Tokoniʻi ʻa e Faʻahinga ʻOku Hē mei he Tākangá
“Tau fakafiefia; he kuo u ʻilo ʻeku sipi naʻe mole.”—LUKE 15:6.
1. Kuo anga-fēfē hono fakamoʻoniʻi ʻe Sīsū ko ha tauhi-sipi ʻofa iá?
KO E ʻAlo tofu-pē-taha-ne fakatupu ʻo Sihová, ʻa Sīsū Kalaisi, ʻoku ui “koe Tauhi lahi oe faga sibi.” (Hep. 13:20, PM) Naʻe tomuʻa kikiteʻi ʻe he Tohi Tapú ʻene haʻú pea mo fakahaaʻi ko ha Tauhi-sipi makehe ia naʻe feinga ke kumi mai ʻa e “fanga sipi kuo mole” ʻo ʻIsilelí. (Mt. 2:1-6; 15:24) ʻIkai ngata aí, hangē pē ko ha foaki nai ʻe ha tauhi-sipi moʻoni ʻa ʻene moʻuí koeʻuhi ke maluʻi ʻene fanga sipí, naʻe pekia ʻa Sīsū ko ha feilaulau huhuʻi maʻá e faʻahinga hangē ha sipí ʻa ia te nau maʻu ʻa e ʻaonga ʻo ʻene feilaulaú.—Sione 10:11, 15; 1 Sione 2:1, 2.
2. Ko e hā nai kuó ne fakatupunga ʻa e kau Kalisitiane ʻe niʻihi ke nau hoko ʻo ʻikai longomoʻuí?
2 Ko e meʻa fakamamahí, ko e niʻihi ne hā naʻa nau houngaʻia ʻi he feilaulau ʻa Sīsuú pea fai ha fakatapui ki he ʻOtuá ʻoku ʻikai te nau kei feohi mo e fakatahaʻanga Kalisitiané. Kuo hanga nai ʻe he loto-siʻí, mahamahakí, pe ngaahi meʻa kehe ʻo fakavaivaiʻi ʻenau faivelengá pea ʻai ai kinautolu ke nau hoko ʻo ʻikai longomoʻui. Kae kehe, ko e hoko pē ko ha konga ʻo e tākanga ʻa e ʻOtuá ʻe lava ke nau maʻu ai ʻa e nonga mo e fiefia ko ia naʻe lave ki ai ʻa Tēvita ʻi he Saame 23. Ko e fakatātaá, naʻá ne hiva: “Ko hoku tauhi ʻa Sihova; ʻe ʻikai te u masiva.” (Sāme 23:1) Ko e faʻahinga ʻi he tākanga ʻa e ʻOtuá ʻoku ʻikai ha meʻa te nau masiva ai ʻi he tafaʻaki fakalaumālié, ka ʻoku ʻikai hoko pehē ia ki he fanga sipi ko ia kuo nau heé. Ko hai ʻe lava ke ne tokoniʻi kinautolú? ʻE tokoniʻi fēfē kinautolu? Ko hono moʻoní, ko e hā ʻe lava ke fai ke tokoniʻi kinautolu ke nau foki mai ki he tākangá?
Ko Hai ʻE Lava ke Tokoní?
3. Naʻe anga-fēfē hono fakahāhā ʻe Sīsū ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻú ke fakahaofi ai ʻa e fanga sipi kuo mole mei he kaikaiʻanga ʻa e ʻOtuá?
3 ʻOku fiemaʻu ʻa e feinga tōtōivi ke fakahaofi ʻa e fanga sipi kuo mole mei he kaikaiʻanga ʻa e ʻOtuá. (Sāme 100:3) Naʻe fakatātaaʻi ʻeni ʻe Sīsū ʻi heʻene pehē: “Ka ne maʻu ʻe ha tangata ha sipi ʻe teau, pea hē hanau taha, ʻikai te ne tuku ʻa e toko hivangofulu ma hiva ʻi he moʻunga, ka ka ʻalu ke kumi ʻa ia kuo he? Pea kapau ʻe faifai pea ne ʻilo ia, ko au e, ʻoku ou tala atu, ʻoku ʻangeʻange ʻene fiefia ʻi he hivangofulu ma hiva naʻe ʻikai hē ʻi he foʻi sipi ko ia. Pehe, ʻoku ʻikai ko e tuʻutuʻuni ʻa hoʻomou Tamai ʻoku ʻi Hevani ke mole ha toko taha ʻi he fanga kiʻi sipi ni.” (Mt. 18:12-14) Ko hai ʻe lava ke tokoni ki he faʻahinga tāutaha hangē ha sipí ʻa ia kuo nau hē mei he tākangá?
4, 5. Ko e hā ʻa e fakakaukau ʻoku fiemaʻu ke maʻu ʻe he kau mātuʻá ki he tākanga ʻa e ʻOtuá?
4 Kapau ʻoku loto ʻa e kau mātuʻa Kalisitiané ke tokoniʻi ʻa e fanga sipi kuo nau heé, kuo pau ke nau manatuʻi ko e tākanga ʻa e ʻOtuá ko ha fakatahaʻanga ʻo e kakai fakatapui kia Sihova—ʻio, ko ha ‘faga sibi oe goue [pe kaikaiʻanga] ʻa e Otuá’ ʻoku mātuʻaki mahuʻinga. (Sāme 79:13, PM) ʻOku fiemaʻu ki he siʻi fanga sipi peheé ha tokanga fakaalaala, pea ʻoku ʻuhinga ʻení kuo pau ki he kau tauhi-sipi ʻofá ke nau mahuʻingaʻia fakafoʻituitui ʻiate kinautolu. Ko hono fai ha ngaahi ʻaʻahi fakatauhisipi anga-fakakaumeʻa kiate kinautolú ʻoku lava ke ola lelei ʻaupito ia. Ko e fakalototoʻa ʻofa ʻoku fai ʻe ha tauhi-sipi kiate kinautolú ʻoku langa hake fakalaumālie nai ai kinautolu pea fakatupulekina ai ʻenau holi ke foki ki he tākangá.—1 Kol. 8:1.
5 ʻOku maʻu ʻe he kau tauhi-sipi ʻo e tākanga ʻa e ʻOtuá ʻa e fatongia ke kumi ki he fanga sipi kuo heé pea feinga leva ke tokoniʻi kinautolu. Naʻe fakamanatu ʻe he ʻapositolo ko Paulá ki he kau mātuʻa Kalisitiane mei ʻEfesō ʻo e kuonga muʻá ʻa honau ngaahi fatongia fakaetauhisipí ʻi heʻene pehē: “Tokanga kiate kimoutolu pea ki he kotoa ʻo e tākangá, ʻa ia kuo fakanofo kimoutolu ʻe he laumālie māʻoniʻoní ko e kau ʻovasia ʻi honau lotolotongá, ke tauhi ʻa e fakatahaʻanga ʻa e ʻOtuá, ʻa ia naʻá ne fakatau ʻaki ʻa e taʻataʻa ʻo hono [ʻAló] tonu.” (Ng. 20:28, NW) ʻI he founga meimei tatau, naʻe ʻoange ʻe he ʻapositolo ko Pitá ʻa e akonaki ko ʻení ki he kau tangata pani matuʻotuʻa angé: “ʻE, mou fei mo tauhi ʻa e fanga sipi ʻa e ʻOtua ʻoku ʻiate kimoutolu, ʻo ʻoua naʻa fai fakakoloto hono leʻohi, ka ʻi he loto fiefai ʻi he funga ʻo e finangalo ʻo e ʻOtua; ʻo ʻikai ko e sio paʻanga ʻuli, ka ʻi he ʻofa ki he ngaue; pea ʻoua te mou fakafieʻeiki ki he ngaahi potungaue, kae hoko ko e faʻifaʻitakiʻanga ki he fanga sipi.”—1 Pita 5:1-3.
6. Ko e hā ʻoku tautefito ai ki he ʻahó ni ʻa hono fiemaʻu ʻo e tokanga ʻa e kau tauhi-sipí ki he fanga sipi ʻa e ʻOtuá?
6 ʻOku fiemaʻu ki he kau tauhi-sipi Kalisitiané ke nau faʻifaʻitaki ki he “Tauhi Lelei,” ʻa Sīsū. (Sione 10:11) Naʻá ne tokanga lahi ʻaupito fekauʻaki mo e fanga sipi ʻa e ʻOtuá pea fakamamafaʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e tokanga kiate kinautolú ʻi heʻene tala kia Saimone Pita ke ‘tauhi ʻEne fanga sipí.’ (Lau ʻa e Sione 21:15-17.) ʻOku tautefito ki he ʻahó ni ʻa e fiemaʻu ki he fanga sipí ʻa e tokanga peheé, he kuo fakalahi ʻe he Tēvoló ʻene ngaahi feinga ke maumauʻi ʻa e anga-tonu ʻa e faʻahinga kuo nau fakatapui ki he ʻOtuá. ʻOku ngāueʻaongaʻaki ʻe Sētane ʻa e ngaahi vaivai fakakakanó pea ngāueʻaki ʻa e māmaní ʻi ha feinga ke taki ʻa e fanga sipi ʻa Sihová ki he faiangahalá. (1 Sione 2:15-17; 5:19) ʻOku tautefito ki he faʻahinga ʻikai longomoʻuí ʻenau tōngofuá pea ʻoku fiemaʻu ai ʻa e tokoni kia kinautolu koeʻuhi ke ngāueʻaki ʻa e akonaki ke ‘fou ʻi he laumalié.’ (Kal. 5:16-21, 25) Ko hono tokoniʻi ʻo e fanga sipi peheé ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e lotu mo e falala ki he ʻOtuá, ki he tataki ʻa hono laumālié, pea ngāueʻaki pōtoʻi ʻa ʻene Folofolá.—Pal. 3:5, 6; Luke 11:13; Hep. 4:12.
7. ʻOku mahuʻinga fēfē ki he kau mātuʻá ke tauhi ʻa e faʻahinga hangē ha sipí ʻa ē ʻoku nau tokangaʻí?
7 Naʻe ngāueʻaki ʻe ha tauhi-sipi ʻi ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá ha tokotoko lōloa ʻoku kiʻi ngaofe pe kau-piko, ke tataki ʻaki ʻene tākangá. ʻI he hū pe mavahe ʻa e fanga sipí mei he lotoʻaá, te nau “ʻalu atu ʻi he lalo tokotoko” pea naʻe malava ke lau ai kinautolu ʻe he tauhi-sipí. (Liv. 27:32; Mai. 2:12; 7:14) ʻOku pehē pē hono fiemaʻu ki he tauhi-sipi Kalisitiané ke ne ʻiloʻi mo lāuʻilo lelei ki he tuʻunga tāutaha ʻo e tākanga ʻa e ʻOtuá. (Fakafehoanaki mo e Palovepi 27:23.) Ko ia ai, ko hono tauhi ʻo e fanga sipí ko e taha ia ʻo e ngaahi meʻa mahuʻinga ke lāulea ki ai ʻa e kulupu ʻo e kau mātuʻá. ʻOku kau ki heni ʻa hono fai ʻo ha ngaahi fokotuʻutuʻu ke tokoniʻi ʻa e fanga sipi kuo nau heé. Naʻe pehē ʻe Sihova tonu te ne kumi ki heʻene fanga sipí pea fai kiate kinautolu ʻa e tokanga ʻoku nau fiemaʻú. (Isi. 34:11) Ko ia ʻoku fiefia ʻa e ʻOtuá ʻi he fou ʻa e kau mātuʻá ʻi he tuʻunga meimei tatau ʻi he feinga ke tokoniʻi ʻa e fanga sipi kuo nau heé ke nau foki ki he tākangá.
8. ʻI he ngaahi founga fē ʻe lava ke tokanga fakafoʻituitui ai ʻa e kau mātuʻá ki he fanga sipí?
8 ʻI he puke fakaesino ʻa ha kaungātui, ko e ʻaʻahi ʻa ha tauhi-sipi ʻo e tākanga ʻa e ʻOtuá ʻoku lava ke hoko ia ko ha matavai ʻo e fiefia mo e fakalototoʻa. Ko e meʻa tatau pē ʻe hoko ʻi hono fai ha tokanga fakafoʻituitui ki ha sipi ʻoku puke fakalaumālie. ʻE lau nai ʻe he kau mātuʻá ha ngaahi konga Tohi Tapu, fakamanatu ha kupu, lāulea ki he ngaahi poini mahuʻinga ʻi he fakatahá, lotu fakataha mo e faʻahinga ʻikai longomoʻuí, pea mo e alā meʻa pehē. ʻE lava ke nau fakahā ko e ngaahi mēmipa ʻo e fakatahaʻangá te nau fiefia ke sio kiate ia ʻokú ne foki mai ki he ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá. (2 Kol. 1:3-7; Sem. 5:13-15) ʻOku lava ke hoko ko ha tokoni lahi ʻa hono fai ha ʻaʻahi, ha tā telefoni, pe ko ha faitohi! Ko hono fai ha tokoni fakafoʻituitui ki ha sipi ʻoku mavahe mei he tākangá ʻoku lava ke toe fakalahi ai ʻa e fiefia ʻa e tauhi-sipi Kalisitiane manavaʻofá.
Ko ha Feinga Fakataha
9, 10. Ko e hā te ke pehē ai ko e tokanga ki ha sipi kuo heé ʻoku ʻikai fakangatangata pē ia ki he kau mātuʻá?
9 ʻOku tau moʻui ʻi he taimi moʻumoʻua mo faingataʻa, ko ia ʻoku malava nai ke hoko ha kaungātui ʻo ʻauhia atu mei he fakatahaʻangá ʻo ʻikai ke tau fakatokangaʻi. (Hep. 2:1) Ka, ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ʻa e fanga sipi ʻa Sihová kiate ia. Ko e tokotaha kotoa ʻo kinautolu ʻoku mahuʻinga, ʻo hangē pē ko e konga pe kupu taki taha ʻo e sino ʻo e tangatá. Ko ia ai, ko kitautolu kotoa ʻoku fiemaʻu ke tau mahuʻingaʻia ʻi hotau fanga tokouá pea tau fetokangaʻaki moʻoni. (1 Kol. 12:25) ʻOkú ke maʻu ʻa e faʻahinga fakakaukau ko iá?
10 Neongo ko e kau mātuʻá ʻoku nau takimuʻa ʻi he kumi pea mo e tokoni ki he fanga sipi kuo nau heé, ko e tokanga ki he ngaahi kaungātui ʻoku pulí ʻoku ʻikai ke fakangatangata pē ia ki he kau ʻovasia Kalisitiané. ʻOku lava ke ngāue fakataha ʻa e niʻihi kehé mo e kau tauhi-sipi ko ʻení. ʻOku malava pea ʻoku totonu ke tau fai ha fakalototoʻa mo ha tokoni fakalaumālie ki hotau fanga tokoua mo e fanga tuofāfine ʻa ia ʻoku fiemaʻu ke tokoniʻi ke nau foki mai ki he tākangá. ʻE anga-fēfē nai hono fai ʻa e tokoni ko iá?
11, 12. ʻI he founga fē ʻokú ke maʻu nai ai ʻa e monū ke tokoniʻi ha taha ʻoku fiemaʻu ki ai ha tokoni fakalaumālie?
11 ʻI he ngaahi tuʻunga ʻe niʻihi, ʻe fokotuʻutuʻu nai ʻe he kau mātuʻá ki ha kau malanga taukei ʻo e Puleʻangá ke nau ako Tohi Tapu mo e faʻahinga ʻikai longomoʻui ʻa ia ʻoku nau fakahaaʻi ha fiemaʻu ʻo ha tokoni. Ko e taumuʻa ʻo e ngaahi feinga peheé ke toe langaʻi ʻi he faʻahinga peheé ʻa e “ʻuluaki ʻofa” naʻa nau maʻú. (Fkh. 2:1, 4) ʻOku malava ke langa hake mo fakaivimālohiʻi fakalaumālie ʻa e ngaahi kaungātui ko ʻení ʻaki ʻa e lāulea mo kinautolu ki he ngaahi meʻa naʻe ʻikai te nau maʻu he lolotonga ʻenau liʻaki ʻa e fakatahaʻangá.
12 Kapau ʻoku fakaafeʻi koe ʻe he kau mātuʻá ke ke ako mo ha kaungātui ʻoku fiemaʻu ki ai ha tokoni fakalaumālie, lotu ʻo kole kia Sihova ke ne tataki mo tāpuakiʻi hoʻo ngaahi feingá. Ko hono moʻoní, “tekaki kia Sihova ʻa e ngaahi meʻa ʻoku ke fai: Pea ʻe fakaai hoʻo ngaahi fakakaukau.” (Pal. 16:3) Fakalaulauloto ki he ngaahi potutohi ʻi he Tohi Tapú pea mo e ngaahi poini fakatupu tui mālohi ʻe lava ke ke ngāueʻaki ʻi he ako mo e faʻahinga ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e tokoni fakalaumālié. Fakakaukauloto atu ki he faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻaupito ʻa e ʻapositolo ko Paulá. (Lau ʻa e Loma 1:11, 12.) Naʻe fakaʻamu ʻa Paula ke sio ki he kau Kalisitiane ʻi Lomá koeʻuhi ke ne ʻoatu ʻa e meʻaʻofa fakalaumālie kiate kinautolu kae lava ke nau tuʻumaʻu. Naʻá ne toe fakatuʻotuʻa atu ki ha fefakalototoʻaʻaki. ʻIkai ʻoku totonu ke tau maʻu ʻa e laumālie ko iá ʻi heʻetau feinga ke tokoniʻi ʻa e fanga sipi kuo nau hē mei he tākanga ʻa e ʻOtuá?
13. Ko e hā nai te ke talanoa ki ai mo ha tokotaha ʻikai longomoʻui?
13 ʻI he lolotonga hoʻomo akó, ʻe lava ke ke ʻeke ange, “Naʻe anga-fēfē hoʻo ako ʻa e moʻoní?” Toe talanoa ki he ngaahi fiefia ʻi he kuohilí, fakalototoʻaʻi ʻa e tokotaha ʻikai longomoʻuí ke lea fekauʻaki mo e ngaahi hokosia fakafiefia naʻá ne maʻu ʻi he ngaahi fakatahá, ʻi he ngaahi ngāue fakamalangá, pea ʻi he ngaahi fakataha-lahí. Fakamatala ki he ngaahi taimi fakafiefia naʻa mou maʻu nai fakataha mo ia ʻi he ngāue ʻa Sihová. Fakamatala fekauʻaki mo hoʻo fiefia ʻi he ʻunuʻunu ofi kia Sihová. (Sem. 4:8) Fakahaaʻi hoʻo houngaʻia ʻi he founga ʻoku tokonaki mai ai ʻe he ʻOtuá maʻa kitautolu ko ʻene kakaí, tautefito ki hono ʻomai kiate kitautolu ʻa e fakafiemālie mo e ʻamanaki ʻi hotau ngaahi faingataʻá.—Loma 15:4; 2 Kol. 1:3, 4.
14, 15. ʻE tokoni nai ke fakamanatu ki he faʻahinga ʻikai longomoʻuí ʻa e ngaahi tāpuaki ko e hā ʻa ia naʻa nau maʻu ki muʻá?
14 ʻOku ngalingali ʻe ʻaonga ke fakamanatu ki he tokotaha ʻikai longomoʻuí ʻa e ngaahi tāpuaki naʻá ne maʻu ki muʻa tupu mei heʻene feohi vāofi mo e fakatahaʻangá. Ko e fakatātaá, naʻe hoko ko e tāpuaki ʻa e tupu ʻene ʻilo ki he Folofola ʻa e ʻOtuá mo ʻene ngaahi taumuʻá. (Pal. 4:18) ʻI he ‘laka ʻi he Laumalié,’ ʻoku ʻikai ha veiveiua naʻe faingofua ange ai kiate ia ke ne talitekeʻi ʻa e ngaahi fakatauele ke faiangahalá. (Kal. 5:22-26) Ko hono olá, naʻá ne maʻu ai ha konisēnisi maʻa ʻo ʻai ai ia ke ne malava ʻo fakaofiofi kia Sihova ʻi he lotu pea ke maʻu ʻa e ‘nonga ʻa e ʻOtuá ʻa ia ʻoku mamaʻo ʻi he tatae ʻa e ʻatamai kotoa pe pea te ne maluʻi hotau lotó mo ʻetau ngaahi fakakaukaú.’ (Fili. 4:6, 7) Tauhi maʻu ʻa e ngaahi poini peheé ʻi he ʻatamaí, fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia loto-moʻoni, pea hiliō ai hono fakalototoʻaʻi anga-ʻofa ho tokoua pe tuofefine fakalaumālié ke foki ki he tākangá.—Lau ʻa e Filipai 2:4.
15 Pehē pē ko ha tokotaha mātuʻa koe ʻokú ke fai ha ʻaʻahi fakatauhisipi. ʻOkú ke fakalototoʻaʻi nai ha ongo meʻa mali ʻikai longomoʻui ke na fakakaukauloto atu ki he taimi naʻá na ʻuluaki ako ai ki he moʻoni mei he Folofola ʻa e ʻOtuá. He fakaofo, fakapotopoto, fakafiemālie mo fakatauʻatāina fakalaumālie ē ko e moʻoní ʻi he taimi ko iá! (Sione 8:32) He loto-houngaʻia lahi ē ka ko kinaua ʻi heʻena ako fekauʻaki mo Sihová, ʻene ʻofá, mo ʻene ngaahi taumuʻa fisifisimuʻá! (Fakafehoanaki mo e Luke 24:32.) Fakamanatu kiate kinaua ʻa e vahaʻangatae vāofi mo Sihova pea mo e monū fisifisimuʻa ʻo e lotú ʻoku maʻu ʻe he kau Kalisitiane kuo ʻosi fakatapuí. Fakalototoʻaʻi tōtōivi ʻa e faʻahinga ʻikai longomoʻuí ke nau toe tali lelei ʻa e “ongoongo lelei lāngilangiʻia ʻo e ʻOtua fiefiá,” ʻa Sihova.—1 Tim. 1:11, NW.
Hokohoko Atu ke Fakahāhā Kiate Kinautolu ʻa e ʻOfá
16. Lave ki ha fakatātā ke fakahaaʻi ʻoku mātuʻaki ola lelei moʻoni ʻa e ngaahi feinga ke fai ha tokoni fakalaumālié.
16 ʻOku ola lelei moʻoni ʻa e ngaahi fokotuʻu naʻe toki fai e lave ki aí? ʻIo. Ko e fakatātaá, ko ha talavou naʻe kamata ko ha tokotaha malanga ʻo e Puleʻangá ʻi heʻene taʻu 12 naʻe hoko ʻo ʻikai longomoʻui ʻi hono taʻu 15. Kae kehe, naʻá ne hoko ki mui ʻo longomoʻui pea kuó ne ʻi he ngāue taimi-kakató ʻo laka hake ʻi he taʻu ʻe 30. Ko ʻene toe ake fakalaumālié naʻe tupunga lahi ia mei he tokoni naʻe fai kiate ia ʻe ha tokotaha mātuʻa Kalisitiane. He houngaʻia lahi ē ko ia ki he tokoni fakalaumālie mei he tokotaha mātuʻa ko iá!
17, 18. Ko e hā ʻa e ngaahi ʻulungāanga ʻe tokoni kiate koe ki hono tokoniʻi ha taha kuo hē mei he tākanga ʻa e ʻOtuá?
17 Ko e ʻofá ʻokú ne ueʻi ʻa e kau Kalisitiané ke nau tokoniʻi ʻa e faʻahinga ʻikai longomoʻuí ke foki ki he fakatahaʻangá. ʻI he fekauʻaki mo ʻene kau muimuí, naʻe pehē ʻe Sīsū: “Ko e tuʻutuʻuni foʻou ʻoku ou tuku kiate kimoutolu, Ke mou feʻofaʻaki: hange ā ko ʻeku ʻofaʻi kimoutolu, ke pehē foki hoʻomou feʻofaʻaki. Ko e meʻa kó é ʻe ʻilo ai ʻe he kakai kotoa pē ko e kau ako kimoutolu aʻaku, ʻo kapau ʻe ai haʻamou feʻofaʻaki.” (Sione 13:34, 35) ʻIo, ko e ʻofá ko ha fakaʻilonga fakapapauʻiʻanga ia ʻo e kau Kalisitiane moʻoní. ʻIkai ʻoku totonu ke fakahāhaaʻi ʻa e ʻofa ko iá ki he kau Kalisitiane ʻosi papitaiso kuo nau hoko nai ʻo ʻikai longomoʻuí? ʻOku totonu moʻoni ia! Ka ko hono fai ʻo e tokoni ʻoku fiemaʻú ʻoku fiemaʻu nai ai ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi ʻulungāanga fakaʻotua kehekehe.
18 Ke ke tokoniʻi ha taha kuo hē mei he tākanga ʻa e ʻOtuá, ko e hā ʻa e ngaahi ʻulungāanga ʻoku fiemaʻu nai ke ke fakahāhāʻí? Tuku kehe ʻa e ʻofá, ʻe fiemaʻu nai ke ke fakahāhā ʻa e manavaʻofa, anga-lelei, anga-malū, pea mo e kātaki-fuoloa. Fakatuʻunga ʻi he meʻa ʻoku hokó, ʻe toe fiemaʻu nai ke ke faʻa fakamolemole. Naʻe tohi ʻa Paula: “Mou teungaʻaki ʻa e ʻofa ongongofuá, anga-ʻofá, anga-fakatōkilaló, anga-vaivaí mo e kātaki fuoloá. Mou toutou fekātakiʻaki mo fefakamolemoleʻaki maʻataʻatā, kapau ʻoku maʻu ʻe ha taha ha ʻuhinga ke lāunga ai fekauʻaki mo ha taha. Hangē ko ia naʻe fakamolemoleʻi maʻataʻatā koe ʻe Sihová, ke pehē mo koe foki. Kae tuku kehe ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa, mou teungaʻaki ʻa e ʻofá, he ko e haʻi haohaoa ia ʻo e fāʻūtahá.”—Kol. 3:12-14, NW.
19. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fai ha feinga ke tokoniʻi ʻa e faʻahinga hangē ha sipí ke nau foki mai ki he lotoʻā ʻo e Kalisitiané?
19 Ko e kupu ako hono hoko ʻi he tatau ko ʻení ʻe lāulea ai ki he ngaahi ʻuhinga ʻoku hē ai ʻa e niʻihi mei he tākanga ʻa e ʻOtuá. ʻE toe fakahaaʻi ai ʻa e founga ʻoku malava ke ʻamanekina ʻe he faʻahinga ʻe foki maí ʻe talitali ai kinautolú. ʻI hoʻo ako ʻa e kupu ko iá pea fakakaukauloto ki he kupu ko ʻení, ʻai ke ke ʻiloʻi ko ha faʻahinga feinga pē ʻokú ke fai fakataha mo e ʻamanaki ki hono tokoniʻi ʻo e faʻahinga hangē ha sipí ke nau foki mai ki he lotoʻā ʻo e Kalisitiané ʻoku mahuʻinga ʻaupito. ʻI he fokotuʻutuʻu lolotonga ní, ʻoku fakamoleki ʻe he kakai tokolahi ʻa e moʻuí fakakātoa ʻi he feinga ke tānaki koloá, ka ko e moʻui ʻe tahá ʻoku mahuʻinga mamaʻo ange ia ʻi he paʻanga kotoa ʻi he māmaní. Naʻe fakamamafaʻi ʻeni ʻe Sīsū ʻi heʻene talanoa fakatātā ki he sipi naʻe molé. (Mt. 18:12-14) Fakatauange te ke manatuʻi maʻu pē ʻa e poini ko iá ʻi hoʻo fai ha feinga tōtōivi mo fakavavevave ke tokoniʻi siʻi faʻahinga ʻa Sihova hangē ha sipí ʻa ia kuo nau heé ke nau foki mai ki he tākangá.
ʻE Fēfē Haʻo Tali?
• Ko e hā ʻa e fatongia ʻoku maʻu ʻe he kau tauhi-sipi Kalisitiané ʻi he fekauʻaki mo e faʻahinga hangē ha sipí ʻa ia kuo nau hē mei he tākangá?
• ʻE malava fēfē nai ke ke tokoniʻi ʻa e faʻahinga ʻoku ʻikai te nau feohi he taimí ni mo e fakatahaʻangá?
• Ko e hā ʻa e ngaahi ʻulungāanga ʻe lava ke tokoni kiate koe ki hono tokoniʻi ʻa e faʻahinga kuo nau hē mei he tākangá?
[Fakatātā ʻi he peesi 10]
ʻOku feinga anga-ʻofa ʻa e kau tauhi-sipi Kalisitiané ke tokoniʻi ʻa e faʻahinga kuo nau hē mei he tākanga ʻa e ʻOtuá