TSHAPITA 6
Ekambi wakimanyiya kambaka olimu w’ohomba
ƆPƆSTƆLƆ Pɔɔlɔ akafundɛ etshumanelo ka la Filipɛ ate: “Dimi Pɔɔlɔ la Timɔte tekɔ ekambi wa Kristo Yeso. Dimi lambofundɛ ekilami tshɛ wele kaamɛ la Kristo Yeso wele la Filipɛ kaamɛ ndo emendji la ekambi wakimanyiya.” (Flpɛ. 1:1) Tolembete dia nde akatomɛ ekambi wakimanyiya mɔyɔ. Mɛnamaka dia apami asɔ waki la ɔkɛndɛ w’ohomba wa nkimanyiya dikumanyi dia l’etshumanelo nshi shɔ. Ngasɔ mbediɔ ndo ɛlɔ kɛnɛ. Ekambi wakimanyiya kambaka elimu efula wakimanyiya emendji ndo mbishaka lonya dia etshumanelo nkɛndakɛnda dimɛna.
2 Onde wɛ mbeyaka ekambi wakimanyiya wa l’etshumanelo kayɛ? Onde wɛ mɛnaka olimu wakambawɔ dia wahɔ ayɛ ndo di’etshumanelo k’otondo? Jehowa ngɛnangɛnaka efula welo wadja apami asɔ. Pɔɔlɔ akafunde ate: “Apami wakamba lo yoho ya dimɛna ndjakondjɛka dihole dia kɛnɛmɔ ndo mongaka la dikoka dia mbuta awui hwe hwe lo mbetawɔ kele le Kristo Yeso.”—1 Tim. 3:13.
KƐNƐ KALƆMBAMA L’AFUNDELO LO DIKAMBO DI’EKAMBI WAKIMANYIYA
3 Ekambi wakimanyiya nɔmbamaka dia monga la lɔsɛnɔ l’Okristo lasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna, monga apami w’eshika ndo wakotsha ɛkɛndɛ awɔ dimɛna. Kɛsɔ mɛnamaka hwe lo kɛnɛ kakate Pɔɔlɔ lo mukanda wakandafundɛ Timɔte lo kɛnɛ kahombawɔ nkotsha ate: “Woho akɔ waamɛ mbele ndo ekambi wakimanyiya pombaka monga anto w’eshika, waha la nemi hiende, wahayasha efula lo wanu, wahakombola la lokaki tshɛ dia nkondja diangɔ lo nkamba la lokeso, walama sheke y’ekila ya mbetawɔ la nkum’otema ka pudipudi. Ndo nto, vɔ watadjami ntondo l’ohemba dia menda akoka awɔ, oma laasɔ ko vɔ ndjokamba oko ekambi, naka vɔ keema l’onongo. Ekambi wakimanyiya wonge anto wele la wadi ɔtɔi, walɔmbɔla anawɔ ndo anto wa lo mvudu yawɔ lo yoho ya dimɛna.” (1 Tim. 3:8-10, 12) Ndjela atɔndɔ wa laadiko walɔmbama di’ekambi wakimanyiya nkotsha, kokɛka etshumanelo diaha anto ntɛkɛta kɔlɔ lo dikambo dia apami wakawasha ɛkɛndɛ wa laande.
4 Oyadi ɛlɔngɔlɔngɔ kana epalanga mbewɔ, ekambi wakimanyiya ndjashaka la wangasanu tshɛ l’esambishelo ngɔndɔ tshɛ. L’ɛnyɛlɔ ka Yeso, vɔ wekɔ l’ohetoheto l’esambishelo. Oma l’ohetoheto awɔ, vɔ kɛnɛmɔlaka woho wayakiyanya Jehowa dikambo dia panda k’anto.—Isa. 9:7.
5 Ekambi wakimanyiya mbishaka nto ɛnyɛlɔ ka dimɛna lo kɛnɛ kendana la ɔlɔtɔ awɔ, ɛnamelo kawɔ, dionga diawɔ ndo lɔkɛwɔ lawɔ. Vɔ wekɔ la yimba y’ɔlɔlɔ ndo dui sɔ konyaka anto akina dia mbalɛmiya. Ndo nto, vɔ mbɔsaka diɔtɔnganelo diasawɔ la Jehowa ndo ɛkɛndɛ awɔ wa l’etshumanelo oko awui w’ohomba efula.—Tito 2:2, 6-8.
6 Vɔ wekɔ apami ‘wadjama ntondo l’ohemba dia menda akoka awɔ.’ Kaanga la ntondo ka vɔ sɔnama, vɔ mɛnyaka dia wekɔ anangɛso mɛtɛ wakayakimɔ. Vɔ wakɛnya dia vɔ mbetshaka wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo ndo dia wekɔ suke dia mɛmba ɛkɛndɛ tshɛ wakokawɔ mbasha. Vɔ wekɔ mɛtɛ bɛnyɛlɔ diakoka ase etshumanelo akina mbokoya.—1 Tim. 3:10.
ELIMU WAKAMBAWƆ L’ETSHUMANELO
7 Ekambi wakimanyiya kambaka weho w’elimu wotshikitanyi dia wahɔ w’anangɛwɔ la akadiyɛwɔ ndo dui sɔ kimanyiyaka dia emendji ndeka mbetsha wenya l’ɛkɛndɛ awɔ wa mbetsha ndo wa nama ɛkɔkɔ. Etena kawashawɔ ɛkɛndɛ, olui wa dikumanyi mbidjaka yimba l’akoka wele l’onto l’onto ndo l’ehomba wele l’etshumanelo.
Ekambi wakimanyiya kambaka weho w’elimu wotshikitanyi ndo dui sɔ kimanyiyaka dia emendji ndeka mbetsha wenya l’ɛkɛndɛ awɔ wa mbetsha ndo wa nama ɛkɔkɔ
8 Tende elimu ɛmɔtshi wakambawɔ: Okambi wakimanyiya ɔmɔtshi mbeyaka monga la ɔkɛndɛ w’ekanda, woho wa sho kondjaka ekanda wele la so ohomba dikambo diaso shoamɛ kana dia esambishelo. Akina mendanaka l’owadi wa falanga kana akambo wendana la bɛtshi dia nkɛtɛ. Akina mbeyaka mbetshetshaka mikro, nkamba lo sɔnɔrizasiɔ, nongolaka anto kana nkimanyiya dikumanyi lo toho tokina. Ekɔ elimu efula wahombama kambema dia nɔngɔsɔlaka Mbalasa ka Diolelo ndo dia kietɛka pudipudi, diakɔ diele ekambi wakimanyiya nɔmbamaka mbala efula dia mbisha lonya lo ɛkɛndɛ ɛsɔ.
9 Lo tshumanelo dimɔtshi, kokaka mbisha okambi wakimanyiya tshɛ ɔkɛndɛ ɔmɔtshi l’ɛkɛndɛ ɛsɔ. Koko lo tshumanelo dikina, okambi wakimanyiya ɔtɔi mbeyaka mɛmba ɛkɛndɛ efula. Tena dimɔtshi, ekambi wakimanyiya efula mbeyaka mɛmba ɔkɛndɛ ɔtɔi. Naka ekambi wakimanyiya bu efula dia mɛmba ɛkɛndɛ ɛmɔtshi, kete olui wa dikumanyi koka nɔmba anangɛso akina wambobatizama washa ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ dia nsala elimu w’ohomba ɛsɔ. Ngasɔ mbayowokondja diewo diayoyonga ohomba l’ɔkɔngɔ etena kayowoyokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia sɔnama oko ekambi wakimanyiya. Naka anangɛso bu, koka nɔmba kadiyɛso kɛmɔtshi kasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ dia mbisha lonya l’elimu ɛsɔ kaanga mbele nde hatɔsɔnama dia monga okambi wakimanyiya. Onto lasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ kɛdikɛdi onto lele anto akina koka la mbokoya lɔkɛwɔ lande ndo yoho yande ya ntɛmɔla. Nde mbishaka ɛnyɛlɔ ka dimɛna lo kɛnɛ kendana la wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya, woho wayashande l’esambishelo, lo lɔsɛnɔ la nkumbo, l’ɛsɔnwɛlɔ wasalande wendana la tɔkɛnyɔ, l’ɔlɔtɔ ndo lo ɛnamelo kande k’otondo ndo lo awui akina.
10 Lo tshumanelo diele bu la dikumanyi efula, koka nɔmba okambi wakimanyiya wele l’akoka dia mvusola l’onto layanga batizama ambola wa batisimu wendana la wetshelo. Vɔ tanemaka lo Apandisɛ “Etenyi 1: Waetawɔ w’Okristo.” Koko “Etenyi 2: Lɔsɛnɔ l’Okristo” tɛkɛtaka dia awui w’ohomba efula wendana l’onto ndamɛ, ekumanyi kahomba nsala etenyi kɛsɔ.
11 Naka ɔkɔkɔ w’oshika wekɔ, olui wa dikumanyi mbeyaka mɛna ohomba dia tshikitanyaka tena la tena ɛkɛndɛ wele l’ekambi wakimanyiya. Koko ekɔ ohomba efula dia anangɛso ntetemala mɛmba ɛkɛndɛ akɔ waamɛ l’etena kɛmɔtshi dia vɔ mbamanyamanya ndo mbakotsha dimɛna.
12 Lo ndjela awui wa l’etshumanelo l’etshumanelo, koka mbisha ekambi wakimanyiya wele ‘ehamelo awɔ mɛnamaka hwe le anto tshɛ’ ɛkɛndɛ ekina nto. (1 Tim. 4:15) Naka dikumanyi bu efula, okambi wakimanyiya mbeyaka nkamba oko ɔhɛna w’omendji w’olui, kana lo tena dimɔtshi oko okambi w’olui lo kambaka dimɛna dimɛna l’ɛlɔmbwɛlɔ ka dikumanyi. Okambi wakimanyiya mbeyaka mbisha asawo amɔtshi lo losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu, mbidja ndo nɔmbɔla wekelo wa Bible wa l’etshumanelo naka ekɔ ohomba, kaamɛ ndo mbisha asawo wa lo sɛkɛ. Koka mbisha ekambi wakimanyiya ɛkɛndɛ ekina naka ohomba wa laande wekɔ ndo naka vɔ kotshaka kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ. (1 Pe. 4:10) Lo nkimanyiya dikumanyi, ekambi wakimanyiya pombaka ndjakimɔ la lolango tshɛ.
13 Kaanga mbele ɛkɛndɛ awɔ tshikitana la wa dikumanyi ndo ɛkɛndɛ akɔ mbele l’atei w’olimu w’ekila wakambema dikambo dia Nzambi ndo wekɔ ohomba dia etshumanelo nkɛndakɛnda dimɛna. L’edjedja ka wonya, naka ekambi wakimanyiya kotshaka ɛkɛndɛ awɔ dimɛna ndo wambokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia monga alami ndo embetsha, kete vɔ mbeyaka ndowɔma dia nkamba oko dikumanyi.
14 Naka wɛ ekɔ ɔnangɛso lele l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi kana leke kabatizama, onde wɛ ekɔ lo nkombola dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkoma okambi wakimanyiya? (1 Tim. 3:1) Lam’ele anto efula wekɔ lo ndja lo akambo wa mɛtɛ ɔnɔnyi tshɛ, ohomba wa apami wele l’akoka wa lo nyuma wekɔ dia vɔ mɛmba ɛkɛndɛ wa nkokɛ tshumanelo. Wɛ koka nkombola lo monga la nsaki ka nkimanyiya anto akina. Yoho mɔtshi ya nsala dui sɔ ele nkana yimba lo ɛnyɛlɔ ka dimɛna kaki Yeso. (Mat. 20:28; Jni. 4:6, 7; 13:4, 5) Nsaki kayɛ kayohama etena kayoyoka ɔlɔ waya oma lo mbisha anto akina. (Ets. 20:35) Ɔnkɔnɛ, yakimɔka la lolango dia nkimanyiya anto akina, lo mbishaka lonya dia nɔngɔsɔla Mbalasa ka Diolelo kana mbishaka asawo lo losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu naka ɔnɛ lakalongola ɔkɛndɛ bu. Nkombola, nɔmbaka nto monga la waonga wa lo nyuma, la mbekelo ka dimɛna ka salaka wekelo w’onto ndamɛ. (Os. 1:1, 2; Ngal. 5:22, 23) Ndo nto, ɔnangɛso lakombola mɛnyaka dia anto koka ndjaɛkɛ le nde ndo ekɔ la kɔlamelo etena kawoshawɔ ɛkɛndɛ l’etshumanelo.—1 Kɔr. 4:2.
15 Nyuma k’ekila mbasɔna ekambi wakimanyiya dia wahɔ w’etshumanelo. Onto tshɛ la l’etshumanelo kokaka mɛnya lowando lande l’olimu wa wolo wakamba ekambi wakimanyiya lo mbakitanyiya etena kakotshawɔ ɛkɛndɛ awɔ. Lo nsala ngasɔ, etshumanelo kayɛnya lowando latɔ lo yɛdikɔ yakɔshi Jehowa shɔ dia luudu lande nkɛndakɛnda dimɛna.—Ngal. 6:10.