SAWO DIA WEKELO 46
OSAMBO 49 Tɔngɛnyangɛnya otema wa Jehowa
Anangɛso le—Onde nyekɔ lo nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko ekambi wakimanyiya?
“Ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha ndeka wa nongola.”—ETS. 20:35.
KƐNƐ KAYOTEKA
Oyango wa sawo nɛ ele wa nkeketsha anangɛso wambobatizama dia ndjadjɛ eyango wa nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko ekambi wakimanyiya.
1. Ngande wakɔsaka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ ekambi wakimanyiya?
EKAMBI wakimanyiya wekɔ lo nkamba olimu w’ohomba efula lo tshumanelo. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɔsaka apami wa kɔlamelo asɔ la nɛmɔ. Ɛnyɛlɔ, etena kakandafundɛ Akristo wa la Filipɛ mukanda, nde akatomɛ lo yoho ya laande ekambi wakimanyiya ndo dikumanyi mɔyɔ.—Flpɛ. 1:1.
2. Ngande wakayaoke ɔnangɛso Luis lo kɛnɛ kendana l’ɔkɛndɛ ande w’okambi wakimanyiya?
2 Oyadi ɔlɔngɔlɔngɔ kana opalanga, anangɛso efula kondjaka ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo nkamba oko ekambi wakimanyiya. Ɛnyɛlɔ, Devan aki l’ɛnɔnyi oko 18 etena kakandasɔnama oko okambi. Lo wedi okina, ɔnangɛso Luis akasɔnama oko okambi wakimanyiya etena kakinde eke kadikotshaka ɛnɔnyi 50 l’ɛmɔtshi. Nde mbutaka lo tshena pe kɛnɛ kata anto efula ɔnɛ: “Le mi, ekɔ tshondo ya diɛsɛ dia nkamba oko okambi wakimanyiya djekoleko etena kakanyiyami ngandji kakamboke ase etshumanelo!”
3. Ambola akɔna wayangaso nsɛdingola?
3 Naka wɛ ekɔ ɔnangɛso lambobatizama ko atakome okambi wakimanyiya, onde wɛ hakoke ndjadjɛ oyango ɔsɔ? Kakɔna kakoka kotshutshuya dia ndjadjɛ oyango ɔsɔ? Ndo akambo akɔna walɔmbama l’Afundelo wahombayɛ nkotsha? Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola ekadimwelo wa ambola asɔ. Koko ntondotondo, tayanga tokeya ɛkɛndɛ w’okambi wakimanyiya.
ƐKƐNDƐ AKƆNA WELE L’OKAMBI WAKIMANYIYA?
4. Naa ɛkɛndɛ wele l’ekambi wakimanyiya? (Enda ndo osato.)
4 Okambi wakimanyiya ekɔ ɔnangɛso lambobatizama lakasɔnama oma le nyuma k’ekila dia nkimanyiya dikumanyi dia vɔ nkotsha ɛkɛndɛ w’efula wele la wɔ l’etshumanelo. Ekambi wakimanyiya ɛmɔtshi kambaka l’okahanyielo wa bɛtshi dia nkɛtɛ di’esambishelo ndo l’okahanyielo w’ekanda wakamba la wɔ l’esambishelo. Akina kimanyiyaka dia mbidja Mbalasa ka Diolelo pudipudi ndo lo kikokɛ. Ekambi wakimanyiya ɛmɔtshi nto kambaka lo nongola anto, lo tovidɛo ndo lo tɔɔndjɔ etena kasalema nsanganya ya l’etshumanelo. Olimu w’efula wakamba ekambi wakimanyiya wekɔ ohomba efula. Ndo nto, ekambi wakimanyiya wekɔ apami woka Jehowa ngandji ndo wasɛna lo yoho yɔɔngɛnyangɛnya. Ndo vɔ mbokaka anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ w’Akristo ngandji k’efula. (Mat. 22:37-39) Ngande wakoka ɔnangɛso lambobatizama nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkoma okambi wakimanyiya?
Ekambi wakimanyiya mbokoyaka ɛnyɛlɔ ka Yeso lo ndjakimɔ tshɛ dia nkambɛ anto akina (Enda odingɔ 4)
5. Kakɔna kahomba ɔnangɛso nsala dia nkotsha oyango ande wa nkamba oko okambi wakimanyiya?
5 Bible mɛnyaka kɛnɛ kalɔmbama di’onto sɔnama oko okambi wakimanyiya. (1 Tim. 3:8-10, 12, 13) Wɛ koka nkotsha awui wendana l’ɔkɛndɛ ɔsɔ lo mbekaka akambo walɔmbama l’Afundelo ndo oma laasɔ nsala la wolo dia mbakotsha. Koko ntondotondo, wɛ pombaka ndeka mbidja yimba lo ɛkɔkɔ wakotshutshuya dia monga okambi wakimanyiya.
ƐKƆKƆ AKƆNA WAKOTSHUTSHUYA DIA MONGA OKAMBI WAKIMANYIYA?
6. Kakɔna kahomba kotshutshuya dia kambɛ anangɛyɛ l’akadiyɛyɛ weho w’elimu akɔna tshɛ? (Mateo 20:28; enda ndo osato wa lo .)
6 Yeso Kristo lele ɛnyɛlɔ kaso koleki woke, akatshutshuyama la ngandji, mbuta ate ngandji kokande She ndo kokande anto. Ngandji kɛsɔ kakootshutshuya dia nkamba efula ndo salɛ anto akina elimu wakɛnamaka oko anyanya. (Adia Mateo 20:28; Jni. 13:5, 14, 15) Naka wɛ tshutshuyama la ngandji, kete Jehowa ayokɔtshɔkɔla ndo ayokokimanyiya dia nkotsha oyango ayɛ wa nkamba oko okambi wakimanyiya.—1 Kɔr. 16:14; 1 Pe. 5:5.
Oma l’ɛnyɛlɔ kande, Yeso aketsha apɔstɔlɔ ande dia kambɛ anto akina l’okitshakitsha tshɛ lo dihole dia nyanga dihole dia lokumu (Enda odingɔ 6)
7. Lande na kahomba ɔnangɛso mbewɔ dia ndjayangɛ lokumu?
7 Anto wa l’andja ɔnɛ ndekaka ngɛnangɛna anto wayaɛnya dia vɔ wekɔ ohomba efula. Koko aha ngasɔ mbediɔ l’okongamelo wa Jehowa. Ɔnangɛso looka anto akina ngandji oko wakasale Yeso, hayange dia mbahemɛ anto akina kana ndjaɔsa oko onto l’ohomba. Naka onto la ngasɔ layanga lotombo sɔnama l’etshumanelo, kete nde koka ndjotona dia nkamba elimu ɛmɔtshi dia nkokɛ ɛkɔkɔ wa Jehowa w’oshinga wolo. Nde mbeyaka ndjoyaɔsa oko nde hasungana nkamba elimu ɛsɔ. (Jni. 10:12) Jehowa hatshɔkɔla onto tshɛ lele la lotamanya ndo lalanga lokumu.—1 Kɔr. 10:24, 33; 13:4, 5.
8. Dako diakɔna diakasha Yeso apɔstɔlɔ ande?
8 Lo tena dimɔtshi, kaanga angɛnyi wa Yeso wa ma ma wakayange waɛsɛ amɔtshi l’eyango wa kɔlɔ. Tɔsɛdingole dikambo dimɔtshi diendana l’apɔstɔlɔ ahende wa Yeso, Jakɔba la Joani. Vɔ wakalɔmbɛ Yeso dia mbasha ahole wa laande lo Diolelo diande. Yeso kombawandola l’ɔtɛ wa nsaki kawɔ ka lokumu. Koko nde akatɛ apɔstɔlɔ akɔ 12 ate: “Onto tshɛ lalanga monga woke l’atei anyu, ayale okambi anyu, ndo onto tshɛ lalanga monga lo dihole dia ntondo l’atei anyu, ayale ose olimu anyu nyu tshɛ.” (Makɔ 10:35-37, 43, 44) Anangɛso wayadjɛ eyango l’ɛkɔkɔ w’amɛna, mbuta ate dia kambɛ anto akina, wayonga tshondo y’ɔtshɔkɔ le etshumanelo.—1 Tɛs. 2:8.
KAKƆNA KAKOKA KOKIMANYIYA DIA NKOTSHA KƐNƐ KALƆMBAMA?
9. Ngande wakokayɛ nkeketsha nsaki kayɛ ka kambɛ anto akina?
9 Aha la taamu, wɛ mbokaka Jehowa ngandji ndo nangaka kambɛ anto akina. Kaanga mbediɔ ngasɔ, mbeyaka monga ko wɛ bu la nsaki ka nsala elimu wa laadiko walɔmbawɔ ekambi wakimanyiya. Kakɔna kakoka kokimanyiya dia nkotsha nsaki kayɛ ka kambɛ anto akina? Lande na kahayakanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo kambɛ anangɛyɛ l’akadiyɛyɛ? Yeso akate ate: “Ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha ndeka wa nongola.” (Ets. 20:35) Nde akasɛnɛ lo yoho yɔtɔnɛ la tɔndɔ nɛ. Nde akatane ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ lo nkambɛ anto akina, ndo wɛ lawɔ koka ntana ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ lo kambɛ anto akina.
10. Ngande wakɛnya Yeso dia nde akangɛnangɛnaka kambɛ anto akina? (Makɔ 6:31-34)
10 Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Yeso kɛnya dia nde akangɛnangɛnaka kambɛ anto akina. (Adia Makɔ 6:31-34.) Lo diaaso dimɔtshi, Yeso la apɔstɔlɔ ande wakalɛmbɛ. Vɔ wakatshu lo dihole dia diɛta dia tomuya yema. Koko olui w’anto wakatshu la ntondo kawɔ l’oyango wa vɔ tetshama oma le Yeso. Nde akakoke ntona. Kɛnɛ kakaleke tshɛ ele, nde l’angɛnyi ande “kokondja kaanga etena ka ndɛ yangɔ.” Kana Yeso akakoke mbutɛ anto asɔ dia vɔ ntshɔ lawakawɔ l’ɔkɔngɔ wa nde mbaetsha dikambo dia mɛtɛ ɔtɔi kana ahende. Koko lam’ele nde akookaka anto ngandji, nde “akatatɛ mbaetsha akambo efula.” Ndo nde akatetemala mbaetsha polo ndo “wonya ambeta.” (Makɔ 6:35) Nde akasale ngasɔ, aha l’ɔtɛ w’ɔnɛ nde akahombe nsala dui sɔ, koko nɛ dia “nde akawaoke kɛtshi.” Nde akalangaka mbaetsha nɛ dia nde akawaokaka ngandji. Kambɛ anto akina akashaka Yeso ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula.
11. Ngande wakakimanyiya Yeso ampokami ande lo yoho ya shikaa? (Enda ndo osato.)
11 Etena kakasambishaka Yeso elui w’anto, nde kokomɛ tsho lo mbaetsha. Nde akaakotshɛka ndo ehomba awɔ wa lo demba. Nde akaatondjɛ mbo ya ndɛ lo dihindo ndo akatɛ ambeki ande dia ndjikahanya. (Makɔ 6:41) Lo nsala ngasɔ, nde aketsha ambeki ande woho wa kambɛ anto akina. Nde akawaɛnya nto dia ekɔ dimɛna nkamba elimu ɛmɔtshi w’ohomba, ɛnyɛlɔ oko elimu wakamba ekambi wakimanyiya. Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ waki l’apɔstɔlɔ lo nkahanya mbo ya ndɛ yakatondja Yeso lo dihindo polo ndo “vɔ tshɛ wakale ndo wakalote”! (Makɔ 6:42) Lo mɛtɛ, aha etena kɛsɔ keto mbaketsha Yeso wahɔ w’anto akina lo dihole dia ntondo. Nde akakambe la lɔsɛnɔ lande l’otondo la la nkɛtɛ dia kambɛ anto. (Mat. 4:23; 8:16) Yeso akatane ɔngɛnɔngɛnɔ lo mbetsha anto akina ndo lo mbakotshɛ ehomba awɔ l’okitshakitsha tshɛ. Aha la taamu, wɛ lawɔ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula wa nkotsha oyango ayɛ waha wa lokaki wa nkamba oko okambi wakimanyiya.
Ngandji kokayɛ Jehowa ndo nsaki ka kambɛ anto akina ayokotshutshuya dia kambɛ etshumanelo lo ndjela akoka tshɛ wele la yɛ (Enda odingɔ 11)a
12. Lande na kele ndooko onto l’atei aso lakoka mfɔnya dia nde bu la dikoka dia kambɛ etshumanelo?
12 Naka wɛ fɔnyaka dia wɛ bu la dikoka dimɔtshi dia laande, kete tɔkɔmɔke. Ndooko onyake wɛ ekɔ la waonga wakokayɛ nkamba la wɔ dia nkimanyiya etshumanelo. Wɛ koka nkondja wahɔ lo nkana yimba l’ekimanyielo ka dɔmbɛlɔ la ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ watanema lo 1 Kɔrɛtɔ 12:12-30. Ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ mɛnyaka hwe dia l’ɛnyɛlɔ k’ekambi ekina wa Jehowa, wɛ lawɔ ekɔ ohomba ndo wɛ ekɔ la nɛmɔ l’etshumanelo. Naka l’etena kɛnɛ wɛ atakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko okambi wakimanyiya, kete toshishake elongamelo. Lo dihole dia nsala ngasɔ, shi wɛ koka nsala kɛnɛ tshɛ kakokayɛ nsala dia kambɛ Jehowa ndo anangɛyɛ? Onga l’eshikikelo dia dikumanyi wayodja yimba l’akoka wele la yɛ dia vɔ kosha ɛkɛndɛ.—Rɔmɔ 12:4-8.
13. Kakɔna kele mɛtɛ lo kɛnɛ kendana l’awui wahomba apami wasɔnama nkotsha?
13 Tɔsɛdingole ɔkɔkɔ okina nto wahombayɛ nsala la wolo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia monga okambi wakimanyiya: Awui efula walɔmbama mendanaka l’Akristo tshɛ. Lo mɛtɛ, Akristo tshɛ pombaka ndjasukanya la Jehowa, nkondja ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha ndo monga ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo lɔsɛnɔ l’Okristo. Lo yoho ya shikaa, kakɔna kahomba ɔnangɛso nsala dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama?
WOHO WA NKOTSHA KƐNƐ KALƆMBAMA
14. Kakɔna kalembetshiya monga “anto w’eshika”? (1 Timɔte 3:8-10, 12)
14 Nyɛsɔ tɔsɛdingole awui amɔtshi walɔmbama woshilami lo 1 Timɔte 3:8-10, 12. (Adia.) Ekambi wakimanyiya pombaka monga “anto w’eshika.” Etelo kɛsɔ koka kadimɔma nto ɔnɛ “onto lasungana nɛmiyama,” “lalɛmiyama,” kana “lele la kɛnɛmɔ.” Dui sɔ halange nembetshiya dia wɛ hakoke mbɔla kana hakoke pondjo nsala shɛkɛsɛkɛ. (Ond. 3:1, 4) Koko, wɛ pombaka mbɔsa ɛkɛndɛ ayɛ tshɛ la nɛmɔ. Naka wɛ mbeyamaka oko onto lɛkɛwɔ otema, kete ase etshumanelo wayokɔlɛmiya.
15. Kakɔna kalembetshiya “waha la nemi hiende” ndo “wahakombola la lokaki tshɛ dia nkondja diangɔ lo nkamba la lokeso”?
15 “Waha la nemi hiende” nembetshiyaka mbuta mɛtɛ, monga la losembwe ndo monga onto lɛkɛwɔ otema. Wɛ kotshaka ɛtɛkɛta ayɛ ndo hakese anto akina. (Tok. 3:32) “Wahakombola la lokaki tshɛ dia nkondja diangɔ lo nkamba la lokeso” nembetshiyaka monga la losembwe l’awui w’okanda ndo wa falanga. Wɛ hakambe la diɔtɔnganelo dia dimɛna diele lam’asayɛ l’asekayɛ Akristo dia nkondja falanga.
16. a) Kakɔna kalembetshiya “wahayasha efula lo wanu”? b) Kakɔna kalembetshiya monga la “nkum’otema ka pudipudi”?
16 “Wahayasha efula lo wanu” nembetshiyaka aha nnɔ wanu wa tshamba ndeko kana mbeyama oko onto lanɔ wanu efula. Monga la “nkum’otema ka pudipudi” nembetshiyaka nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’ɛlɛmbɛ wa Jehowa. Kaanga mbeyɛ keema kokele, wɛ ngɛnangɛnaka la wɔladi waya lo monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Nzambi.
17. Ngande wakoka ɔnangɛso mɛnya di’anto akina koka ndjaɛkɛ le nde etena ‘kadjamande ntondo l’ohemba’? (1 Timɔte 3:10; enda ndo osato.)
17 ‘Mbidjama ntondo l’ohemba’ nembetshiyaka dia wɛ amboshilaka mɛnya dia wɛ kotshaka ɛkɛndɛ ayɛ dimɛna ndo vɔ mbɛkɛka otema le yɛ lo kosha ɛkɛndɛ. Ɔnkɔnɛ, etena kakosha dikumanyi ɔkɛndɛ ɔmɔtshi, yela la yambalo tshɛ alako ndo atɔndɔ washa okongamelo. Yashikikɛ dia wɛ amboshihodia kɛnɛ kalɔmba ɔkɛndɛ ɔsɔ ndo etena kahombawɔ nshila. Etena kakotshayɛ ɔkɛndɛ tshɛ wakoshawɔ dimɛna, ase etshumanelo akina wayɛna dikambo sɔ ndo wayɔngɛnangɛna la ehamelo ayɛ. Dikumanyi le, nyoyashikikɛ dia nyekɔ lo ndowanya anangɛso wambobatizama. (Adia 1 Timɔte 3:10.) Onde nyekɔ l’anangɛso wambobatizama weke akɛnda kana waya tomangase l’etshumanelo kanyu? Onde vɔ wekɔ la mbekelo y’amɛna ya wekelo w’onto ndamɛ? Onde vɔ mbishaka kɔmatɛrɛ mbala la mbala lo nsanganya ndo sambishaka mbala la mbala? Naka ngasɔ, kete nyowashake ɛkɛndɛ wɛdimi l’ɛnɔnyi awɔ ndo l’awui wele la wɔ. Lo nsala ngasɔ, anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ asɔ kokaka ‘mbidjama ntondo l’ohemba.’ Laasɔ lam’ayowolekanya ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi, vɔ koka nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko ekambi wakimanyiya.
Lo mbisha anangɛso wambobatizama ɛkɛndɛ, dikumanyi koka mbadja “ntondo l’ohemba” (Enda odingɔ 17)
18. Kakɔna kalembetshiya “keema l’onongo”?
18 “Keema l’onongo” nembetshiyaka dia ndooko onto lakoka kɔsɔngwɛ dia wɛ ambosala pɛkato kɛmɔtshi ka woke. Lo mɛtɛ, vɔ koka sɔngwɛ Akristo awui wa kashi. Wakasɔngwɛ Yeso awui wa kashi ndo nde akate dia wayosalɛ ambeki ande woho akɔ waamɛ. (Jni. 15:20) Koko, naka wɛ ntetemala monga la lɔkɛwɔ la pudipudi l’ɛnyɛlɔ ka Yeso, kete wɛ ayonga la lokumu la dimɛna l’etshumanelo.—Mat. 11:19.
19. Kakɔna kalembetshiya etelo k’ɔnɛ “anto wele la wadi ɔtɔi”?
19 “Anto wele la wadi ɔtɔi.” Naka wɛ ambotshuka, kete wɛ pombaka ndjela tɔndɔ dia Jehowa di’oma k’etetalo lo kɛnɛ kendana la diwala, mbuta ate pami ɔtɔi la womoto ɔtɔi. (Mat. 19:3-9) Okristo hahombe pondjo ndjakimɔ l’awui wa mindo wa dieyanelo. (Hɛb. 13:4) Koko aha laasɔ ato. Wɛ pombaka monga la kɔlamelo le wadɛyɛ, aha ndjasha lo yoho ya kɔlɔ le wamato akina.—Jɔbɔ 31:1.
20. Ngande wɛnya pami dia nde nɔmbɔlaka ase luudu lande “lo yoho ya dimɛna”?
20 “Walɔmbɔla anawɔ ndo anto wa lo mvudu yawɔ lo yoho ya dimɛna.” Naka wɛ ekɔ ɔtɛ wa nkumbo, kete wɛ pombaka nkotsha ɛkɛndɛ ayɛ dimɛna. Lɔmbɔlaka ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo mbala la mbala. Sambishaka mbala la mbala l’ose nkumbo kayɛ tshɛ lo ndjela akoka ayɛ. Kimanyiya anayɛ di’onto l’onto monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. (Ɛf. 6:4) Pami kakotsha ehomba wa nkumbo kande mɛnyaka dia nde koka nkotsha ndo ehomba w’ase etshumanelo.—Ɛdika la 1 Timɔte 3:5.
21. Naka wɛ atakome okambi wakimanyiya, kakɔna kakokayɛ nsala?
21 Anangɛso le, naka nyatakome ekambi wakimanyiya, kete lam’alanganyu nyadia sawo nɛ la yambalo tshɛ ndo nyɔlɔmbɛ Jehowa lo dikambo diakɔ. Nyeke awui walɔmbama di’onto nkoma okambi wakimanyiya ndo nyosale la wolo dia nkotsha awui akɔ. Nyokanyiya polo lo yɛdikɔ y’efula yokanyu Jehowa ngandji ndo anangɛnyu l’akadiyɛnyu. Nyofudia nsaki kele la nyu ka mbakambɛ olimu. (1 Pe. 4:8, 10) Nyoyale l’ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo kambɛ ase nkumbo kanyu ka lo nyuma. Jehowa atshɔkɔlɛ welo wadjanyu dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko okambi wakimanyiya!—Flpɛ. 2:13.
OSAMBO 17 “Dimi nangaka”
a ELEMBETSHIELO W’OSATO WA: Lo lɔmɔsɔ, Yeso akambɛ ambeki ande l’okitshakitsha tshɛ; lo lomi, okambi wakimanyiya akimanyiya ɔnangɛso ɔmɔtshi la l’etshumanelo laya osombe.