TSHAPITA 8
Nzambi nangaka anto wele pudipudi
“Le kanga pudipudi, we ayuwenya pudipudi kaye.”—OSAMBU 18:26.
1-3. a) Lande na kayashikikɛ mama kɛmɔtshi di’ɔnande ekɔ pudipudi ndo ndɔta dimɛna? b) Lande na kalanga Jehowa di’atɛmɔdi ande monga pudipudi, ndo kakɔna katotshutshuya dia mongaka pudipudi?
MAMA kɛmɔtshi ambɔlɔngɔsɔla ɔnande dia vɔ ntshɔ dihole dimɔtshi. Nde amboyashikikɛ dia ɔnande akɔki ndo ahɔndɔ ande wekɔ pudipudi ndo amɛna. Nde mbeyaka dia monga pudipudi ekɔ ohomba efula dia monga la yônge ya dimɛna. Nde mbeyaka nto dia ɛnamelo k’ɔna mɛnyaka woho wele ambutshi ande.
2 Jehowa Shɛso lele l’olongo nangaka di’ekambi ande monga pudipudi. Ɔtɛkɛta ande mbutaka ɔnɛ: “Le kanga pudipudi, we ayuwenya pudipudi kaye.”a (Osambu 18:26) Jehowa tolangaka ndo nde mbeyaka dia pudipudi ekɔ la wahɔ w’efula le so. Nde nongamɛka nto dia oko weso Ɛmɛnyi ande, pudipudi kaso salaka di’anto tɛkɛta dimɛna lo dikambo diande. Lo mɛtɛ, ɛnamelo kaso ka pudipudi ndo lɔkɛwɔ laso l’ɔlɔlɔ ayotombola Jehowa ndo lokombo lande l’ekila.—Ezekiyele 36:22; 1 Petero 2:12.
3 Mbeya dia Nzambi nangaka anto wele pudipudi totshutshuyaka dia sho mongaka pudipudi. Sho nangaka dia yoho yaso ya lɔsɛnɔ mbotombola nɛ dia sho mbôkaka ngandji. Sho nangaka nto tshikala lo ngandji kande. Nyɛsɔ tɔsɛdingole lande na kahombaso mongaka pudipudi, kɛnɛ kalembetshiya monga pudipudi ndo woho wakokaso mongaka pudipudi. Ɔsɛdingwelo ɔsɔ kokaka tokimanyiya dia sho menda kana ekɔ awui amɔtshi wahombaso ndjalɔngɔsɔla.
LANDE NA KAHOMBASO MONGAKA PUDIPUDI?
4, 5. a) Naa ɔkɔkɔ woleki woke wahombaso mongaka pudipudi? b) Ngande wɛnama pudipudi kaki Jehowa lo diangɔ diakandatonge?
4 Yoho mɔtshi yatɔlɔmbɔla Jehowa ele lo tosha ɛnyɛlɔ. Ɔtɛkɛta ande tokeketshaka dia sho ‘mbokoya Nzambi.’ (Efeso 5:1) Ɔkɔkɔ woleki woke wahombaso mongaka pudipudi ele Jehowa Nzambi katɛmɔlaso ekɔ pudipudi ndo ekila l’akambo tshɛ.—Akambu w’Asi Lewi 11:44, 45.
5 Pudipudi kaki Jehowa kâmɛ la waonga ande akina efula ndo mboka yande mɛnamaka oma lo diangɔ diakandatonge. (Romo 1:20) Nkɛtɛ kakatongama dia monga edjaselo ka pudipudi dikambo di’anto. Jehowa akadje diangɔ dimɔtshi lo nkɛtɛ diakimanyiya dia solaka hiɛlɛlɛ ndo ashi. Nkɛtɛ kekɔ la diangɔ dimɔtshi dia diambo efula diasala dia nkɛtɛ tɔamɛ ndjaɛdiaka. Mɛnamaka dia pudipudi ekɔ dui di’ohomba efula le “[Nzambi] kakatungi kete.” (Jeremiya 10:12) Sho pombaka mbɔsa dia pudipudi ekɔ dui di’ohomba efula.
6, 7. Ngande wakɛnyaka Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ dia pudipudi akalɔmbamaka le atɛmɔdi waki Jehowa?
6 Ɔkɔkɔ okina wahombaso monga pudipudi ele nɛ dia Jehowa Nkum’Olongo nɔmbaka di’atɛmɔdi ande monga pudipudi. Lo Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ wakasha Jehowa ase Isariyɛlɛ, pudipudi akakakatanaka la ɔtɛmwɛlɔ. Ɛlɛmbɛ wakɛnyaka dia lo lushi la Ekesanelo, ɔlɔmbɛdi a lâdiko akahombaka mbɔka, aha mbala ɔtɔi koko mbala hiende y’etondo. (Akambu w’Asi Lewi 16:4, 23, 24) Ɛlɔmbɛdi wakalambolaka elambo wakahombaka sola anya l’ekolo awɔ la ntondo ka nambola Jehowa olambo. (Etumbelu 30:17-21; 2 Ekondo 4:6) Ɛlɛmbɛ wakɛnya akambo 70 ndo sɛlɛmɔnyi mɔtshi yakadjaka anto mindo lo demba. Etena kaki ose Isariyɛlɛ ɔmɔtshi mindo, takandahombaka ndjasha l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ ndo lo tena dimɔtshi onto lakasalaka dui sɔ akalongolaka dilanya dia nyɔi. (Akambu w’Asi Lewi 15:31) Onto tshɛ lakatonaka dia sala kɛnɛ kakalɔmbamaka dia mbɛdiama mbidja ndo mbɔka la sola ahɔndɔ akahombe ‘ndjakema.’—Walelu 19:17-20.
7 Kânga mbeso kema l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, ɛlɛmbɛ akɔ tokimanyiyaka dia sho mbeya kanyi yaki Nzambi lo kɛnɛ kendana la pudipudi. Mbokɛmaka hwe dia Ɛlɛmbɛ wakɛnyaka di’atɛmɔdi waki Nzambi wakahombaka monga pudipudi. Jehowa atatshikitana. (Malaki 3:6) Nde hakoke mbetawɔ ɔtɛmwɛlɔ aso naka vɔ hawongi “pudipudi [ndo] waha la vadi.” (Jakoba 1:27) Diakɔ diele sho pombaka mbeya kɛnɛ katɔlɔmbande lo dikambo sɔ.
KƐNƐ KALEMBETSHIYA MONGA PUDIPUDI LO WASHO WA NZAMBI
8. Lo toho takɔna talongamɛ Jehowa dia sho mongaka pudipudi?
8 Lo Bible, mongaka pudipudi halembetshiya tsho mongaka pudipudi lo demba. Lo washo wa Nzambi, pudipudi mendanaka l’akambo tshɛ wa lo lɔsɛnɔ. Jehowa nongamɛka dia sho monga pudipudi lo weho ɛnɛi ɛnɛ: lo nyuma, lo lɔkɛwɔ, lo yimba ndo lo demba. Nyɛsɔ tɔsɛdingole kɛnɛ kalembetshiya monga pudipudi lo toho tɔsɔ.
9, 10. Kakɔna kalembetshiya mongaka pudipudi lo nyuma, ndo kakɔna kewɔ Akristo wa mɛtɛ?
9 Pudipudi ka lo nyuma. Lo tshena pe, mongaka pudipudi lo nyuma nembetshiyaka aha sanganya ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ la wa kashi. Etena kakakalola ase Isariyɛlɛ oma la Babilɔna otsha la Jerusalɛma, vɔ wakahombe kitanyiya dako diakasambiyama nɛ: “Nyumo uma lane. . . . Nyuyaedia; tanyunandaki engo ka mindu.” (Isaya 52:11) Ɔkɔkɔ wa ntondo wakakalola ase Isariyɛlɛ lo wodja awɔ aki dia tolola ɔtɛmwɛlɔ waki Jehowa. Ɔtɛmwɛlɔ ɔsɔ wakahombe monga pudipudi, aha la vadi y’oma lo wetshelo, ditshelo ndo mbekelo y’oma lo ɔtɛmwɛlɔ wa la Babilɔna wakɔnyɔlaka Nzambi.
10 Ɛlɔ kɛnɛ oko weso Akristo wa mɛtɛ, sho pombaka monga la yewo diaha mbɔtɔ vadi y’oma lo ɔtɛmwɛlɔ wa kashi. (1 Koreto 10:21) Monga la yewo ekɔ ohomba efula lo dikambo sɔ nɛ dia shɛngiya y’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi yekɔ wonya tshɛ. Lo wedja efula, mbekelo ndo ditshelo efula diekɔ la diɔtɔnganelo la wetshelo w’oma l’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi, ɛnyɛlɔ oko kanyi y’ɔnɛ ɛngɔ kɛmɔtshi ka lo demba diaso tetemalaka nsɛna l’ɔkɔngɔ wa nyɔi. (Undaki 9:5, 6, 10) Akristo wa mɛtɛ mbewɔka mbekelo yɔtɔnɛ la dietawɔ di’oma l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi.b Hatohombe mbetawɔ dia shɛngiya y’oma le anto akina tokonya dia sho sekola ɛlɛmbɛ w’oma lo Bible wendana la pudipudi k’ɔtɛmwɛlɔ.—Etsha 5:29.
11. Kakɔna kalembetshiya monga pudipudi lo lɔkɛwɔ, ndo lande na kahombaso mongaka pudipudi lo lɔkɛwɔ?
11 Pudipudi ka lo lɔkɛwɔ. Monga pudipudi lo lɔkɛwɔ nembetshiyaka mbewɔ awui wa mindo wa dieyanelo lo weho akɔ tshɛ. (Efeso 5:5) Ekɔ ohomba efula dia sho mongaka pudipudi lo lɔkɛwɔ. Oko wayotodiɛna lo tshapita yayela, dia tshikala lo ngandji ka Nzambi, sho pombaka ‘ndawɔ monanyi.’ Akanga wa monanyi wahayatshumoya “hawukiti diulelu dia [Nzambi].” (1 Koreto 6:9, 10, 18) Lo washo wa Nzambi, anto wa ngasɔ wekɔ l’atei w’anto ‘wa mindo.’ Naka vɔ hawotshikitanya dionga diawɔ lo monga pudipudi lo lɔkɛwɔ, kete “sangu diawo diayuyala . . . nyoi ka hendi.”—Enyelo 21:8.
12, 13. Diɔtɔnganelo diakɔna diele lam’asa tokanyi la etsha, ndo ngande wakokaso mongaka pudipudi lo yimba?
12 Pudipudi ka lo yimba. Kɛnɛ kasalaso ndjaka oma lo kɛnɛ kakanyiyaso. Naka sho mbetawɔ dia tokanyi ta kɔlɔ tshikala lo timba ndo l’etema aso, kete l’edjedja ka wonya tayoyosala akambo wa mindo. (Mateu 5:28; 15:18-20) Koko, naka sho ndodia timba taso la tokanyi tele pudipudi, kete kɛsɔ ayototshutshuya dia sho monga la lɔkɛwɔ la pudipudi. (Filipi 4:8) Ngande wakokaso monga pudipudi lo yimba? Dui dimɔtshi ele, sho pombaka mbewɔ toho tshɛ ta tɔkɛnyɔ takoka ndanya tokanyi taso.c Ndo nto, sho kokaka ndodia timba taso la tokanyi tele pudipudi lo mbekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbala la mbala.—Osambu 19:8, 9.
13 Dia tshikala lo ngandji ka Nzambi, ekɔ ohomba efula dia sho mongaka pudipudi lo nyuma, lo lɔkɛwɔ ndo lo yimba. Tayoleka tɛkɛta dia weho wa pudipudi shɔ lo totshapita tokina ta lo dibuku nɛ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole kakianɛ woho wa nɛi, mbuta ate pudipudi ka lo demba.
WOHO WAKOKASO MONGAKA PUDIPUDI LO DEMBA
14. Lande na kele pudipudi ka lo demba kema tsho dikambo diendana l’onto ndamɛ?
14 Pudipudi ka lo demba nɔmbaka dia demba diaso ndo diangɔ diaso monga pudipudi. Onde pudipudi ekɔ dikambo diendana l’onto ndamɛ ndo diahendana la anto akina? Dui sɔ hadiokoke monga ngasɔ le atɛmɔdi waki Jehowa. Oko wakatadiɛnyi, pudipudi ka lo demba ekɔ dikambo di’ohomba efula le Jehowa aha tsho nɛ dia ekɔ dia wahɔ aso koko ndo pudipudi kaso mbotombolaka. Tokalole lo ɛnyɛlɔ kakatatɛkɛtshi la diko. Etena katoyɛnaka ɔna la mindo ndo lahalɔtɛ dimɛna, shi wɛ tɔtɛkɛtaka kɔlɔ lo dikambo di’ambutshi ande? Sho hatolange dia ɛnamelo kaso kana yoho yaso ya lɔsɛnɔ tɛngamisha Shɛso lele l’olongo kana shidiya nɛmɔ diele la losango lasambishaso. Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Tukitshiyaki untu utamba a ntakanya nduku yema, ne dia ekambelu kasu katukonywama. Keli lu akambu tshe, shu tatuyaenyaka uku ekambi wa [Nzambi].” (2 Koreto 6:3, 4) Ko ngande wakokaso mongaka pudipudi lo demba?
15, 16. Kakɔna kalembetshiya monga la mbekelo y’ɛlɔlɔ yendana la monga pudipudi, ndo ngande wahomba monga ahɔndɔ aso?
15 Pudipudi ka lo demba ndo ɛnamelo kaso. Kânga mbele lo wedja la wedja mbekelo ndo awui wa lɔsɛnɔ tshikitana, sho tshɛ kokaka mɛna ohomba wa mbɔkaka mbala la mbala la savɔ ka dimɛna ndo ndjashikikɛka dia sho l’anaso tekɔ pudipudi. Mbekelo y’ɛlɔlɔ yendana la pudipudi mendanaka la solaka anya aso la savɔ la ntondo ka ndɛ kana ka kimɛ diangɔ dia ndɛ, l’ɔkɔngɔ wa sho tomba oma lo komba ndo l’ɔkɔngɔ wa sho mbɔtsha kana mengola ɔna ahɔndɔ. Solaka anya la savɔ kokaka tokimanyiya dia sho mbewɔ hemɔ mɔtshi ndo dui sɔ shimbɛka nsɛnɔ. Diɔ kokaka kimanyiya diaha mikrɔbɛ sambemɛ diaha anto ndjɔkɛla lɔkɛdi. Lo ngelo yele ekɔ wolo monga la komba yadjawɔ ashi, mbeyaka monga ohomba dia kundɛka tumi oko wakasalaka ase Isariyɛlɛ w’edjedja.—Euhwelu k’Elembe 23:12, 13.
16 Ahɔndɔ aso pombaka solamaka ndo kɔmamaka mbala la mbala dia vɔ mongaka pudipudi ndo kɔmba. Ahɔndɔ w’Okristo hahombe monga paka w’oshinga wolo kana weke katomba, koko vɔ pombaka monga pudipudi ndo kɔmba. (1 Timote 2:9, 10) Oyadi dihole diakɔna dieso, sho nangaka dia ɛnamelo kaso ‘nɛnga wetshelo waki Nzambi, Oshimbedi aso.’—Tito 2:10.
17. Lande na kahomba mvudu yaso ndo diangɔ diaso monga pudipudi ndo elangala?
17 Luudu laso ndo diangɔ diaso. Mbeyaka monga ko luudu laso bu la kawotake, koko lɔ pombaka monga pudipudi ndo olangala lo yɛdikɔ yakoka. Woho akɔ wâmɛ mbele, naka tekɔ la dikalo kana tapa diatshɔso la diɔ lo nsanganya ndo l’olimu w’esambishelo, sho kokaka sala tshɛ kakokaso sala dia diangɔ sɔ mongaka pudipudi l’etei ndo l’andja. Tatohɛke dia naka luudu laso ndo sɛkɛ diaso diekɔ pudipudi, kete dui sɔ diekɔ tshondo y’esambishelo. Kɛnɛ koleki tshɛ ele, tekɔ lo mbetsha anto dia Jehowa ekɔ Nzambi ka pudipudi ndo ɔnɛ nde ‘ayolanya wanɛ watolanyaka nkɛtɛ,’ ndo ɔnɛ kem’edja Diolelo diande diayanga kadimola nkɛtɛ kɛnɛ paradiso. (Enyelo 11:18; Luka 23:43) Sho kombolaka mɛtɛ dia luudu ndo diangɔ diaso mɛnyaka dia tambotatɛ monga la mbekelo ya pudipudi yahombaso tonga la yɔ l’andja w’oyoyo.
18. Ngande wakokaso mɛnya dia sho mbɔsaka Mbalasa kaso ka Diolelo la nɛmɔ?
18 Dihole diaso di’ɔtɛmwɛlɔ. Ngandji kokaso Jehowa totshutshuyaka dia mbɔsaka Mbalasa kaso ka Diolelo, dihole di’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ la nɛmɔ. Etena kaya eyoyo lo mbalasa, sho nangaka dia vɔ tɛkɛta dimɛna dikambo dia dihole diasalaso nsanganya. Mɔmbaka ndo solaka Mbalasa kaso ka Diolelo ekɔ ohomba efula dia ndjashikikɛ dia tɔ kekɔ olangala ndo la ɛnamelo ka dimɛna. Sho mɛnyaka dia sho mbɔsaka Mbalasa kaso ka Diolelo la nɛmɔ lo salaka tshɛ kakokaso sala dia tɔ mongaka pudipudi. Ekɔ tshondo ya diɛsɛ dia sho ndjakimɔ la lolango laso l’osolelo, wɔmbɛlɔ ndo ‘ɔlɔngɔswɛlɔ’ wa dihole diaso di’ɔtɛmwɛlɔ. (2 Ekondo 34:10) Kɛsɔ kahombaso salaka etena kasanganaso lo Mbalasa ka nsanganya ya weke kana ahole akina wasalaso nsanganya ya weke.
TOTONE MBEKELO NDO DITSHELO DIA MINDO
19. Kakɔna kahombaso mbewɔ dia sho mongaka pudipudi lo demba, ndo ngande watokimanyiya Bible lo dikambo sɔ?
19 Dia sho mongaka pudipudi lo demba, sho pombaka tona mbekelo ndo ditshelo diadja alemba aso mindo, ɛnyɛlɔ ɔnwɛlɔ wa mfɔka, ɔnwɛlɔ wa wanu wa tshambandeko ndo okambelo wa kɔlɔ wa l’ekanga ɛmɔtshi wadjoya. Bible hashile nkombo tshɛ ya mbekelo ndo ditshelo dia mindo diambekɔnɛ ɛlɔ kɛnɛ, koko tɔ kekɔ l’atɔndɔ watokimanyiya dia sho mbeya woho wɔsa Jehowa akambo asɔ. Lam’ele sho mbeyaka kanyi yele la Jehowa l’akambo asɔ, ngandji kawokaso totshutshuyaka dia sho monga la yoho ya lɔsɛnɔ yɔngɛnyangɛnya. Nyɛsɔ tɔsɛdingole atɔndɔ atanu w’oma l’Afundelo wendana la dikambo sɔ.
20, 21. Jehowa nangaka dia sho mbewɔ ditshelo dia woho akɔna, ndo naa ɔkɔkɔ woleki woke wele laso wa kitanyiya dako sɔ?
20 “Anyasu wa ngandji, ne dia shu teko la alaka ane, tuyalongosole uma lu mindu tshe ya dimba ndu y’etema, tuluwanya akambu w’ekila la woma wa [Nzambi].” (2 Koreto 7:1) Jehowa nangaka dia sho mbewɔ ditshelo diadja alemba aso mindo ndo dialanya timba taso. Omalɔkɔ, sho pombaka mbewɔ okambelo wa la didjoyadjoya dialanya demba ndo timba taso.
21 Bible toshaka ɔkɔkɔ w’oshika wahombaso ‘ndjaɛdia oma lo mindo tshɛ.’ Tolembete dia 2 Koreto 7:1 mbutaka ɔnɛ: “Ne dia shu teko la alaka ane.” Alaka akɔna asɔ? Oko wɛnyamidiɔ lo avɛsa wele la ntondo ka divɛsa sɔ, Jehowa ekɔ lo ndaka ɔnɛ: “Dimi layunyulungula, layuyala uku Shenyu.” (2 Koreto 6:17, 18) Ohokanyiya yema: Jehowa kolakaka dia kokokɛ ndo dia kolanga oko watosalaka ombutshi otsha le ɔnande. Koko, Jehowa ayokotsha alaka asɔ naka tayewɔ mindo tshɛ ‘ya demba ndo ya lo yimba.’ Ayonga mɛtɛ dikambo di’enginya dia mbetawɔ oseka mbekelo kana ditshelo tshɛ dia kɔlɔ diakoka ndanya diɔtɔnganelo di’ohomba efula diasaso la Jehowa!
22-25. Atɔndɔ akɔna wa lo Afundelo wakoka tokimanyiya dia sho mbewɔ mbekelo ndo ditshelo dia kɔlɔ?
22 “Ulangi Khumadiondjo [Nzambi k]aye l’utema aye tshe, la lumu laye tshe, ndu la yimba yaye tshe.” (Mateu 22:37) Yeso akɛnya dia ɔsɔ mbele ɔlɛmbɛ woleki ɛlɛmbɛ ekina tshɛ. (Mateu 22:38) Jehowa mbakokaso mboka ngandji ka ngasɔ. Dia mbolanga l’etema aso tshɛ, l’anima aso tshɛ ndo la yimba yaso tshɛ, sho pombaka mbewɔ ditshelo diakoka ndanya lɔsɛnɔ laso ndo kitshakitsha akoka aso w’ekanelo ka yimba wakatosha Nzambi.
23 “[Jehowa] kakatungi kete la diango tshe dieli loko.” (Etsha 17:24, 25) Lɔsɛnɔ lekɔ woshasha w’oma le Nzambi. Sho mbokaka Ɔnɛ lakatoshalɔ ngandji, omalɔkɔ sho nangaka mɛnya dia sho mbɔsaka woshasha ɔsɔ la nɛmɔ. Sho mbewɔka mbekelo ndo ditshelo tshɛ diakoka ndanya demba diaso, nɛ dia sho mbeyaka dia ditshelo sɔ mɛnyaka di’onto hɔshi woshasha wa lɔsɛnɔ la nɛmɔ.—Osambu 36:9.
24 “Ulangi unyaye uku ayalangaye.” (Mateu 22:39) Tena efula mbekelo ndo ditshelo dia mindo mongaka la shɛngiya aha tsho le onto ladisala koko ndo le anto akina wele suke la nde. Ɛnyɛlɔ, monga suke la edinga wa mfɔka kokaka monga wâle le onto lahanɔ. Onto lasalɛ osekande kɔlɔ pindolaka ɔlɛmbɛ waki Nzambi walɔmba dia sho nanga osekaso onto. Lo sala ngasɔ, nde mɛnyaka dia nde hoke mɛtɛ Nzambi ngandji.—1 Joani 4:20, 21.
25 ‘Nyokitanyiya ndo nyɔlɛmbɛ ewandji ndo wanɛ wanyɔlɔmbɔla.’ (Tito 3:1) Lo wedja efula, ɛlɛmbɛ shimbaka di’onto monga kana kamba la didjoyadjoya dimɔtshi. Oko weso Akristo wa mɛtɛ, sho hatonge kana hatokambe la didjoyadjoya diahetawɔma le lɛɛta.—Romo 13:1.
26. a) Dia tshikala lo ngandji ka Nzambi, ahombaso sala? b) Lande na kele mongaka pudipudi lo washo wa Nzambi ekɔ yoho ya lɔsɛnɔ yoleki tshɛ dimɛna?
26 Dia tshikala lo ngandji ka Nzambi, sho pombaka tshikala pudipudi, aha tsho lo yoho tshɔi kana toho tohende koko lo toho tshɛ tɔtɛkɛtshiso. Tshika mbekelo ndo ditshelo dia mindo mbeyaka monga dikambo dia wolo, koko sho kokaka disala.d Lo mɛtɛ, ɔsɔ mbele yoho yoleki tshɛ dimɛna yakokaso kamba la lɔsɛnɔ laso, nɛ dia Jehowa tetshaka dia wahɔ aso nshi tshɛ. (Isaya 48:17) Kɛnɛ koleki ohomba ele, lo monga pudipudi sho kokaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbeya dia lɔkɛwɔ laso tombolaka Nzambi kokaso ngandji ndo dui sɔ tokimanyiyaka dia sho tshikala lo ngandji kande.
[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]
a Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yakadimɔma ɔnɛ “pudipudi” halembetshiya tsho pudipudi ka lo demba koko ndo pudipudi ka lo lɔkɛwɔ ndo ka lo nyuma.
b Enda Tshapita 13 ya dibuku nɛ dia mbeya afɛstɔ ndo mbekelo yahomba Akristo mbewɔ.
c Tshapita 6 yakɛnya woho wa sɔna tɔkɛnyɔ t’amɛna.
d Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Onde dimi salaka la wolo dia sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ?” ndo nyɛ yele la diko yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Nzambi kokaka sala akambo tshɛ.”
[Kiombo ya lo lɛkɛ 94]
ONDE DIMI SALAKA LA WOLO DIA SALA KƐNƐ KELE ƆLƆLƆ?
Tɔndɔ: “Dimi latuyakomolaka, latuyalembiaka lu fumbi, ne dia lam’asambishami akina, dime tukuyala utunami.”—1 Koreto 9:27.
Ambola amɔtshi wakokayɛ ndjambola
▪ Kam’okami mposa ka ndjasha lo mbekelo kɛmɔtshi ka mindo, onde dimi nɔmbaka Nzambi dia nyuma kande kimanyiyami dia dimi shika tanga?—Mateu 6:13.
▪ Onde angɛnyi ami, filmɛ yendami ndo mishiki wahokamɛmi kokaka ndanya eshikikelo kami ka ndawɔ mbekelo ya mindo?—1 Petero 4:3, 4.
▪ Lande na kele sala akambo w’ɛlɔlɔ bu yɛkɛ nɛndɛ dia monga la lɔkɛwɔ la mindo?—Mateu 23:25-28.
▪ Lande na ketawɔmi sowa woho wakasowe Yeso l’ɔtɛ wa sala lolango la Nzambi?—1 Petero 2:21; 4:1.
▪ Ngande wakokami nembetshiya onto ɔmɔtshi ɛkɔkɔ wahametawɔ nnɔ mfɔka?—Romo 12:1, 2.
▪ Onde dimi mbetawɔka kanyi y’ɔnɛ nkɔ nto lo mbekelo kɛmɔtshi ka mindo halembetshiya dia hatondoyaki nto pondjo?—Romo 7:21-25.
[Kiombo ya lo lɛkɛ 96]
‘NZAMBI KOKAKA SALA AKAMBO TSHƐ’
Ɛlɛnae akate ate: “Lam’akimi l’ɛnɔnyi 15, lakanɔka mfɔka lushi tshɛ ndo lo wikɛndɛ tshɛ lakanɔka wanu l’angɛnyi ami. L’ɔkɔngɔ diko, etena kakamodiaka ana asato dimɛ, lakayotatɛka nnɔ kandji. Lɔsɛnɔ lami lakalole l’ekakatanu. Koko, lakayotatɛka mbeka Bible ndo l’ekimanyielo kaki Jehowa, lɔsɛnɔ lami lakayongaka pudipudi ndo lakayotshikaka nnɔ dinɔnɔ sɔ. Aki tshondo ya ta dia tshika dinɔnɔ sɔ, djekoleko kandji. Lakɔsaka dia ayonga wolo dia dimɛ sala etshikitanu ɛsɔ. Koko, dimi kokaka mbuta dia lo lɔsɛnɔ lami, lambɛna mɛtɛ k’ɛtɛkɛta waki Yeso ɛnɛ: ‘Nzambi kokaka sala akambo tshɛ.’”—Mateu 19:26.
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
e Lokombo lakatshikitanyema.
[Osato wa lo lɛkɛ 91]
Pudipudi ka lo demba nɔmbaka dia alemba aso ndo diangɔ diaso mongaka pudipudi