Ambola w’oma le ambadi
Lande na kele ɔkɔndɔ wa Mateo wendana la Yeso etena kakinde dikɛnda ntshikitana la wa Luka?
Ɔkɔndɔ wa Mateo wendana la eotwelo ndo etena kaki Yeso dikɛnda ntshikitana la wɔnɛ wele lo Luka, nɛ dia ofundji l’ofundji akaleke ntɛkɛta dikambo dia tokanyi ndo akambo w’anto wotshikitanyi.
Ɔkɔndɔ wa Mateo ndekaka ntɛkɛta akambo wendana la Yɔsɛfu. Vɔ mɛnyaka kɛnɛ kakasale Yɔsɛfu etena kakandeye dia Mariya aya la diemi, dɔ diande diakoolembetshiya ondjelo dikambo diakɔ ndo yoho yakandayele ɛlɔmbwɛlɔ ka ondjelo. (Mat. 1:19-25) Vɔ mɛnyaka nto woho wakahɛmɔla ondjelo Yɔsɛfu lo dɔ dia ndawɔ la nkumbo kande otsha l’Edjibito ndo woho wakakitanyiya Yɔsɛfu. Oma laasɔ, Mateo totɛka dia Yɔsɛfu akɛnyi dɔ dikina diakawotɛ ondjelo dia nkalola lo nkɛtɛ y’Isariyɛlɛ ndo ɔnɛ nde akakalola ndo akɔsɛ yɛdikɔ ya mbidjasɛ la nkumbo kande la Nazarɛtɛ. (Mat. 2:13, 14, 19-23) Lo totshapita tohende ta ntondo ta Evanjiliɔ ande, Mateo dimolaka lokombo la Yɔsɛfu mbala enanɛi, koko la Mariya mbala nyɛi tsho.
Koko, ɔkɔndɔ wa Luka ndekaka ntɛkɛta dikambo dia Mariya. Vɔ mɛnyaka woho wakaye ondjelo Ngabriyɛlɛ le Mariya, woho wakatshu Mariya dia tenda Elizabɛtɛ w’owotɔ ande ndo ɛtɛkɛta ande wakandatombola Jehowa. (Luka 1:26-56) Vɔ mɛnyaka nto kɛnɛ kakatɛ Simɛyɔna Mariya lo dikambo di’asui wa Yeso wa lo nshi yayaye. Oma laasɔ, Luka mɛnyaka diaaso dimɔtshi diakatshu Yeso nde la nkumbo kande lo tɛmpɛlɔ lam’akinde l’ɛnɔnyi 12. Kaanga l’ɔkɔndɔ ɔsɔ, Luka mbutaka ɛtɛkɛta wa Mariya, koko aha wa Yɔsɛfu ndo nde totɛka dia Mariya akanandema efula oma l’akambo asɔ. (Luka 2:19, 34, 35, 48, 51) Lo totshapita tohende ta ntondo ta Evanjiliɔ ande, Luka dimolaka lokombo la Mariya mbala 12, koko la Yɔsɛfu mbala 3 tsho. Ɔnkɔnɛ, Mateo totɛka akambo efula wendana la tokanyi ta Yɔsɛfu ndo kɛnɛ kakandasale. Koko, ɔkɔndɔ wa Luka ndekaka ntɛkɛta dikambo dia tokanyi ndo akambo wa Mariya.
Ɔlɔndji wa nkumbo ka Yeso wakafundama nto lo toho totshikitanyi lo Evanjiliɔ akɔ ehende. Mateo shilaka ɔlɔndji wa nkumbo ka Yɔsɛfu ndo mɛnyaka dia Yeso, oko wakinde ɔna lodia la Yɔsɛfu, aki la lotshungɔ lo ndjela ɛlɛmbɛ lo lowandji la Davidɛ. Lande na? Nɛ dia Yɔsɛfu aki kanula ya nkumekanga Davidɛ lo tshimbo ya Sɔlɔmɔna ɔna Davidɛ. (Mat. 1:6, 16) Koko, Luka shilaka ɔlɔndji wa nkumbo ka Mariya ndo mɛnyaka dia Yeso aki la lotshungɔ la lootɔ lo lowandji la Davidɛ “lo dikila.” (Rɔmɔ 1:3) Lande na? Nɛ dia Mariya aki kanula ya nkumekanga Davidɛ lo tshimbo ya Natana ɔna Davidɛ. (Luka 3:31) Ko lande na kele Luka hɛnya dia Mariya ekɔ ɔnaki Heli, laki she? Nɛ dia mbala efula, paka nkombo y’apami wa lo nkumbo mbakatanemaka lo abuku wa lɛɛta. Diakɔ diele, etena kakashile Luka Yɔsɛfu lo mɛnya dia nde ekɔ ɔna Heli, anto shihodiaka dia dui sɔ nembetshiyaka ɔnɛ Yɔsɛfu aki okilo waki Heli.—Luka 3:23.
Ɔlɔndji wa nkumbo ka Yeso wele lo Evanjiliɔ wa Mateo ndo wa Luka shikikɛka dia Yeso aki Mɛsiya wakalakema oma le Nzambi. Lo mɛtɛ, Yeso aki kanula ya nkumekanga Davidɛ yakeyamaka dimɛna woho wele kaanga Afarisɛ la Asadukɛ kokoka ntona dui sɔ. Ɔlɔndji wa nkumbo ka Yeso wele lo Mateo ndo Luka keketshaka mbetawɔ kaso ndo toshikikɛka di’alaka akina waki Nzambi wayokotshama.