SAWO DIA WEKELO 43
OSAMBO 41 Lam’alangayɛ, oke dɔmbɛlɔ diami
Tatohɛke nɔmba lo dikambo di’anto akina
“ Nyɔlɔmbanɛke . . . Ɔsɛngɔsɛngɔ w’onto ɔlɔlɔ wekɔ la shɛngiya ya wolo.”—JAK. 5:16.
KƐNƐ KAYOTEKA
Tayɛna lande na kele ekɔ ohomba nɔmba lo dikambo di’anto akina ndo woho wakokaso nsala dui sɔ.
1. Ngande weyaso di’alɔmbɛlɔ aso wekɔ ohomba le Jehowa?
DƆMBƐLƆ ekɔ woshasha wa diambo. Tokanyiya dui nɛ: Jehowa akasha andjelo ɛkɛndɛ ɛmɔtshi. (Os. 91:11) Nde akasha nto Ɔnande ɛkɛndɛ ɛmɔtshi wa weke. (Mat. 28:18) Ko, kayotota lo dikambo dia mpokamɛ alɔmbɛlɔ? Ɔsɔ ekɔ dui diele paka Jehowa oto mbakoka disala. Jehowa ndamɛ lele Ɔnɛ “latokaka dɔmbɛlɔ,” tohokamɛka.—Os. 65:2.
2. Ɛnyɛlɔ kakɔna kakatotshikɛ Pɔɔlɔ lo kɛnɛ kendana la nɔmba lo dikambo di’anto akina?
2 Kaanga mbakokaso nɔmba Jehowa aha l’okakatanu lo dikambo di’ekakatanu aso, sho pombaka nto nɔmba dikambo di’anto akina. Kɛsɔ mbakasale ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, nde akafundɛ etshumanelo ka l’Ɛfɛsɔ ɔnɛ: “Dimi lekɔ lo ntetemala nyodja lo alɔmbɛlɔ ami.” (Ɛf. 1:16) Pɔɔlɔ akalɔmbaka nto lo dikambo di’anto amɔtshi shikaa l’onto ndo l’onto. Ɛnyɛlɔ, nde akatɛ Timɔte ate: “Lekɔ la lowando le Nzambi, . . . diaha dimi kohɛ pondjo lo ɛsɛngɔsɛngɔ wasalami otsho la yanyi.” (2 Tim. 1:3) Pɔɔlɔ aki l’ekakatanu ande hita wakandakoke mbidja lo dɔmbɛlɔ. (2 Kɔr. 11:23; 12:7, 8) Koko, nde akɔsaka etena dia nɔmba lo dikambo di’anto akina.
3. Lande na kakokaso mbohɛ dia nɔmba lo dikambo di’anto akina?
3 Sho kokaka lo tena dimɔtshi mbohɛ dia nɔmba lo dikambo di’anto akina. Lande na? Kadiyɛso kɛmɔtshi k’Okristo kelɛwɔ Sabrinaa shilaka ɔkɔkɔ ɔmɔtshi. Nde mbutaka ate: “Lɔsɛnɔ la l’andja ɔnɛ ndola la awui efula. Sho koka ndeka mbika washo paka lo ekakatanu wele la so ko ndjokoma lo nɔmbaka paka lo dikambo di’ehomba aso hita.” Onde dui dia ngasɔ diambokokomɛka lushi lɔmɔtshi? Naka ngasɔ, kete sawo nɛ koka kokimanyiya. Diɔ 1) diayolembetshiya lande na kele ekɔ ohomba nɔmba lo dikambo di’anto akina ndo 2) diayotɛnya woho wa nsala dui sɔ.
LANDE NA KAHOMBASO NƆMBA LO DIKAMBO DI’ANTO AKINA?
4-5. Ngande wakoka alɔmbɛlɔ walɔmbaso lo dikambo di’anto akina monga “la shɛngiya ya wolo”? (Jakɔba 5:16)
4 Nɔmba lo dikambo di’anto akina “[ekɔ] la shɛngiya ya wolo.” (Adia Jakɔba 5:16.) Onde nɔmba lo dikambo di’anto akina koka mɛtɛ monga la shɛngiya lo etombelo wakoka monga la dikambo diele la wɔ? Eelo, kokaka. Yeso akeyaka dia keema edja ɔpɔstɔlɔ Petero ayowanguna, koko nde akawotɛ ate: “Lakalɔmbi dikambo diayɛ, diaha wɛ nshisha mbetawɔ kayɛ.” (Luka 22:32) Ndo Pɔɔlɔ akeyaka dia dɔmbɛlɔ koka ntshikitanya akambo. Lam’akinde lo lokanu la Rɔmɔ kaanga mbakinde kosala ndooko dui dia kɔlɔ, nde akafundɛ Filɛmɔna ate: “Lekɔ l’elongamelo dia l’ekimanyielo k’alɔmbɛlɔ anyu, dimi layokimɔma dia nkalola le nyu.” (Filɛ. 22; enda nɔtɛ ka wekelo: “Nɛ dia lekɔ l’elongamelo dia l’ekimanyielo k’alɔmbɛlɔ anyu.”b) Kɛsɔ mbakasalema, kombeta edja Pɔɔlɔ akatshungɔ ndo akakalolɛ olimu ande w’esambishelo.
5 Lo mɛtɛ, dui sɔ halembetshiya dia lo alɔmbɛlɔ aso sho koka mbidja Jehowa pɛpɔ. Nde mɛnaka dui tshɛ diele l’ekambi ande ndo nde sɔnaka etena ka dimɛna dia mbakadimola. Mbeya dikambo sɔ koka tokimanyiya dia nɔmbaka Jehowa l’etete ndo ntshika dikambo l’anya ande.—Os. 37:5; 2 Kɔrɛtɔ 1:11.
6. Ngande wele nɔmba lo dikambo di’anto akina mongaka la shɛngiya lo woho wayaokaso lo dikambo diawɔ? (1 Petero 3:8)
6 Nɔmba lo dikambo di’anto akina tokimanyiyaka dia nkɛnɛmɔla “kɛtshi k’efula.” (Adia 1 Petero 3:8.) Kɛtshi tshutshuyaka onto ɔmɔtshi dia mbidja yimba lo asui w’onto okina ndo tɔ mbotshutshuyaka dia mbokimanyiya. (Makɔ 1:40, 41) Ekumanyi kɛmɔtshi kelɛwɔ Michael mbutaka ate: “Etena kalɔmbami lo dikambo di’anto akina ndo di’ehomba awɔ, dimi ndjadjaka lo dihole diawɔ ndo dui sɔ fudiaka ngandji kawaokami. Dimi ndjaokaka suke la wɔ kaanga mbahawakoke nshihodia dikambo sɔ.” Ekumanyi kekina kelɛwɔ Richard shilaka wahɔ okina. Nde mbutaka ate: “Etena kalɔmbaso lo dikambo di’onto ɔmɔtshi, sho mbidjaka welo dia nsala dui dimɔtshi dia mbokimanyiya.” Nde kotsha ate: “Etena kakimɔso ekimanyielo ka shikaa le onto ɔmɔtshi lakatalɔmbɛ lo dikambo diande, sho kimanyiyaka lo yoho mɔtshi dia nkadimola lo dɔmbɛlɔ diakatalɔmbɛ lo dikambo diande.”
7. Ngande wele nɔmba lo dikambo di’anto akina tokimanyiyaka diaha ndeka mbika washo paka lo ekakatanu aso? (Filipɛ 2:3, 4) (Enda ndo esato.)
7 Nɔmba lo dikambo di’anto akina tokimanyiyaka dia mɛna ekakatanu wele la so la sso di’ɔlɔlɔ. (Adia Filipɛ 2:3, 4.) Sho tekɔ lo mpomana l’ekakatanu lam’ele tekɔ lo nsɛna l’andja walɔmbɔma oma le Diabolo. (1 Jni. 5:19; Ɛny. 12:12) Naka sho monga la mbekelo ka nɔmbaka lo dikambo di’anto akina, kete dui sɔ diayotohola dia “woho akɔ waamɛ w’asui [wasowaso] mbasowa ndo tshunda di’otondo [di’anangɛso].” (1 Pe. 5:9) Ombatshi mboka ɔmɔtshi wa womoto welɛwɔ Katherine mbutaka ate: “Nɔmba lo dikambo di’anto akina mboholakami dia ndo anto akina nto pomanaka l’ekakakanu. Dui sɔ kimanyiyakami diaha ndeka mbika washo paka l’ekakatanu wele la mi.”
Nɔmba lo dikambo di’anto akina tokimanyiyaka dia mɛna ekakatanu aso la sso di’ɔlɔlɔ (Enda odingɔ 7)e
VƆ WEKƆ L’OHOMBA W’ALƆMBƐLƆ ASO
8. Sha bɛnyɛlɔ di’anto wakokaso mbidjaka lo alɔmbɛlɔ aso.
8 Anto akɔna wakokaso mbidjaka lo alɔmbɛlɔ aso? Sho koka nɔmba lo dikambo di’olui ɔmɔtshi w’anto—ɛnyɛlɔ, wanɛ wele l’ekakatanu wendana la yoonge, ɛlɔngɔlɔngɔ wahomana la lɔsɔkɔ ndo la tɔsɛngiya la kalasa kana wanɛ wele l’ekakatanu wendana la lo lotshundu l’osombe. Asekaso ambetawudi efula wekɔ lo mbikikɛ ɔlɔshamelo waya oma le ase nkumbo kana oma le aseka lɛɛta. (Mat. 10:18, 36; Ets. 12:5) Anangɛso amɔtshi wakatshike mvudu yawɔ l’ɔtɛ w’efukutanu wadja ase pɔlitikɛ la ata walɔma lo ɛtshi kawɔ ka nkɛtɛ. Akina wekɔ lo diɛnɛ l’etombelo wa kɔlɔ w’oma lo mpokoso y’oma lo diangɔ diakatongama. Sho mbeyaka monga ko hateye anangɛso l’akadiyɛso asɔ l’onto ndo l’onto. Koko etena kalɔmbaso lo dikambo diawɔ, sho mɛnyaka dia sho kitanyiyaka ɔlɛmbɛ wa Yeso wata ɔnɛ: “Nyokane ngandji lam’asanyu.”—Jni. 13:34.
9. Lande na kahombaso nɔmba dikambo dia wanɛ walɔmbɔla l’okongamelo wa Jehowa ndo dia wadiɛwɔ?
9 Sho koka nto nɔmba dikambo dia wanɛ walɔmbɔla l’okongamelo wa Jehowa. Wanɛ walɔmbɔla asɔ wekɔ Olui-walɔmbɔla la akimanyedi awɔ, ase Kɔmite ka Filialɛ, ɛnɔmbɔdi wa lo Bɛtɛlɛ, emendji w’etshimbedi, dikumanyi dia l’etshumanelo ndo ekambi wakimanyiya. Efula ka l’atei w’anangɛso asɔ wekɔ lo diɛnɛ l’ekiyanu awɔ ko l’etena kakɔ kaamɛ wekɔ lo nkamba wolo lo wahɔ aso. (2 Kɔr. 12:15) Ɛnyɛlɔ, omendji ɔmɔtshi w’otshimbedi welɛwɔ Mark mbutaka ɔnɛ: “Okakatanu ami woleki woke ele, mangana etale l’ambutshi ami waya epalanga. Vɔ akɔ ahende wekɔ lo diɛnɛ l’okakatanu wendana la yoonge. Kaanga mbakawakokamɛka oma le kadiyɛmi nde l’omɛnde, akambishaka paa lo woho wakimi l’elelo lo kɛnɛ kakamakokaka nsala dia mbakimanyiya.” Kaanga mbahatakoke mbeya kɛnɛ kakiyanya anangɛso wakamba olimu wa wolo asɔ, ayonga dui dia dimɛna naka sho ntetemala nɔmba lo dikambo diawɔ. (1 Tɛs. 5:12, 13) Sho koka nto nɔmba dikambo dia wadi waki anangɛso asɔ l’ɔtɛ wasukɛwɔ la kɔlamelo tshɛ waomɛwɔ dia ntetemala nkotsha ɛkɛndɛ awɔ.
10-11. Onde alɔmbɛlɔ walɔmbaso lo dikambo di’anangɛso l’akadiyɛso lo olui ngɛnyangɛnyaka Jehowa? Lembetshiya.
10 Oko wambotodiɛna, sho nɔmbaka mbala efula dikambo di’olui w’anangɛso l’akadiyɛso. Ɛnyɛlɔ, kaanga kahateye lokombo l’onto ɔmɔtshi shikaa, sho koka nɔmba Jehowa dia nkimanyiya wanɛ wele lo nkanu kana dia nkeketsha wanɛ wambovusha wakiwɔ wa ngandji. Ekumanyi kɛmɔtshi kelɛwɔ Donald mbutaka ate: “Tekɔ l’anangɛso l’akadiyɛso efula watenyanya tena dia wolo wakokaso nsala dɔmbɛlɔ lo dikambo diawɔ ndo dia wanɛ tshɛ wasowa ndo lo dikambo di’ekakatanu wele la wɔ.”
11 Onde alɔmbɛlɔ wa ngasɔ ngɛnyangɛnyaka Jehowa? Ekɔ ngasɔ! Kɛnɛ koleki tshɛ ele, sho hateye ehomba shikaa wele l’asekaso ambetawudi. Laasɔ, sunganaka sho nsala alɔmbɛlɔ wendana l’anto tshɛ lo dikambo di’olui w’anangɛso l’akadiyɛso. (Jni. 17:20; Ɛf. 6:18) Alɔmbɛlɔ wa ngasɔ mɛnyaka dia ‘sho mbokaka nkumbo k’otondo k’anangɛso ngandji.’—1 Pe. 2:17.
ETENA KALƆMBASO LO DIKAMBO DI’ANTO AMƆTSHI SHIKAA
12. Ngande wakoka monga onto lasɛdingola dimɛna tokimanyiya dia nsala alɔmbɛlɔ lo dui dimɔtshi shikaa?
12 Onga onto lasɛdingola dimɛna. Laadiko dia nɔmba lo dikambo di’olui w’anangɛso l’akadiyɛso, ekɔ ohomba nɔmba lo dikambo di’anto amɔtshi shikaa lo nshila nkombo yawɔ. Onde onto ɔmɔtshi la l’etshumanelo kanyu ekɔ lo diɛnɛ la hemɔ kahakɔnɔ? Onde ekɔ ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi wambɔkɔmɔ l’ɔtɛ wa tɔsɛngiya tahomana la nde la kalasa? Onde ekɔ ombutshi ɔmɔtshi wodia anande ndaamɛ wasala la wolo dia mbodia ɔnande “lo ohokwelo ndo lo alako wa Jehowa”? (Ɛf. 6:4) Lo nsɛdingola dimɛna, wɛ ayofudia ngandji kokayɛ anto akina ndo dui sɔ diayokeketsha nsaki kayɛ ka nɔmba lo dikambo diawɔ.c—Rɔmɔ 12:15.
13. Ngande wakokaso nɔmba lo dikambo di’anto wahateye?
13 Lɔmba lo dikambo di’anto akina lo nshila nkombo yawɔ. Sho koka nsala dikambo sɔ kaanga le wanɛ wahateye. Ɛnyɛlɔ, tokanyiya dikambo di’anangɛso wele lo nkanu lo wedja wele oko Crimée, Érythrée, Russie ndo Singapour. Lo jw.org, wɛ koka ntana nkombo ya wanɛ wele lo lokanu.d Omendji ɔmɔtshi w’otshimbedi welɛwɔ Brian mbutaka ate: “Lakɛnyi dia naka dimi mfunda lokombo l’osekami ombetawudi ɔmɔtshi lele lo lokanu, oma laasɔ ko dimi mbadia lokombo lakɔ la dui dia wolo, dui sɔ kimanyiyakami dia mbohɔ onto ɔsɔ ndo mbodja lo alɔmbɛlɔ ami.”
14-15. Ngande wakokaso nɔmba dia dikambo dimɔtshi shikaa?
14 Lɔmba dia dikambo dimɔtshi shikaa. Michael lakatatɛkɛtshi l’etatelo mbutaka ate: “Etena kadiami lo jw.org ɛkɔndɔ w’anangɛso wele lo nkanu, dimi kanyiyaka woho wotomoyaoka otondongaka ndo dimi mbele lo dihole diawɔ. Dimi mbeyaka dia lotoyakiyanya lo dikambo dia wadɛmi ndo lotokombola dia ndjashikikɛ dia nde ekɔ la kɛnɛ tshɛ kende l’ohomba. Kɛsɔ tshutshuyakami dia monga la dui dimɔtshi shikaa dia mbidja lo alɔmbɛlɔ ami lo dikambo di’anangɛso wele atshukanyi wele lo nkanu.”—Hɛb. 13:3, nɔtɛ.
15 Etena kakanyiyaso woho wele anangɛso lo nkanu, sho koka ntana toho tokina shikaa ta nɔmba lo dikambo diawɔ. Ɛnyɛlɔ, sho koka nɔmba dia alami monga ɔlɔlɔ le anangɛso ndo dia ewandji wa nkanu mbetawɔ dia vɔ ntɛmɔla aha l’okakatanu. (1 Tim. 2:1, 2) Sho koka nɔmba dia etshumanelo keketshama oma l’ɛnyɛlɔ k’anangɛso wa kɔlamelo wele lo lokanu kana dia wanɛ wele bu ambetawudi nsɛdingola lɔkɛwɔ la dimɛna lele l’anangɛso akɔ ndo mbetawɔ losango laso. (1 Pe. 2:12) Lo mɛtɛ, atɔndɔ akɔ waamɛ wayotokimanyiya dia nɔmba lo dikambo di’anangɛso l’akadiyɛso wakikɛ ekakatanu ekina. Lo monga anto wasɛdingola, walɔmba lo dikambo di’anto akina lo nshila nkombo yawɔ ndo lo nɔmba dia dikambo dimɔtshi shikaa, sho koka mɛnya dia sho “ndola la ngandji k’onto la ɔnango.”—1 Tɛs. 3:12.
TOYALE LA WƐDIMU LO ALƆMBƐLƆ ASO
16. Ngande wakokaso monga la wɛdimu lo alɔmbɛlɔ aso? (Mateo 6:8)
16 Oko wambotodiɛna, alɔmbɛlɔ aso koka ntshikitanya dikambo diele la onto ɔmɔtshi. Koko, sho pombaka monga la wɛdimu lo alɔmbɛlɔ aso. Etena kalɔmbaso, sho hatewoya Jehowa dikambo dimɔtshi diahandeye; kana mbotɛ yoho yoleki dimɛna ya nkandola dikambo dimɔtshi. Jehowa mbeyaka kɛnɛ kele ohomba le ekambi ande kaanga la ntondo ka vɔ mbotɛtɔ kana ka vɔ mbeya dikambo diakɔ. (Adia Mateo 6:8.) Ko laasɔ, lande na kahombaso nɔmbaka lo dikambo di’anto akina? Laadiko di’ɛkɔkɔ wambotɔsɛdingola lo sawo nɛ, ekɔ yoho mɔtshi ya mɛnya dia sho ndjakiyanyaka dikambo di’anto akina. Ngandji totshutshuyaka dia nɔmba lo dikambo di’anto akina. Ndo Jehowa ngɛnangɛnaka etena kɛnande ekambi ande wakɛnɛmɔla ngandji kande.
17-18. Ɛnyɛlɔ kakɔna kakokaso nkamba la tɔ dia nembetshiya alɔmbɛlɔ wasalaso dikambo di’asekaso ambetawudi?
17 Kaanga naka alɔmbɛlɔ aso hawɛnama oko wekɔ la shɛngiya lo etombelo wakoka monga la dui dimɔtshi, vɔ kɛnɛmɔlaka ngandji kokaso anangɛso l’akadiyɛso, ndo Jehowa mbidjaka yimba lɔkɔ. Sho koka nembetshiya dui sɔ lo nkamba l’ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Ohɔsa dia nkumbo kɛmɔtshi kekɔ l’ana ahende w’akɛnda; ɔna pami la yana ya yimato. Ɔna pami ekɔ la hemɔ ndo akaladi lo mbeto. Yana ya yimato ambɔsɛngasɛnga she ate: “Ipa, lam’alangayɛ nsala dui dimɔtshi dia nkimanyiya ɔnangɛmi. Nde mɛtɛ ekɔ la hemɔ!” Papa mbeyaka dikambo sɔ ndo nde ekɔ lo mbidja yimba lo dikambo diakɔ; nde mbokaka ɔnande la pami ngandji ndo ekɔ lo mbokokɛ. Koko, nde ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula lo mɛna dia yana yande ya yimato ekɔ lo ndjakiyanya efula lo dikambo di’ɔnango polo lo mbɔlɔmba dia mbokimanyiya.
18 Kɛsɔ mbatokeketsha Jehowa dia sho nsala; ndjakiyanya dikambo di’onto l’ɔnango ndo nɔmbanɛka. Etena kasalaso ngasɔ, alɔmbɛlɔ aso mɛnyaka dia sho ndjakiyanyaka efula lo dikambo di’anto akina ndo Jehowa mbidjaka yimba lo dikambo sɔ. (2 Tɛs. 1:3; Hɛb. 6:10) Ndo nto, oko wakatadiɛnyi, lo tena dimɔtshi alɔmbɛlɔ aso koka kaanga ntshikitanya dikambo diele la onto ɔmɔtshi. Ɔnkɔnɛ, tatohɛke nɔmbaka lo dikambo di’anto akina.
OSAMBO 101 Tokambe lo kaamɛ
a Nkombo mɔtshi yakatshikiyanyema.
b Nɛ dia lekɔ l’elongamelo dia l’ekimanyielo k’alɔmbɛlɔ anyu: Pɔɔlɔ akakambe l’okitɔ w’efula wa tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi ɔnɛ “anyu,” ondo dia ntɛkɛta dikambo dia alɔmbɛlɔ w’ase etshumanelo wakasanganaka lo luudu laki Filɛmɔna. (Enda nɔtɛ ka wekelo ka lo Filɛ. 2.) Pɔɔlɔ akɛnya dia alɔmbɛlɔ wa ngasɔ wakakoke nkimanyiya dia nkondja etombelo w’amɛna, mbuta ate otombelo ande oma lo lokanu la Rɔmɔ. Nde mbetawɔka dia alɔmbɛlɔ w’Akristo wa kɔlamelo koka ntshutshuya Jehowa Nzambi dia nsala akambo aha la ntshimbatshimba oleki woho wotondokoka nsala kana nsala dikambo dimɔtshi diele ondo Nde totondodisala.—Hɛb. 13:19.
c Enda lo jw.org vidɛo Takeshi Shimizu: Jehowa ekɔ ɔnɛ “latokaka dɔmbɛlɔ.”
d Dia mbeya nkombo y’asekaso ambetawudi wele lo nkanu, yanga lo jw.org “Témoins de Jéhovah emprisonnés en raison de leur foi (par pays).”
e ELEMBETSHIELO W’OSATO: Anangɛso l’akadiyɛso wadiɛnɛ l’ekakatanu awɔ walɔmba dikambo di’anto akina.