Ele otunyi wa Kristo?
Filmɛ kɛmɔtshi ka wɔma kaki oma la ntomba kaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Otunyi wa Kristo.
Olui w’apomi wa mishiki weyama efula wakɔlɛ albumu wakiwɔ ɔmɔtshi ɔnɛ Antichrist Superstar.
Friedrich Nietzsche, ombewi wa filozofi wa lo ntambe ka 19 akɔlɛ dibuku diande dimɔtshi ɔnɛ Otunyi wa Kristo.
Mbala efula, nkumi ya dikanga ndo ewandji wa lo Moyen Âge wakelɛka atunyi awɔ ɔnɛ atunyi wa Kristo.
Martin Luther, ose Allemagne laki onangi w’etshikitanu akelɛ waa papa ya l’Ɔrɔma y’aseka Mupɛ ɔnɛ atunyi wa Kristo.
LAM’ELE wekɔ lo nkamba la tshɛkɛta “otunyi wa Kristo” oko etikɛtɛ l’oseka ɛngɔ tshɛ ntatɛ oma le waa nkumi ya dikanga ndo lo wa filmɛ, ekɔ ohomba ndjambola ɔnɛ: Ele otunyi wa Kristo? Onde tshɛkɛta shɔ mendanaka la so ɛlɔ kɛnɛ? Ekɔ ngasɔ nɛ dia etena kayangaso dia mbeya akɔna ele otunyi wa Kristo, paka lo Bible mbakokaso mbeya dui sɔ ndo lɔkɔ tshɛkɛta shɔ tanemaka mbala tshanu.
OTUNYI WA KRISTO AMBEYAMA
Ɔpɔstɔlɔ Joani mbele tshɔi y’ofundji wa Bible wakakambe la tshɛkɛta “otunyi wa Kristo.” Ngande wakandalembetshiya otunyi wa Kristo? Tolembete ɛtɛkɛta wele lo mukanda ande wa ntondo wata ɔnɛ: “Anami wa ngandji le, ɔnɛ ekɔ wonya w’ekomelo ndo oko wakanyoke dia otunyi wa Kristo ekɔ lo ndjaye, kaanga kakianɛ atunyi wa Kristo efula wambɛnama, diakɔ dieyaso dia taya wonya w’ekomelo. Vɔ wakamɔ oma l’atei aso, koko vɔ komonga weho w’anto wele oko sho . . . Akɔna ele kanga kashi naka aha ɔnɛ lahetawɔ dia Yeso ekɔ Kristo? Otunyi wa Kristo ele ɔnɛ languna Shɛso ndo Ɔnande.”—1 Joani 2:18, 19, 22.
Ɔpɔstɔlɔ Joani akɛnya dia otunyi wa Kristo kɛdikɛdi wanɛ tshɛ wadianganya wetshelo wa kashi w’ɛtɛmwɛlɔ l’okonda tshɛ lo kɛnɛ kendana la Yeso Kristo ndo la wetshelo ande
Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛtɛkɛta ɛsɔ? Joani akakambe la etelo k’ɔnɛ “atunyi wa Kristo efula” dia mɛnya dia otunyi wa Kristo bu onto ɔtɔi koko ekɔ olui w’anto. Anto kana atshunda wakenga otunyi wa Kristo wekɔ lo dianganya kashi, hawetawɔ dia Yeso mbele Kristo kana Mɛsiya ndo salaka la wolo dia nanya diɔtɔnganelo diele lam’asa Nzambi la Ɔnande Yeso Kristo. Wanɛ wakenga otunyi wa Kristo wekɔ lo nsɛma dia wekɔ Kristo kana enyimpala ande, koko lam’ele “vɔ wakamɔ oma l’atei aso” vɔ wakangana la wetshelo wa mɛtɛ wa lo Bible. Laadiko dia laasɔ, olui w’anto ɔsɔ wakikɔ etena kakafundaka Joani mukanda ande “wonya w’ekomelo,” ondo lo ekomelo ka etena k’apɔstɔlɔ.
Naa dui dikina diakafunde Joani lo kɛnɛ kendana la otunyi wa Kristo? Lo ntɛkɛta dikambo dia amvutshi wa kashi, nde akasha ɔhɛmwɛlɔ ɔnɛ ate: “Ɛtɛkɛta tshɛ wetawɔ dia Yeso Kristo akaye lo demba ndja oma le Nzambi. Koko, ɛtɛkɛta tshɛ wahetawɔ Yeso hawoye oma le Nzambi. Ndo nto, ɔsɔ ekɔ ɛtɛkɛta w’oma le otunyi wa Kristo wakanyoke dia nde ekɔ lo ndjaye ndo kakianɛ nde amboshila ndja l’andja.” (1 Joani 4:2, 3) Oma laasɔ, lo mukanda ande wa hende, Joani akanyomota nto ɔnɛ: “Akanga wa kashi efula wambotomba l’andja, anto wahetawɔ dia Yeso Kristo akaye lo demba. Onto latosalaka akambo asɔ ekɔ okesanyi ndo otunyi wa Kristo.” (2 Joani 7) Mbokɛmaka hwe dia, Joani akɛnya dia otunyi wa Kristo kɛdikɛdi wanɛ tshɛ wadianganya wetshelo wa kashi w’ɛtɛmwɛlɔ l’okonda tshɛ lo kɛnɛ kendana la Yeso Kristo ndo la wetshelo ande.
“AMVUTSHI WA KASHI” NDO “ONTO LƆNYƆLA ƐLƐMBƐ”
Yeso akahɛmɔla anto dia amvutshi wa kashi wayoya ‘wɔlɔtshi dikoho di’ɛkɔkɔ’
Edja efula la ntondo ka Joani mfunda awui wendana l’ase ɔtɛmwɛlɔ wa kashi asɔ, Yeso Kristo akatɛ ambeki ande ate: “Nyonge la yeewo, nɛ dia amvutshi wa kashi wayoya le nyu wɔlɔtshi dikoho di’ɛkɔkɔ, koko l’etei wekɔ ndjaondo ya ngala.” (Mateo 7:15) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ nde lawɔ akahɛmɔla Akristo wa la Tɛsalɔnika ɔnɛ: “Tanyetawɔke dia onto nyonganyiya lo yoho yakɔna tshɛ, nɛ dia [lushi la Jehowa] halotoya paka anto wambotatɔmbɔkwɛ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ndo onto lɔnyɔla ɛlɛmbɛ, ɔna l’elanyelo amboshɔma.”—2 Tɛsalɔnika 2:3.
Lo ntambe ka ntondo, amvutshi wa kashi ndo waa apɔsta wakatatɛ nkamba olimu awɔ dia mingayiya etshumanelo k’Akristo. Joani akakambe la tshɛkɛta “otunyi wa Kristo” dia mɛnya wanɛ tshɛ wadianganya kashi y’ɛtɛmwɛlɔ lo dikambo dia Yeso Kristo ndo dia wetshelo ande. Kanyi ya Jehowa lo dikambo diawɔ yakɛnama hwe etena kakawaelɛ ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ ɔnɛ: “Ɔna l’elanyelo.”
EWƆ AWUI WASALA OTUNYI WA KRISTO ƐLƆ KƐNƐ
Ko kayotota ɛlɔ kɛnɛ? Polo ɛlɔ, anto ndo atshunda wakenga otunyi wa Kristo wekɔ lo ntona Kristo ndo wetshelo ande. L’okonda tshɛ vɔ wekɔ lo dianganya wetshelo wa kashi la kanyi yaha anto mbeya mɛtɛ lo dikambo dia Papa, mbuta ate Jehowa Nzambi ndo Ɔnande, Yeso Kristo. Tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa mbewɔ wetshelo wa kashi w’ɛtɛmwɛlɔ ɛsɔ. Tende bɛnyɛlɔ pende nɛ.
L’edja k’ɛnɔnyi efula, ɛtɛmwɛlɔ wakahandjola wetshelo wa Losato l’osanto, wɛnya dia Papa la Ɔna wekɔ onto ɔtɔi. Otunyi wa Kristo ekɔ lo mbidja anto l’okandokando ndo ekɔ lo mbishɛ mɛtɛ kendana la Jehowa Nzambi ndo la Yeso Kristo. Wetshelo w’ehekesa ɔsɔ shimbaka anto w’etema ɛlɔlɔ diaha vɔ mbokoya Yeso Kristo ndo diaha vɔ ndjasukanya la Nzambi oko waakeketsha Bible.—1 Kɔrɛtɔ 11:1; Jakɔba 4:8.
Dia mbidja anto l’okandokando, ɛtɛmwɛlɔ kambaka la dikadimwelo diawɔ dia Bible dianya lokombo l’oshika laki Nzambi Jehowa oma lo dikadimwelo sɔ. Vɔ salaka dui sɔ kaanga mbatanema lokombo Jehowa suke la mbala 7000 lo efundelo wa ntondo wa Bible. Etombelo akɔna wele la dui sɔ? Etombelo ele, dia mbeya akɔna ele Nzambi ka mɛtɛ ambokoma tshondo ya ehekesa.
Lo wedi okina, mbeya lokombo laki Nzambi Jehowa, ambokimanyiya atɛmɔdi w’etema ɛlɔlɔ efula dia vɔ ndjasukanya ma ma la Nzambi. Kɛsɔ mbakakomɛ Richard lohɔ sawo diakandasawola l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ehende. Richard mbutaka ate: “Vɔ wakamɛnya oma lo Bible dia lokombo la Nzambi ka mɛtɛ ko Jehowa. Dimi lakaambe lo mbeya dia Nzambi ekɔ la lokombo l’oshika, dui diahamatokaka ndooko lushi.” L’ɔtɛ wa dikambo sɔ mbele nde akasale etshikitanu lo lɔsɛnɔ lande l’oyango wa ndjaɔtɔnganyiya l’atɔndɔ wa lo Bibile ndo ngɛnyangɛnya Jehowa. Nde kotshaka ɔnɛ: “Mbeya lokombo laki Nzambi akakimanyiya dia monga la diɔtɔnganelo di’oshika la nde.”
Aya ɛnɔnyi nkama wele, otunyi wa Kristo ambodja miliyɔ y’anto lo wodjima wa lo nyuma. Koko diɛsɛ la wekelo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, Bible, mbeso l’akoka wa mbeya mɛtɛ shikaa lo dikambo dia otunyi wa Kristo ndo tshungɔ oma lo wetshelo wa kashi w’ɛtɛmwɛlɔ w’otunyi wa Kristo.—Joani 17:17.