BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w13 10/15 lk. 21-25
  • Wetshelo wakondjaso oma lo dɔmbɛlɔ diakalɔngɔswama dimɛna

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Wetshelo wakondjaso oma lo dɔmbɛlɔ diakalɔngɔswama dimɛna
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2013
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • NGƆNDƆ KA LAANDE
  • LUSHI LA MBISHOLA PƐKATO
  • VƆ WAKATOMBOLA LOKOMBO LA NZAMBI
  • VƆ WAKATE AKAMBO WA MAMBA WA JEHOWA
  • OHOKWELO WEKƆ OHOMBA
  • Jehowa mbele etenyi kami k’okitɔ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2011
  • Jerusalɛma: Osomba Wɔ̂tɔnɛ La Lokombo Lawɔ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1998
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2013
w13 10/15 lk. 21-25

Wetshelo wakondjaso oma lo dɔmbɛlɔ diakalɔngɔswama dimɛna

“Lukumbu laye la lutumbu . . . latumbwami.”​—NEH. 9:5.

ONDE WƐ KOKA NKADIMOLA?

  • Naa akambo amɔtshi w’ɛlɔlɔ wakasale ase Isariyɛlɛ etena kakawasalaka fɛtɛ ka Totombotombo?

  • Naa awui wɛnya dia kɛnɛ kasala Jehowa mbɔtɔnɛka la kitshimudi ya lokombo lande?

  • Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo dɔmbɛlɔ di’ase Lɛwi?

1. Lande na kakasangana ase Juda, ndo naa ambola wakokaso ndjaoka?

“NYEMALE, nyutumbulaki [Jehowa Nzambi k]anyu, pundju pundju.” Etena kakawoke ɛtɛkɛta wahahanya asolo ɛsɔ, ase Isariyɛlɛ wakasangana kaamɛ dia vɔ nsala dɔmbɛlɔ nɛ diele l’atei w’alɔmbɛlɔ wele lo Bible woleki etale. (Neh. 9:4, 5) Dui sɔ diakasalema la Jɛrusalɛma lo 455 N.T.D., lushi 24 la ngɔndɔ k’ase Juda ka Tishiri. Etena kayangaso nsɛdingola kɛnɛ kakayokonya ase Juda dia vɔ nsala dɔmbɛlɔ sɔ, yambola wate: ‘Dui dia dimɛna diakɔna diakakimanyiya dia lushi la laande lɔsɔ mbeta dimɛna? Wetshelo akɔna wakokami nkondja oma lo dɔmbɛlɔ diakalɔngɔswama dimɛna sɔ?’​—Osam. 141:2.

NGƆNDƆ KA LAANDE

2. Naa ɛnyɛlɔ kakatotshikɛ ase Isariyɛlɛ lo woho wakawasangana kaamɛ dia nɔmba l’ɔkɔngɔ wa vɔ nshidiya wokelo wa mpele dia Jɛrusalɛma?

2 Ase Juda wakashidiya wokelo wa mpele di’osomba wa Jɛrusalɛma ngɔndɔ ɔtɔi la ntondo ka vɔ nsangana dia nsala dɔmbɛlɔ sɔ. (Neh. 6:15) L’ɔkɔngɔ w’ase Isariyɛlɛ mbika mpele sɔ l’edja ka nshi 52 tsho, vɔ wakatatɛ nsala kɛnɛ kahombama dia nkotsha ehomba awɔ wa lo nyuma. Diakɔ diele, lo ngɔndɔ kakayele, mbuta ate lo ngɔndɔ ka Tishiri, vɔ wakasangana kaamɛ lo dihole dia hwe dia Ɛzɛra kaamɛ l’ase Lɛwi akina mbawadiɛ ndo mbalembetshiya Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ la dui dia wolo. Ase nkumbo, mbidja ndo ‘wanɛ tshɛ wakakokaka mpokamɛ dimɛna,’ wakemala ndo wakahokamɛ “umaka pindju edja ndu unya l’atei ote.” Ande ɛnyɛlɔ ka dimɛna kakawatotshikɛ sho wanɛ wɔtɔ nsanganya lo Mbalasa ya Diolelo yele la ahole wa mbidjasɛ w’amɛna lee! Ko onde wɛ tekolaka yimba yayɛ l’akambo wele keema ohomba etena keyɛ lo nsanganya? Naka ngasɔ, kete ɛsɔ tonyomɔsɛdingola ɛnyɛlɔ kakatotshikɛ ase Isariyɛlɛ. Lam’ele vɔ wakahokamɛ wetshelo dimɛna, vɔ wakatatɛ ndela lo woho wakiwɔ kokitanyiya Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ.​—Neh. 8:1-9.

3. Ɛtɛkɛta akɔna wakakitanyiya ase Isariyɛlɛ?

3 Ɔsɔ komonga etena ka vɔ mbishola pɛkato yawɔ, koko aki lushi la fɛtɛ laki l’oyango wa vɔ ntɛmɔla Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Wal. 29:1) Ɔnkɔnɛ, Nɛhɛmiya akatɛ ase Isariyɛlɛ ate: “Nyutshu, nyutuli unatshi weli la wata, nyutono dinono dia pe. Nyutumeli wane waki konongosola nduku engo etenyi, ne dia lushi l’elo leli ekila le Khumesu. Tanyunyangaki ne dia ongenongeno wa [Jehowa] eli wulu anyu.” Lam’ele vɔ wakakitanyiya ɛtɛkɛta ɛsɔ, “ongenongeno a wuki” wakonge lushi lɔsɔ.​—Neh. 8:10-12.

4. Kakɔna kakasale ɛtɛ wa nkumbo w’ase Isariyɛlɛ, ndo naa dui dia dimɛna diakasalema lo fɛtɛ ka Totombotombo kɛsɔ?

4 La wedi a pindju, ɛtɛ wa nkumbo wakasangana dia menda kɛnɛ kakawakoke nsala di’ase Isariyɛlɛ nkitanyiya Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbadia Afundelo, wakashola dia lo ngɔndɔ k’esambele wakahombe nsala fɛtɛ ka Totombotombo ndo losanganya l’ekila ntatɛ oma lo ngɔndɔ ka Tishiri 15 polo 22. Ɔnkɔnɛ, vɔ wakatatɛ ndjalɔngɔsɔla. Ndooko fɛtɛ ka Totombotombo ka ngasɔ kakasalema oma ko nshi ya Jashua ndo ase Isariyɛlɛ waki la “ongenongeno a wuki.” Dui dia dimɛna diakasalema lo fɛtɛ kɛsɔ ele wadielo w’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ “la lushi la lushi . . . , umaka lushi la ntundu edja ndu lushi l’ekumelu.”​—Neh. 8:13-18.

LUSHI LA MBISHOLA PƐKATO

5. Kakɔna kakasale ase Isariyɛlɛ la ntondo k’ase Lɛwi ndjosala dɔmbɛlɔ la ntondo ka wodja w’otondo?

5 Nshi hiende l’ɔkɔngɔ, etena kakakoke k’ase Isariyɛlɛ tshɛ mbishola pɛkato yawɔ lo sɛkɛ l’ɔtɛ wakiwɔ kotetemala nkitanyiya Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Ɔsɔ komonga lushi l’ɔngɛnɔngɛnɔ le wɔ, nɛ dia wakakile mbo ya ndɛ wɔlɔtshi akoto dia mɛnya ɔnɛ waki l’ɔkɛyi. Mbala kɛsɔ nto, wakawawadiɛ Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ l’edja ka wenya esato w’etondo la mpindju. L’ɔkɔngɔ wa midi, “vo wakashula kolo yawo, [ko] wakatemola [Jehowa Nzambi k]awo.” Oma laasɔ, ase Lɛwi wakasale dɔmbɛlɔ diɔlɔngɔswami dimɛna lo lokombo l’ase Isariyɛlɛ tshɛ. ​—Neh. 9:1-4.

6. Kakɔna kakakimanyiya ase Lɛwi dia vɔ nsala dɔmbɛlɔ dia dimɛna, ndo wetshelo akɔna wakondjaso oma le wɔ?

6 Aha la taamu, woho wakadia ase Lɛwi Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ mbala hiende y’etondo akaakimanyiya dia ndjosala dɔmbɛlɔ dia dimɛna. Avɛsa dikumi w’etatelo wa dɔmbɛlɔ nɛ mbikaka epole ɔsɛkɛ lo awui wa mamba wa Jehowa ndo lo waonga ande. Lo etenyi k’ekomelo ka dɔmbɛlɔ nɛ, ɛlɔmbɛdi l’ase Lɛwi wakatɛkɛta mbala efula dikambo dia “ketshi ka wuki ka [Jehowa]” ndo wakate di’ase Isariyɛlɛ hawokoke mbokama kɛtshi ka ngasɔ oma le Jehowa. (Neh. 9:19, 27, 28, 31) Dia alɔmbɛlɔ aso nɔngɔsɔma dimɛna oko dɔmbɛlɔ di’ase Lɛwi sɔ, sho pombaka kanaka yimba lushi la lushi l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, mbuta ate mbisha Jehowa diaaso dia nde nsawola la so la ntondo ka sho ndjɔɔlɔmba.​—Osam. 1:1, 2.

7. Akambo angana wakalɔmbɛ ase Lɛwi lo dɔmbɛlɔ diawɔ, ndo wetshelo akɔna wakondjaso oma le wɔ?

7 Lo dɔmbɛlɔ diawɔ, ase Lɛwi wakalɔmbɛ Jehowa paka dikambo ɔtɔi to. Dikambo diakɔ tanemaka l’ekomelo ka divɛsa 32 diata ɔnɛ: “Kakiane [Nzambi] li, we keli [Nzambi k]a wuki, [k]a wulu ndu [k]ukama woma! We atulamaka sheki, atukaka antu ngandji ka mamba. Tenaki asui watutenaka, shu la khumi ya dikanga yasu, ewandji asu, elombedi asu, amvutshi asu, washesu la wudja aye tshe uma lu nshi ya khumi ya dikanga y’Asuriya edja ndu elo, dikambu dia tshitshe.” Mbokɛmaka di’ase Lɛwi wakatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka salaka dɔmbɛlɔ lo mbokaka Jehowa losaka ntondo ka sho ndjowotɛ ehomba aso.

VƆ WAKATOMBOLA LOKOMBO LA NZAMBI

8, 9. a) La ɛtɛkɛta wa ngande wakatatshiya ase Lɛwi dɔmbɛlɔ diawɔ? b) Naa elui ehende w’alembe wakatɛkɛta ase Lɛwi?

8 Kaanga mbakawalɔngɔsɔla dɔmbɛlɔ diawɔ sɔ dimɛna, ase Lɛwi asɔ waki l’okitshakitsha nɛ dia vɔ wakeyaka ɔnɛ aha efula k’ɛtɛkɛta wayokamba la wɔ mbayɔkɛnɛmɔla lotombo la Jehowa tshɛ. Diakɔ diakawatatshiya dɔmbɛlɔ diawɔ l’ɛtɛkɛta wa la wɛdimo ɛnɛ: “Lukumbu laye la lutumbu luleki otshoko tshe la diandu tshe, latumbwami.”​—Neh. 9:5.

9 Vɔ wakatetemala nɔmba ɔnɛ: “We weme keli [Jehowa], we kakatungi ulungu, ulungu weli ladiku di’ulungu, ndu diango diawo tshe, kete la kene tshe keli loko, ashi a waki la diango tshe dieli loko. We atulamaka diango ne tshe, la ului a wane weli l’ulungu watukotemolaka.” (Neh. 9:6) Aha la taamu, Jehowa Nzambi mbakatonge loowa laso lɔnɛ, mbidja ndo nyemba nyemba ya tɔɔtɔ tele lɔkɔ. Laadiko dia laasɔ, nde akatonge diangɔ tshɛ diele la lɔsɛnɔ la nkɛtɛ ndo diotanɛ lo ndjela weho adiɔ. Andjelo waki Nzambi welamɛ nto ɔnɛ “ului a wane weli l’ulungu” wakɛnyi woho wakatongaka Nzambi diangɔ sɔ tshɛ. (1 Khum. 22:19; Jobo 38:4, 7) Laadiko dia laasɔ, andjelo salaka lolango laki Nzambi l’okitshakitsha tshɛ lo kambɛ atshi wa pɛkato “wanɛ wayokondja panda.” (Hɛb. 1:14) Ande ɛnyɛlɔ ka dimɛna kakatotshikɛ andjelo dia kambɛ Jehowa kaamɛ oko alembe ande wambolowanyema lee!​—1 Kɔr. 14:33, 40.

10. Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo woho wakakotsha Nzambi daka diakandalake Abrahama?

10 Oma laasɔ, ase Lɛwi wakayɔtɛkɛtaka dia daka diakasha Nzambi Abrama etena kakinde la ɛnɔnyi 99 ɔnɛ wadɛnde Sarayi ayota. L’etena kɛsɔ mbakawɔlɛ Jehowa lokombo la Abrahama, kitshimudi ate: “Lotshetshe la wedja efula.” (Etat. 17:1-6, 15, 16) Oma laasɔ, Nzambi akalake Abrahama ate tokanula tayɛ mbayokita nkɛtɛ ya Kanana. Mbala efula, anto mbohɛka alɔkɔlɔkɔ awɔ, koko aha Jehowa. Diakɔ diakalɔmbɛ ase Lɛwi ɔnɛ: “We keli [Jehowa Nzambi], lakasonola Abarama, lakûtundja uma la Ura ka la Kaladiya . . . dia mbisha tukanula tandi kete y’asi Kanana . . . We ambushidiya diui diaye, ne dia we keli ololo.” (Neh. 9:7, 8) Sho kokaka mbokoya losembwe laki Nzambi lo salaka la wolo nshi tshɛ dia kotshaka ɛtɛkɛta aso.​—Mat. 5:37.

VƆ WAKATE AKAMBO WA MAMBA WA JEHOWA

11, 12. Naa kitshimudi ya lokombo Jehowa, ndo ngande wakɛnya Jehowa dia ngasɔ mbediɔ etena kaki ase Isariyɛlɛ lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito?

11 Lokombo Jehowa nembetshiyaka “Ɔnɛ lasala dia ndjala” ndo lɔ mɛnyaka dia Jehowa kotshaka alaka ande yema yema. Jehowa akɛnya dia ngasɔ mbediɔ lo nkotsha daka diakandasha ase Isariyɛlɛ etena kakiwɔ lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito. L’etena kɛsɔ, akɛnamaka oko mponda mbɔtɔ lo wosho wa ntɛdi di’ase Isariyɛlɛ ntshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ ko todjasɛ lo Nkɛtɛ ya daka. Koko Nzambi akayasalaka kɛnɛ kahombama yema yema dia daka diande kotshama dia nde mɛnya ɔnɛ nde mbakoka mbelamɛ Jehowa.

12 Nɛhɛmiya akalɔmbɛ Jehowa ate: “We akenyi asui a washesu l’Edjibitu, ndu we akuki tukuku tawo t’alelu l’umamu w’Uduwa a Tilili. We akatshela Farayo, ekambi andi tshe la antu tshe wa lu kete yandi tulimbitelu la akambu wa mamba, ne dia we akeyi wuhu wakawatshelaka washesu la ngala, ku we akenya lutumbu laye uku ambulenama elo. We akatanya uduwa la ntundu kawo, ku vo waketi lu lokongo l’ufumbu l’atei w’uduwa. Keli we akaditsha waku wakayâyelaka l’ohongo uku ave la tshina di’ashi.” Oma laasɔ, nde akatetemala nɔmba lo kɛnɛ kendana l’akambo wakasalɛ Jehowa wodja ande ate: “We akakitshakitsha akanga a kete, asi Kanana . . . Vo wakayala ewandji w’esumba a wulu, la wa kete y’eteto. Vo wakakiti mvudu yuludi too la wehu tshe wa diango, eshima wa lutshima, dikambo dia vinyo, eweli la etamba w’elua efula. Okone vo wakalekaka, wakalutaka, wakanuni, wakangenangena l’ololo aye wa mamba.”​—Neh. 9:9-11, 24, 25.

13. Ngande wakakotsha Jehowa ehomba wa lo nyuma w’ase Isariyɛlɛ, ko kakɔna kakawasale?

13 Nzambi akasale akambo akina efula dia nkotsha sangwelo diande. Ɛnyɛlɔ, yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ w’ase Isariyɛlɛ ntomba oma l’Edjibito, Jehowa akakotsha ehomba awɔ wa lo nyuma. Ase Lɛwi wakalɔmbɛ Nzambi vate: “We akahulo ladiku di’Ukungu a Sinai, akateketa la wo uma l’ulungu, akawasha adjangu w’usimbwi, elembe wa mete, aui la welu w’ololo.” (Neh. 9:13) Jehowa aketsha ase Isariyɛlɛ woho wakawahombe todjasɛ lo Nkɛtɛ ya daka, koko vɔ wakayohɛka kɛnɛ tshɛ kakawetshama.​—Adia Nehemiya 9:16-18.

OHOKWELO WEKƆ OHOMBA

14, 15. a) Ngande wakɛnya Jehowa kɛtshi kakandokaka ase Isariyɛlɛ kaanga mbakawasalaka pɛkato? b) Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo dikambo sɔ?

14 Ase Lɛwi wakalɔmbɛ lo kɛnɛ kendana la pɛkato hiende yakasale ase Isariyɛlɛ yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbuta l’okongo wa Sinai ɔnɛ tayokitanyiyaka Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Vɔ mɛtɛ wakakoke ndjakema l’ɔtɛ wa dikambo sɔ. Koko ase Lɛwi wakatombola Jehowa lo dɔmbɛlɔ diawɔ vɔate: “Ne dia ketshi kaye ka wuki, we kumbaseka l’usui wa shenga. . . . L’atei wa deku akumi anei, we akâkanelaka l’usui wa shenga. Vo kumpumba nduku engo; ahondo awo kundjala emusu; ekulu awo kumvuda.” (Neh. 9:19, 21) Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa toshaka kɛnɛ tshɛ kele la so ohomba dia sho mbokambɛ olimu la kɔlamelo. Diakɔ diele, hatohombe pondjo mbokoya nunu di’ase Isariyɛlɛ wakadiakema l’oswe wa shɛnga l’ɔtɛ w’ohindodi awɔ ndo wakiwɔ komonga la mbetawɔ. Ɔnkɔnɛ, akambo asɔ “wakafundama dia tɔhɛmɔla sho wanɛ wasɛna lo ekomelo k’etena kɛnɛ.”​—1 Kɔr. 10:1-11.

15 Lonyangu ko, l’ɔkɔngɔ w’ase Isariyɛlɛ mbɔtɔ lo Nkɛtɛ ya daka, vɔ wakatatɛ ntɛmɔla tozambizambi t’ase Kanana. Ɔnkɔnɛ, Jehowa aketawɔ wodja wakandasɔnɛ sɔkishama oma le wedja wakoodinge. Koko, etena kakawayatshumuyaka, Jehowa akawadimanyiyaka ndo akaakokɛka oma le atunyi awɔ kaanga mbakawasalaka dui sɔ “tena efula.” (Adia Nehemiya 9:26-28, 31.) Ase Lɛwi wakate vate: “We akâkikela deku efula, we akawaewula uma le nyuma kaye ndu uma le amvutshi aye, keli vo kumpuke atui. Okone we akâkimo l’anya w’asi wedja.”​—Neh. 9:30.

16, 17. a) Lo ngande wakatshikitana ase Isariyɛlɛ wakayɔsɛna l’ɔkɔngɔ wa lɔhɔmbɔ la wanɛ wakɔtɔ lo Nkɛtɛ ya daka? b) Kakɔna kakate ase Isariyɛlɛ lo kɛnɛ kendana la Nzambi, ndo dɔkɔlɔkɔ diakɔna diakawatshike?

16 L’ɔkɔngɔ wa vɔ ntshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ, ase Isariyɛlɛ wakanyomohindwɛ Nzambi nto. Ko etombelo akɔna waki la dui sɔ? Ase Lɛwi wakatetemala nɔmba ɔnɛ: “Ku elo shu teko fumbi. Shu teko fumbi lu kete yakayasha washesu dia nde elua la diango di’ololo uma loko. Yo yatufudiyaka khumi ya dikanga, yakayakitsha ladiku diasu ne dia kolo yasu. . . . Shu teko lu pa ka wulu.”​—Neh. 9:36, 37.

17 Onde ase Lɛwi wakalangaka mbuta dia Nzambi ekɔ otema wolo? Ndooko, nɛ dia vɔ wakayotaka ɔnɛ: “We katuyingaka lu akambu ane tshe watuyakaka le su; we atutshaka la kolamelu, keli shu mbatutshaka kolo.” (Neh. 9:33) Oma laasɔ, ase Lɛwi wakakomiya dɔmbɛlɔ sɔ lo ntshika dɔkɔlɔkɔ ɔnɛ wodja w’otondo wayokitanyiyaka Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. (Adia Nehemiya 9:38; 10:29) Diakɔ diele dikumanyi oko 84 wakasinya dɔkɔlɔkɔ sɔ.—Neh. 10:1-27.

18, 19. a) Tekɔ l’ohomba wa na dia sho ndjɔtɔ l’andja w’oyoyo? b) Kakɔna kahombaso ntetemala nɔmba Jehowa, ndo lande?

18 Tekɔ l’ohomba wa Jehowa tohokola dia sho ndjɔtɔ l’andja w’oyoyo wosembwe. Diakɔ diakoke ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ dimbola ate: “Ɔna akɔna ahahokɔma oma le she?” (Hɛb. 12:7) Sho mɛnyaka dia sho mbetawɔka nɔmbwama oma le Nzambi lo nsɛnɔ yaso lo ntetemala mbokambɛ la kɔlamelo ndo lo mbetawɔ dia nyuma kande tongola. Laasɔ, naka tambosala pɛkato ka woke, sho pombaka monga l’eshikikelo k’ɔnɛ Jehowa ayotodimanyiya naka sho ndjatshumoya oma k’ɛse otema ndo mbetawɔ ohokwelo ande l’okitshakitsha tshɛ.

19 Jehowa ayanga mbetɛ lokombo lande woke ndeka woho wakandalietɛ woke etena kakandatshungola ase Isariyɛlɛ l’Edjibito. (Ezek. 38:23) Oko waki ekambi ande wa lo nshi y’edjedja l’eshikikelo ka mbɔtɔ lo Nkɛtɛ ya daka, mbele Akristo tshɛ watetemala ntɛmɔla Jehowa la kɔlamelo wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo. (2 Pet. 3:13) Lam’ele elongamelo ka diambo kɛsɔ kekɔ la ntondo kaso, tatetawɔke pondjo dia ntshika dia ntetemala ntombola lokombo laki Nzambi. Lo sawo diayela, tayɔsɛdingola awui wa lo dɔmbɛlɔ dia Yeso wahombaso ndjela dia Nzambi tɔtshɔkɔla oma ko kakianɛ ndo pondjo pondjo.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto