Toshishake pondjo elongamelo
Onde wɛ aya Ɔmɛnyi wa Jehowa l’edja k’ɛnɔnyi efula wakombola dia olonganyi ayɛ ntɛmɔla Jehowa kaamɛ la yɛ?
Kana onde wɛ ambɔkɔmɔ l’ɔtɛ w’ombeki ayɛ wa Bible, wakɛnamaka oma l’etatelo dia ayohama, koko amboyotshika akambo wa mɛtɛ?
Akambo amɔtshi wakasalema lo wodja wa Grande-Bretagne koka kokimanyiya dia wɛ mɛna lande na kahayahombe pondjo nshisha elongamelo. Wɛ ayɛna nto kɛnɛ kahombayɛ nsala dia “[mbi]kadja ma diaye la diku di’ashi,” mbuta ate nsambisha anto akina wahateye akambo wa mɛtɛ.—Und. 11:1.
ETETE KEKƆ OHOMBA EFULA
Dui dimɔtshi diakoka kokimanyiya ele monga l’etete. Wɛ pombaka nkukutɛ akambo wa mɛtɛ ndo ntetemala kambɛ Jehowa. (Euh. 10:20) Kɛsɔ mbakasale Georgina. Etena kakandatatɛ mbeka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo 1970, omɛnde Kyriacos akomala efula. Nde akashimbe Georgina diaha mbeka Bible, akatone di’Ɛmɛnyi wa Jehowa mbɔtɔ lo lokombo lande ndo akakasha ekanda tshɛ w’Ɛmɛnyi wa Jehowa waki lo luudu.
Etena kakatatɛ Georgina mbɔtɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo, Kyriacos akaleke momala efula. Lushi lɔmɔtshi, nde akoyele polo lo Mbalasa ka Diolelo dia towana la nde. Etena kakandɛnyi dia Kyriacos ntɛkɛtaka Grɛkɛ dimɛna oleki Angɛlɛ, kadiyɛso kɛmɔtshi akelɛ ɔnangɛso ɔmɔtshi la l’etshumanelo kekina lakatɛkɛtaka Grɛkɛ dimɛna lo telefɔnɛ dia ndjowakimanyiya. Kyriacos akookɛ ɔnangɛso akɔ l’ɔtɛ wa loshilambo laki la nde ndo l’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ mɔtshi, vɔ ahende wakatatɛ mbeka Bible. Koko l’ɔkɔngɔ diko, Kyriacos kondjotetemala mbeka.
L’edja kolekanyi ɛnɔnyi esato w’etondo, Georgina akatetemala pɛnyahɛnyama. Kyriacos akawotɛ dia nde ayowɔsɛka naka nde mbatizama. Lushi lakandahombe batizama, Georgina akalɔmbɛ Jehowa efula diaha Kyriacos mbɔsɛka. Etena kakaye Ɛmɛnyi wa Jehowa dia ndjɔsa Georgina dia vɔ ntshɔ lo losanganya la woke, Kyriacos akawatɛ ate: “Nyɛsɔ, sho ango wayanyoyele dimi ande. Tanganyoyela lo mutuka aso.” Kyriacos akɔtɔ etenyi ka ntondo ka losanganya lakɔ ndo akɛnyi etena kakabatizamaka wadɛnde.
L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi oko 40 wa nde mbɔtɔ lo losanganya la ntondo l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, Georgina akangɛnangɛna dia mɛna omɛnde alongola batisimu
L’ɔkɔngɔ wa Kyriacos mpɛnyahɛnya Georgina efula, nde akayosalaka etshikitanu w’efula. L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi oko 40 wa nde mbɔtɔ lo losanganya la ntondo l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, Georgina akangɛnangɛna dia mɛna omɛnde alongola batismu. Ko kakɔna kakakimanyiya Kyriacos? Nde mbutaka ate: “Lakangɛnangɛna efula lo woho waki Georgina kombetawɔ di’ɛngɔ kɛmɔtshi mboshimba dia ntɛmɔla Jehowa.” Georgina mbutaka ate: “Kaanga mbakapɛnyahɛnya omɛmi efula, dimi kotshika ntɛmɔla Nzambi kami. Tena tshɛ diakandapɛnyahɛnyaka, lakalɔmbaka Jehowa efula ndo dimi koshisha pondjo elongamelo.”
OHOMBA WA NDƆTA LONTO L’OYOYO
Dui dikina diakoka nkimanyiya olonganyi ayɛ, ele nkɛnɛmɔla lonto layɛ l’Okristo. Ɔpɔstɔlɔ Petero akalake Akristo wa wamato ate: “Nyetawɔ awui wa waomɛnyu, kele wanɛ wahakitanyiya ɔtɛkɛta wa Nzambi kawokitanyiya aha kaanga la mbatɛ dui diɛsɛ la lɔkɛwɔ la wadɛwɔ.” (1 Pet. 3:1) Ɛnyɛlɔ, Christine lakakitanyiyaka dako sɔ, akayokonya omɛnde ombetawudi paka l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi efula. Kaanga mbakinde Ɔmɛnyi wa Jehowa l’edja k’ɛnɔnyi 20, John y’omɛnde komonga la mbetawɔ le Nzambi. John konangaka monga Ɔmɛnyi wa Jehowa, koko nde akeyaka ɔnɛ ɔtɛmwɛlɔ waki Christine waki la nɛmɔ di’efula. John mbutaka ate: “Lakɛnaka dia Christine aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula l’ɔtɛmwɛlɔ ɔsɔ, nde akayotatɛ nkɛnɛmɔla waonga efula, lonto lande lakatshikitana ndo dui sɔ diakakimanyiya efula lo tena di’ekakatanu.”
Christine kotshutshuya omɛnde la wolo dia mbɔtɔ l’ɔtɛmwɛlɔ ande, nɛ dia omɛnde akate ate: “Christine akɛnaka dia holeka monga dimɛna nde mbutɛmi akambo wendana l’ɔtɛmwɛlɔ ande oma l’etatelo ndo la solo dia lotutsha tshɛ, nde akatshike dia dimi mbeka akambo lo woho ami.” Etena kakɛnaka Christine asawo amɔtshi wa lo Tshoto y’Etangelo kana Réveillez-vous ! wakoka ngɛnyangɛnya John, ɛnyɛlɔ oko asawo watɛkɛta awui wa siansɛ ndo w’etongelo, nde akawɔsɛkawɔ lo mbotɛ ate: “Dimi fɔnyaka dia wɛ ayɔngɛnangɛna mbadɛ asawo anɛ.”
Etena kakayokoma John osombe, nde akayɔsaka pasiɔ ndo akayotatɛ nkamba olimu lo jardɛ. Oko wakinde osombe, nde akayotatɛ nkana yimba efula ndo ndjaoka ambola anɛ lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ: ‘Onde anto wakayala la nkɛtɛ oyalayala? Kana onde takatongama l’oyango ɔmɔtshi?’ Lushi lɔmɔtshi, ɔnangɛso ɔmɔtshi akaye dia ndjosawola la John ndo akawombola ate: “Lande na kahayalange mbeka Bible?” John mbutaka ate: “Lam’ele lakayonga la mbetawɔ le Nzambi, lakayetawɔka dia nde mbeka la mi Bible.”
Ande ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho waki Christine koshisha pondjo elongamelo lee! L’ɔkɔngɔ wa nde nɔmba Nzambi l’edja k’ɛnɔnyi 20 dia John mbetawɔ akambo wa mɛtɛ, nde akayobatizamaka. Kakianɛ, vɔ tshɛ wekɔ lo kambɛ Jehowa kaamɛ l’ohetoheto tshɛ. John mbutaka ate: “Lo yoho ya laande akambo ahende mbakaleke kutolami. Lɔsɛngɔ ndo woho wakasalɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa akambo la lɔngɛnyi tshɛ. Ndo nto etena katshukana onto la Ɔmɛnyi wa Jehowa, nde kondjaka mɛtɛ olonganyi wele la kɔlamelo, wakokawɔ mbɛkɛ otema ndo wele la yimba ya ndjahombia.” Lo mɛtɛ, Christine akakambe la dako diofundami lo 1 Petero 3:1, ndo dui sɔ diakonge l’etombelo w’amɛna.
NTƆNGƆ MƆTSHI NDJƆTƆKA ELOWA L’ƆKƆNGƆ W’ƐNƆNYI EFULA
Ko kayotota dikambo di’ambeki aso wa Bible wele l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ɛmɔtshi, wakayoshisha ohetoheto waki la wɔ? Nkumekanga Sɔlɔmɔna akafunde ate: “Uneki [ntɔngɔ y]aye la pindju. Tushaki lunya laye mumuya la dikolo, ne dia we heyi kana kene kana keku kayuluwana, kana vo ahendi wayula ololo.” (Und. 11:6) Mbala mɔtshi ntɔngɔ y’akambo wa mɛtɛ salaka ɛnɔnyi efula dia ndjohama l’otema w’onto ɔmɔtshi. Kaanga mbediɔ ngasɔ, onto ɔmɔtshi mbeyaka ndjashihodiɛka yema yema ohomba wa ndjasukanya la Nzambi. (Jak. 4:8) Lo mɛtɛ, lushi lɔmɔtshi wɛ kokaka ndjokashimɔ dikambo dimɔtshi dia dimɛna.
Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka kadiyɛso Alice lakonɔ oma lo wodja wa Inde tsha l’Angleterre. Lo 1974, nde akatatɛ mbeka Bible. Nde akatɛkɛtaka Hindi, koko nde akalangaka mfudia diewo diande dia Angɛlɛ. Wekelo ande wa Bible wakatetemala l’edja k’ɛnɔnyi ɛmɔtshi ndo Alice akayotatɛ mbɔtɔ l’etshumanelo kakasalaka nsanganya lo Angɛlɛ. Nde akeyaka dia nde akekaka akambo wa mɛtɛ, koko koshishodiaka ohomba awɔ. Laadiko dia laasɔ, nde akayoyashaka efula l’oyango wa falanga ndo l’awui wa pɔlitikɛ. Yema yema, Alice akayotshika wekelo wa Bible.
L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi suke la 30, Alice akayotomɛ Stella lakawetshɛka Bible mukanda ɔmɔtshi. Mukanda akɔ mbutaka ɔnɛ: “Lekɔ l’eshikikelo dia wɛ ayɔngɛnangɛna efula dia mbeya ɔnɛ ombeki wakayetshaka Bible oma ko 1974, amboyobatizama lo Losanganya la distrikɛ l’etshi. Wɛ akakambe olimu w’ohomba efula lo lɔsɛnɔ lami. Wɛ akonɛ ntɔngɔ y’akambo wa mɛtɛ l’otema ami ndo kaanga mbakimi komonga suke dia ndjakimɔ le Nzambi, ntɔngɔ y’akambo wa mɛtɛ shɔ yakalamema l’otema ami.”
Mukanda wakafundɛ Alice Stella waki l’awui anɛ: “Lekɔ l’eshikikelo dia wɛ ayɔngɛnangɛna efula dia mbeya ɔnɛ ombeki wakayetshaka Bible oma ko 1974, amboyobatizama lo Losanganya la distrikɛ l’etshi”
Ko ngande wakayokomaka Alice Ɔmɛnyi wa Jehowa? Alice mbutaka dia nde akayɔkɔmɔka l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’omɛnde lo 1997. Minitɛ dikumi l’ɔkɔngɔ wa nde nɔmba Nzambi, Ɛmɛnyi wa Jehowa ehende wakatɛkɛtaka pendjabi wakakome lakande ndo wakotshikɛ traktɛ kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Dikongelo Diakona Diele La Wakiso Wa Ngandji Wane Wakavu Na? Alice akashihodia ɔnɛ dɔmbɛlɔ diande diambokɛma ndo nde akɔshi yɛdikɔ ya ntatɛ nsangana nto l’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Ko, lende akandakoke mbatana? Nde akashola jurnalɛ mɔtshi y’edjedja yakawosha Stella yaki la adrɛsɛ wakokande ntshɔ lɛnɛ aki etshumanelo ka pendjabi. Alice akatshu lo losanganya ndo anangɛso l’akadiyɛso wa l’etshumanelo kɛsɔ wakoolongola la wangasanu tshɛ. Alice mbutaka ate: “Kaanga l’ɔkɔngɔ wa sho ntomba oma lo losangaya, lakatetemala monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’ɔtɛ wa ngandji kakawamɛnya ndo dui sɔ diakakimanyiya dia ntana esambelo lo ɔkɛyi waki la mi.”
Nde akayotatɛka ntshɔ lo nsanganya mbala la mbala, mbeka Bible ndo mbeka dia ntɛkɛta la mbadia ɔtɛkɛta wa pendjabi dimɛna. Nde akayobatizama lo 2003. Mukanda wakandafundɛ Stella wakakomiya l’ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Losaka heyama lo woho wakayonɛ ntɔngɔ y’akambo wa mɛtɛ l’otema ami ambeta ɛnɔnyi 29, ndo lo woho wakayambisha ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka dimi ndjela.”
“Losaka heyama lo woho wakayonɛ ntɔngɔ y’akambo wa mɛtɛ l’otema ami ambeta ɛnɔnyi 29, ndo lo woho wakayambisha ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka dimi ndjela.”—Alice
Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma lo bɛnyɛlɔ dingo? Eya dia nshi efula mbeyaka mbeta di’onto ɔmɔtshi leka la yɛ ndjɔsa yɛdikɔ ya nkoma Okristo otshikitanyi la woho walongamɛyɛ, koko naka onto akɔ ekɔ la mposa k’akambo wa lo nyuma, la otema w’ɔlɔlɔ ndo l’okitshakitsha, kete Jehowa ayetawɔ di’akambo wa mɛtɛ mpama l’otema ande. Tohɛke elembetshielo wakasha Yeso ɛnɛ lo wɛɛla ande: “Ntɔngɔ totombaka ndo tolaka woho wah[eye ɔnɛ lakayionɛ]. Nkɛtɛ yɔamɛ totondjaka etombatomba yema yema, ntondotondo lɔnɔngɔ, oma laasɔ ko lɔlɛngɛsɛ ndo l’ekomelo disha dioludi la nsɛkɛ.” (Makɔ 4:27, 28) Ohamelo wa ngasɔ mbeyaka tasalemaka yema yema ndo “nkɛtɛ yɔamɛ” mbakimanyiya dia dui sɔ salema. Lo mɛtɛ, ndoko opandjudi wa Diolelo wakoka mbeya woho wasalema ohamelo wa lo nyuma ɔsɔ. Ɔnkɔnɛ, tetemala monɛ ntɔngɔ y’akambo wa mɛtɛ. Koko, lo tena dimɔtshi, wɛ hokondja etombelo w’ɛlɔlɔ.
Ndo nto, tohɛke dia dɔmbɛlɔ ekɔ ohomba efula. Georgina nde la Christine wakatetemalaka nɔmba Jehowa. Naka ndo wɛ lawɔ “ntetemala nɔmba” aha la nshisha elongamelo, kete “l’okongo a nshi kambi,” wɛ koka ndjokondja ‘etombelo w’amɛna’ l’ɔtɛ w’olimu ayɛ wa wolo.—Rɔmɔ 12:12; Und. 11:1.