LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w02 1/1 p. 13-22
  • Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Ongoongo Leleí

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Ongoongo Leleí
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ngāue Fakaʻevangelioó he ʻAhó Ni
  • Ongoongo Leleí ʻOkú Ne ʻOmai ʻa e Ngaahi Tāpuaki Taʻengata
  • Liliu ʻe he Ongoongo Leleí ʻa e Kakaí
  • Ko e Ongoongo Leleí—Ko ha Tāpuaki ki he Anga-Maluú
  • “Fakafiemalieʻi Akinautolu Kotoabe Oku Mamahi”
  • Ko ha Tāpuaki ki he Feituʻú
  • Ko e Kau Kalisitiane Moʻoni Kotoa Pē ko e Kau ʻEvangeliō
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • “Ongoongo Mai ʻa e Lelei”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2005
  • “Fakafiemalieʻi Akinautolu Kotoabe Oku Mamahi”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2011
  • Fai ʻa e Fakafiemālie ki he Faʻahinga ʻOku Mamahí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2003
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
w02 1/1 p. 13-22

Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Ongoongo Leleí

“Kuo fakanofo au e Jihova keu malaga aki ae ogoogolelei ki he agamalu; kuo ne fekau au ke nonoo ae loto mafeji, . . . ke fakafiemalieʻi akinautolu kotoabe oku mamahi.”—AISEA 61:​1, 2, PM.

1, 2. (a) Naʻe fakahaaʻi ʻe Sīsū ʻa ia tonu ko e hā, pea ʻi he founga fē? (e) Ko e hā ʻa e ngaahi tāpuaki naʻe ʻomai ʻe he ongoongo lelei naʻe talaki ʻe Sīsuú?

ʻI HE Sāpate ʻe taha ʻi he kamata ʻo ʻene ngāue fakafaifekaú, naʻe ʻi he sinakoké ai ʻa Sīsū ʻi Nasaleti. Fakatatau ki he fakamatalá, “nae atu kiate ia ae tohi ae balofita ko Isaia. Bea i he ene folahi ae tohi, naa ne ilo ae botu kuo tohi ai, o behe, Oku iate au ae Laumalie o Jihova, koeuhi kuo ne fakanofo au keu malaga aki ae ogoogolelei.” Naʻe hoko atu ʻa Sīsū ʻo ne lau lahi ange ʻa e konga tohi fakaekikité. Naʻá ne tangutu hifo leva ʻo ne pehē: “Kuo fakamooni i he aho ni ae tohi koeni i ho mou teliga.”—Luke 4:​16-21, PM.

2 ʻI he foungá ni, naʻe fakahaaʻi ai ʻe Sīsū ʻa ia tonu ko e tokotaha ʻevangeliō naʻe kikiteʻí, ko e tokotaha tala ʻo e ongoongo leleí pea ko e tokotaha ʻoku ʻaʻana ʻa e fakafiemālié. (Mātiu 4:23) Pea ko ha ongoongo lelei moʻoni ē naʻe pau ke tala ʻe Sīsuú! Naʻá ne fakahā ki heʻene kau fanongó: “Ko au pe ko e Maama ʻo Māmani: ko ia ʻoku ne muimui kiate au, ʻe ʻikai ʻaupito te ne fononga ʻi he poʻuli, ka te ne maʻu ʻa e maama ʻo e moʻui.” (Sione 8:12) Naʻá ne toe pehē: “Kapau te mou nofo maʻu ʻi heʻeku akonaki, ko ʻeku kau ako moʻoni kimoutolu; pea ʻe faifai pea mahino kiate kimoutolu ʻa e moʻoni, pea ʻe fakatauʻatāina ʻa kimoutolu ʻe he moʻoni.” (Sione 8:​31, 32) ʻIo, naʻe maʻu ʻe Sīsū ʻa e “ngaahi lea ʻo e moʻui taʻengata.” (Sione 6:​68, 69) Ko e māmá, moʻuí, tauʻatāiná—ko e moʻoni ko e ngaahi tāpuaki ia ke koloaʻaki!

3. Ko e hā ʻa e ongoongo lelei naʻe malangaʻi ʻe he kau ākonga ʻa Sīsuú?

3 ʻI he hili ʻa e Penitekosi he 33 T.S., naʻe hokohoko atu ʻe he kau ākongá ʻa e ngāue fakaʻevangeliō ʻa Sīsuú. Naʻa nau malangaʻi ʻa e “ongoongolelei . . . ʻo e puleʻanga” fakatouʻosi ki he kau ʻIsilelí pea mo e kakai ʻo e ngaahi puleʻangá. (Mātiu 24:14; Ngāue 15:7; Loma 1:16) Ko e faʻahinga naʻa nau talí naʻa nau hoko ʻo ʻiloʻi ʻa Sihova ko e ʻOtuá. Naʻe fakatauʻatāinaʻi ai kinautolu mei he tuʻunga pōpula fakalotú pea hoko ko e konga ʻo e puleʻanga fakalaumālie foʻou, ko e “Isileli oe Otua,” ʻa ia ko hono kau mēmipá ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki ko e pule taʻengata ʻi hēvani fakataha mo honau ʻEikí, ʻa Sīsū Kalaisi. (Kaletia 5:1; 6:​16, PM; Efeso 3:​5-7; Kolose 1:​4, 5; Fakahā 22:5) Ko ha ngaahi tāpuaki mātuʻaki mahuʻinga moʻoni ia!

Ngāue Fakaʻevangelioó he ʻAhó Ni

4. ʻI he founga fē ʻoku lolotonga fakahoko ai ʻi he ʻahó ni ʻa e fekau ke malanga ʻaki ʻa e ongoongo leleí?

4 ʻI he ʻahó ni, ko e kau Kalisitiane paní, ʻoku poupouʻi ʻe ha “fuʻu kakai lahi” fakautuutu ʻo e “fanga sipi kehe,” ʻoku hokohoko atu ʻenau fakahoko ʻa e fekau fakaekikite naʻe fuofua ʻoange kia Sīsuú. (Fakahā 7:9; Sione 10:16) Ko hono olá, ʻoku lolotonga malangaʻi ʻa e ongoongo leleí ʻi ha tuʻunga naʻe ʻikai ʻaupito mātā ki muʻa. ʻI he ngaahi fonua mo e ngaahi feituʻu ngāue ʻe 235, kuo ʻalu atu ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ke “malaga aki ae ogoogolelei ki he agamalu . . . ke nonoo ae loto mafeji, ke fakaha ae tauataina ki he kau bobula, bea ke fakaava ae fale fakabobula kiate kinautolu kuo haijia; Ke fakaha ae taʻu lelei o Jihova, bea koe aho oe houhau o ho tau Otua; ke fakafiemalieʻi akinautolu kotoabe oku mamahi.” (Aisea 61:​1, 2, PM) Ko ia ai, ʻoku hokohoko atu ʻa e ngāue ʻevangeliō faka-Kalisitiané ʻi hono ʻomai ʻa e ngaahi tāpuaki ki he tokolahi pea mo e fiemālie moʻoní kiate “kinautolu ʻoku ʻi he tuʻutamaki kehekehe.”—2 Kolinito 1:​3, 4.

5. ʻI he fekauʻaki mo hono malangaʻi ʻo e ongoongo leleí, ʻoku anga-fēfē ʻa e kehekehe ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová mei he ngaahi siasi ʻo e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané?

5 Ko e moʻoni ko e ngaahi siasi ʻo e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané ʻoku nau tokangaʻi ʻa e ngaahi founga kehekehe ʻo e ngāue fakaʻevangelioó. ʻOku fekauʻi atu ʻe he ngaahi siasi lahi ʻa e kau misinale ke nau fai ha ngaahi fakaului ʻi he ngaahi fonua kehe. Ko e fakatātaá, ʻoku fakamatala ʻa e The Orthodox Christian Mission Center Magazine ki he ngāue ʻa e kau misinale ʻOfotokisī ʻi Matakesikā, fakatonga ʻo ʻAfiliká, Tenisania, mo Simipāpuē. Kae kehe, ʻi he Siasi ʻOfotokisií, hangē pē ko ia ʻi he ngaahi siasi kehe ʻo e Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané, ko e fuʻu tokolahi taha ʻo e kau mēmipá ia ʻoku ʻikai te nau kau ʻi he ngāué ni. ʻI hono kehe ʻaupitó, ko e kotoa ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻosi fakatapui ʻa Sihová ʻoku nau feinga ke kau ʻi he ngāue fakaʻevangelioó. ʻOku nau mahinoʻi ko hono fanongonongo ʻa e ongoongo leleí ko ha fakaʻilonga ia ʻo e moʻoni ʻo ʻenau tuí. Naʻe pehē ʻe Paula: “ʻOku fai ʻa e tui ʻaki ʻa e loto ke maʻu ʻa e fakatonuhia, ka ʻoku fai ʻa e fakaha ʻaki ʻa e ngutu ke maʻu ʻa e fakamoʻui.” Ko e tui ko ia ʻoku ʻikai te ne ueʻi ha taha ke ngāué, ko hono moʻoní, ʻoku mate ia.—Loma 10:10; Semisi 2:17.

Ongoongo Leleí ʻOkú Ne ʻOmai ʻa e Ngaahi Tāpuaki Taʻengata

6. Ko e hā ʻa e ongoongo lelei ʻoku lolotonga malangaʻi ʻi he ʻaho ní?

6 ʻOku malangaʻi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e ongoongo lelei taha ʻoku ala maʻú. ʻOku nau fakaava ʻenau Tohitapú pea fakahaaʻi ki he faʻahinga fiefanongó naʻe feilaulauʻi ʻe Sīsū ʻene moʻuí ke foaki ki he faʻahinga ʻo e tangatá ha founga ʻo e fakaofiofi ki he ʻOtuá, fakamolemoleʻi ʻo e ngaahi angahalá, pea mo e ʻamanaki ʻo e moʻui taʻengatá. (Sione 3:16; 2 Kolinito 5:​18, 19) ʻOku nau fanongonongo kuo ʻosi fokotuʻu ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi hēvani ʻi he malumalu ʻo e Tuʻi pani, ko Sīsū Kalaisí, pea kuo vavé ni ke ne toʻo atu ʻa e fulikivanú mei he māmaní pea tokangaʻi ʻa hono toe fakafoki mai ʻo e Palataisí. (Fakahā 11:15; 21:​3, 4) ʻI hono fakahoko ʻo e kikite ʻa ʻAiseá, ʻoku nau fakahā ki honau ngaahi kaungāʻapí ko e taimi ní ko e “taʻu lelei ʻo Jihova” ʻi he kei malava ai ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ke tali ʻa e ongoongo leleí. ʻOku nau toe fakatokanga ʻoku vavé ni ke hoko mai ʻa e “aho oe houhau o ho tau Otua” ʻa ia ʻe ʻomai ai ʻe Sihova ha ngataʻanga ki he kau faihala taʻefakatomalá.—Sāme 37:​9-11.

7. Ko e hā ʻa e meʻa naʻe hokosia ʻokú ne fakahāhaaʻi ʻa e fāʻūtaha ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, pea ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻoku nau maʻu ai ʻa e fāʻūtaha peheé?

7 ʻI ha māmani ʻoku kāpui ʻe he mamahí mo e faingataʻá, ko e ongoongo lelei pē ʻeni ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi ʻaonga taʻengatá. Ko e faʻahinga ʻoku nau tali iá ʻoku nau hoko ko e konga ʻo ha fetokouaʻaki ʻo e kau Kalisitiane fāʻūtaha ʻi māmani lahi ʻa ia ʻoku ʻikai te nau fakaʻatā ʻa e ngaahi faikehekehe fakafonuá, fakamatakalí, pe fakaʻekonōmiká ke ne fakamavahevaheʻi kinautolu. Kuo nau ‘teungaʻaki kinautolu ʻa e ʻofá, he ko e haʻi haohaoa ia ʻo e fāʻūtahá.’ (Kolose 3:​14, NW; Sione 15:12) Naʻe hā ʻeni ʻi he taʻu kuo ʻosí ʻi ha fonua ʻAfilika ʻe taha. ʻI ha pongipongi ʻe taha naʻe fakaʻāki ai ʻa e kolomuʻá ʻe ha ngaahi fana naʻe fai. Ko e meʻa ne hokó ko e feinga ʻa ha kiʻi kulupu ke liua ʻa e founga-pule lolotongá. ʻI he hoko ʻa e ngaahi meʻá ʻo fakahangataha ki he ʻīsiu fakafaʻahingá, naʻe fakaangaʻi ai ha fāmili Fakamoʻoni ki hono maluʻi ha ngaahi kaungā Kau Fakamoʻoni ʻo ha kulupu fakafaʻahinga kehe. Naʻe tali ʻe he fāmilí: “Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova pē ʻoku mau nofo ʻi homau falé.” Kiate kinautolu, ko e ngaahi faikehekehe fakafaʻahingá naʻe ʻikai ko ha meʻa mahuʻinga; ko e meʻa mahuʻingá ʻa e ʻofa faka-Kalisitiané—ʻa hono ʻoatu ʻa e fakafiemālié ki he faʻahinga naʻa nau fiemaʻú. Naʻe pehē ʻe ha kāinga, ʻikai ko ha Fakamoʻoni: “Ko e ngaahi mēmipa ʻo e ngaahi lotu kotoa pē naʻa nau lavakiʻi honau kaungālotú. Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pē naʻe ʻikaí.” ʻOku lahi ʻa e ngaahi meʻa ne hoko meimei tatau naʻe līpooti mai mei he ngaahi fonua naʻe veuveuki ʻe he fepaki fakalotofonuá ʻo hā ai ʻoku maʻu moʻoni ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e “ʻofa ki he feohiʻanga fakakātoa ʻo e fanga tokouá.”—1 Pita 2:​17, NW.

Liliu ʻe he Ongoongo Leleí ʻa e Kakaí

8, 9. (a) Ko e hā ʻa e ngaahi liliu ʻoku fai ʻe he faʻahinga ʻoku nau tali ʻa e ongoongo leleí? (e) Ko e hā ʻa e ongo meʻa naʻe hokosia ʻoku fakahaaʻi ai ʻa e mālohi ʻo e ongoongo leleí?

8 Ko e ongoongo leleí ʻoku kaunga ia ki he meʻa naʻe ui ʻe Paula ko e “moʻui he taimi ní, pea mo ia ka hoko maí.” (1 Timote 4:​8, NW) ʻOku ʻikai ngata pē ʻi heʻene ʻomai ha ʻamanaki fakaofo, mo papau ki he kahaʻú ka ʻokú ne toe ʻomai ʻa e ngaahi fakalelei ki he “moʻui he taimi ní.” ʻI he tuʻunga fakatāutahá, ʻoku tataki ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá, ko e Tohitapú, ke ʻomai ʻenau moʻuí ke fehoanaki mo e finangalo ʻo e ʻOtuá. (Sāme 119:101) ʻOku fakafoʻou honau ngaahi angaʻitangatá tonu ʻi heʻenau fakatupu ʻa e ngaahi ʻulungaanga hangē ko e māʻoniʻoní mo e mateakí.—Efeso 4:24.

9 Fakakaukau ange ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Franco. Naʻá ne maʻu ha palopalema ko e ʻitá. Ko ʻene hala pē ha ngaahi meʻa, naʻá ne hoko ʻo ʻita tōlili pea maumauʻi ai ha ngaahi meʻa. Naʻe ako ʻe hono uaifí ʻa e Tohitapú mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, pea naʻe tokoniʻi māmālie ʻe heʻenau faʻifaʻitakiʻanga faka-Kalisitiané ʻa Franco ke sio ki he pau ke ne liliú. Naʻá ne ako ʻa e Tohitapú mo kinautolu pea naʻe faai mai pē ʻo ne malava ke fakahāhā ʻa e ongo fua ʻo e laumālie māʻoniʻoní ko e melinó mo e mapuleʻi-kitá. (Kaletia 5:​22, 23, NW) Ko e taha ia ʻo e toko 492 naʻe papitaiso ʻi Pelisiume he lolotonga ʻa e taʻu fakangāue 2001. Toe fakakaukau ange kia Alejandro. Ko e kiʻi tangata ko iá naʻe hoko ʻo mātuʻaki maʻunimā ʻe he faitoʻo kona tapú ʻo ne tō ai ki he tuʻunga ko e maʻu moʻui mei ha lakuʻanga veve, toʻo mei ai ʻa e meʻa naʻe malava ke ne maʻú ʻo fakatau atu koeʻuhi ke totongi ki heʻene tōʻonga ko hono maʻu ʻa e faitoʻo kona tapú. ʻI he taimi naʻá ne taʻu 22 aí, naʻe fakaafeʻi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa Alejandro ke ako ʻa e Tohitapú, pea naʻá ne loto ki ai. Naʻá ne lau ʻa e Tohitapú ʻi he ʻaho kotoa pē pea maʻu ʻa e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané. Naʻá ne fakamaʻa vave ʻaupito ʻene moʻuí he ʻi he siʻi hifo ʻi he māhina ʻe ono, naʻá ne malava ke kau ʻi he ngāue fakaʻevangelioó—ko e taha ʻo e toko 10,115 naʻa nau fai ia ʻi he taʻu kuo ʻosí ʻi Panamā.

Ko e Ongoongo Leleí—Ko ha Tāpuaki ki he Anga-Maluú

10. Ko hai ʻokú ne tali ʻa e ongoongo leleí, pea ʻoku anga-fēfē ʻa e liliu ʻenau fakakaukaú?

10 Naʻe kikiteʻi ʻe ʻAisea ʻo pehē ko e ongoongo leleí ʻe malangaʻi ki he kau anga-maluú. Ko hai ʻa e kau anga-malū ko ʻení? Ko e faʻahinga ʻoku fakamatalaʻi ʻi he tohi Ngāué ʻoku “hehema totonu ki he moʻui taʻengatá.” (Ngāue 13:​48, NW) Ko kinautolu ia ʻa e faʻahinga tāutaha anga-fakatōkilalo ʻoku maʻu ʻi he ngaahi tuʻunga kotoa pē ʻo e sōsaietí ʻa ia ʻoku nau fakaava honau lotó ki he pōpoaki ʻo e moʻoní. ʻOku ako ʻa e faʻahinga peheé ʻo ʻilo ko hono fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá ʻoku ʻomai ai ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku mātuʻaki fakakoloa ange ia ʻi ha meʻa pē ʻoku ʻomai ʻe he māmaní. (1 Sione 2:​15-17) ʻOku anga-fēfē leva ʻa e aʻu ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki he lotó ʻi heʻenau ngāue fakaʻevangelioó?

11. Fakatatau kia Paula, ʻoku totonu ke fēfē hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí?

11 Sai, fakakaukau ange ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa e ʻapositolo ko Paulá, ʻa ia naʻá ne tohi ki he kau Kolinitoó: “E kaiga, i he eku alu atu kiate kimoutolu, nae ikai teu alu atu i he malie oe lea, be i he boto, ke fakaha kiate kimoutolu ae fakamooni [“fakalilolilo toputapu,” NW] ae Otua. He nae mau hoku loto, e ikai teu ilo ha mea e taha iate kimoutolu, ka ko Jisu Kalaisi, mo hono tutuki ki he akau.” (1 Kolinito 2:​1, 2, PM) Naʻe ʻikai feinga ʻa Paula ke maongo ki heʻene kau fanongó ʻa e meʻa naʻá ne ʻiló. Naʻe ʻikai mo ha toe meʻa naʻá ne akoʻi ka ko e ngaahi moʻoniʻi meʻa pau fakaʻotuá, ʻa e ngaahi moʻoniʻi meʻa ko ia ʻoku lēkooti he ʻahó ni ʻi he Tohitapú. Fakatokangaʻi foki, ʻa e fakalototoʻa ʻa Paula ki hono kaungā ʻevangeliō ko Tīmoté: “Malangaʻi ʻa e folofolá, fai ia ʻi he fakavavevave.” (2 Timote 4:​2, NW) Naʻe fiemaʻu kia Tīmote ke ne malangaʻi “ʻa e folofolá,” ko e pōpoaki ʻa e ʻOtuá. Naʻe toe tohi ʻa Paula kia Tīmote: “Fai hoʻo lelei tahá ke ʻai koe ke ke fakahōifua ki he ʻOtuá, ko ha tangata ngāue ʻoku ʻikai ha meʻa ke mā ai, ʻi hono tofa totonu ʻa e folofola ʻo e moʻoní.”—2 Timote 2:​15, NW.

12. ʻOku anga-fēfē ʻa e tokanga ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová he ʻahó ni ki he ngaahi lea mo e faʻifaʻitakiʻanga ʻa Paulá?

12 ʻOku tokanga ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Paulá, pea pehē ki heʻene ngaahi lea kia Tīmoté. ʻOku nau lāuʻilo ki he mālohi ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá pea mo hono ngāueʻaongaʻaki ia ʻi heʻenau feinga ke fakahāhā ki honau ngaahi kaungāʻapí ʻa e ngaahi lea feʻungamālie ʻo e ʻamanakí mo e fakafiemālié. (Sāme 119:52; 2 Timote 3:​16, 17; Hepelu 4:12) Ko e moʻoni, ʻoku nau ngāueʻaongaʻaki ʻa e ngaahi tohi faka-Tohitapú koeʻuhi ke malava ʻa e kau mahuʻingaʻiá ʻo maʻu ʻa e ʻilo faka-Tohitapu lahi ange ʻi honau taimi ʻataá. Ka ʻoku nau feinga maʻu pē ke fakahāhā ki he kakaí ʻa e ngaahi lea ʻo e Tohitapú. ʻOku nau ʻiloʻi ʻe hanga ʻe he Folofola fakamānavaʻi ʻa e ʻOtuá ʻo ueʻi ʻa e loto ʻo e kau anga-fakatōkilaló. Pea ko hono ngāueʻaki ia ʻi he founga ko ʻení ʻoku fakaivimālohiʻi foki ai mo ʻenau tuí tonu.

“Fakafiemalieʻi Akinautolu Kotoabe Oku Mamahi”

13. ʻI he taʻu 2001, ko e hā ʻa e ongo meʻa naʻá na langaʻi hake ʻa e mafolalahia ʻo e fiemaʻu ke ʻoatu ha fakafiemālie ki he faʻahinga ʻoku mamahí?

13 Ne maʻu ʻe he taʻu 2001 hono ngaahi faingataʻa, pea ko hono olá, naʻe fiemaʻu ai ʻe he faʻahinga tāutaha tokolahi ʻa e fakafiemālie. Ne mātā ʻi Sepitema ʻo e taʻu kuo ʻosí ha fakatātā maeʻeeʻa ʻi he ʻIunaite Seteté, ʻi he ongo ʻohofi fakaetautoitoi ʻo e Senitā Fefakatauʻaki ʻa Māmani ʻi Niu ʻIoké pea mo e Penitakoní ofi ki Uāsingatoni D.C. Ko ha meʻa fakaʻohovale moʻoni ē ko e ongo ʻohofi ko iá ki he fonuá fakalūkufua! ʻI he funga ʻo e ngaahi meʻa peheé, ʻoku feinga leva ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ke fakahoko honau fekauʻi ke ʻoatu ʻa e ‘fakafiemalie kiate kinautolu kotoabe oku mamahí.’ Ko ha ngaahi meʻa siʻi naʻe hokosia te ne fakahāhaaʻi ʻa e founga ʻo ʻenau fai ʻení.

14, 15. Naʻe anga-fēfē ʻa e malava ʻa e Kau Fakamoʻoní ʻi ha ongo tuʻunga kehekehe ke ngāueolaleleiʻaki ai ʻa e ngaahi konga Tohitapú ke fakafiemālieʻi ʻa e kau mamahí?

14 Ko ha tokotaha Fakamoʻoni ʻa ia ko ha ʻevangeliō taimi-kakato naʻe fakaofiofi atu ki ha fefine ʻi he ʻaluʻanga he veʻehalá ʻo ne ʻeke ange pe ko e hā ʻene fakakaukau fekauʻaki mo e ngaahi ʻohofi fakaetautoitoi naʻe toki faí. Naʻe kamata ke tangi ʻa e fefiné. Naʻá ne pehē naʻá ne ongoʻi loto-mamahi, pea pehē ange mai naʻe malava ke ne tokoni ʻi ha tuʻunga. Naʻe tala ange ʻe he tokotaha Fakamoʻoní kiate ia ko e ʻOtuá ʻokú ne mahuʻingaʻia lahi ʻaupito ʻiate kitautolu kotoa, pea naʻá ne lau ange ʻa e Aisea 61:​1, 2 (PM). Naʻe ongo ʻuhinga lelei ʻa e ngaahi lea fakamānavaʻi fakaʻotua ko ʻení ki he fefiné, ʻa ia naʻá ne pehē naʻe mamahi ʻa e tokotaha kotoa pē. Naʻá ne tali ha kiʻi tuleki pea kole ange ki he tokotaha Fakamoʻoní ke ʻaʻahi ange kiate ia ʻi hono ʻapí.

15 Ko ha ongo Fakamoʻoni ʻe toko ua ʻa ia naʻá na kau ʻi he ngāue fakaʻevangelioó naʻá na feʻiloaki mo ha tangata ʻoku ngāue ʻi hono palepalé. Naʻá na tuʻuaki ange ke fakahāhā kiate ia ha ngaahi lea fakafiemālie mei he ngaahi Konga Tohitapú ʻi he vakai atu ki he meʻa fakamamahi naʻe toki hoko ʻi he Senitā Fefakatauʻaki ʻa Māmaní. ʻI heʻene loto ki aí naʻá na lau ʻa e 2 Kolinito 1:​3-7 (PM), ʻa ia ʻoku kau ai ʻa e ngaahi leá ni: “Oku tupulekina foki e mau fiemalie ia Kalaisi.” Naʻe houngaʻia ʻa e tangatá ʻi hono vahevahe atu ʻe hono ongo kaungāʻapi Fakamoʻoní ha meʻa fakafiemālie ki he niʻihi kehé peá ne pehē: “ʻOfa ke tāpuakiʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e ngāue fisifisimuʻa ʻokú mo faí.”

16, 17. Ko e hā ʻa e ongo meʻa naʻe hokosia ʻoku hā ai ʻa e mālohi ʻo e Tohitapú ke tokoni ki he faʻahinga tāutaha ko ia ʻoku nau mamahi pe fakahohaʻasi ʻe he ngaahi meʻa fakamamahí?

16 Ko ha tokotaha Fakamoʻoni naʻe ʻaʻahi ki he kakai mahuʻingaʻiá pea fetaulaki ai mo ha tama tangata ʻa ha fefine ʻa ia naʻá ne fakahāhā ha mahuʻingaʻia ki muʻa mo fakamatala ʻo pehē naʻá ne hohaʻa, pe naʻe fēfē ʻa e ngaahi kaungāʻapí ʻi he hili ʻa e meʻa fakamamahi naʻe toki hokó. Naʻe fakatumutumu ʻa e tangatá ʻi he ngāueʻaki ʻe he tokotaha Fakamoʻoní hono taimi pē ʻoʻoná ke ʻaʻahi ai ki he kakaí ʻo vakai pe ʻoku nau fēfeé. Naʻá ne pehē naʻá ne ngāue ofi ʻaupito ki he Senitā Fefakatauʻaki ʻa Māmaní ʻi he taimi naʻe hoko ai ʻa e ʻohofí pea sio ki he meʻa kotoa naʻe hokó. ʻI heʻene ʻeke ange pe ko e hā ʻoku fakaʻatā ai ʻe he ʻOtuá ʻa e faingataʻá, naʻe lau ange ʻe he tokotaha Fakamoʻoní ha ngaahi veesi mei he Tohitapú, ʻo kau ai ʻa e Sāme 37:​39, ʻa ia ʻoku pehē: “Ko e fakamoʻui ʻo e faitotonu ʻoku meia Sihova, ko honau hufanga ia ʻi he taimi faingataʻa.” Naʻe ʻeke anga-ʻofa ange ʻe he tangatá pe naʻe fēfē ʻa e tokotaha Fakamoʻoní mo hono fāmilí, ʻo fakaafeʻi ia ke ne toe foki ange, pea fakahaaʻi ʻa e houngaʻia loto-moʻoni ki he ʻaʻahí.

17 Ko e toe tokotaha ʻi he laui afe ʻo e kau mamahi naʻe fakafiemālieʻi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he ngaahi ʻaho hili ʻa e ngaahi ʻohofi fakaetautoitoí ko ha fefine ʻa ia naʻe fetaulaki mo e Kau Fakamoʻoní ʻi he lolotonga ʻenau ʻaʻahi ki honau ngaahi kaungāʻapí. Naʻá ne mātuʻaki loto-mamahi ʻi he meʻa naʻe hokó peá ne fanongo ʻi heʻenau lau ʻa e Sāme 72:​12-14: “ʻOku ne fakahaofi ʻa e masiva ʻo ka tangi; ko e vaivai foki mo ia ʻoku ʻikai hano tokoni. Ko e tuʻutamaki mo e masiva ʻoku ne fakaʻatuʻi, pea ko e ngaahi laumalie ʻo e masiva ʻoku ne fakamoʻui. ʻOku ne huhuʻi honau laumalie mei he maumau mo e fakamalohi, pea ʻoku mahuʻinga honau toto ʻi heʻene vakai.” He mohu ʻuhinga ē ko e ngaahi lea ko iá! Naʻe kole ange ʻa e fefiné ki he Kau Fakamoʻoní ke toe lau ange muʻa ʻa e ngaahi vēsí pea fakaafeʻi kinautolu ki hono falé ke hoko atu ai ʻa e fetalanoaʻakí. ʻI he aʻu ki he ngataʻanga ʻo e fetalanoaʻakí, naʻe kamata ai ha ako Tohitapu.

18. Naʻe anga-fēfē ʻa e tokoni ʻa ha tokotaha Fakamoʻoni ki hono ngaahi kaungāʻapí ʻi he taimi naʻe fakaafeʻi ai ia ke ne lotu maʻanautolú?

18 Ko ha tokotaha Fakamoʻoni ʻe taha ʻoku ngāue ia ʻi ha falekai ʻi ha feituʻu koloaʻia ʻa ia ko e kakai aí ne teʻeki ke nau fakahāhā ki muʻa ha mahuʻingaʻia lahi ʻi he ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá. ʻI he hili ʻa e ngaahi ʻohofi fakaetautoitoí, naʻe hā ngali uesia ʻa e feituʻú. ʻI he efiafi Falaite hili ʻa e ʻohofí, naʻe fakaafeʻi ai ʻe he pule ʻo e falekaí ʻa e tokotaha kotoa pē ke nau ō ki tuʻa ʻo pukepuke ai ha ngaahi foʻi teʻelango, ʻi hono fai ha kiʻi fakakaukauloto fakalongolongo ʻi ha mōmeniti ʻi hono manatua ʻo e faʻahinga naʻe maʻukoviá. ʻI hono tokaʻi ʻenau ngaahi ongoʻí, naʻe hū ki tuʻa ʻa e tokotaha Fakamoʻoní ʻo tuʻu fakalongolongo ʻi he ʻaluʻanga he veʻehalá. Naʻe ʻilo ʻe he pulé ko ha faifekau ia ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ko ia ʻi he hili ʻa e vahaʻa taimi ʻo e fakakaukaulotó, naʻá ne kole ange kiate ia ke ne fakafofongaʻi ʻa e tokotaha kotoa pē ʻi he lotu. Naʻe loto ki ai ʻa e tokotaha Fakamoʻoní. ʻI heʻene lotú, naʻá ne lave ai ki he mafolalahia ʻa e mamahí ka naʻá ne pehē ʻoku ʻikai fiemaʻu ki he kau mamahí ke nau mamahi taʻeʻiai ha ʻamanaki. Naʻá ne lea fekauʻaki mo e taimi ʻa ia ʻe ʻikai toe hoko ai ha ngaahi meʻa fakamanavahē peheé peá ne pehē ko e tokotaha kotoa ʻe lava ke ʻunuʻunu ofi ange ki he ʻOtua ʻo e fakafiemālié fakafou ʻi he ʻilo totonu mei he Tohitapú. ʻI he hili ʻa e lea “ʻĒmení,” ko e pulé—ʻo muimui mai ai mo e kakai naʻe laka hake he toko 60 ʻa ia naʻa nau ʻi tuʻa ʻi he falekaí—naʻá ne haʻu ki he tokotaha Fakamoʻoní, ʻo fakamālō ange kiate ia, pea fāʻofua ʻiate ia, ʻo fakamatala ange ko e lotu lelei taha ʻeni kuo faifai peá ne fanongo ai.

Ko ha Tāpuaki ki he Feituʻú

19. Ko e hā ʻa e meʻa naʻe hokosia ʻokú ne fakahaaʻi ʻoku fakatokangaʻi ʻe he niʻihi ʻa e ngaahi tuʻunga māʻolunga ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová?

19 Tautefito ʻi he ngaahi ʻahó ni, ko e ngaahi feituʻu ʻoku longomoʻui ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku nau maʻu ʻaonga mei heʻenau ʻi aí—ʻo hangē ko ia kuo fakamatala ki ai ʻa e tokolahi. ʻE malava fēfē ʻe ha kakai ʻa ia ʻoku nau pouaki ʻa e melinó, faitotonú, mo e ngaahi ʻulungaanga maʻá ke ʻikai ke nau hoko ko ha tākiekina ʻaonga? ʻI ha fonua ʻĒsia Lotoloto ʻe taha, naʻe fetaulaki ai ʻa e Kau Fakamoʻoní mo ha ʻōfisa maʻu vāhenga mālōlō ʻo e kautaha leʻo fakapuleʻanga ki muʻa. Naʻá ne pehē ne tuʻo taha hono vaheʻi ia ke ne fakatotoloʻi ʻa e ngaahi kautaha lotu kehekehe. ʻI heʻene vakaiʻi ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, naʻe maongo kiate ia ʻenau faitotonú mo e ʻulungaanga leleí. Naʻá ne ofo ʻi heʻenau tui mālohí mo e moʻoniʻi meʻa ko ia ko ʻenau ngaahi akonakí ʻoku makatuʻunga ʻi he ngaahi Konga Tohitapú. Naʻe loto ʻa e tangatá ni ki ha ako Tohitapu.

20. (a) Ko e hā ʻoku fakahaaʻi ʻe he ngāue naʻe līpooti ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he taʻu kuo ʻosí? (e) Ko e hā ʻokú ne fakahaaʻi ʻoku kei ʻi ai ʻa e ngāue lahi ange ke fai, pea ʻoku anga-fēfē ʻetau vakai ki hotau monū ʻo e ngāue fakaʻevangelioó?

20 Mei he ngaahi meʻa siʻi kuo hokosia naʻe lave ki ai ʻi he kupú ni, ʻa ia ko e toʻo mei he laui afe ʻoku malava ke lave ki aí, ʻoku hā mahino naʻe mātuʻaki femoʻuekina ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová he lolotonga ʻa e taʻu fakangāue 2001.a Naʻa nau lea ki he kakai ʻe laui miliona, naʻa nau fakafiemālieʻi ʻa e tokolahi naʻa nau mamahí, pea ko ʻenau ngāue fakaʻevangelioó naʻe tāpuakiʻi. Naʻe toko 263,431 ʻa e faʻahinga naʻa nau fakaʻilongaʻi ʻenau fakatapui ki he ʻOtuá ʻaki ʻa e papitaiso. ʻI māmani lahi, ko e tokolahi ʻo e kau ʻevangelioó naʻe tupulekina ʻaki ʻa e peseti ʻe 1.7. Pea ko e moʻoniʻi meʻa ko ia ko e toko 15,374,986 naʻa nau maʻu ʻa e Fakamanatu fakataʻu ʻo e pekia ʻa Sīsuú ʻoku hā mei ai ʻoku kei ʻi ai ʻa e ngāue lahi ange ke fai. (1 Kolinito 11:​23-26) ʻOfa ke tau hokohoko atu ke kumi ki he kau anga-malū ʻa ia ʻoku nau tali ʻa e ongoongo leleí. Pea ʻi he lolotonga ʻa e hokohoko atu ʻa e taʻu lelei ʻo Sihová, ʻofa ke tau hokohoko atu ke fakafiemālieʻi “ae loto mafeji.” Ko ha monū faitāpuekina lahi ē ʻoku tau maʻú! Ko hono moʻoní, ko kitautolu kotoa ʻoku tau fakaongo atu ʻa e ngaahi lea ʻa ʻAiseá: “Te u matuʻaki fiefia ʻia Sihova, ʻe tomeʻe hoku laumalie ʻi hoku ʻOtua.” (Aisea 61:10) ʻOfa ke hokohoko atu hono ngāueʻaki kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻi heʻene fakahoko ʻa e ngaahi lea fakaekikité ni: “Ko Atonai Sihova te ne fakatalamuka ʻa e maʻoniʻoni mo e [fakamālō], ʻi he ʻao ʻo e ngaahi puleʻanga.”—Aisea 61:11.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Ko e saati ʻi he peesi 19 ki he 22 ʻokú ne ʻomai ʻa e līpooti ʻo e ngāue ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová he lolotonga ʻa e taʻu fakangāue 2001.

ʻOkú Ke Manatuʻi?

• Naʻe anga-fēfē hono tāpuakiʻi ʻa e kau anga-maluú ʻe he ongoongo lelei naʻe malangaʻi ʻe Sīsuú?

• Ko e hā ʻa e ngaahi tāpuaki naʻe hoko ki he faʻahinga naʻa nau tali ʻa e ngāue fakaʻevangeliō ʻa e kau ākonga ʻa Sīsū ʻi he ʻuluaki senitulí?

• Kuo anga-fēfē hono tāpuakiʻi ʻe he ongoongo leleí ʻa e faʻahinga fiefanongo ʻi he ʻaho ní?

• ʻOku anga-fēfē ʻetau vakai ki hotau monū ʻo e hoko ko e kau ʻevangelioó?

[Saati ʻi he peesi 19-22]

LĪPOOTI TAʻU FAKANGĀUE 2001 ʻA E KAU FAKAMOʻONI ʻA SIHOVÁ ʻI MĀMANI LAHI

(Sio ki he voliume)

[Fakatātā ʻi he peesi 15]

ʻOku manatuʻi maʻu pē ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová honau fatongia ke ngāue fakaʻevangelioó

[Fakatātā ʻi he peesi 17]

Ko e faʻahinga ʻoku nau tali ʻa e ongoongo leleí ʻoku nau hoko ko e konga ʻo ha fetokouaʻaki fāʻūtaha ʻi māmani lahi

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share