Kai Hoʻo Vesitapoló!
MEI HE ʻĀ HAKE! TOKOTAHA FAʻU-TOHI ʻI PELĒSILA
“ʻOku tamala.” “ʻOku taʻeoli ʻaupito.” “Kuo ʻikai ʻaupito te u kai ia ʻe au.”
KO E niʻihi pē ʻeni ʻo e ngaahi ʻuhinga ʻoku fakafisi ai ʻa e tokolahi ke kai ʻa e vesitapoló. Fēfē koe? ʻOkú ke kai fakaʻaho ʻa e vesitapoló? Naʻe fakahoko ʻe he ʻĀ Hake! ha ngaahi fakaʻekeʻeke ke ʻiloʻi ai ʻa e ʻuhinga ʻoku saiʻia ai ʻa e kakai ʻe niʻihi ʻi he vesitapoló mo e ʻuhinga ʻoku fehiʻa ai ʻa e niʻihi kehé.
Naʻe pehē ʻe he faʻahinga ʻoku nau kai vesitapoló kuo akoʻi kinautolu ʻe heʻenau ongo mātuʻá ki he mahuʻinga ʻo hono kai ʻa e vesitapoló, pīní, mo e fuaʻiʻakaú. ʻI hono kehé, ko e tokolahi ʻoku nau fehiʻa ʻi he vesitapoló naʻe ʻikai te nau angaʻaki hono kai iá ʻi heʻenau kei siʻí. ʻI hono kehé, ʻoku nau saiʻia ange kinautolu ʻi he meʻakai ʻoku ʻikai fakatupu iví. Kae kehe, naʻa mo e faʻahingá ni, ʻoku nau loto-tatau ko e vesitapoló ʻoku mahuʻinga ia ki hono tauhi maʻu ʻa e moʻuileleí.
Ngaahi mātuʻa, akoʻi hoʻomou fānaú ke nau kai vesitapolo! Anga-fēfē? Ko e Facts for Life, naʻe pulusi ʻe he Paʻanga Tokoni ʻa e Puleʻanga Fakatahatahá ki he Fānaú, ʻoku fokotuʻu mai ai ʻoku totonu ke ʻoange ʻo ʻikai siʻi hifo ʻi he tuʻo taha he ʻahó ʻi he hili ʻa hono fakahuhú pe ko e inu hiná, ki he fanga kiʻi pēpē māhina-onó nai ha vesitapolo ʻa ia kuo ʻosi haka, ʻo toʻo hono kilí, pea laiki. Ko e lahi ange ʻa e faʻahinga kehekehe ʻo e meʻakaí, ko ʻene sai ange ia ki he kiʻi tamá. Ko Dr. Vagner Lapate, ko ha toketā Pelēsila maʻá e fānaú, ʻokú ne pehē lolotonga ko e huʻakaú ʻa e matavai tefito ʻo e meʻakaí ʻi he muʻaki taʻu ʻe uá, ko hono ʻoange ʻa e ngaahi meʻakai kehé ʻokú ne “fakaʻaiʻai ai ʻa e pēpeé ke ne ʻahiʻahiʻi ha ngaahi ifo ʻoku foʻoú.”
ʻI he tohi ko e Medicina—Mitos y Verdades (Faitoʻo—Ngaahi Talatupuʻá mo e Ngaahi Moʻoní), ʻoku fokotuʻu mai ai ʻe Carla Leonel ko ha meʻi huhuaʻi moli, huhuaʻi fuaʻiʻakau fatu (hangē ko e siainé, ʻāpelé, mo e lesí), sīliolo, mo e supo vesitapoló ʻe malava ke fakakau ia ʻi he meʻakai ʻa e pēpeé ki muʻa ia ʻi he taimi naʻe fakahaaʻi ʻi ʻolungá. Ko e moʻoni, koeʻuhi ʻoku kehekehe ʻa e ngaahi fakakaukaú ʻi he meʻá ni, ʻoku fakapotopoto ange ke ke fetuʻutaki ki hoʻo toketaá.