Falala Kia Sihova, Ko E “Otua Oe Fiemalie Kotoabe”
“Fakafetai ki he Otua, moe Tamai a ho tau Eiki ko Jisu Kalaisi, koe Tamai ae gaahi aloofa, moe Otua oe fiemalie kotoabe.”—2 KOL. 1:3, PM.
1. Tatau ai pē pe ko e hā e taʻumotuʻá, ko e hā e fiemaʻu ʻoku maʻu ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá?
MEI hotau fanauʻí ʻo faai mai, ʻoku tau ongoʻi e fiemaʻu ki ha fakafiemālié. ʻOku ngāueʻaki ʻe ha pēpē hono ʻōkani leá ke ʻai ke tau ʻilo ʻa e taimi ʻokú ne fiemaʻu ai ha fakafiemālié. Mahalo ʻokú ne fiemaʻu ke fua ia pe ʻokú ne fiekaia. Naʻa mo e taimi ʻoku tau motuʻa ange aí, ʻoku tau faʻa ongoʻi e fiemaʻu ke hoko ʻo fakafiemālieʻí. ʻOku tautefito ʻa e hoko ʻa e tuʻungá ni ʻi he taimi ʻoku tau hokosia ai ha ngaahi tuʻunga faingataʻa.
2. Ko e hā e fakapapau ʻoku ʻomi ʻe Sihova te ne fakafiemālieʻi ʻa e faʻahinga ʻoku falala kiate iá?
2 ʻOku faʻa lava ʻe he ngaahi mēmipa ʻo e fāmilí mo e ngaahi kaumeʻá ke nau ʻomi ha kiʻi fakafiemālie. Kae kehe, ʻi he taimi ʻe niʻihi, ko e ngaahi tuʻunga ʻokú ne fakatupunga ke tau loto-mamahi aí ʻoku mahulu atu ia he ngaahi fakaleleiʻanga fakaetangatá. Ko e ʻOtuá pē ʻoku lava ke ne ʻomi ʻa e fakafiemālié tatau ai pē pe ko e hā ʻa e lahi ʻo e fakalotomamahi ʻa e tuʻunga nai ʻoku tau ʻi aí. ʻOku fakapapauʻi mai ʻe heʻene Folofolá: “ʻOku ofi leva ʻa Sihova ki he kakai kotoa ʻoku tautapa kiate ia; . . . pea ʻoku ongo kiate ia ʻenau kaila.” (Sāme 145:18, 19) ʻIo, “ko e fofonga ʻo Sihova ʻoku lalama ki he kau maʻoniʻoni, pea ʻoku ne fakaongo ke maʻu ʻenau tangi.” (Sāme 34:15) Ka ʻo kapau ʻoku tau fiemaʻu ke maʻu e poupou mo e fakafiemālie ʻa e ʻOtuá, kuo pau ke tuku ʻetau falalá kiate ia. Naʻe fakamahino ʻe he tokotaha-tohi-saame ko Tēvitá ʻa e meʻa ko iá ʻi heʻene hiva: “Koe hufaga foki a Jihova ki he mamahi, koe kalofaga i he gaahi aho fakamamahi. Bea ko kinautolu oku ilo ki ho huafa te nau falala kiate koe: he ko koe, e Jihova, nae ikai te ke jiaki akinautolu oku kumi kiate koe.”—Sāme 9:9, 10, PM.
3. Naʻe fakatātaaʻi fēfē ʻe Sīsū ʻa e ʻofa ʻa Sihova ki Hono kakaí?
3 Ko e kau lotu ʻa Sihová ʻoku mahuʻinga kiate ia. Naʻe fakamahino eni ʻe Sīsū ʻi heʻene pehē: “ʻIkai ʻoku fakatau ha fanga kiʻi misi ʻe toko nima ki ha konga seniti ʻe ua? pea ʻoku ʻikai tuku taʻe manatu hanau toko taha ʻi he ʻafio ʻa e ʻOtua. Ka naʻa mo e ngaahi tuʻoni louʻulu ʻomoutolu kuo ʻosi lau fakalāutelau. ʻOua te mou manavahe: ʻoku mou mahuʻinga ʻi ha fanga misi tokolahi.” (Luke 12:6, 7) Fakafou ʻi he palōfita ko Selemaiá, naʻe tala ʻe Sihova ki Hono kakai he kuonga muʻá: “Kuo u ʻofaʻi koe ʻaki ha ʻofa taʻengata: ko ia kuo u toloaki maʻau ʻa e mēsi.”—Sel. 31:3.
4. Ko e hā ʻoku lava ai ke tau falala ki he ngaahi talaʻofa ʻa Sihová?
4 Ko e falala kia Sihova pea ki hono fakahoko ʻene ngaahi talaʻofá ʻe lava ke ʻomi ai kia kitautolu e fakafiemālie he ngaahi taimi fakamamahí. Ko ia ai, ʻoku totonu ke tau maʻu e falala tatau ki he ʻOtuá ʻo hangē ko ia naʻe fakahaaʻi ʻe Siosiuá, ʻa ia naʻá ne fakahā: “Kuo ʻikai to kelekele ha momoʻi meʻa ʻe taha ʻi he ngaahi lelei fuape naʻe talaʻofa ʻe Sihova ko homou ʻOtua maʻamoutolu; kuo hoko kotoa pe kiate kimoutolu, kuo ʻikai ke hala ha meʻa ʻe taha.” (Sios. 23:14) ʻIkai ko ia pē, ʻoku lava ke tau fakapapauʻi neongo kapau ʻoku lōmia fakataimi kitautolu ʻe he ngaahi tuʻunga faingataʻá, “ko e ʻOtua ko e toko taha ʻoku fai ki heʻene lea” pea heʻikai ʻaupito te ne liʻaki ʻene kau sevāniti mateakí.—Lau ʻa e 1 Kolinito 10:13.
5. ʻOku anga-fēfē malava ke tau fakafiemālieʻi ʻa e niʻihi kehé?
5 ʻOku lave e ʻapositolo ko Paulá kia Sihova ko e “Otua oe fiemalie kotoabe.” “Ke fakafiemālieʻí” ʻoku ʻuhinga iá ke fakanonga ha taha ʻoku ʻi he tuʻunga fakamamahi pe ʻoku loto-mamahi. ʻOku fai eni ʻaki hono fakanonga hifo ʻene faingataʻaʻiá pe mamahí pea ʻoange ki ai ha fakafiemālie. ʻOku fai moʻoni eni ʻe Sihova. (Lau ʻa e 2 Kolinito 1:3, 4, “PM.”) Ko ʻetau Tamai fakahēvaní ʻoku ʻikai fakangatangata ia ʻe ha meʻa pe ha taha pea ko ia ai ʻokú ne faʻiteliha ki ha faʻahinga founga pē ʻoku fiemaʻu ke tokonaki ai e fakafiemālié ki he faʻahinga ʻoku ʻofa kiate iá. ʻI heʻene peheé, te tau malava ke fakafiemālieʻi hotau ngaahi kaungātuí ʻi he “mamahi kotoabe.” ʻE lava ke tau fai pehē ʻaki “ae fakafiemalie koia aia oku fakafiemalieʻi aki akitautolu e he Otua.” He fakahaaʻi lelei ē ʻe he meʻá ni ʻa e malava taʻealafakatataua ʻa Sihova ke fakafiemālieʻi e faʻahinga ʻoku siva ʻenau ʻamanakí!
Fekuki mo e Ngaahi Tupuʻanga ʻo e Fakalotomamahí
6. ʻOmi ha ngaahi fakatātā ʻo e ngaahi meʻa ʻe lava ke ne fakatupunga ʻa e loto-mamahí?
6 ʻOku fiemaʻu kia kitautolu ʻa e fakafiemālie ʻi he ngaahi tafaʻaki lahi ʻo e moʻuí. Ko e taha ʻo e ngaahi tupuʻanga lahi taha ʻo e mamahí ko e mole ha taha ʻofeina ʻi he maté, tautefito ki ha hoa mali pe ko ha kiʻi tama ʻofeina. ʻE toe fiemaʻu nai ʻa e fakafiemālié koeʻuhi ko ha taha ʻoku maʻukovia ʻe he fakafaikehekeheʻí pe tomuʻa fehiʻá. Ko e mahamahakí, hoholo ke motuʻá, masivá, ngaahi palopalema fakaemalí, pe ngaahi tuʻunga fakalotomamahi ʻo e māmaní ʻe lava ke fakatupulekina ai ha fiemaʻu fakafoʻituitui ki ha fakafiemālie.
7. (a) ʻI he ngaahi tuʻunga fakalotomamahí, ko e hā e faʻahinga fakafiemālie ʻoku fiemaʻú? (e) Ko e hā ʻe lava ʻe Sihova ke fai ke faitoʻo ha loto ʻoku “lavea mo mafesifesi”?
7 ʻI he ngaahi taimi ʻo e loto-mamahí, ʻe fiemaʻu nai kiate kitautolu ʻa e fakafiemālie ʻokú ne fakanonga hotau lotó, hotau ʻatamaí, ʻetau ngaahi ongoʻí, mo ʻetau moʻui fakaesinó mo fakalaumālié fakatouʻosi. Ko e fakatātaá, fakakaukau ki he lotó. ʻOku fakahaaʻi ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá ko hotau lotó ʻe lava ke “lavea mo mafesifesi.” (Sāme 51:17) ʻOku malava moʻoni ʻa Sihova ke feangainga mo e tuʻunga ko ení, “he ko e lotomafesi ʻoku ne faitoʻo, pea ʻoku ne haʻihaʻi honau ngaahi kafo.” (Sāme 147:3) Naʻa mo e ngaahi tuʻunga kakahá, ʻe lava ʻe he ʻOtuá ke ne ʻomi ʻa e fakanonga ki ha loto kuo kafo kapau te tau lotu kiate ia ʻi he tui kakato pea tauhi ʻene ngaahi tuʻutuʻuní.—Lau ʻa e 1 Sione 3:19-22; 5:14, 15.
8. ʻI he taimi ʻoku tau mamahi fakaʻatamai aí, ʻe lava fēfē ke tokoniʻi kitautolu ʻe Sihova?
8 Ko hotau ʻatamaí ʻoku faʻa fiemaʻu ke fakafiemālieʻi koeʻuhi ko e ngaahi ʻahiʻahi kehekehe ʻe lava ke ne fakatupunga ʻa e mamahi fakaʻatamai lahi. ʻI hotau mālohí tonu, ʻoku ngalingali heʻikai lava ke tau fekuki mo e ngaahi ʻahiʻahi ko eni ʻo e tuí. Kae kehe, naʻe hiva ʻa e tokotaha-tohi-sāmé: “I hono lahi o eku gaahi mahalo iate au, oku fakafiefiaʻi au i hoo gaahi mea fakafiemalie.” (Sāme 94:19, PM) ʻIkai ko ia pē, naʻe tohi ʻe Paula: “Neongo pe ko e ha ʻa e meʻa, ʻoua te mou lotomoʻua ai; ka ʻi he meʻa kotoa pe tuku ke ha ki he ʻOtua hoʻomou ngaahi kole, ʻi he lotu mo e hufia, pea fai mo e fakafetaʻi. Pea ko e nonga ʻa e ʻOtua, ʻa ia ʻoku mamaʻo ʻi he tatae ʻa e ʻatamai kotoa pe, te ne maluʻi homou loto mo hoʻomou ngaahi fakakaukau ʻia Kalaisi Sisu.” (Fili. 4:6, 7) Ko hono lau pea fakalaulauloto ki he ngaahi konga Tohi Tapú ʻe lava ke hoko ia ko e tokoni lahi ʻi he fekuki mo e mamahi fakaʻatamaí.—2 Tim. 3:15-17.
9. ʻE lava fēfē ke tau fekuki mo e mamahi fakaeongó?
9 ʻI he taimi ʻe niʻihi, te tau hoko nai ʻo fuʻu loto-siʻi ʻo lava ai ke tau ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki ʻo e tō ki he ngaahi ola ʻo e ngaahi ongoʻi tamaki. Mahalo te tau ongoʻi taʻemalava ke tokangaʻi ha fatongia Fakatohitapu pau pe monū ʻo e ngāué. ʻI hení foki, ʻe lava ʻe Sihova ke fakafiemālieʻi mo tokoniʻi kitautolu. Ke fakatātaaʻi: ʻI he taimi naʻe fekauʻi ai ʻa Siosiua ke taki e kau ʻIsilelí ke tauʻi e ngaahi puleʻanga mālohi fakafilí, naʻe tala ʻe Mōsese ki he kakaí: “Mou loto toʻa, ʻo tuʻu kalikali, ʻoua te mou manavahe, ʻoua te mou teki kiate kinautolu: he ko Sihova ko ho ʻOtua ko ia ia ʻoku haʻele mo kimoutolu; ʻe ʻikai te ne fakatukuhāusiaʻi koe, ʻumaʻa haʻane liʻaki.” (Teu 31:5, 6) ʻI he poupou ʻa Sihová, naʻe malava ai ʻa Siosiua ke taki atu e kakai ʻa e ʻOtuá ki he Fonua ʻo e Talaʻofá pea ikunaʻi ʻa e kotoa honau ngaahi filí. Ki muʻa atu ʻi he Tahi Kulokulá, naʻe hokosia ai ʻe Mōsese ʻa e poupou fakaeʻotua meimei tatau.—Eki. 14:13, 14, 29-31.
10. Kapau ʻoku uesia ʻetau moʻui fakaesinó ʻe ha mamahi, ko e hā e tokoni ʻe lava ke tau maʻú?
10 Ko e ngaahi meʻa fakalotomamahí ʻe lava ke ʻi ai ha nunuʻa kovi ki heʻetau moʻui fakaesinó. Ko e moʻoni, ko e kai feʻungá, maʻu e mālōlō mo fakamālohisino feʻungá, pea tauhi ke maʻá ʻe lava ke ʻi ai ha ola lelei kiate kitautolu. Ko ha vakai fakalaumālie lelei makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú ʻe uesia lelei nai ai hotau sinó. Ko ia ai, ʻoku ʻaonga he taimi ʻoku tau tofanga ai ʻi ha mamahí ke tau manatuʻi ʻa e hokosia ʻa Paulá mo ʻene ngaahi lea fakalototoʻá: “Ko homau anga é, ko e fetekeekina kimautolu mei he potu kotoa pe, kae ʻikai ʻefituʻua; ko e fakapalalauatuʻu kae ʻikai hē ʻaupito; ko e tulia kae ʻikai liʻekina ki he fili; ko e teʻia kae ʻikai fakamate.”—2 Kol. 4:8, 9.
11. ʻE lava fēfē ke fakafepakiʻi ʻa e puke fakalaumālié?
11 Ko e ngaahi ʻahiʻahi ʻe niʻihi ʻe lava ke ʻi ai ha nunuʻa fakatupu maumau ki heʻetau moʻui fakalaumālié. ʻI hení foki, ʻe lava ʻe Sihova ke fakahaofi kitautolu. ʻOku fakapapauʻi mai heʻene Folofolá: “ʻOku poupou ʻe Sihova ʻa e kau hinga kotoa pe, pea ko kinautolu ʻoku mapelu ki lalo ʻoku ne pukepuke hake.” (Sāme 145:14) Ki ha tokoni ke fakafepakiʻi ʻa e puke fakalaumālié, ʻoku totonu ke tau kumi tokoni ki he kau mātuʻa Kalisitiané. (Sem. 5:14, 15) Pea ko hono manatuʻi maʻu pē ʻa e ʻamanaki Fakatohitapu ko e moʻui taʻengatá ʻe lava ke tokoni ia ke fakaivia kitautolu lolotonga ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ʻo ʻetau tuí.—Sione 17:3.
Ngaahi Fakatātā ʻo e Fakafiemālie Kuo ʻOmai ʻe he ʻOtuá
12. Fakamatalaʻi ʻa e anga fakafiemālie ʻa Sihova kia ʻĒpalahamé.
12 Naʻe fakahaaʻi ʻe ha tokotaha-tohi-saame fakamānavaʻi: “Manatuʻi ae folofola ki hoo tamaioeiki, aia kuo ke [Sihova] fakaamanakiʻi au ki ai. Ko hoku fiemalieaga eni i he eku mamahi: he ko hoo folofola kuo ne fakamoui au.” (Sāme 119:49, 50, PM) ʻI he ʻahó ni, ʻoku tau maʻu ʻa e Folofola tohi ʻa Sihová, ʻa ia ʻoku ʻi ai e ngaahi fakatātā lahi ʻo e fakafiemālie kuo ʻomai ʻe he ʻOtuá. Hangē ko ení, ko ʻĒpalahame naʻá ne mātuʻaki mamahi nai he taimi naʻá ne ʻilo ai naʻe teu fakaʻauha ʻe Sihova ʻa Sōtoma mo Komolá. Naʻe ʻeke ʻe he pēteliake faitōnunga ko iá ki he ʻOtuá: “Te ke fakaʻauha ʻa e maʻoniʻoni fakataha mo e angahala?” Naʻe fakafiemālieʻi ʻe Sihova ʻa ʻĒpalahame ʻaki ʻene fakapapauʻi ange kapau ko e kakai māʻoniʻoni pē ʻe toko 50 ʻe lava ʻo maʻú, heʻikai te Ne fakaʻauha ʻa Sōtoma. Kae kehe, naʻe toe ʻeke tuʻo nima ʻe ʻĒpalahame kia Sihova: Fēfē kapau ko e kakai māʻoniʻoni pē ʻe toko 45? 40? 30? 20? 10? ʻI he taimi taki taha, naʻe mātuʻaki fakapapauʻi anga-kātaki mo anga-lelei ange ʻe Sihova kia ʻĒpalahame ʻe fakahaofi ʻa Sōtoma. Neongo naʻe ʻikai pē ke aʻu ki ha kakai māʻoniʻoni ʻe toko hongofulu ʻi he feituʻú, naʻe fakahaofi ʻe Sihova ʻa Lote mo hono ongo ʻofefiné.—Sen. 18:22-32; 19:15, 16, 26.
13. Naʻe fakahaaʻi fēfē ʻe ʻAna naʻá ne falala kia Sihová?
13 Ko e uaifi ʻo ʻElikena ko ʻAná naʻá ne fiemaʻu lahi haʻane tama. Ka naʻá ne paʻa, pea naʻe fakalotomamahi eni kiate ia. Naʻá ne lotu kia Sihova fekauʻaki mo e meʻa ko iá, pea naʻe pehē ange ʻe he Taulaʻeiki Lahi ko ʻĪlaí: “Tauange mo e ʻOtua ʻo Isileli ke ne tali ʻa e kole kuo ke fai.” Naʻe fakafiemālieʻi ʻe he meʻá ni ʻa ʻAna, “pea naʻe ʻikai toe pehe hono fofonga.” (1 Sam. 1:8, 17, 18) Naʻe falala ʻa ʻAna kia Sihova, ʻo tuku atu ʻi he falala-pau ʻa e ngaahi meʻá ki hono ongo toʻukupú. Neongo naʻe ʻikai te ne ʻilo ʻa e ola ʻe hokó, naʻe hokosia ʻe ʻAna ʻa e nonga ʻi loto. ʻI he faai mai ʻa e taimí, naʻe tali ʻe Sihova ʻene lotú. Naʻe hoko ʻo ne feitama pea fāʻeleʻi ha foha, ʻo fakahingoa ia ko Sāmiuela.—1 Sam. 1:20.
14. Ko e hā naʻe fiemaʻu ai kia Tēvita ʻa e fakafiemālié, pea ko hai naʻá ne hanga ki aí?
14 Ko Tuʻi Tēvita ʻo ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá ko ha toe fakatātā ia ʻe taha ʻo ha tokotaha naʻe fakafiemālieʻi ʻe he ʻOtuá. Koeʻuhi ko Sihová ʻokú ne ‘sio ki he lotó,’ ʻi he taimi naʻá ne fili ai ʻa Tēvita ke hoko ko ha tuʻi ʻIsileli ʻi he kahaʻú, naʻá ne ʻilo naʻe loto-moʻoni mo līʻoa ʻa Tēvita ki he lotu moʻoní. (1 Sam. 16:7; 2 Sam. 5:10) Kae kehe, ki mui ai, naʻe fai ʻe Tēvita ʻa e tono mo Patisepa pea feinga ke fakapuliki e angahalá ʻaki hono ʻai ke mate hono husepānití. ʻI he taimi naʻe ʻiloʻi ai ʻe Tēvita ʻa e mafatukituki ʻene angahalá, naʻá ne lotu kia Sihova: “Ke ke tamateʻi ʻeku ngaahi angahala ke hoa mo e lahi ʻo hoʻo ʻaloʻofa. Ke ke matuʻaki fo au mei heʻeku hia, pea ʻai ke u maʻa mei heʻeku angahala. He ʻoku ou ʻiloʻi ʻeku talangataʻa, pea ʻoku ma feʻao maʻu pe mo ʻeku angahala.” (Sāme 51:1-3) Naʻe fakatomala moʻoni ʻa Tēvita, pea naʻe fakamolemoleʻi ia ʻe Sihova. Kae kehe, naʻe pau ke fehangahangai ʻa Tēvita mo e ngaahi nunuʻa ʻene faihalá. (2 Sam. 12:9-12) Neongo ia, ko e ʻaloʻofa ʻa Sihová ko ha matavai ia ʻo e fakafiemālie ki heʻene sevāniti anga-fakatōkilaló.
15. Ko e hā e tokoni naʻe ʻoange ʻe Sihova kia Sīsū ki muʻa pē ke ne pekiá?
15 ʻI heʻene ʻi māmaní, naʻe fehangahangai ai ʻa Sīsū mo e ngaahi tuʻunga faingataʻa lahi. Naʻe fakaʻatā ʻe he ʻOtuá e ngaahi ʻahiʻahi ko eni ʻo e tuí, pea naʻe tauhi maʻu ʻe Sīsū ʻene anga-tonú ʻi he tuʻunga ko ha tangata haohaoa naʻe falala maʻu pē kia Sihova mo pouaki Hono tuʻunga-haú. ʻI he teu ke lavakiʻi mo fakapōngí, naʻe lotu ʻa Sīsū kia Sihova: “Ke ʻoua naʻa fai hoku loto ka ko hoʻou pē.” Naʻe hā mai leva ha ʻāngelo kia Sīsū ʻo fakaivimālohiʻi ia. (Luke 22:42, 43) Naʻe ʻoange ʻe he ʻOtuá kia Sīsū ʻa e fakafiemālie, mālohi, mo e poupou naʻe fiemaʻu kiate ia ʻi he taimi ko iá.
16. Ko e hā ʻe lava ke fai ʻe he ʻOtuá fekauʻaki mo e mamahi ʻoku tau hokosia nai kapau ʻoku tau fehangahangai mo e maté ʻi he tuʻunga ko e kau tauhi anga-tonú?
16 Neongo kapau ʻe faifai pea tau fehangahangai tonu mo e maté koeʻuhi ko ʻetau tuʻu maʻu ko e kau Kalisitiané, ʻe lava pea ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe Sihova ke tau tauhi maʻu ʻetau anga-tonu kiate iá. ʻIkai ko ia pē, ʻoku fakafiemālieʻi kitautolu ʻe he ʻamanaki ʻo e toetuʻú. Pea he fakatuʻotuʻa atu ē ko kitautolu ki he ʻaho ʻe “fakakaʻanga” ai ʻa e fili fakamuí, ʻa mate! (1 Kol. 15:26) Ko e kau sevāniti mateaki ʻa e ʻOtuá kuo nau maté, pea pehē ki ha niʻihi kehe, ʻoku nau ʻi he manatu taʻealamangalo ʻa Sihová pea ʻe toe fokotuʻu hake kinautolu. (Sione 5:28, 29; Ng. 24:15) Ko e falala-pau ki he talaʻofa ʻa Sihova ki ha toetuʻú ʻoku ʻomi ai kia kitautolu ʻa e fakafiemālie mo ha ʻamanaki papau he lolotonga e ngaahi taimi ʻo e fakatangá.
17. ʻE lava fēfē ʻe Sihova ʻo fakafiemālieʻi kitautolu he taimi ʻoku mate ai ha taha ʻofeina?
17 He fakafiemālie ē ke ʻilo ko hotau ngaahi ʻofaʻanga kuo mohe he taimí ni ʻi he faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá ʻoku nau maʻu e ʻamanaki ʻo e toe moʻui ʻi ha māmani foʻou fakaofo ʻoku ʻatā mei he ngaahi tupuʻanga kotoa ʻi onopooni ʻo e mamahí! Pea ko ha monū ē ki he “fuʻu kakai lahi” ʻo e kau sevāniti ʻa Sihova te nau hao atu he ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu fulikivanu ko ení ke talitali lelei mo akoʻi e faʻahinga te nau toetuʻu mai ke moʻui ʻi he māmaní!—Fkh. 7:9, 10.
ʻOku ʻi Lalo e Nima Taʻengata ʻo e ʻOtuá
18, 19. Kuo fakafiemālieʻi fēfē e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá he taimi ʻoku fakatangaʻi ai kinautolú?
18 ʻI he ngaahi lea ʻo ha hiva mālohi mo fakalotomāfana, naʻe fakapapauʻi ʻe Mōsese ki he kakai ʻIsilelí: “Koe Otua taegata ko ho hufaga, bea oku i lalo iate koe ae nima tologa taegata.” (Teu. 33:27, PM) Naʻe tala ki mui ʻe he palōfita ko Sāmiuelá ki he kau ʻIsilelí: “ʻOua te mou afe mei he muimui kia Sihova, ka mou tauhi ki heʻene ʻAfio aki ʻa e kotoa ʻo homou loto; . . . talaʻehai ʻe liʻaki ʻe he ʻEiki hono kakai telia hono fuʻu huafa.” (1 Sam. 12:20-22, PM) ʻO ka tau ka pīkitai ai pē kia Sihova ʻi he lotu moʻoní, heʻikai ʻaupito te ne liʻaki kitautolu. Te ne ʻomai maʻu pē kia kitautolu e poupou ʻoku tau fiemaʻú.
19 ʻOku ʻoatu taʻemamotu ʻe he ʻOtuá ki hono kakaí ʻa e tokoni mo e fakafiemālie ʻoku fiemaʻu he kuonga fakamui faingataʻa ko ení. Laka hake ʻi ha senituli, ko e laui afe hotau ngaahi kaungātui ʻi he kotoa e māmaní kuo fakatangaʻi pea tuku pilīsone koeʻuhi pē ko ʻenau tauhi kia Sihová. Ko ʻenau ngaahi hokosiá ʻoku fakamoʻoniʻi ai ʻi he ngaahi taimi ʻo e ʻahiʻahí, ʻoku fakafiemālieʻi moʻoni ʻe Sihova ʻene kau sevānití. Ko e fakatātaá, ko e taha hotau fanga tokoua ʻi he Sovieti ʻIunioni ki muʻá naʻe tautea ki he taʻu ʻe 23 ʻi he pilīsoné koeʻuhi ko ʻene tuí. Neongo ia, naʻe maʻu ha founga ke aʻu ai e meʻakai fakalaumālié kiate ia koeʻuhí ke lava ʻo fakaivimālohiʻi mo fakafiemālieʻi ia. Naʻá ne pehē: “Lolotonga e ngaahi taʻu kotoa ko iá, naʻá ku ako ke falala kia Sihova pea maʻu e mālohi meiate ia.”—Lau ʻa e 1 Pita 5:6, 7.
20. Ko e hā ʻoku lava ai ke tau fakapapauʻi heʻikai liʻaki kitautolu ʻe Sihová?
20 Tatau ai pē pe ko e hā e meʻa te tau toki fehangahangai nai mo iá, ʻe lelei ke tau manatuʻi e ngaahi lea fakafiemālie ʻa e tokotaha-tohi-sāmé: “E ikai liaki e Jihova hono kakai.” (Sāme 94:14, PM) Neongo ʻetau fiemaʻu fakafoʻituitui ke fakafiemālieʻí, ʻoku tau toe maʻu e monū maʻongoʻonga ko hono ʻoatu e fakafiemālie ki he niʻihi kehé. Hangē ko ia te tau sio ki ai he kupu hokó, ʻe lava ke tau kau hono fakafiemālieʻi e faʻahinga ʻoku mamahi ʻi he māmani faingataʻaʻia ko ení.
ʻE Fēfē Haʻo Tali?
• Ko e hā e ngaahi meʻa ʻe niʻihi ʻe lava ke ne fakatupunga ke tau mamahí?
• ʻOku fēfē hono fakafiemālieʻi ʻe Sihova ʻene kau sevānití?
• Kapau ʻoku tau fehangahangai mo e maté, ko e hā ʻe lava ke ne fakafiemālieʻi kitautolú?
[Puha/Fakatātā ʻi he peesi 25]
FOUNGA KE FEKUKI AI MO E NGAAHI MEʻA ʻE LAVA KE UESIA AI HOTAU . . .
▪ lotó Sāme 147:3; 1 Sione 3:19-22; 5:14, 15
▪ ʻatamaí Sāme 94:19; Fili. 4:6, 7
▪ ngaahi ongoʻí Eki. 14:13, 14; Teu. 31:6
▪ moʻui fakaesinó 2 Kol. 4:8, 9
▪ moʻui fakalaumālié Sāme 145:14; Sem. 5:14, 15