LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w09 8/15 p. 18-22
  • ‘TAUHI KIMOUTOLU ʻI HE ʻOFA ʻA E ʻOTUÁ’

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ‘TAUHI KIMOUTOLU ʻI HE ʻOFA ʻA E ʻOTUÁ’
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • ʻE Lava Fēfē Ke Tau Nofo Maʻu ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá?
  • Meʻaʻofa Makehe Meia Sihova
  • ʻOfa ʻi he Faʻahinga ʻOku ʻOfa Ai ʻa Sihová
  • Fakaʻapaʻapaʻi ʻa e Tuʻunga Mafaí
  • Hanganaki Maʻa ʻi he Vakai ʻa Sihová
  • “Ko Eni Ia ʻa e ʻOfa ki he ʻOtua”
    Tauhi Kimoutolu ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá
  • Ko e ʻOfa ʻa e ʻOtuá ʻOku Tolonga ʻo Taʻengata
    Founga ke Nofo Maʻu Ai ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá
  • Nofo Maʻu ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá
    Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú?
  • Ko ha Tohi mei he Kulupu Pulé
    Founga ke Nofo Maʻu Ai ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
w09 8/15 p. 18-22

‘TAUHI KIMOUTOLU ʻI HE ʻOFA ʻA E ʻOTUÁ’

“Tauhi ai kimoutolu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtua; ʻo mou nofoʻaki tali ki he meesi ʻa hotau ʻEiki ko Sisu Kalaisi, ʻo aʻu ki he moʻui taʻengata.”—SIU. 21.

KUO fakahaaʻi ʻe Sihova ko e ʻOtuá ʻene ʻofa kia kitautolú ʻi he ngaahi founga taʻefaʻalaua. Kae kehe, ʻoku ʻikai ha toe fehuʻia ko e fakamoʻoni lahi taha ʻo e ʻofa ʻa Sihová ko e tokonaki ʻo e feilaulau huhuʻí. Ko ʻene ʻofa ki he faʻahinga ʻo e tangatá ʻoku lahi fau he naʻe aʻu ʻo ne ʻomai hono ʻAlo pelé ki he māmaní ke pekia maʻatautolu. (Sione 3:16) Naʻe fai eni ʻe Sihova koeʻuhi ʻokú ne finangalo ke tau moʻui taʻengata, pea ʻokú ne toe finangalo ke tau maʻu ʻaonga mei heʻene ʻofá ʻo taʻengata!

2 Kae kehe, ʻe lava ke tau fakaʻuta atu ʻe hokonoa pē hono tauhi kitautolu ʻe Sihova ʻi heʻene ʻofá ʻo tatau ai pē pe ko e hā te tau fili ke faí? ʻIkai. He ʻi he Siutasi veesi 21, ʻoku tau lau ai ʻa e ekinaki ko ení: “Tauhi ai kimoutolu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtua; ʻo mou nofoʻaki tali ki he meesi ʻa hotau ʻEiki ko Sisu Kalaisi, ʻo aʻu ki he moʻui taʻengata.” Ko e kupuʻi lea ‘tauhi kimoutolu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá’ ʻoku fakahuʻunga ai ʻa e fiemaʻu ke tau fai ha ngāue. Ko e hā leva ʻoku fiemaʻu ke tau faí ka tau nofo maʻu ai ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá?

ʻE Lava Fēfē Ke Tau Nofo Maʻu ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá?

3 ʻOku tau maʻu ʻa e tali ki he fehuʻi ko iá ʻi he ngaahi lea tonu ʻa Sīsū, ʻa ia naʻá ne leaʻaki ʻi he pō fakaʻosi ʻo ʻene moʻui ʻi heni he māmaní. Naʻá ne pehē: “Kapau te mou tauhi ʻeku ngaahi tuʻutuʻuni, te mou nofo maʻu ʻi heʻeku ʻofa; ʻo hangē foki kuo u tauhi ʻe au ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ʻa e Tamai, pea u nofo maʻu ʻi he ʻofa aʻana.” (Sione 15:10) ʻOku hā mahino, naʻe ʻiloʻi ʻe Sīsū ko e talangofua ki he ngaahi tuʻutuʻuni ʻa Sihová naʻe mātuʻaki fiemaʻu ia ke tauhi maʻu ai ha vahaʻangatae lelei mo ʻene Tamaí. Ko ia ai, kapau naʻe pehē ʻa e ʻAlo haohaoa ʻo e ʻOtuá, ʻikai ʻoku totonu ke pehē foki mo kitautolu?

4 Ko e ʻuluaki foungá, ʻoku tau fakahaaʻi ʻetau ʻofa kia Sihová ʻaki ʻa e talangofua kiate ia. Naʻe fakahaaʻi ia ʻe he ʻapositolo ko Sioné ʻo peheni: “Ko eni ia ʻa e ʻofa ki he ʻOtua, ʻa ʻetau tauhi ki heʻene ngaahi tuʻutuʻuni. Pea ʻoku ʻikai ke fakamafasia ʻene ngaahi tuʻutuʻuni.” (1 Sione 5:3, 4) Ko hono moʻoní, ko e fakakaukau ʻo e talangofuá ʻoku ʻikai ke manakoa maʻu pē ia ʻi he māmani ʻo e ʻaho ní. Kae kehe, fakatokangaʻi ʻa e kupuʻi lea: “ʻOku ʻikai ke fakamafasia ʻene ngaahi tuʻutuʻuni.” ʻOku ʻikai ke kole mai ʻe Sihova ia ke tau fai ha meʻa ʻoku fuʻu faingataʻa kia kitautolu.

5 Ke fakatātaaʻi: Te ke kole ki ha kaumeʻa ʻofeina ke ne fua ha meʻa ʻokú ke ʻiloʻi ʻoku fuʻu mamafa ke ne hiki? ʻIkai ʻaupito! ʻOku anga-lelei mamaʻo ange ʻa Sihova ʻia kitautolu mo ne ʻiloʻi lelei ange ʻa hotau ngaahi ngātangá. ʻOku fakapapauʻi mai ʻi he Tohi Tapú ʻoku ‘manatuʻi ʻe Sihova ko e efu pe kitautolu.’ (Sāme 103:14) Heʻikai te ne kole mai ke tau fai ha meʻa ʻo laka ia ʻi heʻetau malavá. Ko ia ʻoku ʻikai ha ʻuhinga ke tau talitekeʻi ai ʻa e fakakaukau ʻo e talangofua ki he ngaahi tuʻutuʻuni ʻa Sihová. ʻI hono kehé, ʻoku tau lāuʻilo ko ʻetau talangofuá—ko ha faingamālie fisifisimuʻa ia ke fakahaaʻi ai ki heʻetau Tamaí ʻoku tau ʻofa moʻoni ʻiate ia pea ʻoku tau fiemaʻu ke nofo maʻu ʻi heʻene ʻofá.

Meʻaʻofa Makehe Meia Sihova

6 ʻI he māmani femoʻuekina ʻoku tau moʻui aí, ʻoku fiemaʻu ke fai ʻa e ngaahi fili lahi ʻa ia ʻoku kaunga ki ai ʻetau talangofua ki he ʻOtuá. ʻE lava fēfē ke tau fakapapauʻi ko e ngaahi fili ko ení ʻoku fehoanaki mo e finangalo ʻo e ʻOtuá? Kuo foaki mai ʻe Sihova ha meʻaʻofa ʻe lava ke ne tokoniʻi lahi kitautolu ʻi he meʻa ko eni felāveʻi mo e talangofuá. Ko e konisēnisí. Ko e hā ʻa e konisēnisi? Ko ha faʻahinga malava makehe ia ʻo hono sivisiviʻi-kita. ʻOku hangē ia ha fakamaau ʻi lotó, ʻokú ne fakamafeia kitautolu ke tau sio ki he ngaahi fili ʻoku tau fehangahangai mo ia ʻi he moʻuí pe ke fakakaukauloto ki he ngaahi ngāue kuo tau ʻosi faí pea ke fakafuofuaʻi pe ʻoku lelei ia pe kovi, tonu pe hala.—Lau ʻa e Loma 2:14, 15.

7 ʻE lava fēfē ke tau ngāueleleiʻaki ʻa e konisēnisí? Fakakaukau angé ki ha fakatātā. ʻOku fāifononga lalo atu ha tokotaha ʻi ha fuʻu toafa. ʻOku ʻikai ha hala kini, ʻikai ha hala puleʻanga, ʻikai ha fakaʻilonga hala. Neongo ia, ʻoku faai atu pē ʻene fonongá ʻo aʻu ki he feituʻu ʻoku ʻalu ki aí. Anga-fēfē? ʻOku ʻi ai haʻane kāpasa. ʻOku ʻi ai ha mataʻi-kāpasa ʻoku fakaʻilongaʻi ai ʻa e ngaahi feituʻu tefito ʻe fā pea mo ha hui makinito ʻoku tuhu hangatonu fakatokelau. Ka ne ʻikai ʻene kāpasá, ʻe hē holo taʻehaʻamanaki ʻa e tokotaha fononga lalo ko ení. ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko ha tangata ʻoku ʻikai hano konisēnisí ʻe hē takai holo ʻi heʻene feinga ke fai ʻa e ngaahi fili fakaeʻulungaanga, fakaʻēfika mo māʻoniʻoni ʻi he moʻuí.

8 Kae kehe, ʻi he hangē ha kāpasá, ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi fakangatangata ʻo e konisēnisí. Kapau naʻe tuku ʻe he tokotaha fononga laló ha makinito ʻo ofi ki he kāpasá, ʻe ʻikai ke tuhu ʻa e mataʻi huí ia ki he tokelaú. ʻI he tuʻunga meimei tatau, kapau ʻe tuku maʻu pē ʻa e ngaahi holi hotau lotó ke ne puleʻi kitautolu, ko e hā ʻa e meʻa ʻe hokó? Ko ʻetau ngaahi hehema siokitá te ne mioʻi ʻa e konisēnisí. ʻOku fakatokanga mai ʻa e Tohi Tapú “ko e fungani ʻi he meʻa kākā ka ko e loto, pea ʻoku hilio hono kovi.” (Sel. 17:9; Pal. 4:23) ʻIkai ngata aí, kapau naʻe ʻikai ke maʻu ʻe he tokotaha fononga laló ha mape totonu mo alafalalaʻanga, heʻikai ke ʻi ai hano ʻaonga ʻa e kāpasá kiate ia. ʻI he tuʻunga meimei tatau, kapau heʻikai ke tau falala ki he tataki pau mo taʻefeliliuaki ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá, ko e Tohi Tapú, ʻe meimei taʻeʻaonga nai hotau konisēnisí. (Sāme 119:105) Ko e meʻa pangó, ko e kakai tokolahi ʻi he māmani ko ení ʻoku nau fai ʻa e fakamamafa taʻetotonu ki he ngaahi holi ʻo e lotó kae ʻikai ha loko tokanga ia ki he ngaahi tuʻunga ʻoku fokotuʻu mai ʻi he Folofola ʻa e ʻOtuá. (Lau ʻa e Efeso 4:17-19.) Ko e ʻuhinga ia ʻoku tokolahi ai e kakai, neongo ʻenau maʻu ha konisēnisí, ʻoku nau fai ʻa e ngaahi meʻa fakalilifu.—1 Tim. 4:2.

9 ʻOku totonu ke tau fakapapauʻi ke ʻoua ʻaupito naʻa tau fai pehē! ʻI hono kehé, tau hokohoko atu hono tuku ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ke ne akoʻi mo fakahinohinoʻi ʻa hotau konisēnisí koeʻuhí ke lava ʻo ʻaonga moʻoni kia kitautolu. ʻOku fiemaʻu ke tau fakaongo ki hotau konisēnisi kuo akoʻi ʻe he Tohi Tapú kae ʻoua ʻe tuku ʻa ʻetau ngaahi hehema siokitá ke ne lōmekina ia. ʻI he taimi tatau, ʻoku totonu ke tau feinga tōtōivi ke fakaʻapaʻapaʻi ʻa e ngaahi konisēnisi ʻa hotau fanga tokoua mo e fanga tuofāfine fakalaumālie ʻofeiná. ʻOku tau feinga mālohi ke fakaʻehiʻehi mei hono fakatūkiaʻi kinautolu, ʻo manatuʻi ko e konisēnisi ʻa hotau tokouá ʻe ongongofua ange nai ia ʻi hotau konisēnisí.—1 Kol. 8:12; 2 Kol. 4:2; 1 Pita 3:16.

10 Tau lāulea ange he taimí ni, ki he tafaʻaki ʻe tolu ʻo e moʻuí ʻa ia ʻe lava ke tau fakahāhā ai ʻetau ʻofa kia Sihova fakafou ʻi he talangofuá. Ko e moʻoni, ʻi he tuʻunga taki taha ʻe kaunga ki ai ʻa e konisēnisí, ka ʻoku tomuʻa fiemaʻu mo mahuʻinga taha ke tataki ia ʻe he ngaahi tuʻunga fakaeʻulungaanga fakamānavaʻi ʻa e Tohi Tapú. Ko e founga eni ʻe tolu ʻa ia ʻe lava ke tau talangofua ai kia Sihova ʻi he ʻofá: (1) ʻOku tau ʻofa ʻi he faʻahinga ʻoku ʻofa ai ʻa Sihová, (2) ʻoku tau fakahaaʻi ʻa e fakaʻapaʻapa ki he tuʻunga mafaí, pea mo e (3) ʻoku tau feinga ke hanganaki maʻa ʻi he vakai ʻa e ʻOtuá.

ʻOfa ʻi he Faʻahinga ʻOku ʻOfa Ai ʻa Sihová

11 ʻUluakí, kuo pau ke tau ʻofa ʻi he faʻahinga ʻoku ʻofa ai ʻa Sihová. ʻI heʻene felāveʻi mo e feohí, ʻoku hangē ʻa e kakaí ha konga ulapá. ʻOku tau hehema ke mimisi ha meʻa pē ʻoku tau ofi ki ai. ʻOku ʻafioʻi lelei ʻe hotau Tokotaha-Fakatupú ʻa hono fakatuʻutāmaki—pea mo hono ʻaonga—ʻo e feohí ki he faʻahinga taʻehaohaoa ʻo e tangatá. Ko ia ai, ʻokú ne ʻomai ʻa e akonaki fakapotopoto ko ení: “Ko ia ʻoku fafale ki he kau poto, te ne hoko ko e poto: Ka ko ia ʻoku kaumeʻa mo e sesele ʻe hoko ko e lusa.” (Pal. 13:20; 1 Kol. 15:33) ʻOku ʻikai ha taha ʻo kitautolu ʻe fie “hoko ko e lusa.” Ko kitautolu taki taha ʻoku tau fie “hoko ko e poto.” Heʻikai lava ke ʻai ʻa Sihova ke toe poto ange ʻi hono tuʻunga he taimi ní, pea heʻikai lava ke fakameleʻi ia ʻe ha taha. Ka neongo ia, ʻokú ne fokotuʻu ha fakatātā fakaʻofoʻofa maʻatautolu ʻi heʻene felāveʻi mo e feohí. Fakakaukau ki ai—ko hai ʻa e faʻahinga taʻehaohaoa ʻo e tangatá naʻe fili ʻe Sihova ko hono ngaahi kaumeʻa?

12 Naʻe lave ʻa Sihova ki he pēteliake ko ʻĒpalahamé ko “hoku kaumeʻa.” (Ai. 41:8, NW) Ko e tangata ko ení naʻe tuʻu-ki-muʻa ʻene faitōnungá, māʻoniʻoní, mo e talangofuá—ko ha tangata ʻo e tui. (Sem. 2:21-23) Ko e faʻahinga kaumeʻa ia ʻoku fili ʻe Sihová. ʻOkú ne fakakaungāmeʻa ki he kakai peheé he ʻahó ni. Kapau ʻoku fili ʻe Sihova ʻa e ngaahi kaumeʻa peheé, ʻikai nai ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ke tau fai pehē ʻo fili fakapotopoto, ke tau ʻaʻeva mo e kakai potó pea hoko ko e poto?

13 Ko e hā ʻe lava ke ne tokoniʻi koe ke ke fai ai ʻa e ngaahi fili lelei ʻi he felāveʻi mo e meʻá ni? Ko hono ako ʻa e ngaahi faʻifaʻitakiʻanga ʻi he Tohi Tapú ʻe lava ke fakamoʻoniʻi ʻene fakaueʻilotó. Fakakaukau ange ki he kaungāmeʻa ʻi he vahaʻa ʻo Lute mo ʻene faʻē-ʻi he-fonó ʻa Nāomi, Tēvita mo Sionatane, pe ko Tīmote mo Paula. (Lute 1:16, 17; 1 Sam. 23:16-18; Fili. 2:19-22) Naʻa nau kaungāmeʻa ofí koeʻuhi ko e ʻuhinga tefito ʻe taha ʻoku mahulu atu: Naʻe makatuʻunga ia ʻi heʻenau ʻofa moʻoni kia Sihová. ʻE lava ke ke maʻu ha ngaahi kaumeʻa ʻoku nau ʻofa kia Sihova ʻo hangē pē ko koé? Fakapapauʻi ange ʻoku malava ke ke maʻu ʻa e ngaahi kaumeʻa pehē tokolahi ʻi he fakatahaʻanga Kalisitiané. Ko e ngaahi kaumeʻa peheé heʻikai te nau ʻai koe ke ke hoko ko e lusa ʻi ha tuʻunga fakalaumālie. ʻI hono kehé, te nau tokoniʻi koe ke ke talangofua kia Sihova, ke tupu fakalaumālie pea ke tō ʻi he laumālié. (Lau ʻa e Kaletia 6:7, 8.) Te nau tokoniʻi koe ke ke nofo maʻu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá.

Fakaʻapaʻapaʻi ʻa e Tuʻunga Mafaí

14 Ko e founga hono ua ʻoku tau fakahāhā ai ʻetau ʻofa kia Sihová ʻoku kau ki ai ʻa e tuʻunga mafaí. Kuo pau ke tau fakahaaʻi ʻa e fakaʻapaʻapa ki he tuʻunga mafaí. Ko e hā ʻoku faingataʻa fau ai kia kitautolu ʻi he taimi ʻe niʻihi ke fai ení? ʻI he ʻuhinga ʻe taha, ko e kakai ʻoku ʻi he tuʻunga mafaí ʻoku nau taʻehaohaoa. Tānaki atu ki ai, ko kitautolu tonu ʻoku tau taʻehaohaoa. ʻOku tau fāinga mo ha hehema kuo tau tupu mo ia ke angatuʻu.

15 Te ke fifili nai, ‘Kapau ʻoku faingataʻa kia kitautolu ke tau fakaʻapaʻapaʻi ʻa e tuʻunga mafaí, ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ke tau fai peheé?’ Ko e talí ʻoku felāveʻi ia mo e ʻīsiu ʻo e tuʻunga-haú. Ko hai te ke fili ko ho haú, pe pulé? Kapau te tau fili ʻa Sihova ko hotau Hau, ʻoku fiemaʻu ke tau fakaʻapaʻapaʻi ʻa hono tuʻunga mafaí. He ka ʻikai, ʻe lava ke tau ui moʻoni ia ko hotau Pule? ʻIkai ngata aí, ʻoku faʻa ngāueʻaki ʻe Sihova hono mafaí ʻo fakafou ʻi he kakai taʻehaohaoa ʻa ia kuó ne tuku kia kinautolu ʻa e fatongia ke tokangaʻi ʻa hono kakaí. Kapau te tau angatuʻu ki he kakai ko iá, ʻe fēfē ʻa e vakai hifo ʻa Sihova ki heʻetau tōʻongá?—Lau ʻa e 1 Tesalonaika 5:12, 13.

16 Ko e fakatātaá, ʻi he taimi naʻe lāunga ai ʻa e kau ʻIsilelí mo angatuʻu kia Mōsesé, naʻe vakai tonu ʻa Sihova ki heʻenau angatuʻú, ko e fai fakahangatonu ange kiate ia. (Nom. 14:26, 27) Kuo ʻikai ke liliu ʻa e ʻOtuá. Kapau ʻe faifai ange ʻo tau angatuʻu ki he faʻahinga kuó ne fakanofo ki he tuʻunga mafaí, te tau angatuʻu ai kiate ia!

17 ʻOku fakahaaʻi mai ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻa e tōʻonga totonu ke tau fakatupulekina ki he faʻahinga ʻoku nau ʻi he tuʻunga fua fatongia ʻi he fakatahaʻanga Kalisitiané. Naʻá ne tohi: “Mou tuitala ki he kau tuʻukimuʻa ʻomoutolu, pea fakavaivai kiate kinautolu; he ko kinautolu ia ʻoku nau ʻā ke leʻohi homou laumalie, he ko kinautolu te nau fakamatala kimoutolu ʻamui; koeʻuhiā ke nau fai fiefia ʻenau ngaue ko ia, ʻo ʻikai fai mo e toʻe: he ʻe taeʻaonga ia kiate kimoutolu.” (Hep. 13:17) Ko hono moʻoní, ʻoku fiemaʻu e feinga lahi meia kitautolu ke fakatupulekina ai ha talangofua pehē mo ha fakakaukau fakamoʻulaloa. Kae manatuʻi ʻoku tau ngāue ke nofo maʻu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá. ʻIkai nai ʻoku tuha ke tau feinga mālohi ki he taumuʻa ko iá?

Hanganaki Maʻa ʻi he Vakai ʻa Sihová

18 Ko e founga hono tolu ke tau fakahāhā ai ʻetau ʻofa kia Sihová ko ʻetau feinga ke hanganaki maʻa ʻi heʻene vakaí. ʻOku faʻa ngāue mālohi ʻa e ngaahi mātuʻá ke fakapapauʻi ʻoku maʻa ʻa ʻenau fānaú. Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e meʻa ʻe taha, he ko e maʻá ʻoku mātuʻaki fiemaʻu ia ki he moʻui lelei mo e tuʻunga lelei ʻa e kiʻi tamá. ʻIkai ngata aí, ʻoku tapua lelei atu ʻi ha kiʻi tama ʻoku maʻa ʻa hono fāmilí, ʻo fakahaaʻi ai ʻa e ʻofa mo e tokanga ʻoku fai ʻe he ongo mātuʻá. ʻI he ʻuhinga meimei tatau, ʻoku fiemaʻu kitautolu ʻe Sihova ke tau maʻa. ʻOkú ne ʻafioʻi ko e tuʻunga maʻá ʻoku mātuʻaki fiemaʻu ia ki heʻetau leleí. ʻOkú ne ʻafioʻi foki ko ʻetau maʻá ʻoku tapua atu ai ia, ko ʻetau Tamai fakahēvaní. ʻOku mahuʻinga ʻaupito ia, he ʻe tohoakiʻi nai ai ʻa e kakaí ki he ʻOtua ʻoku tau tauhi ki aí koeʻuhí ʻoku nau fakatokangaʻi ʻa ʻetau tuʻu makehe mei he fuʻu kakai ʻi he māmani fakameleʻi ko ení.

19 ʻI he ngaahi founga fē ʻoku fiemaʻu ai ke tau hanganaki maʻá? Ko hono moʻoní, ʻi he tafaʻaki kotoa pē. ʻI ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá, naʻe fakahaaʻi mahino ai ʻe Sihova ki hono kakaí ko e maʻa fakaesinó naʻe mātuʻaki fiemaʻu ia. (Liv. 15:31) Naʻe fakakau ʻi he Lao ʻa Mōsesé ʻa e ngaahi meʻa hangē ko hono tanu ʻa e tuʻumamaʻó, ko hono fufulu ʻa e ʻaiʻanga meʻá, ko e fanofanó, fufulu e vaʻé mo e fō ʻo e valá. (Eki. 30:17-21; Liv. 11:32; Nom. 19:17-20; Teu. 23:13, 14) Naʻe fakamanatu ki he kau ʻIsilelí ko honau ʻOtuá, ʻa Sihova, ʻoku māʻoniʻoni—ʻa ia ko hono ʻuhingá ko e “maʻa,” “ʻāsinisini” mo “toputapu.” Ko e kau sevāniti ʻa e ʻOtua māʻoniʻoní ʻoku fiemaʻu ke nau māʻoniʻoni foki.—Lau ʻa e Livitiko 11:44, 45.

20 ʻOku fiemaʻu leva ke tau maʻa ʻi loto pea pehē ki tuʻa foki. ʻOku tau feinga ke tauhi ʻetau fakakaukaú ke maʻa. ʻOku tau pipiki faitōnunga ki he ngaahi tuʻunga ʻa Sihova ki he maʻa fakaeʻulungaangá, neongo ʻa e tuʻunga ololalo fakaefehokotaki fakasino ʻa e māmani takatakai ʻia kitautolú. Ko e meʻa ʻoku mahuʻinga tahá, ʻoku tau fakamatematē ʻi hono tauhi ʻetau lotú ke maʻa, ʻo fakaʻehiʻehi mei ha faʻahinga ʻuli pē mei he lotu loí. ʻOua naʻa ngalo ʻia kitautolu ʻa e fakatokanga fakamānavaʻi naʻe hiki ʻi he Aisea 52:11: “Mahuʻi mai, mahuʻi mai; hu atu mei hena, ʻoua ʻe ala ki he meʻa taʻemaʻa; hu atu mei hono lotolotonga; ʻai ke mou maʻa.” ʻI he ʻahó ni, ʻoku tau nofoʻaki maʻa fakalaumālie ʻi he fakamamaʻo mei he aʻu ʻo ala ki he ngaahi meʻa ʻoku vakai ki ai ʻetau Tamai fakahēvaní ʻoku taʻemaʻa ʻi ha ʻuhinga fakalotu. Ko e fakatātaá, ko e ʻuhinga ia ʻoku tau mātuʻaki fakaʻehiʻehi ai mei he ngaahi kātoanga fakalotu loí pea mo e ngaahi ʻaho mālōlō ʻoku fuʻu manakoa ʻi he māmani ʻo e ʻaho ní. Ko e moʻoni, ko ha pole ia ke hanganaki maʻa. Ka ʻoku feinga ʻa e kakai ʻa Sihová ke fai peheé koeʻuhí ʻoku tokoniʻi kinautolu ʻe he meʻá ni ke nau nofo maʻu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá.

21 ʻOku finangalo ʻa Sihova ke tau nofo maʻu ʻi heʻene ʻofá ʻo taʻengata. Ka ko e kotoa ʻo kitautolú taki taha ʻoku fiemaʻu ke tau fakapapauʻi ʻoku tau fai ʻetau lelei tahá ke nofo maʻu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá. ʻE lava ke tau fai eni ʻaki ʻa e muimui he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú pea mo fakamoʻoniʻi ʻetau ʻofa kia Sihová ʻi he talangofua ki Heʻene ngaahi tuʻutuʻuní. Kapau te tau fai pehē, ʻe lava ke tau fakapapauʻi ai ʻoku ʻikai ha meʻa “te ne lava ke motuhi kitautolu mei he ʻofa ʻa e ʻOtua, ʻa ia ʻoku ʻia Kalaisi Sisu ko hotau ʻEiki.”—Loma 8:38, 39.

ʻOkú Ke Manatuʻi?

• ʻE lava fēfē ke tokoniʻi kitautolu ʻe hotau konisēnisí ke tau nofo maʻu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá?

• Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau ʻofa ʻi he faʻahinga ʻoku ʻofa ai ʻa Sihová?

• Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ke fakaʻapaʻapaʻi ʻa e tuʻunga mafaí?

• Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e maʻá ki he kakai ʻa e ʻOtuá?

[Fehuʻi ki he Ako]

1, 2. Kuo anga-fēfē hono fakahaaʻi mai ʻe Sihova ʻa ʻene ʻofá, pea ʻoku anga-fēfē ʻetau ʻiloʻi ʻoku ʻikai ke hokonoa pē ʻene tauhi kitautolu ʻi heʻene ʻofá?

3. Ko e hā naʻe leaʻaki ʻe Sīsū naʻe mātuʻaki fiemaʻu kiate ia ka ne nofo maʻu ai ʻi he ʻofa ʻa ʻene Tamaí?

4, 5. (a) Ko e hā ʻa e ʻuluaki founga ʻe lava ke tau fakahaaʻi ai ʻoku tau ʻofa kia Sihová? (e) Ko e hā ʻoku ʻikai ʻuhinga lelei ai ke tau talitekeʻi ʻa e fakakaukau ʻo e talangofua ki he ngaahi tuʻutuʻuni ʻa Sihová?

6, 7. (a) Ko e hā ʻa e konisēnisi? (e) Fakatātaaʻi ʻa e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai kitautolu ʻe he konisēnisí ke tau nofo maʻu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá.

8, 9. (a) Ko e hā ʻa e fakangatangata ʻa hotau konisēnisí ʻoku fiemaʻu ke tau manatuʻí? (e) Ko e hā ʻe lava ke tau fai ke fakapapauʻi ai ʻoku ʻaonga moʻoni ʻa hotau konisēnisí kia kitautolu?

10. Ko e hā ʻa e tafaʻaki ʻe tolu ʻi he moʻuí te tau lāulea ki ai he taimi ní?

11. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau ʻofa ʻi he faʻahinga ʻoku ʻofa ai ʻa Sihová?

12. Ko e faʻahinga kaumeʻa fēfē ʻoku fili ʻe Sihová?

13. ʻI he felāveʻi mo hono fili ʻa e ngaahi kaumeʻá, ko e hā ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke tau fai ʻa e ngaahi fili leleí?

14. Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ne faʻa ʻai ai ke faingataʻa ʻetau fakaʻapaʻapaʻi ʻa e tuʻunga mafaí?

15, 16. (a) Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau fakaʻapaʻapaʻi ʻa e faʻahinga kuo tuku ki ai ʻe Sihova ʻa e fatongia ko hono tokangaʻi ʻa hono kakaí? (e) Ko e hā ʻa e lēsoni mahuʻinga ʻoku tau ako mei he anga ʻo e vakai ʻa Sihova ki he angatuʻu ʻa e kau ʻIsilelí kia Mōsesé?

17. Ko e hā ʻa e tōʻonga totonu ʻoku fiemaʻu ke tau feinga ke fakatupulekina ki he faʻahinga ʻoku ʻi ai honau tuʻunga mafai ʻi he fakatahaʻangá?

18. Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ʻe Sihova ke tau hanganaki maʻá?

19. ʻOku anga-fēfē ʻetau ʻilo ʻoku mahuʻinga ʻa e maʻa fakaesinó?

20. Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻoku fiemaʻu ai ke tau hanganaki maʻá?

21. ʻE lava fēfē ke tau fakapapauʻi te tau nofo maʻu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá?

[Fakatātā ʻi he peesi 20]

TOHI ʻOKU POUAKI AI E ʻULUNGAANGA FAKAʻOTUÁ

Lolotonga ʻa e polokalama fakataha-lahi fakavahe ʻo e 2008/2009, naʻe tukuange ai ha tohi peesi 224 naʻe fakakaveinga ko e Tauhi Kimoutolu ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá. Ko e hā ʻa e taumuʻa ʻo e tohi foʻou ko ení? ʻOku faʻufaʻu ia ke tokoniʻi ʻa e kau Kalisitiané ke nau hoko ʻo ʻilo mo ʻofa ki he ngaahi tuʻunga ʻa Sihová, ʻo tokanga tefito ki he ʻulungaanga faka-Kalisitiané. Ko hano ako fakalelei ʻa e Tauhi Kimoutolu ʻi he ʻOfa ʻa e ʻOtuá ʻe fakalahi ai ʻetau tuipau ko e moʻui ʻo fehoanaki mo e ngaahi tuʻunga ʻa Sihová ʻa e founga lelei taha ke moʻui ai he taimí ni pea iku atu ai ki he moʻui taʻengata ʻi he kahaʻú.

ʻIkai ko ia pē, ko e tohi ko ení ʻoku faʻufaʻu ia ke ne tokoniʻi kitautolu ke tau ʻiloʻi ko e talangofua kia Sihová ʻoku ʻikai ko ha kavenga. ʻI hono kehé, ko ha founga ia ʻo hono fakahaaʻi kia Sihova ʻa e lahi ʻo ʻetau ʻofa kiate iá. Ko ia ai, ko e tohi ko ení te ne ueʻi kitautolu ke tau ʻeke hifo, ‘Ko e hā ʻoku ou talangofua ai kia Sihová?’

ʻI hono fai ʻe he niʻihi ʻa e fehālaaki fakamamahi ʻo e mavahe mei he ʻofa ʻa Sihová, ko e palopalemá ʻoku anga-maheni ke kaunga ki ai ʻa e ʻulungaangá kae ʻikai ko e tokāteliné. He mātuʻaki mahuʻinga moʻoni ke tau ʻai ke mālohi ʻetau ʻofa mo e houngaʻia ki he ngaahi lao mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻa Sihová ʻa ia ʻokú ne tataki kitautolu ʻi heʻetau moʻui fakaʻahó! ʻOku tau tuipau ko e tohi foʻou ko ení te ne tokoniʻi ʻa e fanga sipi ʻa Sihova takatakai he māmaní ke nau tuʻu maʻu ki he meʻa ʻoku totonú, ke fakamoʻoniʻi ko Sētané ko ha tokotaha loi, pea hiliō ai ke nau nofo maʻu ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá!—Siu. 21.

[Fakatātā ʻi he peesi 18]

“Kapau te mou tauhi ʻeku ngaahi tuʻutuʻuni, te mou nofo maʻu ʻi heʻeku ʻofa; ʻo hangē foki kuo u tauhi ʻe au ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ʻa e Tamai, pea u nofo maʻu ʻi he ʻofa aʻana”

[Fakatātā ʻi he peesi 20]

TAUHI KIMOUTOLU ʻI HE ʻOFA ʻA E ʻOTUÁ

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share