Ngande wakokaso nkeketsha mbetawɔ kaso lo daka diaki Jehowa diendana l’andja w’oyoyo?

1-2. Kakɔna kahombaso nsala etena kaakatakongɛ andja w’oyoyo?

SHO MBƆSAKA la nɛmɔ di’efula daka diaki Jehowa dia ndanya dikongɛ di’akambo nɛ ko dihɛnya l’andja w’oyoyo wa losembwe. (2 Pe. 3:13) Kaanga mbahateye etena shikaa kayokotshama daka diendana l’andja w’oyoyo, tolembetelo mɛnyaka dia andja ɔsɔ aya k’asa onyɔ l’ɔhɛmbɛ.​—Mat. 24:32-34, 36; Ets. 1:7.

² Koko, etena kɛnɛ oyadi edja ka ngande kayaso l’akambo wa mɛtɛ, sho tshɛ pombaka nkeketsha mbetawɔ kaso lo daka sɔ. Lande na? Nɛ dia kaanga mbetawɔ ka wolo koka ntɛwɔ. Lo mɛtɛ, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akelɛ oshishelo wa mbetawɔ ɔsɔ ɔnɛ “pɛkato katotondaka esadi eto.” (Hɛb. 12:1) Dia mbewɔ diaha mbetawɔ kaso ndjɔɔla, sho pombaka vusolaka mbala la mbala tolembetelo tɛnya di’andja w’oyoyo ekɔ dui dia mɛtɛ.​—Hɛb. 11:1.

3. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

³ Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola toho tosato takokaso nkeketsha mbetawɔ kaso lo daka dia Jehowa diendana l’andja w’oyoyo: 1) lo kanaka yimba l’oshinga w’etshungwelo, 2) lo sɛdingolaka wolo wa Jehowa ndo 3) lo mbetshaka wenya l’elimu wa lo nyuma. Oma laasɔ, tayɔsɛdingola woho wele losango la Jehowa otsha le Habakuka keketshaka mbetawɔ kaso ɛlɔ kɛnɛ. Koko, ntondotondo, nyɛsɔ tɔsɛdingole ekakatanu ɛmɔtshi ondo wahomana la so ɛlɔ kɛnɛ walɔmba dia monga la mbetawɔ ka wolo lo daka diendana l’oyelo w’andja w’oyoyo.

AWUI WALƆMBAMA DIA SHO MONGA LA MBETAWƆ KA WOLO

4. Tɛdikɔ takɔna talɔmba dia monga la mbetawɔ ka wolo?

⁴ Lushi tshɛ, sho mbɔsaka tɛdikɔ talɔmbama dia monga la mbetawɔ ka wolo. Ɛnyɛlɔ, sho mbɔsaka tɛdikɔ tendana l’angɛnyi, tɔkɛnyɔ, kalasa, diwala, ana ndo olimu wa l’emunyi. Laasɔ sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde ɛsɔnwɛlɔ wasalami mɛnyaka dia lekɔ l’eshikikelo dia dikongɛ nɛ diekɔ lo tshanda mɔtshi tsho ndo ɔnɛ keem’edja diɔ diayanga mpɛnyama l’andja w’oyoyo waki Nzambi? Kana onde ɛsɔnwɛlɔ ami sɛngiyamaka oma le anto wele yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ mɛnyaka dia vɔ mbɔsaka dia nyɔi mbele ekomelo ashimu?’ (Mat. 6:19, 20; Luka 12:16-21) Tayɔsa tɛdikɔ toleki amɛna naka sho nkeketsha mbetawɔ kaso k’ɔnɛ andja w’oyoyo aya kemembe.

5-6. Lande na keso l’ohomba wa mbetawɔ ka wolo lo ntena di’asui? Sha ɛnyɛlɔ.

⁵ Ndo nto, sho pomanaka l’ekakatanu walɔmba dia monga la mbetawɔ ka wolo. Sho mbeyaka mpomana l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ, hemɔ yahakɔnɔ kana awui akina wakoka tɔkɔmɔla. L’etatelo, sho koka tokomɛ ehemba aso la dihonga tshɛ. Koko naka ehemba ɛsɔ wamboviya, kete tayonga l’ohomba wa monga la mbetawɔ ka wolo dia mbikikɛ ndo ntetemala kambɛ Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ.​—Rɔmɔ 12:12; 1 Pe. 1:6, 7.

⁶ Etena kahomanaso l’ohemba, sho koka ndjɔfɔnya dia andja w’oyoyo waki Jehowa hayaki pondjo. Onde dui sɔ mɛnyaka dia mbetawɔ kaso kaya wɔdu? Ndooko kaanga yema. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi. Lo nshi ya tshitshi k’efula, sho koka ndjɔsa dia nshi ya tanyi hongaki pondjo. Koko l’ekomelo, sho ndjokomaka lo nshi ya tanyi. Woho akɔ waamɛ mbele, naka tambɔkɔmɔ efula, sho koka ndjɔfɔnya dia andja w’oyoyo hawoyaki pondjo. Koko naka tekɔ la mbetawɔ ka wolo, kete tayeya dia alaka waki Nzambi wayokotshama. (Os. 94:3, 14, 15; Hɛb. 6:17-19) L’eshikikelo kɛsɔ, sho koka ntetemala mbetɛ ɔtɛmwɛlɔ aso le Jehowa lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso.

7. Dionga diakɔna diahombaso mbewɔ?

⁷ Tɔsɛdingole dui dikina dialɔmba dia sho monga la mbetawɔ ka wolo, dui diakɔ ko olimu w’esambishelo. Anto efula wasambishaso fɔnyaka dia “lokumu l’ɔlɔlɔ” lendana l’oyelo w’andja w’oyoyo waki Nzambi bu dui dia mɛtɛ. (Mat. 24:14; Ɛzk. 33:32) Sho hatohombe mbetawɔ pondjo dia dionga diawɔ dia wendjudi monga la shɛngiya le so. Dia ndjakokɛ oma lo dionga sɔ, sho pombaka ntetemala nkeketsha mbetawɔ kaso. Nyɛsɔ tɔsɛdingole toho tosato takokaso nsala dui sɔ.

KATOKANAKE YIMBA L’OSHINGA W’ETSHUNGWELO

8-9. Ngande wakoka okanelo wa yimba l’oshinga w’etshungwelo monga la shɛngiya lo mbetawɔ kaso?

⁸ Yoho mɔtshi yakokaso nkeketsha mbetawɔ kaso ele lo kanaka yimba l’oshinga w’etshungwelo. Oshinga w’etshungwelo toshikikɛka di’alaka wa Nzambi wayokotshama ndooko onyake. Naka sho nkana yimba l’oshinga wetshungwelo ndo kɛnɛ kalembetshiya dui sɔ, kete tayokeketsha mbetawɔ kaso k’ɔnɛ daka dia Nzambi diendana la lɔsɛnɔ laha l’ekomelo l’andja woleki dimɛna efula diayokotshama. Lande na kakokaso mbuta ngasɔ?

⁹ Kakɔna kalembetshiya oshinga w’etshungwelo? Jehowa akatome ɔnande la ngandji l’enondo, ɔngɛnyi ande wa ma ma oma l’olongo dia ndjotɔ oko onto la kokele. Etena kakinde lanɛ la nkɛtɛ, Yeso akakikɛ weho tshɛ w’ekakatanu wa wolo. Oma laasɔ, nde akasowe ndo akadiakema nyɔi k’esehe efula. Ande oshinga wa wolo wakafute Jehowa lee! Nzambi kaso ka ngandji totondetawɔ pondjo di’Ɔnande nsowa ndo mvɔ paka dia sho monga la lɔsɛnɔ la dimɛna efula koko la lotshanda mɔtshi tsho. (Jni. 3:16; 1 Pe. 1:18, 19) L’ɔtɛ w’oshinga wakandafute, Jehowa ayosala woho wa daka diande diendana la lɔsɛnɔ la pondjo la l’andja w’oyoyo kotshama.

KATƆSƐDINGOLAKE WOLO WAKI JEHOWA

10. Lo ndjela Ɛfɛsɔ 3:20, kakɔna kele Jehowa l’akoka wa nsala?

¹⁰ Yoho ya hende yakokaso nkeketsha mbetawɔ kaso ele lo sɛdingolaka wolo waki Jehowa. Nde ekɔ la wolo wa nsala kɛnɛ tshɛ kalakande dia nsala. Lo mɛtɛ, lo ndjela kanyi y’anto, vɔ koka mbɔsa dia daka diendana la lɔsɛnɔ laha l’ekomelo la l’andja w’oyoyo hatokotshama. Koko Jehowa ndakaka mbala la mbala alaka wele ana w’anto hawokokaki pondjo mbakotsha. Nde ekɔ Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ. (Jɔbɔ 42:2; Makɔ 10:27) Onde onto la ngasɔ koka mbisha alaka waheyama ɔtɛ l’ekolo?​—Adia Ɛfɛsɔ 3:20.

11. Sha ɛnyɛlɔ ka daka dimɔtshi dia diambo diakalake Nzambi. (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Alaka amɔtshi wa diambo wakakotshama.”)

¹¹ Tɔsɛdingole akambo amɔtshi wakalake Jehowa ekambi ande wa lo nshi yakete wakoka mɛnama diele oko hawokokaki kotshama pondjo. Nde akashikikɛ Abrahama la Sara dia vɔ wayota ɔna pami l’esombe awɔ. (Eta. 17:15-17) Nde akatɛ Abrahama nto dia nde ayosha tokanula tande nkɛtɛ ya Kanana. L’edja k’ɛnɔnyi efula waki tokanula taki Abrahama, mbuta ate wodja w’Isariyɛlɛ lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito, akɛnamaka diele oko daka sɔ hakotshamaki pondjo. Koko diɔ diakakotshama. Oma laasɔ, Jehowa akatɛ osombe a womoto wakawelɛka Elizabɛtɛ dia nde ayota ɔna pami. Nde akatɛ nto Mariya, ɔnɛ laki eke emuma dia nde lawɔ ayota ɔna pami, lele Jehowa akalake dia oyelo ande ɛnɔnyi nunu la ntondo, l’ekambɔ k’Ɛdɛna, mbuta ate prɔfɛsiya kekina kakakotshama! ​—Eta. 3:15.

12. Kakɔna katoshikikɛ Jashua 23:14 ndo Isaya 55:10, 11 lo dikambo dia wolo wa Jehowa?

¹² Sho keketshaka mbetawɔ kaso lo wolo wele la Jehowa wa mbela andja w’oyoyo lo kanaka yimba oma l’alaka wakandasha ndo lo woho wakandaakotsha. (Adia Jashua 23:14; Isaya 55:10, 11.) Dui sɔ tokimanyiyaka dia sho ndeka ndjaalɔngɔsɔla dia nkimanyiya anto akina dia vɔ nshihodia di’andja w’oyoyo wakawatolake, keema dɔ di’anyanya. Jehowa ndamɛ akate lo kɛnɛ kendana l’olongo ndo nkɛtɛ k’oyoyo ɔnɛ: “Ɛtɛkɛta ɛnɛ wekɔ wa kɔlamelo ndo mɛtɛ.”​—Ɛny. 21:1, 5.

TOYASHAKE L’ELIMU WA LO NYUMA

13. Ngande wakoka nsanganya ya l’etshumanelo nkeketsha mbetawɔ kaso? Lembetshiya.

¹³ Yoho ya sato yakokaso nkeketsha mbetawɔ kaso ele lo mbetshaka wenya efula l’elimu wa lo nyuma. Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole wahɔ wakondjaso oma lo nsanganya ya l’etshumanelo. Anna, laketsha ɛnɔnyi akumi l’olimu wa lo ntena tshɛ mbutaka ate: “Nsanganya kimanyiyakami dia ntetemala monga la mbetawɔ koshikimadi ka nge. Oyadi kaanga ɔtɛkɛtshi bu la diewo dia mbetsha kana nde hatshi dui dimɔtshi diele oyoyo le mi, dimi layoka dui dimɔtshi diayokimanyiya dia nshihodia akambo wa mɛtɛ wa lo Bible dimɛna ndo dia nkeketsha mbetawɔ kami.”b Ndo nto, aha la taamu sho lawɔ ngɛnangɛnaka kɔmatɛrɛ ya nkeketsha yasha anangɛso l’akadiyɛso.​—Rɔmɔ 1:11, 12; 10:17.

14. Ngande wakeketsha olimu w’esambishelo mbetawɔ kaso?

¹⁴ Sho lawɔ keketshaka mbetawɔ kaso nto etena kasambishaso. (Hɛb. 10:23) Barbara, lambokambɛ Jehowa l’edja k’ɛnɔnyi 70 mbutaka ate: “Lokɛnaka nshi tshɛ dia olimu w’esambishelo keketshaka mbetawɔ kami. Lam’atamaleke ntɛkɛta l’anto akina lo dikambo di’alaka wa diambo wa Jehowa mbalekami monga la mbetawɔ kasɛna ndo ka wolo.”

15. Ngande wakeketsha wekelo w’onto ndamɛ mbetawɔ kaso? (Enda ndo esato.)

¹⁵ Tɔsɛdingole olimu okina wa lo nyuma wakeketsha mbetawɔ kaso: wekelo w’onto ndamɛ. Susan mɛnaka ohomba wa nsala ekongelo k’awui wayondeka. Nde mbutaka ate: “Lushi la lomingu dimi mbekaka awui wa lo Tshoto y’Etangelo wa lomingu layela. Lushi l’ɔtɔi ndo Lushi la hende, dimi nɔngɔsɔlaka nsanganya ya l’atei a lomingu. Lo nshi yambotshikala, dimi salaka wekelo w’onto ndamɛ.” Lo nɛmiya ekongelo ka wekelo kɛsɔ, Susan ekɔ lo ntetemala nkeketsha mbetawɔ kande. Irene, lambokamba ɛnɔnyi ndekana akumi lo Mbalasa kalɔmbɔla olimu aso wa l’andja w’otondo, mɛnaka dia wekelo wendana la prɔfɛsiya ya lo Bible keketshaka mbetawɔ. Nde mbutaka ate: “Dimi mambaka efula lo woho wakotshama prɔfɛsiya ya Jehowa l’oseka kiambokambo tshɛ.”c

“TƆ KAYOKOTSHAMA NDOOKO ONYAKE”

16. Lande na kele kɛnɛ kakashikikɛ Jehowa Habakuka kekɔ la kitshimudi le so ɛlɔ kɛnɛ? (Hɛbɛru 10:36, 37)

¹⁶ Ekambi wa Jehowa ɛmɔtshi wambokongɛɛ l’edja k’efula ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ. Lo nkanyi y’anto, okotshamelo wa daka diaki Nzambi diekɔ lo ntshimbatshimba. Jehowa akatɛkɛta dia dikambo sɔ etena kakandashikikɛ omvutshi Habakuka ate: “Nɛ dia ɛnɛlɔ kekɔ dikambo dia etena kakashikikɛma, tɔ kekɔ lo tatshu otsha lo ekomelo katɔ, ndo tɔ hatota kashi. Oyadi tɔ kayotshimbatshimba, tetemala kikongɛɛ! Nɛ dia tɔ kayokotshama ndooko onyake. Tɔ hatotshimbatshimba!” (Hab. 2:3) Onde Nzambi paka Habakuka oto mbakandasha eshikikelo kɛsɔ? Kana onde ɛtɛkɛta ande ɛsɔ wekɔ la kitshimudi ndo le so ɛlɔ kɛnɛ? Lo tshimbo ya nyuma k’ekila, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akakambe l’ɛtɛkɛta ɛsɔ le Akristo, wanɛ wakongɛɛ andja w’oyoyo. (Adia Hɛbɛru 10:36, 37.) Eelo, sho koka monga l’eshikikelo dia kaanga etshungwelo katolakawɔ hatotshimbatshimba, “tɔ kayokotshama ndooko onyake. Tɔ hatotshimbatshimba!”

17. Ngande wakakambe kadiyɛso kɛmɔtshi la dako diakasha Jehowa Habakuka?

¹⁷ Ekambi efula wa Jehowa wakakambe la dako diaki Jehowa diata dia “tetemala kikongɛɛ” kaanga l’edja k’ɛnɔnyi. Ɛnyɛlɔ, Louise akatatɛ kambɛ Jehowa oma lo 1939. Nde mbutaka ate: “L’etena kɛsɔ, dimi lakafɔnyaka dia Aramangɛdɔna ayoya la ntondo ka dimi nshidiya kalasa ya laadiko. Koko aha kɛsɔ mbakasalema. L’edja k’ɛnɔnyi, lakɛnyi ohomba wa mbadia ‘ɛkɔndɔ wendana la kongɛɛ,’ mbuta ate ɛkɔndɔ wa lo Bible wendana la Nɔa, Abrahama, Yɔsɛfu ndo anto akina wakahombe nkongɛɛ edja efula la ntondo ka vɔ ndjolongola ɛtshɔkɔ wakaalake Jehowa. Tetemala kongɛɛ akakimanyiya dimi l’anto akina dia mbika washo lo woho wele andja w’oyoyo waya k’emembe.” Atɛmɔdi akina efula waki Jehowa wambookambɛ edja efula mbetawɔka dui sɔ!

18. Ngande wakoka tshelo ya nsɛdingola etongelo nkeketsha mbetawɔ kaso k’ɔnɛ andja w’oyoyo wayoya ndooko onyake?

¹⁸ Lo mɛtɛ, andja w’oyoyo wataye. Koko, tolembete awui amɔtshi wɛnaso, mbuta ate tɔɔtɔ, esongo, waa nyama ndo asekaso anto. Ndooko onto lakoka mbidja taamu dia nde hɛnyi diangɔ sɔ tshɛ, kaanga mbele l’etena kɛmɔtshi diangɔ sɔ komonga. Kakianɛ diangɔ sɔ diekɔ nɛ dia Jehowa mbakaditonge. (Eta. 1:1, 26, 27) Nzambi kaso akalake nto dia mbela andja w’oyoyo. Nde ayokotsha daka sɔ. L’andja w’oyoyo, anto wayonga la lɔsɛnɔ lele bu l’ekomelo ndo la yoonge ya kokele. Tekɔ l’eshikikelo di’andja w’oyoyo wayoya l’etena kakashikikɛ Nzambi.​—Isa. 65:17; Ɛny. 21:3, 4.

19. Ngande wakokayɛ nkeketsha mbetawɔ kayɛ?

¹⁹ L’etena kɛnɛ, kamba la diaaso tshɛ diakondjayɛ dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ. Mfudia lowando layɛ l’oshinga w’etshungwelo. Nsɛdingola wolo wa Jehowa. Yasha l’elimu wa lo nyuma. Lo nsala ngasɔ, wɛ ayonga l’atei wa “wanɛ wakita alaka lo woho wewɔ la mbetawɔ ndo la solo dia lotutsha.”​—Hɛb. 6:11, 12; Rɔmɔ 5:5.