SAWO DIA WEKELO 52
Kimanyiya anto akina dia mbikikɛ ntena dia wolo
“Todimake anto ɛngɔ k’ɔlɔlɔ kahombayɛ mbasha naka wɛ ekɔ la akoka wa nkimanyiya.”—TOK. 3:27.
OSAMBO 103 Alami wekɔ apami wele oko weshasha
AWUI WAYƆTƐKƐTAMAa
1. Ngande wakadimola Jehowa mbala efula l’alɔmbɛlɔ w’ekambi ande?
ONDE wɛ mbeyaka dia Jehowa koka nkamba la yɛ dia nkadimola dɔmbɛlɔ dia l’etete di’onto ɔmɔtshi? Wɛ koka nkimanyiya, oyadi wɛ ekɔ ekumanyi, okambi wakimanyiya, ombatshi mboka kana opandjudi ɔmɔtshi wa l’etshumanelo. Oyadi wɛ ekɔ ɔlɔngɔlɔngɔ kana opalanga, ɔnangɛso kana kadiyɛso, wɛ lawɔ koka mbisha ekimanyielo. Etena kalɔmba onto ɔmɔtshi loka Jehowa ngandji ekimanyielo, Nzambi kaso kambaka mbala efula la dikumanyi ndo l’ekambi ande ekina wa kɔlamelo dia vɔ monga “kiɔkɔ y’esambelo k’efula” le onto ɔsɔ. (Kɔl. 4:11) Tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula dia kambɛ Jehowa ndo anangɛso lo yoho shɔ! Sho koka monga l’akoka wa nsala dui sɔ etena katomba hemɔ kɛmɔtshi, mpokoso kɛmɔtshi kana ɛhɛnyɔhɛnyɔ.
TOKIMANYIYA ANTO AKINA ETENA KATOMBA HEMƆ KƐMƆTSHI KAKOKANƐ
2. Lande na kakokaso monga l’okakatanu dia nkimanyiya anto akina etena katomba hemɔ kɛmɔtshi kakokanɛ?
2 Etena katomba hemɔ kɛmɔtshi kakokanɛ, sho koka monga l’okakatanu dia kimanyiyana lam’asaso. Ɛnyɛlɔ, sho koka nkombola tembola angɛnyi aso, koko tekɔ lo mboka wɔma wa tɔɔsa hemɔ kakɔ. Sho mbeyaka nkombola mbelɛ anto wele bu l’ekondjelo k’efula dia vɔ ndjɔlɛ yangɔ lakaso, koko mbeyaka monga wolo dia sho nsala dui sɔ. Sho mbeyaka nkombola nkimanyiya anto akina, koko dui sɔ koka monga wolo naka ase nkumbo kaso hita wekɔ lo diɛnɛ. Koko kaanga mbediɔ ngasɔ, sho nangaka nkimanyiya anangɛso ndo Jehowa ngɛnangɛnaka etena kasalaso kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia mbaakimanyiya. (Tok. 3:27; 19:17) Kakɔna kakokaso nsala?
3. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ ka dikumanyi dia l’etshumanelo kaki Desi? (Jɛrɛmiya 23:4)
3 Kɛnɛ kakoka dikumanyi nsala. Naka wɛ ekɔ ekumanyi, kete yanga dia mbeya ɛkɔkɔ dimɛna. (Adia Jɛrɛmiya 23:4.) Desi, kadiyɛso kakatatɛkɛta lo sawo dietshi mbutaka ate: “Dikumanyi dia l’olui ami w’esambishelo wakasambishaka la mi ndo l’anto akina ndo waketshaka la so wenya kaamɛ dia nkɔkɔla demba.”b Welo wakadje alami w’ɛkɔkɔ asɔ wakakimanyiya Desi lam’akatombe hemɔ ka COVID-19 ndo lam’akandavusha ase nkumbo kande amɔtshi la hemɔ kɛsɔ.
4. Lande na kaki dikumanyi l’akoka wa nkimanyiya Desi, ndo naa wetshelo wakondjaso?
4 Desi nembetshiyaka ate: “Lam’ele lakɔsaka dikumanyi oko angɛnyi, aki dui dia wɔdu le mi dia mbatɛ woho wakamayaokaka ndo ekiyanu waki lami.” Wetshelo akɔna wakoka dikumanyi nkondja? Wetshelo ele, vɔ pombaka membolaka ɛkɔkɔ la ntondo ka mpokoso kɛmɔtshi ntomba. Nyonge la wɔ angɛnyi. Naka hemɔ kɛmɔtshi kambotomba kanyoshimba dia towaembola okoko l’okoko, kete nyu koka mbaembola lo toho tokina. Desi mbutaka ate: “Lo ntena dimɔtshi, dikumanyi diotshikitanyi wakambelɛka ndo wakatomɛka waa mesajɛ lushi lakɔ laamɛ. Avɛsa wakawambadiɛ wakananda otema ami, kaanga mbakameyaka avɛsa akɔ dimɛna.”
5. Ngande wakoka dikumanyi mbeya kɛnɛ kele l’anangɛso l’akadiyɛso l’ohomba ndo mbaakimanyiya?
5 Yoho mɔtshi yakokaso mbeya kɛnɛ kele l’anangɛso l’akadiyɛso l’ohomba ele lo mbaoka ambola amɔtshi wa l’ɔkɔmi tshɛ. (Tok. 20:5) Onde vɔ wekɔ la mbo ya ndɛ kambe, la ekanga ndo diangɔ dikina? Onde wekɔ lo waale wa nshisha olimu awɔ kana mvudu yawɔ? Onde vɔ wekɔ l’ohomba wa sho mbakimanyiya dia nyanga ekimanyielo k’oma le lɛɛta? Desi akalongola ekimanyielo ka l’emunyi oma le asekande ambetawudi. Koko ekimanyielo ka lo yimba ndo ka lo nyuma k’oma le dikumanyi mbakokimanyiya lo yoho ya laande dia ntondoya ehemba ande. Nde mbutaka ɔnɛ: “Dikumanyi wakalɔmbɛ kaamɛ la mi. Kaanga mbahamayokoka mbohɔ kɛnɛ tshɛ kakawate, dimi mbohɔka woho wakamayaoke. Aki oko Jehowa aki lo mbutɛmi ate: ‘Wɛ bu wɛmɛ.’”—Isa. 41:10, 13.
Ɔnangɛsɔ lalɔmbɔla eteni kɛmɔtshi ka losanganya ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mpokamɛ kɔmatɛrɛ ya nkeketsha y’anangɛso efula wele lo losanganya ndo y’ɔnangɛso ɔmɔtshi lele la hemɔ lɔkɔhami lo vidɛo kɔfɛransɛ (Enda odingɔ 6)
6. Kakɔna kakoka ase etshumanelo efula nsala dia nkimanyiya anto akina? (Enda osato.)
6 Kɛnɛ kakoka anto akina nsala. Sho nongamɛka dia dikumanyi wayokimanyiya anangɛso l’akadiyɛso wa l’etshumanelo. Koko Jehowa tɔlɔmbaka sho tshɛ dia nkeketsha ndo dia nkimanyiya anto akina. (Ngal. 6:10) Naka sho nsala kaanga vuiwui ya tshitshɛ dia nkimanyiya onto ɔmɔtshi lele la hemɔ, dui sɔ koka mbookimanyiya efula. Ɔna ɔmɔtshi koka tomɛ ɔnangɛso ɔmɔtshi mukanda kana sango dimɔtshi dia mbokeketsha. Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi koka nkimanyiya kadiyɛso kɛmɔtshi lo ntshɔ tosombɛ diangɔ kana mbosalɛ djimulimu kina. Anto akina wa l’etshumanelo kokaka nkatɛ onto ɔmɔtshi lele la hemɔ yangɔ ya ndɛ, ko totshikɛ lakande. Lo mɛtɛ, etena katomba hemɔ kɛmɔtshi kakokanɛ, ose etshumanelo tshɛ ekɔ l’ohomba w’ekeketshelo. Mbala mɔtshi, sho koka ntshikala yema l’ɔkɔngɔ wa nsanganya dia nsawola l’anangɛso l’akadiyɛso, oyadi okoko l’okoko kana lo vidɛo kɔferansɛ. Ndo dikumanyi vɔ lawɔ wekɔ l’ohomba w’ekeketshelo. Ɛmɛnyi ɛmɔtshi wakatomɛ dikumanyi mikanda dia mbasha losaka nɛ dia mbala efula vɔ mongaka l’awui wa nsala etena katomba hemɔ kɛmɔtshi kakokanɛ. Mongaka mɛtɛ dui dia dimɛna efula etena kasalaso kɛnɛ keso l’akoka dia “[ntetemala] keketshana onto la wonyande ndo mbodiana onto la wonyande”!—1 Tɛs. 5:11.
TOKIMANYIYA ANTO AKINA ETENA KATOMBA MPOKOSO KƐMƆTSHI
7. Kakɔna kakoka monga okakatanu l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi?
7 Mpokoso kɛmɔtshi koka ntshikitanya lɔsɛnɔ l’onto lo kamula ka sso. Wanɛ wambohomana la mpokoso koka nshisha diangɔ diawɔ, mvudu yawɔ kana wakiwɔ wa ngandji. Anangɛso l’akadiyɛso w’Akristo hawohandwe oma l’awui wa kandji wa ngasɔ. Akokaso nsala dia mbaakimanyiya?
8. Kakɔna kakoka dikumanyi la ewandji wa nkumbo nsala la ntondo ka mpokoso kɛmɔtshi ntomba?
8 Kɛnɛ kakoka dikumanyi nsala. Dikumanyi le, nyokimanyiya anangɛso dia vɔ ndjalɔngɔsɔla la ntondo ndo l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi ntomba. Nyoyashikikɛ di’ase etshumanelo tshɛ mbeyaka kɛnɛ kahombawɔ nsala dia ndjaakokɛ ndo dia mbelɛ dikumanyi. Margaret lakatatɛkɛta lo sawo dietshi mbutaka ate: “Dikumanyi diaso wakasha sawo diendana l’ehomba wa l’etshumanelo ndo wakatɔhɛmɔla dia l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ tekɔ lo waale wendana la dja ya longoya ekonda wa weke lo nshi y’ɔwɔ. Vɔ wakatotɛ dia naka ewandji wa lɛɛta wambotodjangɛ dia ntshika mvudu yaso naka dja shɔ yaya waale, kete sho pombaka ntshika mvudu yaso aha la ntshimbatshimba.” Ɔhɛmwɛlɔ ɔsɔ wakaye la wonya nɛ dia mingu tshanu l’ɔkɔngɔ dja shɔ yakatatɛ. L’ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo, ewandji wa nkumbo koka mɛnya kɛnɛ kahomba ose nkumbo tshɛ nsala. Naka wɛ l’anayɛ ndjalɔngɔsɔla, kete hanyotayaya etena katomba mpokoso.
9. Ngande wakoka dikumanyi nkamba kaamɛ la ntondo ndo l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi ntomba?
9 Naka wɛ ekɔ omendji w’olui w’esambishelo, kete yashikikɛ dia wɛ ekɔ la numɛlɔ ndo l’adrɛsɛ shikaa w’ase olui ayɛ la ntondo ka mpokoso kɛmɔtshi ntomba. Sala listɛ ndo listɛ lakɔ pombaka mongaka l’awui w’eyoyo. Laasɔ, naka mpokoso kambotomba, kete wɛ ayonga l’akoka wa mbelɛ opandjudi tshɛ dia mbeya ehomba wele lande etena katomba mpokoso. Ndo ewoya ɔnɔmbɔdi w’olui wa dikumanyi awui akɔ aha la ntshimbatshimba, ko nde lawɔ ayewoya omendji w’otshimbedi awui asɔ. Naka anangɛso asɔ nkamba kaamɛ, kete vɔ wayosha ekimanyielo kahombama. L’ɔkɔngɔ wa dja shɔ nimala, omendji w’otshimbedi waki Margeret akasale wenya 36 aha la ndala nɛ dia nde mbakalɔmbɔlaka olimu wa dikumanyi, etena kakawasalaka la wolo dia mbelɛ ndo nkotsha ehomba w’anangɛso l’akadiyɛso 450 wakatshike mvudu yawɔ. (2 Kɔr. 11:27) Ɔnkɔnɛ, wanɛ tshɛ waki l’ohomba wa dihole dia mbidjasɛ, wakakondja dihole diakɔ.
10. Lande na kele le dikumanyi, wembwelo w’ɛkɔkɔ ekɔ ohomba efula? (Joani 21:15)
10 Mbisha ekimanyielo ka lo nyuma ndo ka lo yimba ekɔ etenyi kɛmɔtshi k’olimu wa dikumanyi di’Akristo. (1 Pe. 5:2) Naka mpokoso kambotomba, kete dikumanyi pombaka ntondotondo ndjashikikɛ di’ɔnangɛso ndo kadiyɛso tshɛ ekɔ lo dihole di’ekokelo ndo ekɔ la mbo ya ndɛ, ahɔndɔ wa ndɔta ndo la dihole dia ndala. Koko ngɔndɔ efula l’ɔkɔngɔ wa mpokoso, wanɛ wakahandɔ oma lo mpokoso kakɔ koka ntetemala monga l’ohomba w’ekimanyielo ka lo nyuma ndo ka lo yimba. (Adia Joani 21:15.) Harold lakamba lo Kɔmite kɛmɔtshi ka filialɛ ndo lakahomana l’anangɛso ndo l’akadiyɛso wakadiɛnɛ la mpokoso mbutaka ate: “Mbɔsaka etena di’onto ndjoyaoka dimɛna. Lɔsɛnɔ mbeyaka monga nto dimɛna, koko vɔ mbeyaka ntetemala mbohɔ lakiwɔ lakawavusha, diangɔ diakawashisha kana waale wakawatanema lɔkɔ. Awui asɔ mbeyaka mbasha ɔkɛyi mbala la mbala. Dui sɔ hɛnya di’ɔnɛ vɔ bu la mbetawɔ koko, dui sɔ diekɔ dimɛna le onto a nombe.”
11. Naa ehomba wakoka waa nkumbo ntetemala monga lawɔ?
11 Dikumanyi kitanyiaka dako diata ɔnɛ “nyolele la wanɛ walela.” (Rɔmɔ 12:15) Dikumanyi pombaka nshikikɛ wanɛ wakahomana la mpokoso dia Jehowa l’anangɛso w’Akristo wakatetemala mbaoka ngandji. Dikumanyi wayohomba nkimanyiya waa nkumbo diaha ntshika mbekelo yawɔ y’amɛna ya lo nyuma, mbidja ndo dɔmbɛlɔ, wekelo, wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya ndo olimu w’esambishelo. Dikumanyi koka nto nkeketsha ambutshi dia nkimanyiya anawɔ dia mbika washo lo kɛnɛ kele kaanga mpokoso hakoke kilanya. Ambutshi le, nyohole ananyu dia Jehowa ayongaka nshi tshɛ Ɔngɛnyi awɔ ndo nde ayongaka wonya tshɛ suke dia mbaakimanyiya. Ndo nyaalembetshiya di’anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ wa lo nkumbo kaso ka l’andja w’otondo wayongaka nshi tshɛ suke dia mbaakimanyiya.—1 Pe. 2:17.
Onde wɛ koka ndjakimɔ la lolango dia nkimanyiya l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi l’ɛtshi kayɛ ka nkɛtɛ? (Enda odingɔ 12)e
12. Kakɔna kakoka anto akina nsala dia mbisha ekimanyielo etena katomba mpokoso? (Enda osato.)
12 Kɛnɛ kakoka anto akina nsala. Naka mpokoso kambotomba suke la lɛnɛ odjashiyɛ, kete mbola dikumanyi woho wakokayɛ mbisha ekimanyielo kayɛ. Ondo wɛ koka pangiya lo tshanda mɔtshi wanɛ wakatshike mvudu yawɔ, kana wanɛ wakayakimɔ la lolango woye dia ndjalɔngɔsɔlɛ mvudu yawɔ. Wɛ koka monga l’akoka wa mbisha apandjudi wele lo dihombo yangɔ ya ndɛ kana diangɔ dikina. Ko naka mpokoso kambotomba lo dihole di’etale, kete kaanga l’etena kɛsɔ wɛ koka mbisha ekimanyielo kayɛ. Lo woho akɔna? Lo nɔmba lo wahɔ wa wanɛ wohomanyi la mpokoso. (2 Kɔr. 1:8-11) Wɛ koka nsukɛ olimu wendana la mbisha ekimanyielo la falanga yayɛ lo nkimɔ falanga dia nsukɛ olimu wakambema l’andja w’otondo. (2 Kɔr. 8:2-5) Naka wɛ ekɔ l’akoka wa ntshɔ otsha lo dihole diambohomana anto la mpokoso dia tosha ekimanyielo, kete mbola dikumanyi kɛnɛ kakokayɛ nsala dia mbisha ekimanyielo kayɛ. Naka wambetawɔ dia wɛ mbisha ekimanyielo kakɔ, kete ondo wɛ ayolongola yema y’olowanyelo dia vɔ mbeya nkamba la yɛ lo dihole ndo l’etena kayowoleka monga la yɛ ohomba.
TOKIMANYIYA ANANGƐSO DIA MBIKIKƐ ƐHƐNYƆHƐNYƆ
13. Ekakatanu akɔna wahomana l’anangɛso l’ahole wamboshimbama olimu aso?
13 Lo wedja wamboshimbama olimu aso, ɛhɛnyɔhɛnyɔ mbetɛka lɔsɛnɔ wolo efula. Anangɛso wa lo wedja ɛsɔ wekɔ lo ntetemala ndɔshana l’ekakatanu wendana la ekondjelo, la hemɔ ndo la nyɔi ka wakiwɔ wa ngandji. L’ɔtɛ wakashimbama olimu aso, mbeyaka monga ko dikumanyi waki l’okakatanu dia ntshɔ tembola kana nsawola la wanɛ waki l’ohomba w’ekeketshelo. Kɛsɔ mbakakomɛ Andrei, lakatatɛkɛta dikambo diande lo sawo dietshi. Kadiyɛso kɛmɔtshi ka l’olui ande w’esambishelo aki l’okakatanu wendana l’ekondjelo. Oma laasɔ nde akasale aksida wa mutuka. Wakahombe mbaata mbala efula ndo nde kokoka nkamba olimu. Kaanga mbakashimbama olimu aso, ko ndjodja ndo hemɔ ka kɔrɔna, anangɛso wakasale kɛnɛ kakiwɔ l’akoka wa nsala dia mbookimanyiya, ndo Jehowa akɛnaka kɛnɛ kaki lo salema.
14. Ngande wakoka dikumanyi mbisha ɛnyɛlɔ lo kɛnɛ kendana la ndjaɛkɛ le Jehowa?
14 Kɛnɛ kakoka dikumanyi nsala. Andrei akalɔmbɛ ndo akasale kɛnɛ kakandakoke nsala. Ko kakɔna kakasale Jehowa? Nde akakambe l’asekande ambetawudi wanɛ wakakoke mbosha ekimanyielo k’efula. Amɔtshi wakatshu la kadiyɛso dia nde tɛnana l’onganga ande. Akina wakawosha yema ya dikuta dia mbookimanyiya. Jehowa akaatshutshuya dia vɔ nsala kɛnɛ kakiwɔ l’akoka wa nsala, ndo nde akatshɔkɔla kaamɛ kawɔ ndo welo wakawadje la dihonga tshɛ. (Hɛb. 13:16) Dikumanyi le, naka lɛɛta ambotoshimba awui amɔtshi, kete nyɔlɔmbɛ anto akina dia mbisha ekimanyielo kawɔ. (Jɛr. 36:5, 6) Laadiko di’awui asɔ tshɛ, nyoyaɛkɛ le Jehowa. Nde kokaka nyokimanyiya dia nkotsha ehomba w’anangɛso l’akadiyɛso.
15. Ngande wakokaso nkokɛ kaamɛ kaso k’Akristo l’etena k’ɛhɛnyɔhɛnyɔ?
15 Kɛnɛ kakoka anto akina nsala. Etena kashimbama olimu aso, mbeyaka monga ohomba sanganaka l’anangɛso lo tolui ta totshitshɛ. Diakɔ diele, nshi nyɛ mbamboleka ohomba sho monga la diɔtɔnganelo dia wɔladi lam’asaso. Tɔlɔshane la Satana, koko tatɔlɔshanake lam’asaso. Tonya yimba oma lo munga y’anangɛso, ndo tosale la wolo dia nkandalo ekakatanu aha la ntshimbatshimba. (Tok. 19:11; Ɛf. 4:26) Tetawɔ dia kimanyiyana lam’asaso. (Tito 3:14) Ekimanyielo kakasha dikumanyi kadiyɛso kaki lo dihombo kakonge la shɛngiya ya dimɛna le olui awɔ w’esambishelo. Vɔ wakayonga la diɔtɔnganelo dia ma ma oko nkumbo.—Os. 133:1.
16. Lo yoho yɔtɔnɛ la Kɔlɔsayi 4:3, 18, ngande wakokaso nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso wahɛnyahɛnyama?
16 Nunu akumi di’anangɛso l’akadiyɛso w’Akristo wekɔ lo kambɛ Jehowa kaanga mbambashimba lɛɛta awui amɔtshi. Amɔtshi l’atei awɔ wakadjama lo nkanu l’ɔtɛ wa mbetawɔ kawɔ. Sho koka nɔmba lo dikambo diawɔ, lo dikambo dia nkumbo yawɔ ndo dia wanɛ wayadja lo waale wa mundama l’ɔtɛ washawɔ anangɛso l’akadiyɛso asɔ ekimanyielo ka lo nyuma, ka lo demba ndo kendana l’awui wa laka lɛɛta.c (Adia Kɔlɔsayi 4:3, 18.) Tanyohɛke pondjo di’alɔmbɛlɔ anyu koka nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso asɔ!—2 Tɛs. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2.
Ngande wakokayɛ nɔngɔsɔla nkumbo kayɛ oma ko kakianɛ lo kɛnɛ kendana l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ? (Enda odingɔ 17)
17. Ngande wakokanyu ndjalɔngɔsɔla oma ko kakianɛ dikambo dia mpokoso?
17 Wɛ la nkumbo kayɛ koka ndjalɔngɔsɔla oma ko kakianɛ lo dikambo di’ɛhɛnyɔhɛnyɔ. (Ets. 14:22) Tokanyiyake awui wa kɔlɔ tshɛ wakoka nyokomɛ. Koko, keketsha lɔngɛnyi lasayɛ la Jehowa ndo nkimanyiya anayɛ dia vɔ nsala woho akɔ waamɛ. Naka lo ntena dimɔtshi wɛ aya l’okiyanu, kete diholɛ Jehowa otema ayɛ. (Os. 62:7, 8) Oko nkumbo, nyɔkɛtshanya ɛkɔkɔ tshɛ wanyotshutshuya dia nyu ndjaɛkɛ le nde.d Naka mpokoso kambotomba, kete woho wayoyoyalɔngɔsɔla ndo wɛkamu ayɛ le Jehowa wayosha anayɛ dihonga ndo wɔladi.
18. Naa nshi yayaye yatokongɛ?
18 Wɔladi wa Nzambi tokokɛka. (Flpɛ. 4:6, 7) Oma lo tshimbo ya wɔladi ɔsɔ, Jehowa mbututadiaka otema aso lam’eso la hemɔ, lam’ahomanaso la mpokoso ndo ɛhɛnyɔhɛnyɔ wakoka monga la shɛngiya le so ɛlɔ kɛnɛ. Nde kambaka la dikumanyi diakamba olimu wa wolo dia tolama. Nde toshaka sho tshɛ diɛsɛ dia kimanyiyana lam’asaso. Wɔladi wele laso ɛlɔ kɛnɛ wayotokimanyiya dia ndjotokomɛ ehemba wa lo nshi yayaye, ndo kaanga “mfɔnu ka woke.” (Mat. 24:21) L’etena kɛsɔ, sho tayohomba nama wɔladi aso ndo nkimanyiya anto akina dia nsala woho akɔ waamɛ. L’ɔkɔngɔ wa dikambo sɔ, hatotonga nto l’ekakatanu wa wolo wayotosha ekiyanu. Tayonga la kɛnɛ kakakombolaka Jehowa nshi tshɛ lo dikambo diaso, mbuta ate wɔladi wa kokele ndo wa pondjo.—Isa. 26:3, 4.
OSAMBO 109 Tokane ngandji k’efula oma k’ɛse otema
a Jehowa kambaka mbala efula l’ekambi ande wa kɔlamelo dia nkimanyiya wanɛ watenyanya ntena dia wolo. Nde koka nkamba la yɛ dia wɛ monga kiɔkɔ y’ekeketshelo le anangɛyɛ l’akadiyɛyɛ. Nyɛsɔ tende woho wakokaso nkimanyiya anto akina etena kewɔ lo dihombo.
b Nkombo mɔtshi yakatshikitanyema.
c Naka filialɛ kanyu kana ase Olui-walɔmbɔla bu l’akoka wa tomɛ anangɛso l’akadiyɛso wele lo lokanu mikanda l’onto ndo l’onto.
d Enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Yalɔngɔsɔla oma ko kakianɛ dikambo di’ɛhɛnyɔhɛnyɔ” dia lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ k’esambele 2019.
e ELEMBETSHIELO W’ESATO: Wadi l’omi amɔtshi wekɔ lo mbisha nkumbo kɛmɔtshi kele lo tshanda mɔtshi lo dawo l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi yangɔ ya ndɛ.