Tɔkɛndɛkɛndɛ la nyuma ndo tɔsɛnɛ lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kaso
‘Nyotetemale nkɛndakɛnda la nyuma mbahanyɔkɔ lo nsaki ya demba.’—NGAL. 5:16.
1. Batismu yakɔna yakalongola anto lo lushi la Pɛntɛkɔsta?
AMBEKI waki Yeso wakatɛkɛta ɛtɛkɛta wotshikitanyi lushi la Pɛntɛkɔsta 33 T.D. nɛ dia vɔ wakabatizama la nyuma k’ekila. Vɔ wakɛnya dia vɔ wakalongola woshasha wa lo dihindo wa nyuma. (1 Kor. 12:4-10) Woshasha ɔsɔ ndo sawo diakasha ɔpɔstɔlɔ Petero diaki la shɛngiya yakɔna? Anto efula “wakanyangi wulu l’etema awo.” Etena kakâkeketsha Petero, vɔ wakayatshumoya ndo wakabatizama. Ɔkɔndɔ mbutaka ɔnɛ: “Wane waketawo diui diandi, wakabatizama. Lushi lako, antu uku nunu satu wakasanganyema kame la wo.” (Etsha 2:22, 36-41) Oko wakawadjangɛ Yeso, vɔ wakahombe batizama l’ashi lo lokombo la Papa, ndo l’Ɔna ndo la nyuma k’ekila.—Mat. 28:19.
2, 3. a) Lembetshiya otshikitanu wele lam’asa batizama la nyuma k’ekila ndo batizama lo lokombo la nyuma k’ekila. b) Lande na kalɔmbama Akristo wa mɛtɛ tshɛ dia batizama l’ashi ɛlɔ kɛnɛ?
2 Ko, onde otshikitanu ɔmɔtshi wekɔ lam’asa batizama la nyuma k’ekila ndo batizama lo lokombo la nyuma k’ekila? Eelo. Wanɛ wambobatizama la nyuma k’ekila ekɔ wanɛ wotɔ nto oko ana wa Nzambi wa lo nyuma. (Joa. 3:3) Vɔ kitamaka nyuma dia tônga nkumi ya dikanga kâmɛ la Kristo ndo ɛlɔmbɛdi wahɔnyi lo Diolelo dia l’olongo diaki Nzambi, ndo vɔ kengaka demba dia lo nyuma diaki Kristo. (1 Kor. 12:13; Ngal. 3:27; Eny. 20:6) Ɔnkɔnɛ, etena kakasɔnɛ Jehowa anto lo lushi la Pɛntɛkɔsta ndo l’ɔkɔngɔ dia vɔ tônga ekitɔ kâmɛ la Kristo, nde akasale dia vɔ batizama la nyuma k’ekila. (Romo 8:15-17) Ko kayotota dikambo dia batismu ka l’ashi lo lokombo la nyuma k’ekila kalongola ekambi waki Jehowa wa nshi nyɛ lo nsanganya ya weke?
3 Batismu ka l’ashi ekɔ nna diatakola Akristo wa mɛtɛ oko djembetelo ya ndjakimɔ kawɔ ka la tshondo le Jehowa Nzambi. Ndo wanɛ wakalongola leeta l’otsha l’olongo mbasala dikambo sɔ. Koko batismu ka l’ashi kekɔ nna di’ohomba efula nto diatakola miliyɔ y’apami la wamato wa nshi nyɛ wele l’elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ. Oyadi woho akɔna w’elongamelo kele l’onto, batizama l’ashi lo lokombo la Papa ndo l’Ɔna ndo la nyuma k’ekila ekɔ nna di’ohomba efula diahombande ntakula dia mbetawɔma le Nzambi. Akristo tshɛ walongola batismu kɛsɔ nɔmbamaka dia ‘ntetemala nkɛndakɛnda la nyuma.’ (Adia Ngalatiya 5:16.) Onde wɛ ekɔ lo nkɛndakɛnda la nyuma ndo ekɔ lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kayɛ?
Kɛnɛ kalembetshiya ‘nkɛndakɛnda la nyuma’
4. Kakɔna kalembetshiya ‘nkɛndakɛnda la nyuma’?
4 ‘Nkɛndakɛnda la nyuma’ kɛdikɛdi mbetawɔ shɛngiya yele la nyuma k’ekila le so. L’ɛtɛkɛta ekina, kɛsɔ nembetshiyaka mbetawɔ dia nyuma k’ekila tɔlɔmbɔla lo elimu aso wa lushi la lushi. Ngalatiya tshapita 5 mɛnyaka otshikitanu wele lam’asa monga lo shɛngiya ya nyuma k’ekila ndo monga lo shɛngiya ya nsaki ya demba.—Adia Ngalatiya 5:17, 18.
5. Monga lo shɛngiya ya nyuma k’ekila tɔlɔmbaka dia sho ndjalama oma l’etsha akɔna?
5 Naka tekɔ lo shɛngiya ya nyuma k’ekila, kete tayoyalama oma l’etsha wa demba. L’atei w’etsha ɛsɔ mbele ndo “munanyi, akambu wa sonyi, saki y’akambu wa kolo, otemwelo wa dikishi, doka, lutunu, utshanu, kandjema, kele, diatanelu, lundju, tamu, okomiya, edjwelu ka wanu, engenongeno wa kolo.” (Ngal. 5:19-21) L’ɛtɛkɛta ekina, sho pombaka “[ndjaka] etsha wa dimba la wulu wa nyuma.” (Romo 8:5, 13) Dui sɔ diayotokimanyiya dia sho mbidja yimba l’akambo wa lo nyuma ndo nɔmbwama oma le tɔ, lo dihole dia sho mbetawɔ dia nsaki ya demba tɔlɔmbɔla.
6. Sha ɛnyɛlɔ kɛnya kɛnɛ kalɔmbama dia nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma.
6 Naka nyuma k’ekila monga la shɛngiya le so, kete tayɔkɛnɛmɔla waonga waki Nzambi wakenga “[o]lua wa nyuma.” (Ngal. 5:22, 23) Koko, mbokɛmaka dia sho pombaka mbidja welo dia nsala dui sɔ. Tɔshi ɛnyɛlɔ k’okambi wa dikambɔ. Naka yanyi hayowale ndo mvula halwɛ, kete nde hatona ndoko ɛngɔ. Sho kokaka mbɛdika nyuma k’ekila la yanyi. Dia sho nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma, sho pombaka monga la nyuma k’ekila. Naka okambi wa dikambɔ hakambi olimu l’etete, onde nde kokaka muna ɛngɔ kɛmɔtshi? (Tuk. 10:4) Dia sho nkɛnɛmɔla waonga wa l’olowa wa nyuma k’ekila efula ndo lo yoho ya dimɛna, sho pombaka nkamba nkɛtɛ yele otema aso wa didjidji. Ɔnkɔnɛ, yambola wate: ‘Onde lekɔ lo mbisha nyuma k’ekila diaaso dia tɔ ntɔsha olowa atɔ le mi lo mbetawɔ dia nkamba kâmɛ la tɔ?’
7. Ngande watokimanyiya wekelo ndo okanelo wa yimba dia nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma k’ekila?
7 Dia akambi wa dikambɔ ngɔnya diangɔ dia dinela efula, vɔ pombaka ditɛka ashi. Dia nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma, tekɔ l’ohomba w’ashi w’akambo wa mɛtɛ watanaso lo Bible ndo lo etshumanelo k’Akristo ka nshi nyɛ. (Is. 55:1) Ondo wɛ ambotɛka anto amɔtshi dia Afundelo w’Ekila wakafundama lo wolo wa nyuma k’ekila. (2 Tim. 3:16) Ndo nto, olui w’ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ wekɔ lo tokimanyiya dia sho ndeka nshihodia ele ashi wa pudipudi w’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible. (Mat. 24:45-47) Dui sɔ mbokɛmaka hwe. Dia nyuma k’ekila monga la shɛngiya le so, sho pombaka mbadiaka ndo kanaka yimba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Naka wɛ ekɔ lo nsala dikambo sɔ, kete wɛ ekɔ lo mbokoya bɛnyɛlɔ di’amɛna di’aprɔfɛta ‘wakokaka ambola l’etete ndo wakayangiayangiaka la yambalo tshɛ’ awui wakawawatɛ. Dui dia diambo ko, kânga andjelo ndjashaka efula l’akambo wa mɛtɛ wa lo nyuma wendana la Kanula yakalakema ndo la etshumanelo k’Akristo w’akitami.—Adia 1 Petero 1:10-12.
Ngande watɔsɛngiya nyuma?
8. Lande na kele ekɔ ohomba sho nɔmba Jehowa nyuma kande?
8 Aha paka wekelo w’Afundelo la okanelo wa yimba oto mbalɔmbama dia nkɛnɛmɔla olowa wa nyuma. Sho pombaka ntetemala nɔmba Jehowa ekimanyielo ndo ɛlɔmbwɛlɔ kande. Nde kokaka “ntsha akambu wuleki akambu tshe walombasu kana wakanasu.” (Ef. 3:20; Luka 11:13) Ko, ngande wayoyokadimola naka onto ɔmɔtshi ambokombola ɔnɛ: “Lande na kahombami ntetemala nɔmba Nzambi naka nde mbeyaka ‘akambo tshɛ wahombami la ntondo ka dimi mbɔlɔmba’?” (Mat. 6:8) Ɔkɔkɔ wa ntondo ele etena kalɔmbaso Jehowa nyuma k’ekila, sho mɛnyaka dia sho ndjaɛkɛka le nde. Ɛnyɛlɔ, naka onto ɔmɔtshi ambotɔlɔmba ekimanyielo, ondo sho tayokoka nsala kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa nsala dia mbokimanyiya nɛ dia nde akatɔlɔmbi ekimanyielo l’ɔtɛ wayaɛkɛnde le so. (Ɛdika la Tukedi 3:27.) Woho akɔ wâmɛ mbele, Jehowa ngɛnangɛnaka etena kawɔlɔmbaso nyuma kande ndo nde ayotoshatɔ.—Tuk. 15:8.
9. Ngande wakoka wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya tokimanyiya dia nyuma kaki Nzambi monga la shɛngiya le so?
9 Yoho ya hende yakokaso monga lo shɛngiya ya nyuma kaki Nzambi ele wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya ya l’etshumanelo ndo nsanganya ya weke. Nsala la wolo dia mbɔtɔka lo nsanganya ndo mbidjaka yimba lɔkɔ ekɔ ohomba efula. Nsala ngasɔ ayotokimanyiya dia sho nshihodia ‘akambo woshami etale waki Nzambi.’ (1 Kor. 2:10) Sho kondjaka wahɔ nto lo mbishaka kɔmatɛrɛ mbala la mbala. Ohokanyiya yema dikambo dia nsanganya yakayɔtɔ l’edja ka mingu nyɛi yetshi. Mbala ngana yakayemɛ lonya dia mbisha okadimwelo, mbuta ate dia nsala wotelo wa lo sɛkɛ wa mbetawɔ kayɛ? Onde ekɔ akambo amɔtshi wahombayɛ ndowanya lo kɛnɛ kendana la dikambo sɔ? Naka ngasɔ mbediɔ, kete shikikɛ kɛnɛ kahombayɛ nsala lo mingu y’otsha la ntondo. Jehowa ayɛna nsaki kele la yɛ ka nkadimola lo nsanganya ndo nde ayokosha nyuma kande k’ekila kayokokimanyiya dia wɛ nyomoleka nkondja wahɔ lo nsanganya.
10. Nkɛndakɛnda la nyuma kɛdikɛdi mbisha anto akina leeta lakɔna?
10 Nkɛndakɛnda la nyuma kɛdikɛdi mbetawɔ leeta lele lo Enyelo 22:17 lata ɔnɛ: “Nyuma la utshukami wambuta vati: Yaka! One luka ati ati: Yaka! One leli la pusa ayi! One lalanga ose ashi a lumu wososa.” Lo tshimbo y’olui w’otshukami w’akitami, nyuma ekɔ lo mbisha anto leeta dia vɔ ndjɔnɔ ashi wa lɔsɛnɔ. Naka wɛ aketawɔ leeta lata ɔnɛ: “Yaka!,” onde wɛ amboyashikikɛ dia mbuta ɔnɛ: “Yaka!”? Ande diɛsɛ diele la so dia mbisha lonya l’olimu washimbɛ nsɛnɔ ɔsɔ lee!
11, 12. Ngande walɔmbɔla nyuma k’ekila olimu w’esambishelo?
11 Olimu w’ohomba ɔsɔ wekɔ lo nkambema ɛlɔ kɛnɛ lo ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila. Bible totɛka dia nyuma k’ekila kakakimanyiya waa misiɔnɛrɛ wa lo ntambe ka ntondo dia vɔ ntshɔ tosambisha lo bɛtshi dia nkɛtɛ di’eyoyo. Nyuma k’ekila ‘kakashimbe Paulo l’asekande dia ntɛkɛta dui lo nkɛtɛ ya Asiya’ ndo la Bituniya. Hateye dimɛna woho wakâshimbe nyuma dia vɔ ntshɔ l’ahole asɔ, koko mbokɛmaka hwe dia Paulo akalɔmbwama oma le nyuma dia nde ntshɔ otsha lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka woke ka Erɔpɛ. Nde akɛnyi lo ɛnɛlɔ pami kɛmɔtshi k’ose Makɛdɔniya awɔsɛngasɛnga dia nde mbokimanyiya.—Etsha 16:6-10.
12 Woho akɔ wâmɛ mbele, nyuma kaki Jehowa kekɔ lo nɔmbɔla olimu w’esambishelo wakambema l’andja w’otondo ɛlɔ kɛnɛ. Jehowa hayokamba la waɛnɛlɔ wa lo dihindo, koko nde ekɔ lo nkamba la nyuma k’ekila dia nɔmbɔla akitami. Ndo nyuma tshutshuyaka anangɛso l’akadiyɛso dia nsala kɛnɛ tshɛ kakokawɔ nsala dia nsambisha ndo mbetsha anto. Ondo wɛ lawɔ ekɔ lo nkamba olimu w’ohomba ɔsɔ. Shi wɛ kokaka mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ lo nkamba olimu w’ohomba ɔsɔ?
13. Ngande wakokaso nɔmbwama la nyuma k’ekila? Sha ɛnyɛlɔ.
13 Sho kokaka mbetawɔ dia nyuma k’ekila tɔlɔmbɔla lo nkamba la wetshelo washawɔ ekambi waki Nzambi. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka osekaseka w’ose Japon welɛwɔ Mihoko. Kam’akandasɔnama oko ombatshi mboka, nde akɔsaka dia nde kema l’akoka wa nsala waendelo w’eyoyo l’ɔtɛ wakandafɔnyaka dia nde kema l’akoka wa nomialomia nsaki k’ompokami ande. Oya l’etena kɛsɔ, asawo wendana la woho wa nsala waendelo w’eyoyo wa lo tshena pe wakatombaka lo Olimu aso wa Diolelo. Oma lâsɔ, wakatondja biukubuku yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Une vie pleinement satisfaisante : Comment ? Biukubuku shɔ yaki ohomba efula l’olimu w’esambishelo le ase Japon. Mihoko akakambe l’alako wɛnya woho wa nkamba la biukubuku shɔ, djekoleko lo kɛnɛ kendana la osalelo wa waendelo w’eyoyo wa lo tshena pe. Kombeta edja, nde akatatɛ mbeka Bible kâmɛ l’anto wakatonaka mbolongola ntondo. Nde ekɔ lo mbuta ate: “Lakakondja ambeki efula polo ndo ambeki 12 ndo lakahombe mbutɛ amɔtshi dia vɔ tokokonga yema dia dimi tokoshidiya l’akina!” Lo mɛtɛ, naka sho nkɛndakɛnda la nyuma ndo mbetawɔ ɛlɔmbwɛlɔ kasha Jehowa ekambi ande, kete tayokondja ɛtshɔkɔ efula.
Toyaɛkɛ le nyuma kaki Nzambi
14, 15. a) Ngande wakoka anto wele kema kokele nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kawɔ? b) Ngande wakokaso nkondja angɛnyi w’eshika?
14 Oko weso ekambi wambolowɔma, tekɔ la olimu wa nkamba. (Romo 10:14) Mbeyaka monga ko tekɔ lo ndjaɔsa dia sho bu l’akoka wa mɛmba ɔkɛndɛ ɔsɔ dimɛna. Koko, Nzambi mbatosha akoka woho washande ndo akitami. (Adia 2 Koreto 3:5.) Sho kokaka nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kaso lo mbidja welo wa l’otema ɔtɔi ndo lo ndjaɛkɛ le nyuma kaki Nzambi.
15 Ekɔ mɛtɛ dia kema dui dia wɔdu le so sho anto wele kema kokele dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kaso le Jehowa Nzambi kaso ka kokele. Okakatanu wa ntondo ele, anto wakayokanaka la wɔ ntondo mbeyaka kokiya wɔma l’ɔtɛ wa yoho yayɛ ya lɔsɛnɔ y’oyoyo ndo ‘ntɛkɛta kɔlɔ lo dikambo diayɛ.’ (1 Pet. 4:4) Koko, tohɛke dia wɛ amboshila monga l’angɛnyi w’eyoyo wele wanɛ woleki ohomba l’atei awɔ ele, Jehowa la Yeso Kristo. (Adia Jakoba 2:21-23.) Ndo nto, ekɔ ohomba mbeya nkombo y’anangɛso l’akadiyɛso wa l’etshumanelo kaso wele etenyi kɛmɔtshi ka ‘nkumbo kaso k’anto l’ɔnango’ ka l’andja w’otondo. (1 Pet. 2:17; Tuk. 17:17) Lo tshimbo ya nyuma kande, Jehowa ayotokimanyia dia sho monga l’angɛnyi wayotetemala monga la shɛngiya ya dimɛna le so.
16. L’ɛnyɛlɔ ka Paulo, lande na kakokaso ‘ngɛnangɛna lo wɛɔdu’?
16 Oyadi kânga tekɔ l’angɛnyi watokimanyiya l’etshumanelo kaso, sho mbeyaka ntetemala monga l’okakatanu dia ntondoya ekakatanu wa lushi la lushi. Lo tena dimɔtshi, akambo wayohomana la so mbeyaka tɔkɔmɔla. L’etena kɛsɔ mbahombaso ndeka nɔmba Jehowa nyuma k’ekila. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Lam’emi wodu kemi la wulu.” (Adia 2 Koreto 4:7-10; 12:10.) Paulo akeyaka dia nyuma kaki Nzambi kokaka tokimanyiya dia ntondoya wɛɔdu aso, oyadi woho akɔna wewɔ. Ɔnkɔnɛ, wolo wa Nzambi wakamba olimu kokaka tokimanyiya etena tshɛ kakɔmɔso ndo keso l’ohomba w’ekimanyielo. Paulo akafunde ate: “Dimi latongenangenaka lu wodu.” L’etena kakinde wɔdu mbakandɛnyi woho wakamba nyuma k’ekila olimu le nde. Ndo sho mbakoka ndjaoka ngasɔ!—Romo 15:13.
17. Ngande wakoka nyuma k’ekila tokimanyiya dia sho nkoma lɛnɛ atatatshu?
17 Tekɔ l’ohomba wa nyuma kaki Nzambi dia sho nsɛna lɔsɛnɔ l’anto wamboyakimɔ le nde. Tɔshi dia tekɔ lo nkamba lo masuwa ɔmɔtshi. Oyango aso ele wa nkambɛ Jehowa pondjo pondjo. Nyuma k’ekila kekɔ oko lɔpɛpɛ lele la so ohomba dia masuwa watatatshu tokonya otsha lɛnɛ atatatshu la demba dia wolo. Hatohombe mbetawɔ nsotshasotshama la yimba y’andja waki Satana. (1 Kor. 2:12) Sho pombaka mbeya lɔpɛpɛ la dimɛna lahomba nkɛndjakɛndja masuwa aso. Lɔpɛpɛ lɔsɔ ele nyuma k’ekila. Lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo y’okongamelo ande walɔmbwama la nyuma, nyuma k’ekila kayotokonya otsha lɛnɛ atatatshu.
18. Kakɔna kamboyoyashikikɛ dia nsala oma ko kakianɛ, ndo lande na?
18 Naka wɛ ekɔ lo mbeka la Ɛmɛnyi wa Jehowa, ekɔ la diɔtɔnganelo dia lo nyuma kâmɛ la wɔ ko wɛ atayakimɔ ndo atabatizama, kete yambola ɔnɛ: ‘Lande na kengengami?’ Naka wɛ amboshihodia ɔkɛndɛ wele la nyuma k’ekila l’okotshamelo wa lolango la Nzambi ɛlɔ kɛnɛ ndo woho wakambatɔ olimu, kete sala kɛnɛ kakawaketsha dia tɔ mbele dimɛna. Jehowa ayokɔtshɔkɔla efula. Nde ayokosha woshasha wa nyuma kande k’ekila. Naka aya ɛnɔnyi efula wamboyobatizama, kete wɛ mɛtɛ amboshihodia dia nyuma k’ekila kekɔ la shɛngiya le so. Wɛ ambɛna ndo ambeya woho wakoka Nzambi tokeketsha la nyuma kande. Eelo, nde koka ntetemala tokeketsha la nyuma kande pondjo pondjo. Ɔnkɔnɛ, toyashikikɛ dia ntetemala nkɛndakɛnda la nyuma k’ekila.
Onde wɛ âkohɔ?
• Kakɔna kalembetshiya ‘nkɛndakɛnda la nyuma’?
• Kakɔna kakoka tokimanyiya dia ‘ntetemala nkɛndakɛnda la nyuma’?
• Ngande wakokaso nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kaso?
[Osato wa lo lɛkɛ 15]
Nkamba nkɛtɛ yele otema aso wa didjidji nɔmbaka dia mbidja welo
[Esato wa lo lɛkɛ 16, 17]
Onde nyuma kaki Nzambi kekɔ la shɛngiya le yɛ?