SAWO DIA WEKELO 28
Totetemale nkondja wahɔ oma lo wɔma wa Nzambi
“Ɔnɛ lakɛndakɛnda lo losembwe lande mbokaka Jehowa wɔma.”—TOK. 14:2.
OSAMBO 122 He totshikale nge, aha la ndjɛkayɛka!
AWUI WAYƆTƐKƐTAMAa
1-2. Okakatanu akɔna wele la so ɛlɔ kɛnɛ wafɔna la wɔnɛ waki la Lɔta?
ETENA kɛnaso lɔkɛwɔ la kɔlɔ lele l’anto wa l’andja ɔnɛ, sho ndjaokaka woho wakayaoke Lɔta laki onto ɔlɔlɔ. Nde “aki la lonyangu l’efula l’ɔtɛ wa lɔkɛwɔ la fumbɔ nsɔnyi laki l’anto wa kɔlɔ,” nɛ dia nde akeyaka dia Shɛso lele l’olongo petshaka lɔkɛwɔ la kɔlɔ. (2 Pe. 2:7, 8) Lam’ele Lɔta aki la dilɛmiɛlɔ di’efula ndo akokaka Nzambi ngandji efula, nde akahetshaka lɔkɛwɔ la kɔlɔ l’anto wakodinge. Sho lawɔ nto dingama l’anto wakitanyiya yema tshitshɛ kana wahakitanyiya atɔndɔ wa Jehowa wendana la lɔkɛwɔ. Kaanga mbediɔ ngasɔ, sho kokaka ntetemala monga la lɔkɛwɔ la pudipudi naka sho ntetemala mboka Nzambi kaso ngandji ndo nkɛnɛmɔla wɔma wa dimɛna otsha le nde.—Tok. 14:2.
2 Jehowa tokimanyiyaka dia nsala dui sɔ lo tshimbo y’ekeketshelo katanaso lo dibuku dia Tokedi. Okristo tshɛ, pami ndo womoto, dikɛnda ndo opalanga, koka mɛtɛ nkondja wahɔ lo nsɛdingola dako dia lomba diatanaso lɔkɔ.
WƆMA WA NZAMBI TOKOKƐKA
Lo dihole diaso di’olimu, tekɔ l’ohomba wa mbewɔ lɔngɛnyi la kɔlɔ ndo diaha mbetawɔ salɛ Jehowa dui diakoka mbonyangiya (Enda odingɔ 3)
3. Lo yoho yɔtɔnɛ la Tokedi 17:3, naa ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wɛnya lande na kahombaso kokɛka otema aso? (Enda ndo osato.)
3 Ɔkɔkɔ w’oshika wakokɛso otema aso wa didjidji ele nɛ dia Jehowa sɛdingolaka otema aso. Kɛsɔ nembetshiyaka dia nde koka mɛna leedia ka kɛnɛ kakoka mɛna anto akina lo dikambo diaso ndo nde mɛtɛ mɛnaka woho w’onto weso l’etei. (Adia Tokedi 17:3.) Nde ayotoka ngandji naka sho ndodia timba taso l’alako ande wakoka tokimanyiya dia nsɛna pondjo pondjo. (Jni. 4:14) Oma laasɔ, hatetawɔki pondjo soyama l’awui wa kɔlɔ ndo kashi ya Satana ndo y’anto wa kɔlɔ wa l’andja ande. (1 Jni. 5:18, 19) Etena kayotoyasukanya suke suke la Jehowa, ngandji kaso ndo dilɛmiɛlɔ diaso otsha le nde ayofula. Lam’ele hatokombola nsala dui diakoka nyangiya Shɛso, tayohetsha kaanga kanyi tshɛ yakoka tokonya lo pɛkato. Etena kahembamaso dia nsala dui dia kɔlɔ, tayoyambola ɔnɛ: ‘Ngande wahombami nyangiya Onto ɔmɔtshi lakamɛnya ngandji k’efula l’okonda?’—1 Jni. 4:9, 10.
4. Ngande wakakokɛ wɔma wa Jehowa kadiyɛso kɛmɔtshi oma l’ohemba wa nsala dui dimɔtshi dia kɔlɔ?
4 Marta, kadiyɛso kɛmɔtshi ka la Croatie kakahembama dia nsala awui wa mindo wa dieyanelo akafunde ate: “Laki l’okakatanu wa nkanyiya lo yoho ya dimɛna ndo minya nsaki kakatshutshuyaka dia ngɛnangɛna lo tshanda ya tshitshɛ la pɛkato. Koko wɔma wa Jehowa wakankokɛ.”b Kakɔna kakokimanyiya wɔma wa Nzambi dia nsala? Marta akate dia nde akakane yimba l’etombelo wa kɔlɔ waya lo mbɔsa yɛdikɔ ya kɔlɔ. Sho koka nsala woho akɔ waamɛ. Etombelo wa kɔlɔ woleki tshɛ ele tayonyangiya Jehowa ndo hatotowɔtɛmɔlaka pondjo pondjo lo yoho y’etawɔnde.—Eta. 6:5, 6.
5. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo kɛnɛ kakakomɛ Leo?
5 Etena keso la wɔma wa Jehowa, sho hatosha yɛkɛnɛndɛ dia nsala awui wa kɔlɔ wasala anto akina. Leo, ladjasɛ lo Congo, akakondja wetshelo ɔsɔ. Ɛnɔnyi ɛnɛi l’ɔkɔngɔ wa nde batizama, nde akayoyashaka lo lɔngɛnyi la kɔlɔ. Nde akafɔnyaka dia etena tshɛ kende atasale dui dimɔtshi dia kɔlɔ, kete laasɔ nde atasalɛ Jehowa pɛkato. Koko, aha la tshimbatshimba, lɔngɛnyi lande la kɔlɔ lakayokonyaka l’ɔnwɛlɔ wa wanu wa tshambandeko ndo lo nsala awui wa mindo wa dieyanelo. Oma laasɔ, nde akayotatɛka nkana yimba la wetshelo wakawetshaka ambutshi ande w’Akristo ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wakinde la wɔ etena kakandakambɛka Jehowa. Etombelo akɔna waki la dui sɔ? Nde akanyomoyotatɛ nsala awui w’ɛlɔlɔ. L’ekimanyielo ka dikumanyi, nde akayokalolɛka Jehowa. Ɛlɔ kɛnɛ, nde ekɔ lo nkamba l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ oko ekumanyi ndo ombatshi mboka wa laande.
6. Wamato akɔna ahende wa didjidji wangaso nsɛdingola kakianɛ?
6 Nyɛsɔ tɔsɛdingole Tokedi tshapita 9, lɛnɛ adiaso dikambo dia wamato ahende, ɔmɔtshi l’atei awɔ nembetshiyaka lomba ndo okina nembetshiyaka enginya. (Ɛdika la Rɔmɔ 5:14; Ngal. 4:24.) Etena katatasale dui sɔ, tohɔke dia andja wa Satana ɔnɛ wambolola l’awui wa mindo wa dieyanelo ndo wendelo w’esato wɛnyawɔ anto etakataka. (Ɛf. 4:19) Ɔnkɔnɛ, ekɔ dui di’ohomba dia sho ntetemala nkɛnɛmɔla wɔma wa Nzambi ndo mpetsha kɛnɛ kele kɔlɔ. (Tok. 16:6) Sho tshɛ, pami kana womoto, koka nkondja wahɔ oma lo kɛnɛ katanaso lo tshapita nyɛ. Wamato akɔ ahende asɔ, onto l’onto ekɔ lo ntoma leeta le wanɛ wele watahokɔ akambo, mbuta ate “wanɛ wele bu l’ekanelo k’ɔlɔlɔ.” Ekɔ oko vɔ akɔ ahende wekɔ lo mbuta ɔnɛ: ‘Yaka lo luudu lami ndo yole yangɔ.’ (Tok. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Koko kɛnɛ kayokomɛ anto tshɛ wetawɔ leeta lɔsɔ, ntshikitana efula.
TOTONE LEETA L’OMA LE WOMOTO L’ENGINYA
Leeta l’oma le “womoto l’enginya” koka nkonya l’etombelo wa kɔlɔ efula (Enda odingɔ 7)
7. Lo yoho yɔtɔnɛ la Tokedi 9:13-18, kakɔna kayokomɛ wanɛ wetawɔ leeta la womoto l’enginya? (Enda ndo osato.)
7 Tɔsɛdingole leeta l’oma le “womoto l’enginya.” (Adia Tokedi 9:13-18.) Womoto ɔsɔ ekɔ lo mbelɛ aha la nde mboka nsɔnyi wanɛ wele watahokɔ akambo dia vɔ ntshɔ lo luudu lande ndo tosala fɛtɛ kaamɛ lande. Kakɔna kayowakomɛ? “Wanɛ wele bu la wolo lo nyɔi wekɔ lɛkɔ.” Ondo wɛ koka mbohɔ ɛtɛkɛta wa didjidji watanema l’etatelo ka Tokedi. Vɔ tewolaka dikambo dia “lɔkɛwɔ la mindo” ndo dia “womoto lele la lɔkɛwɔ la mindo.” Vɔ totɛka ɔnɛ: “Luudu lande polɔka lo nyɔi.” (Tok. 2:11-19) Tokedi 5:3-10 ekɔ l’ɔhɛmwɛlɔ okina wendana la “womoto lele la lɔkɛwɔ la mindo” wanɛ wele “ekolo [awɔ] polɔka otsha lo nyɔi.”
8. Yɛdikɔ yakɔna yahombaso mbɔsa?
8 Wanɛ wahokamɛ “womoto l’enginya” tanemaka la ntondo k’ɔsɔnwɛlɔ ɔmɔtshi: Wayetawɔ kana wayotona leeta lande? Sho lawɔ mbeyaka ndjatana la ntondo k’ɔsɔnwɛlɔ wa ngasɔ. Kakɔna kayotosala naka onto ɔmɔtshi ambohemba dia tokonya dia sho nsala awui wa mindo wa dieyanelo kana naka aha la sho mbeya ko tambɛna esato wɛnyawɔ anto etakataka l’Ɛtɛrnɛtɛ, yɛdikɔ yakɔna yahombaso mbɔsa?
9-10. Naa ɛkɔkɔ ɛmɔtshi wɛnya lande na kakokaso mbewɔ awui wa mindo wa dieyanelo?
9 Tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wɛnya lande na kahombaso mbewɔ awui wa mindo wa dieyanelo. “Womoto l’enginya” nembetshiyamaka oko onto lata ɔnɛ: “Ashi wa lova mbele amɛna.” Ele “ashi wa lova asɔ”? Bible mbɛdikaka dieyanelo diele lam’asa atshukanyi l’ashi wa tshitshi. (Tok. 5:15-18) Pami la womoto wotshukanyi lo ndjela ɛlɛmbɛ wa lɛɛta mbetawɔma ngɛnangɛna l’awui wa dieyanelo lam’asawɔ. Ande woho wotshikitanyiyawɔ “l’ashi wa lova.” Diɔ koka nembetshiya dieyanelo diasalema lam’asa anto wele hawotshukanyi. Dui sɔ salemaka mbala efula lo woshɛshɛ, paka oko watoyaka wovi dia ndjova lo woshɛshɛ. “Ashi wa lova” mbeyaka mɛnama dia wekɔ amɛna naka wanɛ wasala awui asɔ fɔnyaka dia ndooko l’eya pɛkato kasalawɔ lo woshɛshɛ. Ande dui dia kɔlɔ lee! Jehowa mɛnaka tshɛ. Naka sho ntshika dia mbetawɔma oma le Nzambi, kete ɔsɔ ekɔ dui dia kɔlɔ efula kana dui dioleki tshɛ kɔlɔ ndo honga dui dia dimɛna kana diele ɔlɔlɔ. (1 Kɔr. 6:9, 10) Koko ekɔ awui akina efula.
10 Awui wa mindo wa dieyanelo koka mbisha nsɔnyi, nkonya dia ndjaɔsa oko onto lele bu la nɛmɔ, mbɔsa waemi waha la lolango ndo mpandjola nkumbo. Mbokɛmaka hwe dia, ekɔ dui dia lomba dia mbewɔ “luudu” la womoto ndo leeta la womoto l’enginya. Laadiko dia nshisha lɔngɛnyi lasawɔ la Jehowa, anto efula wasala awui wa mindo mbɔsaka waa hemɔ yaakonya lo nyɔi k’osondjo. (Tok. 7:23, 26) Divɛsa 18 dia tshapita 9 komiyaka lo mbuta ɔnɛ: “Angɛndangɛnda ande wekɔ lo ɛhɔngɔ wa Diombo.” Laasɔ, lande na ketawɔ anto efula leeta la lokeso lɔsɔ lakonya lo mpokoso?—Tok. 9:13-18.
11. Lande na kele wendelo w’esato wɛnyawɔ anto etakaktaka ekɔ waale efula?
11 Dui dimɔtshi diamboleka mbekɔnɛ dieso l’ohomba wa mbewɔ ele wendelo w’esato wɛnyawɔ anto etakataka. Anto amɔtshi fɔnyaka dia wendelo w’esato ɛsɔ bu waale. Koko, esato ɛsɔ wambosalɛ anto efula kɔlɔ, wambakonya dia vɔ ndjaashishɛ dilɛmiɛlɔ diawɔ ndo di’anto akina ndo ekɔ dui dia wolo ntshika mbekelo ka mendaka esato ɛsɔ. Esato w’awui wa mindo mongaka la wolo efula; mongaka dui dia wolo dia mbanya oma lo yimba. Kɛnɛ koleki tshɛ ele, esato ɛsɔ hakimanyiya onto dia ndjaka nsaki ya kɔlɔ; koko vɔ ndekaka mfudia nsaki shɔ. (Kɔl. 3:5; Jak. 1:14, 15) Eelo, efula ka wanɛ wenda esato ɛsɔ komɛka paka lo nsala awui wa mindo.
12. Ngande wɛnyaso dia sho tekɔ lo nsala la wolo dia mbewɔ esato wonyiya nsaki y’awui wa dieyanelo?
12 Kakɔna kakokaso nsala oko Akristo naka tambɛna esato wɛnyawɔ anto etakataka aha la lolango lo telefɔnɛ kana tablɛtɛ kaso? Sho pombaka aha la ntshimbatshimba minya washo oma lɔkɔ. Ayonga dui dia dimɛna efula sho nsala dui sɔ naka sho mbeya nɛmɔ dia dimɛna efula diaya lo nama diɔtɔnganelo dia dimɛna diasaso la Jehowa. Kaanga esato wele hawɛnya anto etakataka koka monyiya nsaki ya dieyanelo. Lande na kahombaso mbowaewɔ? Nɛ dia sho hatokombola nsala kaanga dui ɔtɔi diakoka tokonya dia nsala loseka l’otema aso. (Mat. 5:28, 29) Ekumanyi kɛmɔtshi ka la Thaïlande mbutaka ate: “Dimi ndjambolaka nte: ‘Kaanga mbafɔnyami dia esato ɛnɛ bu esato wɛnyawɔ anto etakataka, onde Jehowa ayɔngɛnangɛna naka dimi ntetemala mbowaenda?’ Yoho y’ekanelo ka lomba kɛsɔ kimanyiyakami ndia nsala akambo la lomba.”
13. Kakɔna kayotokimanyiya dia nsala akambo la lomba?
13 Monga la wɔma wa nsala dui tshɛ diakoka nyangiya Jehowa ayotokimanyiya dia nsala akambo la lomba. “Wɔma wa Nzambi mbele etatelo ka yimba.” (Tok. 9:10) Tambɛna l’etatelo ka Tokedi tshapita 9, lɛnɛ ɛdikama “lomba la mɛtɛ” la womoto okina.
TETAWƆ LEETA L’OMA LE “WOMOTO LELE LA LOMBA”
14. Naa ndjeta hiende yotshikitanyi yatanema lo Tokedi 9:1-6?
14 Adia Tokedi 9:1-6. Lanɛ sho mbadiaka awui wendana la leeta l’oma le Jehowa, Ɔnɛ lele Otungi aso ndo Kiɔkɔ ya lomba tshɛ. (Tok. 2:6; Rɔmɔ 16:27) Ɛtɛkɛta wa didjidji wokambi lawɔ lanɛ tɛkɛtaka dikambo dia luudu la woke lele la akundji esambele. Dui sɔ mɛnyaka dia Jehowa ekɔ kanga lokaho ndo nde mbetawɔka wanɛ tshɛ wakombola nkamba la dako diande dia lomba lo nsɛnɔ yawɔ.
15. Kakɔna katɔlɔmba Nzambi dia sho nsala?
15 Jehowa ekɔ la lokaho, Ɔnɛ lakaha lo yoho y’efula. Oma l’ɛnyɛlɔ ka womoto ɔmɔtshi lele didjidji dia “lomba la mɛtɛ,” lɔ tɛkɛtami lo Tokedi tshapita 9 sho mbekaka dia Jehowa ekɔ la lokaho ndo nde toshaka diangɔ efula di’amɛna. Avɛsa anɛ mbutaka dia womoto ɔsɔ akelɛ angɛndangɛnda dia mbɔtɔ lo luudu lande ndo tɔlɛ mbo ya ndɛ y’amɛna efula ndo wanu w’amɛna wakandaalɔngɔsɔlɛ lo luudu lande. (Tok. 9:2, nɔtɛ.) Laadiko a laasɔ, lo yoho yɔtɔnɛ la divɛsa 4 ndo 5 sho mbadiaka ɔnɛ: “Womoto [lele didjidji dia lomba la mɛtɛ] mbutɛka ɔnɛ lele bu l’ekanelo k’ɔlɔlɔ ate: ‘Yaka yole mapa ami.’” Lande na kahombaso mbetawɔ leeta la womoto ɔnɛ lele didjidiji dia lomba la mɛtɛ? Jehowa kombolaka di’anande monga la lomba ndo monga l’ekokelo. Nde hakombola dia sho nsala wandja wayotoyonyanga l’ɔkɔngɔ. Diakɔ diele nde “namaka lomba l’oshika dikambo di’anto wosembwe.” (Tok. 2:7) Etena kongaso la wɔma wa dimɛna wa Jehowa, tayokombola dia mbɔngɛnyangɛnya. Sho pokamɛka dako diande dia lomba ndo sho mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakambaso la diɔ.—Jak. 1:25.
16. Ngande wakakimanyiya wɔma wa Nzambi Alain dia mbɔsa yɛdikɔ ya lomba ndo naa etombelo waki la dui sɔ?
16 Tɔsɛdingole woho wakakimanyiya wɔma wa Nzambi Alain dia mbɔsa yɛdikɔ ya lomba. Alain ekɔ ekumanyi ka l’etshumanelo ndo ekɔ ombetsha wa lo kalasa ya l’andja ɔnɛ, nde mbutaka ate: “Asekami efula wa l’olimu wakendaka filimɛ yɛnyawɔ anto etakataka oko yoho mɔtshi ya wetshelo w’awui wa dieyanelo.” Koko Alain akeyaka dia dui sɔ bu dimɛna. Nde mbutaka ate: “Lam’ele lekɔ la ngandji ndo la dilɛmiɛlɔ otsha le Jehowa, lakatone menda filimɛ shɔ. Lakalembetshiya nto asekami ɔkɔkɔ wahamende.” Nde akakambe la dako dia “lomba la mɛtɛ” dia “[ntshɔ] otsha la ntondo lo mboka ka yimba.” (Tok. 9:6) Lo menda woho wakaawambe lo yɛdikɔ yakɔshi Alain, embetsha w’asekande ɛmɔtshi weeka Bible wonya ɔnɛ ndo wɔtɔ lo nsanganya y’Akristo.
Naka sho mbetawɔ leeta loye oma lo “lomba la mɛtɛ” kete sho koka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ kakianɛ ndo nsɛna pondjo pondjo (Enda odingɔ 17-18)
17-18. Naa awui w’ɛlɔlɔ wasala anto wetawɔ leeta loye oma lo “lomba la mɛtɛ” ndo kakɔna kakokawɔ nongamɛ? (Enda ndo osato.)
17 Jehowa kambaka la bɛnyɛlɔ dia wamato ahende wa didjidji asɔ dia tɛnya woho wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo nshi yayaye. Wanɛ wetawɔ leeta l’oma le “womoto l’enginya” pembaka ntana ɔngɛnɔngɛnɔ lo nsala awui wa mindo wa dieyanelo. Koko lo mɛtɛ, vɔ hawoshihodia dia kɛnɛ kasalawɔ kayonga la shɛngiya lo kɛnɛ kayowakomɛ lo nshi yayaye. Etsha awɔ wayowakonya “lo ɛhɔngɔ wa Diombo.”—Tok. 9:13, 17, 18.
18 Wanɛ wetawɔ leeta l’oma le womoto la didjidji lele la “lomba la mɛtɛ wayokondja ɛngɛnɔngɛnɔ wotshikitanyi lo nshi yayaye”! Ndo vɔ wayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ dia vɔ wekɔ la kɛnɛ tshɛ kewɔ la tɔ ohomba dia ntetemala monga suke suke la Jehowa. (Isa. 65:13) Lo tshimbo y’omvutshi Isaya, Jehowa mbutaka ɔnɛ: “Nyompokame dimɛna kele nyole kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, ndo nyu nyayonga la ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo kɛnɛ kele mɛtɛ ɔngɔnyi.” (Isa. 55:1, 2) Sho mbekaka dia mbeya kɛnɛ kalanga Jehowa ndo petshaka kɛnɛ kahetshande. (Os. 97:10) Ndo sho mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ dia sho koka mbelɛ anto akina dia vɔ ndjokondja wahɔ oma lo “lomba la mɛtɛ.” Tekɔ oko ekambi wanɛ welɛ “oma lo dongolongo la diko di’osomba ɔnɛ: ‘Onto tshɛ lahatahokɔ akambo aye lanɛ.’” Wahɔ wakondjaso ndo wakondja wanɛ wetawɔ leeta lɔsɔ bu tsho lanɛ ndo l’etena kɛnɛ. Vɔ wekɔ lo mbikikɛ, tokimanyiyaka dia “nsɛna” pondjo pondjo oko tekɔ lo tatshu “otsha la ntondo lo mboka ka yimba.”—Tok. 9:3, 4, 6.
19. Lo yoho yɔtɔnɛ l’Ondaki 12:13, 14, kakɔna kahombaso ndjashikikɛ dia nsala? (Enda ndo kiombo yata ɔnɛ: “Sho kondjaka wahɔ oma lo wɔma wa Nzambi.”)
19 Adia Ondaki 12:13, 14. Dilɛmiɛlɔ di’efula otsha le Jehowa diayotokokɛ dia sho tshikalaka pudipudi lo lɔkɛwɔ ndo ndjasukanyaka suke suke la nde lo nshi y’ekomelo ya kɔlɔ nyɛ. Wɔma wa dimɛna wayototshutshuya dia sho ntetemala mbelɛ anto efula naka kokaka dia nyanga “lomba la mɛtɛ” ndo nkondja wahɔ oma lɔkɔ.
OSAMBO 127 Woho w’onto wahombami monga
a Akristo kombolaka nkɛnɛmɔla wɔma wa dimɛna wa Nzambi. Wɔma wa ngasɔ koka nkokɛ otema aso ndo tokokɛ oma l’awui wa mindo wa dieyanelo ndo wendelo w’esato wɛnyawɔ anto etakataka. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola Tokedi tshapita 9, lɛnɛ ɛnya otshikitanu wa woke wele lam’asa lomba la enginya lo nkamba la wamato ahende wa didjidji. Sho koka nkondja wahɔ wa pondjo oma lo tshapita nyɛ.
b Nkombo mɔtshi yakatshikitanyema.