Nkumbo y’akristo le, ‘nyɔsɛnake’

“Tosene, tuyali ki.”—1 TES. 5:6.

1, 2. Kakɔna kalɔmbama dia nkumbo y’Akristo sɛnaka lo nyuma?

ETENA kakandatɛkɛtaka dia “lushi la wuki ndu la woma” la Jehowa, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafundɛ Akristo wa la Tɛsalɔnika ate: “Keli nyu, anyasu, nyaha lu udjima, okone lushi lako halunyutana uku uvi. Ne dia nyu tshe nyeko ana wa usasi, la wa yanyi. Shu taha wa utshu, kuyanga wa udjima.” Paulo akakotsha ate: “Okone tatulalaki djo uku akina, keli tosene, tuyali ki.”—Joe. 2:31; 1 Tes. 5:4-6.

² Dako diakasha Paulo ase Tɛsalɔnika ndekaka mendana l’Akristo wasɛna lo “etena k’ekumelu” kɛnɛ. (Dan. 12:4) Oko wambosukana ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo dia kɔlɔ, Satana amboyashikikɛ dia mbekola atɛmɔdi wa mɛtɛ waki Nzambi efula diaha vɔ ntetemala mbokambɛ. Ɔnkɔnɛ, dia sho sɛnaka lo nyuma, ayonga dui dia lomba dia sho nama l’etema aso dako diakasha Paulo ase Tɛsalɔnika. Dia nkumbo y’Akristo sɛnaka lo nyuma, ekɔ ohomba di’ose nkumbo tshɛ nkotsha ɔkɛndɛ ande wakawosha Jehowa. Ɔkɛndɛ akɔna wele la waomi, wadi ndo ana wakoka mbakimanyiya dia vɔ ‘sɛnaka’ lo nyuma?

Waomi le, nyokoya “ulami w’ololo w’ekoko”

3. Lo ndjela 1 Timote 5:8, awui akɔna wahomba omi nsala dia nde nkotsha ɔkɛndɛ ande w’ɔtɛ wa nkumbo?

³ Bible mbutaka ɔnɛ: “Ote a umuntu eli pami.” (1 Kor. 11:3) Awui akɔna wahomba omi nsala dia nde nkotsha ɔkɛndɛ ande w’ɔtɛ wa nkumbo? Lo ntɛkɛta di’ɔkɛndɛ wele l’omi oko ɔtɛ wa nkumbo, Afundelo mbutaka ɔnɛ: “Keli naka untu humbi wane wuto la ndi, djekaleka wa lu khumbu kandi, ndi ambutuna mbetawo kandi, ambuleka untu lahetawo kolo.” (1 Tim. 5:8) Lo mɛtɛ, omi pombaka nkotsha ehomba wa l’emunyi w’ase nkumbo kande. Dia nkimanyiya ase nkumbo kande dia vɔ sɛnaka lo nyuma, nde pombaka nsala akambo efula lâdiko dia nkotsha ehomba awɔ wa l’emunyi. Nde pombaka ndowanya lonyuma l’ase nkumbo kande lo mbakimanyiya vɔ tshɛ dia nkeketsha diɔtɔnganelo diasawɔ la Nzambi. (Tuk. 24:3, 4) Ngande wakokande nsala dui sɔ?

4. Kakɔna kakoka nkimanyiya omi dia nde ndowanya lonyuma l’ase nkumbo kande?

⁴ Lam’ele “omi keli ote a wadi, uku eli Kristu ote w’ekelizia,” pami kambotshuka pombaka nsɛdingola ndo mbokoya woho walɔmbɔla Yeso etshumanelo. (Ef. 5:23) Tende woho wakalembetshiya Yeso diɔtɔnganelo diaki lam’asande l’ambeki ande. (Adia Joani 10:14, 15.) Kakɔna kahomba omi nsala dia ndowanya lonyuma l’ase nkumbo kande? Ele lo mbeka kɛnɛ kakate ndo kakasale “ulami w’ololo w’ekoko” ndo “mbuyela lu anya andi.”—1 Pet. 2:21.

5. Polo ndo lo yɛdikɔ yakɔna yeya Olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ etshumanelo?

⁵ Nyɛsɔ tende woho wakoka omi mbeka dia ndjela ɛnyɛlɔ ka Yeso. Lo yoho ya didjidji, diɔtɔnganelo diele lam’asa olami w’ɛkɔkɔ l’ɛkɔkɔ ande mpikama lo woho wawaeyande ndo wayaɛkɛwɔ le nde. Olami w’ɛkɔkɔ mbeyaka akambo tshɛ wendana l’ɛkɔkɔ ande ndo vɔ mbêyaka ndo ndjaɛkɛka tshɛ le nde. Vɔ mbeyaka ndo nɛmiyaka dui diande. Yeso akate ate: “Dimi mbeyaka ekoko ami, ndu vo mbeyakami.” Nde heye etshumanelo lo yoho ya lahahɛ. Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi ɔnɛ “mbeyaka” mbelaka kanyi ya “mbeya onto dimɛna.” Eelo, Olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ mbeyaka ɛkɔkɔ ande l’ɔmɔmɔ. Nde mbeyaka ehomba, wɛɔdu ndo akoka awɔ. Ndoko dui diendana l’ɔkɔkɔ diahakoke Yeso mbeya. Ɛkɔkɔ mbeyaka olami awɔ dimɛna ndo ndjaɛkɛka l’ɛlɔmbwɛlɔ kande.

6. Ngande wakoka waomi mbokoya Olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ?

⁶ Di’omi mbokoya woho walɔmbɔla Kristo etshumanelo, nde pombaka mbeka dia ndjaɔsa oko olami w’ɛkɔkɔ ndo mbɔsa ase nkumbo kande oko ɛkɔkɔ. Nde pombaka nsala la wolo dia mbaeya dimɛna. Onde omi koka mɛtɛ mbeya ase nkumbo kande dimɛna? Eelo, naka nde sawolaka la wɔ, mbahokamɛka etena kawotɛwɔ ekiyanu awɔ, nɔmbɔlaka awui wa lo nkumbo ndo mbɔsaka tɛdikɔ t’amɛna tendana l’Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo, wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya ya l’etshumanelo, olimu w’esambishelo ndo tɔkɛnyɔ. Naka omi l’Okristo mbeka Ɔtɛkɛta wa Nzambi la yambalo tshɛ ndo naka nde mbeya ase nkumbo kande dimɛna lo mbasha ɛnyɛlɔ ndo mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna, kete ondo vɔ wayoyaɛkɛ l’ɛlɔmbwɛlɔ kande ndo nde ayɔngɛnangɛna dia mɛna di’ase nkumbo kande wekɔ kâmɛ l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ.

7, 8. Ngande wakoka omi mbokoya Olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ lo mboka ase nkumbo kande ngandji?

⁷ Lâdiko dia lâsɔ, olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ mbokaka ɛkɔkɔ ande ngandji. Etena kekaso ɛkɔndɔ wa l’Evanjiliɔ watɛkɛta dia lɔsɛnɔ ndo di’olimu waki Yeso, sho mongaka la lowando lo ngandji kakokaka Yeso ambeki ande. Nde ‘akakimɔ lomu lande lo dikambo dia ɛkɔkɔ ande.’ Waomi pombaka mbokoya Yeso lo mboka ase nkumbo kande ngandji. Lo dihole dia nɔmbɔla wadɛnde la hiadi, omi lakombola mbetawɔma le Nzambi pombaka ntetemala nanga wadɛnde “uku akalangi Kristu ekelizia.” (Ef. 5:25) Ɛtɛkɛta ande pombaka monga la lɔsɛngɔ, mɛnya dia nde mbɔsaka wadɛnde la nɛmɔ ndo ɔnɛ nde ekɔ onto lahomba nɛmiyama.—1 Pet. 3:7.

⁸ Etena ketshande anande, omi pombaka nkamba l’atɔndɔ waki Nzambi. Koko, nde pombaka mbaoka ngandji. Nde pombaka mbahokola la ngandji tshɛ etena kele dui sɔ ohomba. Ana amɔtshi hawoshihodia esadi kɛnɛ kâlɔmba ambutshi awɔ dia nsala, koko ana akina shihodiaka dui sɔ esadi eto. Etena katomba dui dia ngasɔ, ombutshi wa pami pombaka monga la solo dia lotutsha. Etena kayela waomi ɛnyɛlɔ ka Yeso lushi la lushi, nkumbo yawɔ mongaka ahole w’ekokelo ndo wa lotui tshitshi. Nkumbo yawɔ mongaka l’ekokelo ka lo nyuma kakatɛkɛta omembi w’esambo.—Adia Osambu 23:1-6.

9. L’ɛnyɛlɔ ka Nɔa, naa ɔkɛndɛ wele la waomi w’Akristo, ndo kakɔna kayowakimanyiya dia vɔ mɛmba?

⁹ Nɔa akatshikɛ ewandji wa nkumbo y’Akristo ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula. Nde akasɛnaka lo nshi y’ekomelo ya l’etena kande. Koko Jehowa “[akôshimbɛ], la antu akina esambeli, lam’akandatumi elula ka wuki le antu wa kolo waki la kete.” (2 Pet. 2:5) Nɔa aki l’ɔkɛndɛ wa nkimanyiya ase nkumbo kande dia vɔ mpandɔ lo Mvula k’elola. Ewandji wa nkumbo y’Akristo wekɔ l’ɔkɛndɛ akɔ wâmɛ lo nshi nyɛ y’ekomelo. (Mat. 24:37) Ekɔ mɛtɛ ohomba dia vɔ mbeka ɛnyɛlɔ ka “ulami w’ololo w’ekoko” ndo nsala la wolo dia mbôkoya.

Wadi le, ‘nyolowanya mvudu yanyu’

10. Ahomba wadi nsala dia nde ndjakitshakitsha la tshina di’omɛnde?

¹⁰ Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Nyu wadi, nyuyakitshakitsha la tshina dia waumenyu, uku le Khumadiondjo.” (Ef. 5:22) Ɛtɛkɛta ɛsɔ hawɛnya dia wamato bu la nɛmɔ. La ntondo ka nde ntonga Eva womoto la ntondo, Nzambi ka mɛtɛ akate ate: “Kema ololo pami ntshikalaka ndame. Dimi layûtungela ukimanyidi lufanyi la ndi.” (Etat. 2:18) Tshɛkɛta “ukimanyidi” mɛnyaka dia wadi ekɔ mɛtɛ la nɛmɔ lo woho wasukɛnde omɛnde etena kɛmbande ɛkɛndɛ ande wa lo nkumbo.

11. Lo woho akɔna walowanya wadi lasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lonyuma l’ase nkumbo kande?

¹¹ Wadi lasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ kambaka olimu dia wahɔ w’ase nkumbo kande. (Adia Tukedi 14:1.) Otshikitanyi la wadi l’enginya lahayele ɛlɔmbwɛlɔ k’omɛnde, wadi la lomba nɛmiyaka omɛnde efula ndo ndjelaka tɛdikɔ tɔsande. Lo dihole dia nkɛnɛmɔla dionga di’ohindodi ndo yimba ya dipanda yele l’andja ɔnɛ, nde nɛmbɛka lowandji l’omɛnde. (Ef. 2:2) Wadi l’enginya hengenga dia ntɛkɛta kɔlɔ lo lokombo l’omɛnde, koko wadi la lomba salaka la wolo dia mfudia dilɛmiɛlɔ diahomba anande ndo anto akina mbisha omɛnde. Wadi l’enginya hayele ɛlɔmbwɛlɔ kasha omɛnde ndo dui sɔ mbeyaka ndjokonya ase nkumbo akina diaha vɔ nɛmiya omɛnde etena kayelawɔ ɛnyɛlɔ ka wadi ɔsɔ. Dui sɔ mendanaka ndo la wombelo wa falanga. Wadi l’enginya tshupaka diangɔ di’ase nkumbo diɛnawɔ pâ dia dikondja otshupatshupa. Wadi lasukɛ omɛnde hasale ngasɔ. Nde kambaka kâmɛ l’omɛnde lo kɛnɛ kendana la wombelo wa falanga. Nde salaka akambo la yewo ndo hatshupe falanga otshupatshupa. Nde hatshutshuya omɛnde dia nkamba wenya ekina lâdiko dia wɛnɛ wokondokambaka.

12. Kakɔna kakoka wadi nsala dia nde nkimanyiya ase nkumbo kande dia vɔ ‘sɛnaka’ lo nyuma?

¹² Wadi lasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ kimanyiyaka ase nkumbo kande dia vɔ ‘sɛnaka’ lo nyuma lo nkamba kâmɛ l’omɛnde dia mbetsha anawɔ awui waki Jehowa. (Tuk. 1:8) Nde sukɛka ekongelo k’Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo la waasaso tshɛ. Lâdiko dia lâsɔ, nde sukɛka omɛnde etena kashande ana alako ndo kâhokolande. Nde ntshikitana etale la wadi l’enginya lahakambe kâmɛ l’omɛnde lele anande tataka hemɔ ya lo demba ndo ya lo nyuma.

13. Lande na kele ekɔ ohomba dia wadi nsukɛ omɛnde l’ɛkɛndɛ wele la nde l’etshumanelo ndo l’okongamelo waki Jehowa?

¹³ Ngande watoyaokaka wadi lasukɛ omɛnde etena kawɛnande ɛmba ɛkɛndɛ ande wa l’etshumanelo k’Akristo dimɛna? Nde mɛtɛ mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Oyadi omɛnde ekɔ okambi wakimanyiya, ekumanyi kana ondo ose Kɔmite ka diɔtɔnganelo la mpitadi kana lo Kɔmite ka wokelo wa Mbalasa l’ɛtshi kawɔ ka nkɛtɛ, nde ngɛnangɛnaka waɛsɛ wele l’omɛnde asɔ. Dia nde nsukɛ omɛnde la waasaso tshɛ l’ɛtɛkɛta ndo l’etsha ande, nɔmbamaka dia nde monga la yimba ya ndjahombia. Koko nde mbeyaka dia woho wayasha omɛnde l’elimu wa l’etshumanelo ndo w’okongamelo waki Jehowa kimanyiyaka ase nkumbo tshɛ dia vɔ sɛnaka lo nyuma.

14. a) Okakatanu akɔna wakoka monga la wadi lasukɛ omɛnde, ndo ngande wakokande mbotondoya? b) Ngande wakoka wadi mbisha lonya di’ose nkumbo kande tshɛ monga la lonyuma la dimɛna?

¹⁴ Wadi kokaka monga l’okakatanu dia mbisha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo nsukɛ omɛnde etena kɔsande tɛdikɔ tɔmɔtshi tahandangɛnangɛna. Koko kânga mbediɔ ngasɔ, nde kɛnɛmɔlaka “memakana la ki” ndo nde kambaka kâmɛ l’omɛnde dia vɔ nkotsha tɛdikɔ tɔsa omɛnde. (1 Pet. 3:4) Wadi l’ɔlɔlɔ salaka la wolo dia ndjela bɛnyɛlɔ di’ɛlɔlɔ dia wamato wakokaka Nzambi wɔma wa lo nshi y’edjedja wele oko Sara, Ruta, Abingayɛlɛ ndo Mariya wa nyango Yeso. (1 Pet. 3:5, 6) Nde mbokoyaka nto wamato w’epalanga wa nshi nyɛ “weli la kenemo lu akambu awo.” (Tito 2:3, 4) Lo mboka omɛnde ngandji ndo lo mbɔlɛmiya, wadi lasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ kimanyiyaka di’ose nkumbo kande tshɛ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la lonyuma la dimɛna. Nkumbo kawɔ kekɔ dihole di’esambelo ndo dia lotui tshitshi. Omi lele la lonyuma la dimɛna mbɔsaka wadɛnde lôsukɛ la nɛmɔ di’efula.—Tuk. 18:22.

Ana le, nyoke washo anyu lo “diango diahenama”

15. Ngande wakoka ana nkamba kâmɛ l’ambutshi awɔ dia nkumbo yawɔ ‘sɛnaka’ lo nyuma?

¹⁵ Ana le, ngande wakokanyu nkamba kâmɛ l’ambutshi anyu dia nkumbo kanyu ‘sɛnaka’ lo nyuma? Nyoke washo lo difuto dianyolakiya Jehowa. Ondo oma ko tɔkɛndakɛnda tanyu, ambutshi anyu wakanyolembetshiyaka ɛkɔndɔ wendana la lɔsɛnɔ la lo Paradiso. Koko etena kayanyole, ondo vɔ wekɔ lo nkamba la Bible ndo l’ekanda w’Akristo dia nyokimanyiya dia nyu mbeya woho wayonga lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo. Ɔnkɔnɛ, nyoke washo anyu l’olimu wa Jehowa ndo nyokongɛ nsɛnɔ yanyu lo yoho yayonyokimanyiya dia nyu ‘sɛnaka’ lo nyuma.

16, 17. Ngande wakoka ana nsaka lowango l’eshikikelo ka ndjokondja difuto?

¹⁶ Nyolame l’etema aso ɛtɛkɛta waki Paulo watanema lo 1 Koreto 9:24. (Adia.) Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛdika olimu wakambɛso Jehowa l’esakelo ka lowango ndo lɔsɛnɔ la pondjo la difuto. Ekɔ ohomba nyu nsaka lowango l’eshikikelo ka nkondja difuto. Nyosale akambo lo yoho yayonyokimanyiya dia nyu ndjokondja difuto dia lɔsɛnɔ la pondjo. Anto efula waketawɔ dia oyango wa lomombo la l’emunyi mbekola timba tawɔ diaha vɔ ntetemala mbika washo awɔ lo difuto. Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ dui di’enginya. Nkamba la lɔsɛnɔ laso paka dia nkondja lomombo la l’emunyi hotokonya l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ. Diangɔ diakokaso nsomba la falanga hadiotshikala pondjo. Ɔnkɔnɛ, nyoke washo anyu lo “diango diahenama.” Lande na? Nɛ dia “diango diahenama dieli dia pundju.”—2 Kor. 4:18.

¹⁷ L’atei wa “diango diahenama” mbele ndo ɛtshɔkɔ wa Diolelo. Nyokongɛ nsɛnɔ yanyu lo yoho yayonyokimanyiya dia nyu ndjokondja ɛtshɔkɔ ɛsɔ. Ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ ndjaka lo nkamba la nsɛnɔ yanyu l’olimu wa Jehowa. Kambɛ Nzambi ka mɛtɛ nyoshaka waaso wa nyu ndjadjɛ eyango wa lo nyuma wakokanyu nkotsha nshi nyɛ ndo nshi yayaye.a Nyoyadje eyango wa shikaa wa lo nyuma wakoka nyokimanyiya dia nyu ndjasha tshɛ dia kambɛ Nzambi l’eshikikelo ka ndjokondja difuto dia lɔsɛnɔ la pondjo.—1 Joa. 2:17.

18, 19. Kakɔna kakoka ana nsala diaha mangana oma l’akambo wa mɛtɛ?

¹⁸ Dui dia ntondo diakoka ana nsala dia ndjokondja difuto dia lɔsɛnɔ la pondjo ele pamia diɔtɔnganelo diele lam’asawɔ la Jehowa. Onde nyamboshila nsala dui sɔ? Nyoyambole ɔnɛ: ‘Onde lekɔ onto lele la lonyuma la dimɛna kana dimi ndjashaka l’akambo wa lo nyuma paka nɛ dia ambutshi ami wekɔ lo tshutshuyami? Onde dimi mbidjaka welo dia monga la waonga wangɛnyangɛnya Nzambi? Onde dimi mbidjaka welo dia nama ohetoheto ami l’awui wendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, ɛnyɛlɔ oko alɔmbɛlɔ wa mbala la mbala, wekelo, wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya ndo olimu w’esambishelo? Onde dimi ndjasukanyaka la Nzambi lo nyanga dia monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la nde?’—Jak. 4:8.

¹⁹ Nyokane yimba la ɛnyɛlɔ ka Mɔsɛ. Kânga mbakandatodjasɛ lo wodja okina, nde akasɔnɛ dia mbeyama oko ɔtɛmɔdi wa Jehowa koko aha oko ɔnaki ɔna la womoto laki Farawɔ. (Adia Heberu 11:24-27.) Ana w’Akristo le, nyoyashikikɛ dia kambɛ Jehowa la kɔlamelo. Naka nyu nsala ngasɔ, kete nyayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ oma ko kakianɛ ndo elongamelo ka nkukutɛ “lumu la mete.”—1 Tim. 6:19.

20. L’esakelo ka lowango k’otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo, akɔna ayolongola difuto?

²⁰ Lo nshi y’edjedja, paka ondawi wa lowango ɔtɔi wakalekaka mbakalongolaka difuto. Koko, aha ngasɔ mbediɔ lo kɛnɛ kendana l’esakelo ka lowango k’otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo nɛ dia Nzambi nangaka dia “antu tshe nshimbamela ndu nkuma lu ewu ka mete.” (1 Tim. 2:3, 4) Anto efula wekɔ la ntondo kanyu l’esakelo kɛsɔ ndo akina nto wekɔ lo talawɔ kâmɛ la nyu. (Heb. 12:1, 2) Wanɛ walawɔ l’etete mbayokondja difuto. Ɔnkɔnɛ, nyoyashikikɛ dia mbidja otshumba.

21. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela?

²¹ “Lushi la wuki ndu la woma” la Jehowa layoya ndoko onyake. (Mal. 4:5) Lushi lɔsɔ halohombe mbukumɛ nkumbo y’Akristo. Diakɔ diele, ekɔ ohomba di’ose nkumbo tshɛ mɛmba ɔkɛndɛ wakawosha Jehowa dimɛna. Kakɔna kahombanyu nsala nto dia sɛnaka lo nyuma ndo nkeketsha diɔtɔnganelo diasanyu la Nzambi? Lo sawo diayela, tayɔsɛdingola akambo asato wakoka nkimanyiya ose nkumbo tshɛ dia nde monga la lonyuma la dimɛna.

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]

Kakɔna kamboyeka?

• Lande na kele ekɔ ohomba dia nkumbo y’Akristo ‘sɛnaka’?

• Ngande wakoka omi mbokoya Olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ?

• Kakɔna kakoka nsala wadi lasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ dia nsukɛ omɛnde?

• Ngande wakoka ana mbisha lonya di’ose nkumbo tshɛ sɛnaka lo nyuma?

[Osato wa lo lɛkɛ 9]

Omi lele la lonyuma la dimɛna mbɔsaka wadɛnde lôsukɛ la nɛmɔ di’efula