Ko ha Tohi Loka Fakamānako
KO E tokotaha fakatotolo ko Richard E. Byrd naʻá ne fai ʻa e ngaahi fononga ʻe nima ʻi he ʻAnetātiká ʻi he 1928 ki he 1956. ʻI hono tauhi ha tohi noa mo e ngaahi tohi loka totonú, ko ia mo ʻene ngaahi timí naʻa nau malava ai ke fakapapauʻi ʻa e ngaahi ngaʻunu ʻa e matangí, teuteu ʻa e ngaahi mape, pea maʻu ʻa e fakamatala lahi fekauʻaki mo e konitinēniti ʻo e ʻAnetātiká.
Ko e ngaahi fononga ʻa Byrd ʻoku fakatātaaʻi ai ʻa e mahuʻinga ʻo hono tauhi ha loká. ʻI ha loka, pe tohi loka, ʻoku fakatahatahaʻi ai ha lēkooti ʻo e ngaahi fakaikiiki ʻo ha folau pe ko ha puna. Ko e fakamatala ko ení ʻe lava ke ngāueʻaki ia ki mui ke siviʻi ʻa e meʻa naʻe hokó pe ke ʻanalaiso ʻa e fakamatala ʻe lava ke ʻaonga ki he ngaahi folau ʻi he kahaʻú.
ʻOku ʻomai ʻe he ngaahi Konga Tohitapú ha fakamatala mahuʻinga fekauʻaki mo e Lōvai ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Noá. Ko e Lōmaki ko ia ʻi māmani lahí naʻe tolonga ia ʻo laka hake ʻi he taʻu ʻe taha. ʻI he teuteu ki he Lōvaí, ko Noa, ko hono uaifí, mo hona ngaahi foha ʻe toko tolú mo honau ngaahi uaifí naʻa nau fakamoleki ʻa e taʻu ʻe 50 pe 60 ʻi hono langa ha ʻaʻake—ko ha fuʻu vaka lahi fakataha mo ha voliume ko e kiupiki mita ʻe 40,000 nai. Ko e hā hono taumuʻá? Ke fakahaofi ai ʻa e niʻihi ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá mo e fanga manú ʻi he Lōmakí.—Senesi 7:1-3.
Ko hono moʻoní, ko e tohi Tohitapu ʻa Senesí ʻoku ʻi ai ʻa e meʻa ʻe ui nai ko e tohi loka ʻa Noa fekauʻaki mo e meʻa naʻe hoko mei he kamataʻanga ʻo e Lōmakí ʻo aʻu ki heʻene mavahe mo hono fāmilí mei he ʻaʻaké. ʻOku ʻi ai ha meʻa ai ʻoku mahuʻinga kia kitautolu ʻi he ʻaho ní?