kɛnɛ ka ndjasɛnya, dia lɔngɛnyi lawɔ ndo di’awui akina. Kema kɔlɔ dia sho ndjakiyanya l’akambo asɔ. Ko kakɔna kele ohomba efula le Jehowa etena kasɛdingolande etema aso? (Osam. 139:23, 24) Olowanyi aso mbele ohomba efula le nde.

3. Ɔsɔnwɛlɔ akɔna wa lânde watotshikɛ Jehowa dia sho sala, ndo kakɔna kayangaso sɛdingola lo sawo nɛ?

3 Jehowa Ombishi wa “mboya tshe k’ololo la k’uluwanyi” akasha ɔmɔmɔ la l’atei aso weshasha ɛmɔtshi. (Jak. 1:17) Diɛsɛ oma le nde mbeso la weshasha wele oko, demba, yimba, yônge ya yema dimɛna ndo akoka wotshikitanyi wele laso. (1 Kor. 4:7) Koko, Jehowa hatotshutshuya la wolo dia sho monga la olowanyi. Nde totshikaka dia shoamɛ nsɔna dia kana tayokoka monga la dionga sɔ. (Euh. 30:19) Mbokɛmaka lâsɔ dia ekɔ ohomba sho sɛdingola kɛnɛ kelɛwɔ olowanyi. Tayɔsɛdingola nto ɛkɔkɔ esato wɛnya dia dionga sɔ diekɔ ohomba efula.

Elɛwɔ olowanyi?

4. Elɛwɔ olowanyi, ndo wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛlɛmbɛ waki Jehowa wendana la elambo wa nyama?

4 Mɛnamaka dia anto efula haweye dimɛna elɛwɔ olowanyi. Ɛnyɛlɔ, etena kasɛma ase pɔlɔtikɛ ɔnɛ vɔ wekɔ la olowanyi, mɛnamaka mbala efula dia wekɔ lo tɛkɛta dikambo dia losembwe. Dionga sɔ diekɔ ohomba efula, koko aha diɔ nto mbalembetshiya olowanyi. Lo ndjela Bible, olowanyi nembetshiyaka monga la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ l’akambo tshɛ. Tɔtɛkɛta ta lo Hɛbɛru tɔtɔnganɛ la “olowanyi” ndja oma lo tɔtɛkɛta talembetshiya dimɛna, tshondo ndo aha l’ɛkɔmɔ. Bible kambaka la tɔtɛkɛta tɔsɔ lo kɛnɛ kendana l’elambo wakawalambolaka Jehowa. Dia Jehowa mbetawɔ nyama kakawolambolaka, tɔ kakahombe monga dimɛna kana otondo. (Adia Akambu w’asi Lewi 22:19, 20.) Jehowa akatonaka la wolo tshɛ wanɛ waki kondjelaka ɛlɔmbwɛlɔ kande lo nambola nyama yele la dikɔmɔ, la hemɔ, kana ya totshungu.​—Mal. 1:6-8.

5, 6. a) Bɛnyɛlɔ diakɔna diɛnya dia sho mbɔsaka kɛnɛ kele otondo la nɛmɔ mbala efula? b) Lo kɛnɛ kendana l’anto wele kema kokele, onde olowanyi nembetshiyaka monga kokele? Lembetshiya.

5 Kanyi ya nyanga ndo mbɔsa kɛnɛ kele otondo la nɛmɔ kema dui di’oyoyo. Ɛnyɛlɔ, ohɔsa dia onto ɔmɔtshi latayange abuku ambotana dibuku dimɔtshi dia dimɛna l’ɔkɔngɔ wa nde sala eyangelo wa wolo, koko nde amboyoshola dia akatshi efula wele ohomba lo dibuku sɔ bu. La kɛlɛ tshɛ nde mbeyaka dikasha lo madimadi. Kana tɔshi ɛnyɛlɔ ka womoto ɔmɔtshi lasomba abɔtɛ lo lobingu, woho akɔna wa abɔtɛ wayondosomba? Shi paka wanɛ wele etondo ndo wahatalana? Woho akɔ wâmɛ mbele Jehowa nyangaka anto wele la dionga sɔ lo tshɛ kadiɔ.​—2 Ek. 16:9.

6 Koko ondo sho mbeyaka ndjambola dia kana monga la olowanyi mpikaka dia monga kokele. L’ɔtɛ wa pɛkato ndo wa eongelo kele kema kokele kele laso, sho mbeyaka ndjoyaɔsa oko dibuku diele kema l’akatshi amɔtshi kana kibɔtɛ kambolana. Onde ngasɔ mbatoyoyaokaka tena dimɔtshi? Eya dia Jehowa hatɔlɔmbɛ dia sho monga kokele oko nde. Nde halongamɛ pondjo le so kɛnɛ kahatakoke sala.a (Osam. 103:14; Jak. 3:2) Koko, Jehowa nongamɛka dia sho nama olowanyi aso. Onde lâsɔ otshikitanu wekɔ lam’asa eongelo ka kokele la olowanyi? Eelo. Tɔshi ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi ekɔ lo nanga osekaseka ɔmɔtshi wayangande dia tshuka. Nde hatolongamɛ dia osekaseka akɔ monga kokele. Koko nde nongamɛka dia nde mbolanga l’otema ande tshɛ, mbuta ate nde hahombe nanga pami kekina. Woho akɔ wâmɛ mbele Jehowa ekɔ “[Nzambi k]a kandjema.” (Etum. 20:5) Nde halongamɛ dia sho monga kokele, koko nde nongamɛka dia sho mbôka ngandji l’etema aso tshɛ ndo mbɔtɛmɔla paka ndamɛ.

7, 8. a) Ɛnyɛlɔ kakɔna kakatotshikɛ Yeso lo dikambo di’olowanyi? b) Lo ndjela Afundelo, kakɔna kalembetshiya mɛtɛ olowanyi?

7 Vɔ mbeyaka tohola okadimwelo wakasha Yeso etena kakawawombola ɔlɛmbɛ woleki woke. (Adia Mako 12:28-30.) Yeso kombisha tsho okadimwelo, koko nde akasɛnɛ lo yoho yɔtɔnɛ l’okadimwelo akɔ. Nde akasha ɛnyɛlɔ koleki tshɛ lo kɛnɛ kendana la nanga Jehowa la yimba yande tshɛ, l’otema ande tshɛ ndo la wolo ande tshɛ. Nde akɛnya dia anto kokaka kɛnɛmɔla olowanyi aha paka l’ɛtɛkɛta eto, koko ndo l’etsha w’ɛlɔlɔ watshutshuyama oma l’ɛkɔkɔ w’ɛlɔlɔ. Woho walamaso olowanyi aso tɔlɔmbaka dia sho ndjela wanya waki Yeso.​—1 Pet. 2:21.

8 Kitshimudi y’olowanyi aso lo ndjela Afundelo yɔ nyɛ: Mamema Jehowa Nzambi, Shɛso lele l’olongo, lolango lande ndo sangwelo diande l’otema aso tshɛ. Nama olowanyi nembetshiyaka nyanga dia ngɛnyangɛnya Jehowa Nzambi l’akambo tshɛ wa lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi. Sho pombaka mbetsha la ntondo lo nsɛnɔ yaso kɛnɛ ketshande la ntondo. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛkɔkɔ esato wɛnya dia dikambo sɔ diekɔ ohomba efula.

1. Olowanyi aso ndo dikambo diendana la lowandji laki Jehowa

9. Ngande wendana olowanyi aso la dikambo diendana la lowandji la l’andja w’otondo?

9 Lowandji laki Jehowa halolemanɛ la olowanyi aso. Lowandji lande lekɔ lowandji la losembwe, la pondjo ndo la l’andja w’otondo. Lɔ layoyalaka ngasɔ oyadi kɛnɛ kakoka ditongami diande mbuta kana sala. Koko, lowandji laki Nzambi lakɔnywama efula l’olongo ndo la nkɛtɛ. Ɔnkɔnɛ, mbokɛmaka dia lowandji lande pombaka nyindjama, mbuta ate shikikɛma nɛ dia lɔ mbele lowandji lahombama, la losembwe ndo la ngandji le ditongami diande tshɛ diele la yimba. Oko weso Ɛmɛnyi wa Jehowa, sho nangaka dia kɛtshanya dikambo dia lowandji laki Nzambi la l’andja w’otondo la wanɛ tshɛ wayotohokamɛ. Ko ngande wakokaso mbeta lo wedi wa lowandji lɔsɔ? Ngande wɛnyaso dia tambɔsɔna Jehowa oko owandji aso? Ele lo nama olowanyi aso.

10. Emamatanya akɔna wakate Satana lo dikambo di’olowanyi w’anto ndo kakɔna kayoyosala la ntondo k’emamatanya ɛsɔ?

10 Tende woho wendana olowanyi aso la dikambo sɔ. Satana akasɛmɛ dia ndoko onto layosukɛ lowandji laki Nzambi, ndo ndoko onto layokambɛ Jehowa l’ɔtɛ wa ngandji kaha la lokaki kawokande. La ntondo ka olui a woke wa ditongami dia lonyuma, Diabolo akatɛ Jehowa ate: “Diuwu lu diuwu. Kene tshe keli la untu, ndi nkikimoka ne dia lumu landi.” (Jobo 2:4) Tolembete dia Satana kokomiya ɔsɛmɔ ande lo kɛnɛ kendana la Jɔbɔ laki onto ɔlɔlɔ, koko nde akasɛmɛ lo kɛnɛ kendana la anto tshɛ. Ɔnkɔnɛ Bible mbelɛka Satana ɔnɛ “osongwedi wa anyasu.” (Eny. 12:10) Nde sɛmɛka Jehowa dia Akristo tshɛ, kodja ndo wɛ, hawototshikala la kɔlamelo. Satana sɛmaka ɔnɛ wɛ ayɛkɔ Jehowa dia kokɛ lɔsɛnɔ layɛ. Ngande wayaokayɛ lo kɛnɛ kendana la emamatanya ɛsɔ watama lo dikambo diayɛ? Onde wɛ hatɔngɛnangɛna kondja diaaso dia wɛ mɛnya dia Satana ekɔ kanga kashi? Wɛ kokaka sala dikambo sɔ lo nama olowanyi ayɛ.

11, 12. a) Bɛnyɛlɔ diakɔna diɛnya woho wele tɛdikɔ tɔsaso lushi la lushi mendanaka la olowanyi aso? b) Lande na kele nama olowanyi ekɔ tshondo ya diɛsɛ?

11 Dikambo diendana la olowanyi aso mbetɛka lɔkɛwɔ laso la lushi la lushi dikambo di’ohomba efula. Ohonyomokanyiya akambo asato wakatatɛkɛtshi lo mbɔtwɛlɔ ka sawo nɛ. Kakɔna kakahombe anto asɔ asato sala dia vɔ nama olowanyi awɔ? Ɔna dikɛnda lele asekande wa la kalasa wekɔ lo mbôsola ekɔ l’ohemba wa kaloya kɔlɔ lo kɔlɔ, koko nde ambohɔ dako nɛ: “Anyasu wa ngandji, tanyuyasombweyaki; nyutshikeli kele ka Unyashungu dihuli. Ne dia wakafundi vati: Somboya keli dikambu diami. Dimi layulemanya la wo, mbata Khumadiondjo.” (Romo 12:19) Nde ambomɔ oma lalewɔ. Omi lasala eyangelo kokaka ntshɔ lo dihole dia l’Ɛtɛrnɛtɛ sɔ diele l’awui wa mindo, koko nde ambohɔ tɔndɔ diele l’ɛtɛkɛta waki Jɔbɔ ɛnɛ: “Dimi lakalakana l’ashu ami, diaha nkumbula usekaseka w’emuma pundju.” (Jobo 31:1) Woho akɔ wâmɛ mbele nde ambotona dia menda esato wa mindo, nɛ dia nde ekɔ lo mbaɔsa oko lɔlɛngɔ. Kadiyɛso k’Okristo kasawola l’akadiyɛso koka tetemala mpokamɛ woho watɛndawɔ Okristo okina, koko nde amboyakimɛ nɛ dia nde ambohɔ ɛtɛkɛta wayela ɛnɛ: “Untu l’untu l’atei asu angenyangenya unyandi lu akambu weli ololo, weya mbûdia.” (Romo 15:2) Lɔtɛndɔ latɛndawɔ Okristo okina bu dia mbaodia. Lɔ halotonga la shɛngiya y’ɔlɔlɔ le kadiyɛso katɛndawɔ, ndo Shɛso kele l’olongo hatɔngɛnangɛna dikambo sɔ. Ɔnkɔnɛ, nde amboyalama diaha tetemala la wɔ lo lɔtɛndɔ lɔsɔ ndo ambengesola sawo l’awui akina.

12 L’akambo asato asɔ tshɛ Okristo ekɔ lo sala ɔsɔnwɛlɔ ɔmɔtshi, wata ɔnɛ: ‘Jehowa kele Omboledi ami. Dimi layosalaka kɛnɛ kawɔngɛnyangɛnya lo dikambo nɛ.’ Onde wɛ mbɔsaka ɛsɔnwɛlɔ ndo tɛdikɔ tayɛ lo ndjela ekanelo kɛsɔ? Naka ngasɔ, kete wɛ kokaka mɛtɛ kitanyiya ɛtɛkɛta wasalanganya otema wofundami lo Tukedi 27:11 ɔnɛ: “On’ami, uyali kanga yimba, ongenyangenya utema ami. Ku dimi layeya nkaluya diui le one latomonyolaka.” Ekɔ mɛtɛ tshondo ya diɛsɛ le so dia sho ngɛnyangɛnya otema waki Nzambi! Shi ekɔ mɛtɛ dimɛna dia sho mbidja welo dia sho nama olowanyi aso?

2. Nzambi tolomboshaka lo ndjela olowanyi aso

13. Ngande wɛnya ɛtɛkɛta waki Jɔbɔ ndo waki Davidi dia Jehowa tolomboshaka lo ndjela olowanyi aso?

13 Olowanyi kana awui wosembwe tokimanyiyaka dia sho mbeta lo wedi wa lowandji la Jehowa, ndo oma l’olowanyi mbayotolombosha Nzambi. Jɔbɔ akeyaka dikambo sɔ dimɛna. (Adia Jobo 31:6.) Jɔbɔ akeyaka dia Nzambi mbɛdikaka anto tshɛ lo “kilo k’ololo,” mbuta ate lo kamba la ɛlɛmbɛ ande wa kokele wa losembwe dia menda kana tekɔ la olowanyi. Davidi akate woho akɔ wâmɛ ate: “[Jehowa] atalaka akambu w’antu. [Jehowa] li, unyindja uku ololo ami la uluwanyi ami. . . . Ne dia [Nzambi k]’ololo katushishimaka tukanyi [ta] l’etema w’antu.” (Osam. 7:8, 9) Sho mbeyaka dia Nzambi kokaka tɔsɛdingola lonto laso la l’etei dimɛna dimɛna, mbuta ate “tukanyi [ta] l’etema” aso wa didjidji. Lâsɔ sho pombaka mbohɔ kɛnɛ kayangande. Oko wakadite Davidi, Jehowa tolomboshaka lo ndjela olowanyi aso.

14. Lande na kahatahombe pondjo mbɔsa dia woho weso kema kokele toshimbaka dia sho nama olowanyi aso?

14 Tɔshi dia Jehowa Nzambi ekɔ lo sɛdingola etema wa miliyara y’anto ɛlɔ kɛnɛ. (1 Ek. 28:9) Onde nde tanaka mbala efula anto amɔtshi walama olowanyi w’Okristo? Paka lo tena dimɔtshi to! Koko, tatotake ɔnɛ woho weso kema kokele toshimbaka dia sho nama olowanyi aso. Tekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa ndjashikikɛ oko Davidi la Jɔbɔ ɔnɛ tayolama olowanyi aso le Jehowa kânga mbeso kema kokele. Tohɔ dia monga kokele halembetshiya ɔnɛ weho akɔ tshɛ tayolama olowanyi aso. Paka anto asato ato wa kokele mbakasɛnɛ lanɛ la nkɛtɛ, koko ahende l’atei awɔ, mbuta ate Adama la Eva konama olowanyi awɔ. Koko miliyɔ y’anto wele kema kokele wakatondoya dia monga la olowanyi. Sho lawɔ kokaka sala dikambo sɔ.

3. Olowanyi ekɔ ohomba efula lo elongamelo kaso

15. Ngande wakɛnya Davidi dia olowanyi ekɔ ohomba lo kɛnɛ kendana la elongamelo kaso ka lo nshi yayaye?

15 Lam’ele Jehowa tolomboshaka lo ndjela olowanyi aso, mbokɛmaka dia olowanyi ekɔ ohomba l’elongamelo kaso kendana la nshi yayaye. Davidi akeyaka dikambo sɔ dimɛna. (Adia Osambu 41:12.) Nde akɔsaka elongamelo kaki lande ka mbidjama pondjo pondjo yimba oma le Nzambi la nɛmɔ. L’ɛnyɛlɔ ka Akristo wa mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ, Davidi akalongamɛka dia nsɛna pondjo pondjo ndo tetemala ndjasukanya la Jehowa Nzambi. Davidi akeyaka dia nde akahombe nama olowanyi ande dia nde mɛna ekotshamelo ka elongamelo kande. Woho akɔ wâmɛ mbele, Jehowa tosukɛka, tetshaka, tɔlɔmbɔlaka ndo tɔtshɔkɔlaka etena kalamaso olowanyi aso.

16, 17. a) Lande na kambotoyashikikɛ dia namaka olowanyi aso nshi tshɛ? b) Ambola akɔna wayotɔsɛdingola lo sawo diayela?

16 Elongamelo kekɔ ohomba lo ɔngɛnɔngɛnɔ aso wa kakianɛ. Tɔ mbeyaka tosha ɔngɛnɔngɛnɔ weso lawɔ ohomba dia ndɔshana l’ekakatanu. Elongamelo kokaka nto kokɛ ekanelo kaso ka yimba. Tohɔ dia Bible mbɛdikaka elongamelo la lofulɛ. (1 Tes. 5:8) Oko wakokɛ lofulɛ la dɔnga ɔtɛ w’ɔsɔlayi etena kende lo ta, mbele elongamelo kokɛka timba taso oma lo tokanyi ta kɔlɔ takeketsha Satana lo andja w’omusu ɔnɛ. Ndoko oyango wele la lɔsɛnɔ laso, naka sho bu l’elongamelo. Sho pombaka ndjasɛdingola la losembwe tshɛ, ndo menda la yambalo tshɛ eongelo k’olowanyi aso ndo elongamelo kokakatanyi la wɔ. Tatohɛke dia etena kalamaso olowanyi aso, sho sukɛka lowandji laki Jehowa ndo kokɛka elongamelo kaso ka dimɛna efula kendana la nshi yayaye. Nyɛsɔ tolamake nshi tshɛ olowanyi aso!

17 Lam’ele olowanyi ekɔ ohomba efula, sho pombaka nto sɛdingola ambola akina wendana la olowanyi. Ngande wakokaso monga la olowanyi? Ngande wakokaso nama olowanyi? Ndo kakɔna kakoka salema naka onto amboshisha olowanyi l’etena kɛmɔtshi? Sawo diayela diayokadimola lo ambola asɔ.

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]

a Yeso akate ate: “Laasɔ nyoyaale kokele, ɔnkɔɔnɛ wele Shɛnyu ka l’olongo kokele.” (Mat. 5:48, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Mbokɛmaka dia nde akeyaka ɔnɛ kânga anto wele kema kokele kokaka monga kokele lo yɛdikɔ mɔtshi. Sho kokaka kotsha didjango diatɔlɔmba dia mboka anto akina ngandji ndo lo sala ngasɔ sho ngɛnyangɛnyaka Nzambi. Koko, Jehowa ekɔ kokele lo yoho yoleki tshɛ. Etena kakambawɔ la tshɛkɛta “olowanyi” lo kɛnɛ kendana la nde, yɔ nembetshiyaka nto eongelo ka kokele.​—Osam. 18:30.

Ngande wayoyokadimola?

• Elɛwɔ olowanyi?

• Ngande wendana olowanyi la dikambo diendana la lowandji la l’andja w’otondo?

• Ngande watokimanyiya olowanyi dia monga la elongamelo?

[Esato wa lo lɛkɛ 5]

Lɔsɛnɔ la lushi la lushi lekɔ l’ekakatanu wadja olowanyi aso l’ohemba

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto