Woho wa sala eyangelo

NKUMEKANGA SƆLƆMƆNA “akayangi, akakani yimba, akakondola tukedi efula [“l’ɔnɔngɔ,” NW].” Lande na? Nɛ dia nde akalangaka funda ‘awui w’eshika wendana l’akambo wa mɛtɛ.’ (Und. 12:9, 10) Luka ‘akafunde awui tshɛ l’ɔnɔngɔ oma k’etatelo lo yoho ya shikaa’ l’oyango wa kɔndɔla awui wendana la lɔsɛnɔ la Kristo lo ndjela woho wakawayasalemaka. (Luka 1:3) Ekambi ehende waki Nzambi ɛsɔ wakasalaka eyangelo.

Eyangelo kɛdikɛdi na? Sala eyangelo kɛdikɛdi nyangiayangia dimɛna dia mbeya awui wendana la dikambo dimɔtshi dia lânde. Vɔ nɔmbaka dia mbadia ndo dia kamba l’alako wendana la wekelo ndo mbala mɔtshi mimbola anto akina.

Lo waaso akɔna walɔmbamaso dia sala eyangelo? Tende bɛnyɛlɔ dimɔtshi. Wekelo kana wadielo ayɛ wa Bible koka tondja wembola ɛmɔtshi wele ohomba le yɛ. Onto ɔmɔtshi lasambishayɛ koka monyiya wombola ɔmɔtshi wayoyonga l’ohomba w’awui wa shikaa dia mbokadimola. Mbeyaka monga ko wakakɔlɔmbɛ dia mbisha sawo dimɔtshi.

Tɔshi dia wambokɔlɔmba dia nɔngɔsɔla sawo dimɔtshi. Koko awui wahombayɛ mɔmbɔla hawendana paka la dikambo ɔtɔi dia shikaa. Ngande wakokayɛ mbaɔtɔnganyiya l’etshumanelo na? Konyadiɔ dimɛna efula lo sala eyangelo. Naka wɛ kamba la toshifidi tɔmɔtshi kana l’ɛnyɛlɔ ɔtɔi kana dihende diɔtɔnɛ l’awui wayoyɔtɛkɛta ndo diendana la nsɛnɔ y’ampokami ayɛ, kete dui diakɛnamaka oko diɔ mbeyamaka dimɛna, mbeyaka ndjosha anto wetshelo kana mbatshutshuya dia sala dikambo dimɔtshi. Ondo awui wele lo dibuku diotumbi awui wahombayɛ kamba la wɔ wakalɔngɔsɔma dikambo di’ambadi wa l’andja w’otondo, naka ngasɔ, kete wɛ la dia kotsha elembetshiyelo ɛmɔtshi, mbisha ɛnyɛlɔ, ndo mbɔtɔnganyiya awui asɔ l’as’etshumanelo kana l’onto lahomba tosawola la yɛ. Woho akɔna wahombayɛ sala na?

La ntondo ka wɛ tatɛ sala eyangelo, tokokanyiya dikambo di’ampokami ayɛ. Awui akɔna wambowoshilaka la mbeya? Kakɔna kewɔ l’ohomba wa mbeya? Oma lâsɔ, ko wɛ ndjashikikɛ oyango watayawese. Onde ayonga ohomba nembetshiya? mbetawoya? tona kanyi? kana tshutshuya? Dia nembetshiya dikambo paka kotsha awui akina wayodikɛnɛmɔla hwe. Kânga mbakoka anto shihodia awui wele ohomba, wɛ koka mɛna ohomba wa mɛnya etena kakɔna ndo ngande wakoka ampokami kamba la kɛnɛ katayɛ. Mbetawoya kɛdikɛdi mbisha ɛkɔkɔ wɛnya bonde kele dikambo diakɔ diekɔ oko waditayɛ, ndo mbisha djembetelo yashikikɛ dikambo diakɔ. Dia tona kanyi, paka mbeya tokanyi ta weho la weho tele l’anto lo dikambo diakɔ ndo sɛdingola dimɛna tolembetelo tatshutshuya anto dia dietawɔ. Lo mɛtɛ, sho hatoyange tsho tokanyi t’eshika tayetawoya anto, koko sho nyangaka weho efula wa mbalembetshiya akambo l’ɔlɔlɔ tshɛ. Dia tshutshuya anto dia sala dikambo dimɔtshi, pombaka minanda etema awɔ. Kɛsɔ nɔmbaka dia keketsha ampokami ayɛ ndo mbasha mposa k’efula ka vɔ kamba l’awui wakayatshi. Naka wɛ kamba la bɛnyɛlɔ dia mɛtɛ di’anto wakakambe l’awui akɔ oyadi lam’akiwɔ l’atei w’ekakatanu, kete dui sɔ koka kokimanyiya dia minanda etema w’ampokami.

Onde wony’ɔnɛ wɛ ambokoka tatɛ sala eyangelo? Kema. Shikikɛ awui angana weyɛ l’ohomba wa mɔmbɔla. Lanɛ mbeyaka monga ohomba efula wɛ sɛdingola yɛdikɔ ya wonya yele la sawo diayɛ. Naka wɛ ayosala sawo diayɛ la ntondo k’anto akina, minitɛ ngana yahombayɛ disha na? Onde minitɛ tshanu? Minitɛ akumi anɛi la tshanu? Onde ekɔ wenya wa lɛdika, oko woho wasalema lo losanganya la l’etshumanelo kana wɛmɛ mbayɔsɔna lofulo la minitɛ shɔ oko watosalemaka lo wekelo wa Bible kana lo wembwelo w’ɛkɔkɔ?

Dia komiya, dihomɔ di’eyangelo diakɔna diele layɛ? Lâdiko wa dihomɔ diele layɛ, onde dikina diekɔ lo bibliɔtɛkɛ wa lo Mbalasa kanyu ka Diolelo? Onde anangɛso amɔtshi wambokambɛ Jehowa ɛnɔnyi efula wayetawɔ dia wɛ kamba la dihomɔ diawɔ di’eyangelo? Onde bibliɔtɛkɛ ɔmɔtshi watshɔ anto tshɛ wekɔ lo ngelo kanyu, lɛnɛ akokayɛ tokamba l’abuku wa l’andja ɔnɛ weyɛ l’ohomba?

Bible ekɔ ehomɔ ka ntondo ka sala eyangelo

Naka eyangelo ayɛ ekɔ wa mbeya kitshimudi ya divɛsa dimɔtshi, kete tatɛ nyanga lo Bible twamɛ.

Sɛdingola kɛnɛ katama l’etenyi kele divɛsa diakɔ. Yambola wate: ‘Divɛsa nɛ diakendanaka l’onto akɔna? Avɛsa wele la ntondo kana l’ɔkɔngɔ adiɔ ɛnyawɔ lo kɛnɛ kendana l’awui wakakonya di’ɛtɛkɛta ɛnɛ fundama kana lo kɛnɛ kendana la dionga diaki l’anto akɔ?’ Mbala efula awui asɔ koka tokimanyiya dia shihodia divɛsa dimɔtshi, ndo vɔ koka nto pɛtshahɛtsha sawo diayoyokamba l’awui akɔ.

Ɛnyɛlɔ, mbala efula sho shilaka Heberu 4:12 dia mɛnya nkudu kele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ka minanda etema w’anto ndo ka monga la shɛngiya lo nsɛnɔ yawɔ. Kɛnɛ katama l’etenyi kele divɛsa sɔ ndekaka tokimanyiya dia shihodia nganɛ wakoka dikambo sɔ salema. Diɔ mɛnyaka akambo wakakomɛ wodja w’Isariyɛlɛ l’ɛnɔnyi 40 wakawasale l’oswe wa shɛnga la ntondo ka vɔ mbɔtɔ lo nkɛtɛ yakalake Jehowa Abarahama. (Heb. 3:7–4:13) ‘Ɔtɛkɛta wa Nzambi,’ mbut’ate daka diande dia mbaɔtshiya lo dihole dia diomuyelo lo ndjela sheke yakandadje l’Abarahama kombohamamɛ, diɔ mɛtɛ diaki suke la kotshama. As’Isariyɛlɛ wakikɔ l’ɔkɔkɔ wa mɛtɛ wa monga la mbetawɔ lo daka sɔ. Koko, lam’akâlɔmbɔla Jehowa oma l’Edjibito otsha l’Okongo wa Sinai, oma lâsɔ k’otsha lo Nkɛtɛ ya Daka, vɔ wakɛnya mbala efula nganɛ wakiwɔ komonga la mbetawɔ. Ɔnkɔnɛ, dionga diaki lawɔ lam’akakotshaka Nzambi ɔtɛkɛta ande, akakɛnɛmɔla kɛnɛ kaki l’etema awɔ. Popo nd’ɛlɔ, ɔtɛkɛta wa Nzambi wa daka mɛnyaka kɛnɛ kele l’etema w’anto.

Enda waa rɛferansɛ. Dikadimwelo dimɔtshi dia Bible diekɔ la rɛferansɛ. Onde ndo kayɛ? Naka eelo, kete rɛferansɛ akɔ koka kokimanyiya. Tende ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi k’oma lo Les Saintes Écritures​— Traduction du monde nouveau. 1 Petero 3:6 mɛnyaka dia Sara akasha ɛnyɛlɔ kakoka wamato w’Akristo ndjela. Vɔ mbisha rɛferansɛ dia menda lo Etatelo 18:12 lɛnɛ asukɛwɔ kanyi shɔ lo mbuta dia Sara aketaka Abarahama ɔnɛ nkumɛmi “l’utema andi.” Ɔnkɔnɛ, okitanyiya ande waki w’oma k’ɛs’otema. Lâdiko wa mbisha elembetshiyelo ka woho ɔsɔ, waa rɛferansɛ akɔ koka kotoma l’avɛsa wɛnya ekotshamelo ka prɔfɛsiya kɛmɔtshi ka lo Bible kana ka sheke mɔtshi y’Ɛlɛmbɛ. Koko, eya di’aha rɛferansɛ tshɛ mbasha dilembetshiyelo dia ngasɔ. Vɔ mbeyaka tsho mɛnya kanyi ya woho akɔ wamɛ kana awui wendana la lɔsɛnɔ l’onto ɔmɔtshi kana la dihole dimɔtshi.

Yanga ndo lo ‘Concordance biblique.’ Concordance biblique ekɔ la listɛ la tɔtɛkɛta takawakambe latɔ lo Bible. Okanda ɔnɛ koka kokimanyiya dia mbishola avɛsa wendana la dikambo diasalayɛ eyangelo. Lo nyanga avɛsa asɔ, wɛ ayoshola awui akina w’ohomba efula. Wɛ ayɛna djembetelo y’‘ɛnyɛlɔ’ k’akambo wa mɛtɛ kele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (2 Tim. 1:13) Traduction du monde nouveau ekɔ la listɛ la tɔtɛkɛta t’ohomba lelɛwɔ “Index des mots bibliques.” Dibuku Concordance complète diekɔ l’ɛndɛksɛ wele la tɔtɛkɛta efula koleki. Naka diɔ diekɔ l’ɔtɛkɛta anyu, kete diayokotoma l’avɛsa tshɛ wele la tɔtɛkɛta t’ohomba ta lo Bible.

Eka dia kamba la dihomɔ dikina di’eyangelo

Kiombokombo ya lo lɛkɛ 33 mɛnyaka listɛ la dihomɔ dikina di’eyangelo diakatondja ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ.’ (Mat. 24:45-47) Efula l’atei adiɔ diekɔ l’ɛtɛ w’awui wofundami, ndo efula diekɔ l’ɛndɛksɛ lo dikatshi di’ekomelo wakoka kokimanyiya dia mbishola awui amɔtshi wa shikaa. L’ekomelo k’ɔnɔnyi tshɛ, vɔ tondjaka ɛndɛksɛ w’asawo w’ɔnɔnyi akɔ oyadi lo Tshoto y’Etangelo kana lo Réveillez-vous !

Naka wɛ ndjaekesanyiya l’awui wele l’ekanda wa wekelo wa Bible ɛnɛ, kete wɛ ayokoka sala eyangelo esadi esadi. Ɛnyɛlɔ, naka wɛ nangaka mbeya awui wendana la prɔfɛsiya, l’atshina wa wetshelo, la lɔkɛwɔ l’Okristo, kana la woho wa kamba l’atɔndɔ wa lo Bible, kete Tshoto y’Etangelo koka monga l’awui wayangayɛ. Réveillez-vous ! tɛkɛtaka dikambo di’awui weke katomba, di’ekakatanu wahomana l’anto nshi nyɛ, di’awui w’ɛtɛmwɛlɔ la wa siansɛ, ndo di’awui w’anto wa lo wedja wotshikitanyi. Dibuku Onto Loleki Woke lo Tena Tshɛ nembetshiyaka ɔkɔndɔ tshɛ wa lo waa Evanjiliɔ lo ndjela woho wakayasalemaka dikambo la dikambo. Olembetshiyelo wa divɛsa la divɛsa w’abuku amɔtshi wa lo Bible tanemaka lo dibuku La Révélation : le grand dénouement est proche !, dibuku He Dja Yimba lo Prɔfɛsiya ka Danyɛlɛ!, ndo lo tɔvɔlimɛ tohende ta dibuku La prophétie d’Isaïe, lumière pour tous les humains. Lo dibuku Comment raisonner à partir des Écritures, wɛ ayotana ekadimwelo w’eshika lo nkama ya wembola wambola anto efula l’esambishelo lo dikambo dia Bible. Dia mbeya ɛtɛmwɛlɔ ekina dimɛna, wetshelo awɔ ndo woho wakawatɔngɔ, enda lo dibuku L’humanité à la recherche de Dieu. Ɔkɔndɔ wendana l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa nshi nyɛ tanemaka lo dibuku Les Témoins de Jéhovah : Prédicateur du Royaume de Dieu. Dia wɛ mbeya alapɔlɔ weke ka tomba wendana l’olimu w’esambishelo wokambemi l’andja w’otondo, enda lo Annuaire des Témoins de Jéhovah. Étude perspicace des Écritures ekɔ dibuku dialembetshiya awui wa lo Bible ndo diɔ diekɔ la waa kartɛ. Naka wɛ nangaka mbeya awui wendana l’anto, ahole, diangɔ, ɛtɛkɛta, kana awui wakete wendana la Bible, kete enda lo dibuku nɛ.

“Index des publications de la Société Watch Tower.” Index ɔnɛ wambotomba l’ɛtɛkɛta ndekana 20, wayokotoma l’awui wɔtɛkɛtami l’ekanda aso wotshikitanyi. Vɔ kahanyema lo tenyi pende: ɛndɛksɛ w’asawo ndo ɛndɛksɛ w’avɛsa. Dia wɛ kamba l’ɛndɛksɛ w’asawo, yanga tshɛkɛta yendana la dikambo dialangayɛ sala eyangelo. Naka wɛ nangaka kamba l’ɛndɛksɛ w’avɛsa, kete enda divɛsa dialangayɛ shihodia dimɛna l’atei w’avɛsa woshilami. Naka okanda ɔmɔtshi watɛkɛta dia dikambo kana dia divɛsa sɔ wambotombaka l’ɔtɛkɛta anyu l’ɛnɔnyi wendana l’Index akɔ, kete wɛ ayɛna listɛ l’ekanda wahombayɛ kamba lawɔ. Kamba la dikatshi dia ntondo dia Index, dia mbeya woho wokangiwɔ nkombo y’ekanda. (Dia kokimanyiya, ɔsa ɛnyɛlɔ kɛnɛ: w99 1/3 15 nembetshiyaka Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka Sato 1, 1999, lɛkɛ 15.) Ɛtɛ w’awui wele oko “Faits de prédication” ndo “Récits de la vie des Témoins de Jéhovah,” koka kokimanyiya efula etena kalɔngɔsɔlayɛ asawo wakoka keketsha etshumanelo.

Lam’ele sala eyangelo koka kokonya l’awui efula, paka wɛ menda di’aha tekekɔ l’awui akina. Sembɔnɛ l’oyango ayɛ wa sala eyangelo wendana paka la sawo diayɛ. Naka Index wambokotoma lo dibuku dimɔtshi, kete tshɔka lo lɛkɛ kana ndjɛkɛ yokotumiwɔ, oma lâsɔ ko wɛ tatɛ mbadia ditelo di’etatelo dia l’ɔtɛ kana ɛtɛ w’awui wahɔnyi woho wa mbeya awui weyɛ l’ohomba. Naka wɛ ekɔ lo nyanga kitshimudi ya divɛsa dimɔtshi dia lo Bible, kete tokoyanga ntondotondo divɛsa diakɔ lo lɛkɛ lakawakotomi. Oma lâsɔ ko wɛ sɛdingola kɔmatɛrɛ yoshami l’etenyi kele divɛsa diakɔ.

“Watchtower Library” sur CD-ROM. Naka wɛ ekɔ l’ɔrdinatɛrɛ, kete wɛ koka kondja wahɔ lo kamba l’ehomɔ kɛnɛ, kayokotoma l’ekanda aso efula. Prɔgramɛ kɛsɔ ka wɔdu kamba latɔ kokimanyiyaka dia nyanga tshɛkɛta, djui ya tɔtɛkɛta, kana awui w’oma lo divɛsa dimɔtshi l’ekanda tshɛ wele lo Watchtower Library. Oyadi kânga ehomɔ kɛsɔ k’eyangelo kema l’ɔtɛkɛta anyu, wɛ koka kondja wahɔ oma l’ehomɔ kakɔ naka tɔ kekɔ l’ɔtɛkɛta weyayɛ dimɛna watɛkɛtama lo wedja efula.

Bibliɔtɛkɛ ekina w’ekanda wa Teokrasi

Lo mukanda ande wa hende le Timɔtɛ, Paulo akalɔmbɛ dikɛnda dia pami sɔ dia lam’ayondoya oya le nde la Rɔma, nde kaye ndo l’“abuku, djekaleka abuku wa dikuhu.” (2 Tim. 4:13) Paulo akɔsaka abuku amɔtshi la nɛmɔ efula ndo akawaombaka. Wɛ koka sala woho akɔ wamɛ. Onde wɛ mombaka numɛlɔ yayɛ ya Tshoto y’Etangelo, Réveillez-vous !, ndo Olimu Aso wa Diolelo kânga l’ɔkɔngɔ wa nyu shidiya ndjisɛdingola lo nsanganya ya l’etshumanelo? Naka eelo, kete wɛ ayoyokambaka layɔ dia sala eyangelo, kamɛ ndo l’ekanda ekina w’Akristo wele layɛ. Tshumanelo efula mombaka ekanda wendana la teokrasi lo bibliɔtɛkɛ wa lo Mbalasa ka Diolelo. Abuku asɔ wekɔ dikambo dia wahɔ w’etshumanelo k’otondo, dia vɔ kamba la wɔ etena kewɔ lo Mbalasa ka Diolelo.

Onga la eombelo kayɛ hita

Shola awui w’ohomba efula wakoka kamba layɛ etena katɛkɛtayɛ kana ketshayɛ. Naka wɛ ambɛna dui dimɔtshi di’oyoyo lo jurunalɛ kana lo periodikɛ kɛmɔtshi, oshilelo wa lofulo lɔmɔtshi kana ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kakoka kamba layɛ l’esambishelo, kete omba dikatshi diakɔ kana sangola awui akɔ. Funda datɛ diotombi jurunalɛ yakɔ, titrɛ kayɔ, ndo lokombo l’onto layitondja. Lo nsanganya ya l’etshumanelo, funda awui wakokɛ nkana l’onto yimba kana bɛnyɛlɔ diakoka kokimanyiya dia mbolembetshiya anto akina akambo wa mɛtɛ. Onde wɛ atakanyiyaka dikambo di’ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi ka dimɛna kele wɛ atakondjaka diaaso dia kamba latɔ? Fundatɔ, ndo ombatɔ lo eombelo kayɛ. Naka aya edja kamboyofundja lokombo lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, kete wɛ ambosala asawo efula. Lo dihole dia wɛ mbikadja nɔtɛ yayɛ y’oma l’asawo asɔ, ombakayɔ. Eyangelo wakayasale koka ndjokokimanyiya l’ɔkɔngɔ.

Sawola l’anto

Wɛ koka mbeya awui efula oma le anto. Lam’akafundaka Luka Evanjiliɔ ande, nde akakondja awui efula lo mimbola wanɛ wakɛnyi awui akɔ la washo. (Luka 1:1-4) Ondo Okristo ɔmɔtshi wa onyayɛ koka kolembetshiya awui amɔtshi wendana la dikambo diasalayɛ eyangelo. Lo ndjela Efeso 4:8, 11-16, Kristo kambaka l’‘apami wele oko weshasha’ dia tokimanyiya dia sho pama l’‘ewo k’oshika kaki Ɔna Nzambi.’ Wɛ ayokondja tokanyi efula t’ohomba naka wɛ sawolaka l’anto wambokamba olimu waki Nzambi edja efula. Sawo dia l’anto koka nto kokonya dia mbeya tokanyi tawɔ, lâsɔ dui sɔ koka kokimanyiya dia nɔngɔsɔla awui wele mɛtɛ ohomba le wɔ.

Enda tokanyi tamboyokondja

L’ɔkɔngɔ wa muna eponga, ekɔ ohomba susola. Ɔsɔku mbediɔ ndo lo kɛnɛ kendana la tokanyi tamboyotana oma l’eyangelo ayɛ. La ntondo ka wɛ ndjokamba latɔ, ekɔ ohomba kakitola tokanyi t’ohomba la tɔnɛ tele bu ohomba efula.

Naka wɛ nangaka kamba la tokanyi takɔ lo sawo dimɔtshi, yambola wate: ‘Onde dikambo dialangami kamba ladiɔ nɛ diekɔ ohomba lo sawo diami? Kana kânga mbeyɔ kanyi y’ohomba, onde yɔ koka ndjekola yimba y’anto oma lo dui diahombami tɛkɛta?’ Naka wɛ ayolanga kamba la dui dimɔtshi di’oyoyo kana diendana l’awui wa siansɛ kana w’enganga, kete yashikikɛ dia mbeya kana elembetshiyelo ekina w’eyoyo wendana la dui diakɔ watatombe. Ohɔ nto di’awui amɔtshi wa l’ekanda w’edjedja waki Société wambotshikitanyemaka, lâsɔ enda awui weke esadi wa tomba wendana la sawo diayɛ.

Ekɔ ohomba sɛna wolo etena kɔsayɛ awui w’oma l’ekanda w’ase andja ɔnɛ. Tohɛke pondjo di’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ mɛtɛ. (Joa. 17:17) Yeso ekɔ l’ɔkɛndɛ wa woke l’ekotshamelo ka sangwelo diaki Nzambi. Ɔnkɔnɛ, Kolosai 2:3 mbutaka ɔnɛ: “Ongonyi a yimba la bewu wambushama le ndi.” Tohɛke dikambo sɔ etena kasɛdingolayɛ tokanyi tamboyokondja oma l’eyangelo ayɛ. Lo kɛnɛ kendana la tokanyi t’oma l’ekanda wa l’andja ɔnɛ, yambola wate: ‘Onde wamboleka mbidja oshimu esɔ lo dui nɛ, vate vate amboleka lɔkɔ, kana hadiolembetshiyami dimɛna? Onde diɔ diakafundama l’eyango ɛmɔtshi wa lokaki kana la lɔngɔ la vɔ sala okanda? Onde ekanda ekina mbetawɔka awui akɔ? Lâdiko di’awui asɔ tshɛ, onde dui sɔ mbɔtɔnɛka l’awui wa mɛtɛ wa lo Bible?’

Tukedi 2:1-5 tokeketshaka dia tetemala nyanga ewo, eokelo, ndo shɛnɔdi ‘oko paunyi kana ekundji woshami.’ Dui sɔ nɔmbaka dia sala la wolo, koko diekɔ l’ɛlɔlɔ efula. Eyangelo nɔmbaka dia sala la wolo, koko dikambo sɔ diayokokimanyiya dia mbeya tokanyi taki Nzambi l’awui efula, dia minya tokanyi ta kɔlɔ ndo dia shihodia akambo wa mɛtɛ dimɛna. Ndo nto, eyangelo wayosalanganya ndo wayosha asawo ayɛ wotsho lo mbakonya asawo wele ndjaka nd’ɔlɔ mbisha ndo mboka.