LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w12 1/15 p. 16-20
  • Ako mei he ‘Faʻunga Tefito ʻo e Moʻoní’

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Ako mei he ‘Faʻunga Tefito ʻo e Moʻoní’
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • NGAAHI ʻATA ʻO E FEILAULAU ʻA SĪSUÚ
  • KO E LAUMĀLIE NAʻE TUʻU MEI MUI ʻI HE FEILAULAÚ
  • FAKATOKANGA FEKAUʻAKI MO E NGAAHI FEILAULAÚ
  • NGĀUEʻI ʻA E TUI KI HE FEILAULAU ʻA SĪSUÚ!
  • Ngaahi Feilaulau ʻo e Fakafetaʻí ʻa Ia ʻOku Fakahōifua kia Sihová
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2000
  • ʻOatu ʻa e Feilaulau ʻOku Fakahōifua ki he ʻOtuá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Te Ke Fai ha Ngaahi Feilaulau Maʻá e Puleʻangá?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2013
  • Ngaahi Feilaulau Naʻe Fakahōifua ki he ʻOtuá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2000
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
w12 1/15 p. 16-20

Ako mei he ‘Faʻunga Tefito ʻo e Moʻoní’

“[ʻOku mou maʻu] ʻa e faʻunga tefito pē ʻo e ʻiló pea mo e moʻoni ʻi he Laó.”​—LOMA 2:20.

KUMI KI HE TALI KI HE NGAAHI FEHUʻI KO ENÍ:

  • Ko e hā naʻe tomuʻa fakatātaaʻi ʻe he ngaahi feilaulau naʻe tuʻutuʻuni ʻe he Lao ʻa Mōsesé?

  • Ko e hā ʻa e faitatau ʻoku ʻi ai ʻi he vahaʻa ʻo e ngaahi feilaulau ʻe niʻihi naʻe fai ʻe he kau ʻIsilelí pea ʻe he kau Kalisitiane he ʻaho ní?

  • Ko e hā e ngaahi moʻoniʻi meʻa ʻoku fakapapauʻi ai pe ʻe fakahōifua pe ʻikai fakahōifua ha feilaulau kia Sihova?

1. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau mahuʻingaʻia ʻi hono mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e Lao ʻa Mōsesé?

KA NE taʻeʻoua e ngaahi tohi fakamānavaʻi ʻa e ʻapositolo ko Paulá, ʻe faingataʻa kia kitautolu ke mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e ngaahi tafaʻaki lahi ʻo e Lao ʻa Mōsesé. Ko e fakatātaá, ʻi heʻene tohi ki he kau Hepeluú, ʻokú ne fakamahinoʻi ai ʻa e anga ʻo e lava tā-tuʻo-taha ʻe Sīsū ʻi hono tuʻunga ko ha ‘taulaʻeiki lahi faitōnungá’ ke ʻoatu ha “feilaulau fakatupuhōifuaʻanga” ʻo ʻai ai ke malava ʻe he faʻahinga ko ia ʻoku nau ngāueʻi ʻa e tui ki aí ke maʻu “ha fakahaofi taʻengata.” (Hep. 2:17; 9:11, 12) Naʻe fakamatala ʻa Paula ko e tāpanekalé ko ha “ʻata [pē] ia ʻo e ngaahi meʻa fakahēvaní” pea ko Sīsū naʻe hoko ko e Fakalaloa ʻo “ha fuakava lelei ange” ʻi he fuakava ko ia naʻe fakalaloaʻi ʻe Mōsesé. (Hep. 7:22; 8:1-5) ʻI he ʻaho ʻo Paulá, ko e ngaahi fakamatala pehē fekauʻaki mo e Laó naʻe mātuʻaki mahuʻinga ki he kau Kalisitiané, pea ʻoku kei pehē pē. ʻOku nau tokoniʻi kitautolu ke mahinoʻi kakato ange ai ʻa e mahuʻinga ʻo e ngaahi tokonaki kuo fai ʻe he ʻOtuá maʻatautolú.

2. Ko e hā e ʻaonga naʻe maʻu ʻe he kau Kalisitiane Siú ʻo laka ia he kau Senitailé?

2 ʻI he tohi ʻa Paula ki he kau Kalisitiane ʻi Lomá, naʻá ne fakahanga ai e niʻihi ʻo ʻene fakamatalá ki he ngaahi mēmipa ʻo e fakatahaʻangá ʻa ia naʻa nau tupuʻi Siu pea kuo fakahinohinoʻi kinautolu ʻi he Lao ʻa Mōsesé. Naʻá ne fakahaaʻi koeʻuhi ko ʻenau maheni mo e Lao fakaʻotua ko iá, naʻe maʻu ʻaonga ʻa e faʻahinga peheé ʻi hono maʻu ha “faʻunga tefito pē ʻo e ʻiló pea mo e moʻoni ʻi he Laó” fekauʻaki mo Sihova mo ʻene ngaahi tefitoʻi moʻoni māʻoniʻoní. Ko hano mahinoʻi ʻa e ‘faʻunga tefito ʻo e moʻoní’ pea fakaʻapaʻapa loto-moʻoni ki aí naʻe fakamafeia ai e kau Kalisitiane Siú, hangē ko e kau Siu faitōnunga ki muʻa ʻia kinautolú, ke nau tataki, akoʻi, mo fakamaama ʻa e faʻahinga naʻa nau taʻeʻilo ki he Lao naʻe ʻoange ʻe Sihova ki hono kakaí.​—Lau ʻa e Loma 2:17-20.

NGAAHI ʻATA ʻO E FEILAULAU ʻA SĪSUÚ

3. ʻOku tau maʻu ʻaonga fēfē mei hono ako e ngaahi feilaulau ʻa e kau Siu he kuonga muʻá?

3 Ko e faʻunga tefito ʻo e moʻoni naʻe lave ki ai ʻa Paulá ʻoku kei mahuʻinga pē kia kitautolu koeʻuhi ke mahinoʻi ʻa e ngaahi taumuʻa ʻa Sihová. Ko e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe tuʻu mei mui ʻi he Lao ʻa Mōsesé kuo ʻikai mole hano ʻuhinga pe mahuʻinga. ʻI he fakakaukau atu ki hení, tau lāulea angé ki ha tafaʻaki pē ʻe taha ʻo e Lao ko iá​—ko e anga hono taki atu ʻa e kau Siu anga-fakatōkilaló kia Kalaisi ʻe he ngaahi feilaulau mo e ngaahi foaki kehekehe pea tokoniʻi kinautolu ke mahinoʻi ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá meia kinautolú. Pea koeʻuhi ʻoku ʻikai ʻaupito liliu e ngaahi fiemaʻu tefito ʻa Sihova ki heʻene kau sevānití, te tau toe sio ai ko e ngaahi lao ʻa e ʻOtuá ki he kau ʻIsilelí fekauʻaki mo e ngaahi feilaulaú mo e ngaahi foakí ʻe lava ke tokoni ia kia kitautolu ke ʻanalaiso ʻa e tuʻunga ʻetau ngāue toputapú.​—Mal. 3:6.

4, 5. (a) Ko e hā naʻe fakamanatu ʻe he Lao ʻa Mōsesé ki he kakai ʻa e ʻOtuá? (e) Ko e lao ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo e ngaahi feilaulaú naʻe tuhu ia ki he hā?

4 Naʻe faingataʻa ʻaupito ke mahinoʻi ʻe he kau Siu he kuonga muʻá ko e tafaʻaki lahi ʻo e Lao ʻa Mōsesé naʻe fakamamafaʻi ai honau tuʻunga angahalaʻiá. Ko e fakatātaá, ko ha taha pē naʻe ala ki ha sino ʻo ha taha mate naʻe fiemaʻu ke ne fou ʻi ha fakamaʻa. Ki he taumuʻa ko ení, ko ha pulu haohaoa lanu kulokula naʻe tāmateʻi ʻo tutu. Ko hono efuefú naʻe tauhi ia ke ngaohiʻaki ʻa e “vai ki he fakamaʻá,” ʻa ia naʻe afuhi ʻi he tokotaha ʻoku fakamaʻá ʻi he ʻaho hono tolu mo hono fitu hili hono ʻuliʻí. (Nōm. 19:1-13, NW) Pea ko ha fakamanatu ko e fanafanau ʻa e tangatá ʻoku tuku mai ai ʻa e taʻehaohaoa mo e angahalá, ko ha fefine naʻe fāʻele naʻe fiemaʻu ke ne tauhi ha vahaʻa taimi ʻo e taʻemaʻa, hili iá naʻe pau ke ne fai ha fakalelei fakafou ʻi ha feilaulau.​—Liv. 12:1-8.

5 Ko e ngaahi feilaulau monumanú naʻe fiemaʻu ia ʻi he ngaahi tuʻunga lahi kehe ʻo e moʻui fakaʻahó ki he fakalelei maʻá e ngaahi angahalá. Pe naʻe ʻiloʻi ia ʻe he tokotaha lotú pe ʻikai, ko e ngaahi feilaulau ko ení​—mo ia naʻe fai ki mui ʻi he temipale ʻo Sihová—​ko “ha ʻata” ia ʻo e feilaulau haohaoa ʻa Sīsuú.—Hep. 10:1-10.

KO E LAUMĀLIE NAʻE TUʻU MEI MUI ʻI HE FEILAULAÚ

6, 7. (a) Ko e hā e ngaahi fakakaukau naʻá ne tataki ʻa e kau ʻIsilelí ʻi heʻenau fili e ngaahi foaki fakaefeilaulaú, pea ko e hā ne tomuʻa fakatātaaʻi ʻi he meʻá ni? (e) Ko e hā e ongo fehuʻi te tau ʻeke hifo nai kia kitautolú?

6 Ko ha tuʻunga tefito fekauʻaki mo ha monumanu pē naʻe pau ke feilaulauʻaki kia Sihova naʻe fiemaʻu ke “haohaoa” ʻi he tafaʻaki kotoa pē​—ʻikai kui, lavea, mele, pe puke. (Liv. 22:20-22) ʻI he taimi naʻe foaki ai ʻe he kau ʻIsilelí ʻa e ngaahi fuaʻiʻakau pe uite kia Sihová, naʻe fiemaʻu ia ke hoko ko e “uluaki fua,” ko e “lelei” taha ʻo ʻenau ngaahi utu-taʻú. (Nōm. 18:12, 19, PM) Ko ha foaki ʻi ha tuʻunga fika ua naʻe ʻikai fakahōifua ia kia Sihova. Ko e fiemaʻu mahuʻinga fekauʻaki mo e ngaahi feilaulau monumanú naʻe fakatātaaʻi ai ko e feilaulau ʻa Sīsuú ʻe taʻemele mo taʻehanoʻila pea ʻe feilaulauʻi ʻe Sihova ʻa e meʻa lelei taha mo ʻofeina taha ʻe iá koeʻuhi ke huhuʻiʻaki ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá.​—1 Pita 1:18, 19.

7 Kapau ko e tokotaha ʻokú ne fai ha feilaulaú naʻe houngaʻia moʻoni ʻia Sihova ʻi Heʻene lelei kotoa pē, ʻikai te ne fiefia leva ke fili ʻa e lelei taha naʻá ne maʻú? Ko e tuʻunga ʻo e foakí ko e meʻa pē ia ʻa e tokotahá. Kae kehe, naʻá ne ʻiloʻi heʻikai leleiʻia ʻa e ʻOtuá ʻi ha foaki ʻoku mele koeʻuhí ʻe fakahaaʻi ai ʻoku fakakaukau ʻa e tangatá ko e feilaulaú ko ha tuʻunga fakaeouau pē ia, naʻa mo ha kavenga. (Lau ʻa e Malakai 1:6-8, 13.) ʻOku totonu ke ʻai kitautolu ʻe he meʻá ni ke tau fakakaukauloto ki heʻetau ngāue ki he ʻOtuá: ‘Ko e hā e laumālie ʻoku ou tauhiʻaki kia Sihová? ʻIkai ʻe feʻungamālie nai kiate au ke toe vakaiʻi ʻa e tuʻunga ʻeku ngāué mo ʻeku ngaahi taumuʻa ʻi he tauhi kiate iá?’

8, 9. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fakakaukau ki he laumālie naʻe faiʻaki ai ʻe he kau ʻIsilelí ʻenau ngaahi feilaulaú?

8 Kapau ko e feilaulau ʻa ha ʻIsileli ko ha fakahāhā loto-lelei ia ʻo e houngaʻia loto-moʻoni kia Sihova, pe hangē ko ia ʻi he tuʻunga ʻo ha feilaulau tutu, ko ha kole ke maʻu ʻene hōifuá, ko e fai leva ʻa e fili feʻungamālie ʻo ha monumanú ʻoku ngalingali ʻe ʻikai hoko ai ha pole. Ko e tokotaha lotú ʻe fiefia ia ke foaki ʻene lelei tahá kia Sihova. Ko e kau Kalisitiane he ʻaho ní ʻoku ʻikai te nau fai ha ngaahi feilaulau moʻoni kuo tuʻutuʻuni ʻe he Lao ʻa Mōsesé; ka ʻoku nau fai e ngaahi feilaulau, ʻi he ʻuhinga ʻoku nau ngāueʻaki honau taimí, iví, mo e koloá ke tauhi kia Sihova. Naʻe lave ʻa e ʻapositolo ko Paula ki he “talaki fakahāhā” ʻo e ʻamanaki faka-Kalisitiané mo e ‘failelei mo vahevahe atu ʻa e meʻa ʻoku maʻú ki he niʻihi kehé,’ ko e ngaahi feilaulau ia ʻoku hōifua ai ʻa e ʻOtuá. (Hep. 13:15, 16) Ko e laumālie ʻa ia ʻoku kau ʻaki ʻe he kakai ʻa Sihová ʻi he ngaahi ngāue ko ení ʻoku fakaeʻa ai ʻenau houngaʻia mo mahuʻingaʻia he meʻa kotoa kuo ʻoange ʻe he ʻOtuá maʻanautolú. Ko ia ʻoku ʻi ai ha faitatau he vahaʻa ʻo e ngaahi fakakaukau mo e fakaueʻiloto ʻa e faʻahinga ʻoku kau ʻi he ngāue faka-Kalisitiane he ʻaho ní mo e faʻahinga naʻa nau fai e ngaahi feilaulau loto-lelei ʻi he kuonga muʻá.

9 Kae kehe, ko e hā ʻe lava ke leaʻaki fekauʻaki mo ha tuʻunga ʻa ia naʻe fiemaʻu ai he Lao ʻa Mōsesé ha feilaulau angahala pe ko ha feilaulau halaia mei ha tokotaha koeʻuhí ko ha tōnounou ʻi heʻene tafaʻakí? ʻOkú ke pehē ko e natula fakafatongia ʻo e feilaulaú ʻe ʻai ai ke ʻi ai ha faikehekehe ʻi he loto-lelei mo e fakakaukau ʻa ha tokotaha ki hono foaki iá? Ko e ngaahi feilaulau peheé nai kuo foaki taʻefiefoaki? (Liv. 4:27, 28) Naʻe ʻikai ke mei pehē ia kapau ko e tokotaha naʻe kau ki aí naʻe loto-moʻoni ʻi he loto ke tauhi maʻu ha vahaʻangatae lelei mo Sihova.

10. Ko e hā e “ngaahi feilaulau” kuo pau ke fai nai ʻe he kau Kalisitiané ke fakaleleiʻiʻaki ha ngaahi vahaʻangatae kuo maumau?

10 ʻOku pehē pē he ʻahó ni, te ke ʻiloʻi nai ʻi he taʻefakakaukau, taʻeʻilo, pe taʻetokanga, kuó ke fakalotomamahiʻi nai ai ha tokoua. ʻOku tala atu nai ʻe ho konisēnisí kuó ke tōnounou ʻi hoʻo tōʻongá. Ko ha taha pē ʻoku fakamātoato fekauʻaki mo e tauhi kia Sihová te ne fai e meʻa kotoa ʻi hono mālohí ke fakatonutonu ʻa e tōnounoú, ʻikai ko ia? ʻE lava ke ʻuhinga iá ko e kole fakamolemole loto-moʻoni ki he tokotaha kuo fakalotomamahiʻí, pe, ʻi he tuʻunga ʻo e faihala mamafá, ʻe kumi ai ki he tokoni fakalaumālie ʻa e kau ʻovasia Kalisitiane anga-ʻofá. (Māt. 5:23, 24; Sēm. 5:14, 15) Ko ia ʻoku fiemaʻu meia kitautolu ha meʻa ke fakatonutonuʻaki ha angahala kuo fai ki ha kaungāfaʻahinga ʻo e tangatá pe ki he ʻOtuá tonu. Naʻa mo ia, ʻi heʻetau fai ʻa e “ngaahi feilaulau” peheé, ʻoku tau fakaleleiʻi ai hotau vahaʻangatae mo Sihova mo hotau tokouá pea ʻoku tau maʻu ai ha konisēnisi maʻa. Ko e meʻá ni, ʻi he tafaʻaki ʻe tahá, ʻoku toe fakapapauʻi mai ai kia kitautolu ko e founga ʻa Sihová ʻa e founga lelei tahá.

11, 12. (a) Ko e hā e tokonaki ʻoku fakaʻilongaʻiʻaki ʻa e ngaahi feilaulau-ʻofá? (e) Ko e hā e felāveʻi ʻa e ngaahi feilaulau-ʻofá mo e lotu maʻa ʻi onopōní?

11 Ko e ngaahi feilaulau ʻe niʻihi naʻe tuʻutuʻuni ʻe he Lao ʻa Mōsesé naʻe vakai ki ai ko e ngaahi feilaulau-ʻofa. Naʻe fakahaaʻi ʻi he ngaahi meʻá ni ʻa e melino mo Sihova. Ko e tokotaha ʻokú ne fai ha foaki pehē mo hono fāmilí te nau kai ʻa e kanomate ʻo e monumanu feilaulaú, mahalo pē ʻi he taha ʻo e ngaahi loki kai ʻo e temipalé. Ko e taulaʻeiki naʻá ne fai ʻa e feilaulaú naʻá ne maʻu ha konga ʻo e kanomaté, ʻo hangē pē ko e kau taulaʻeiki kehe naʻa nau ngāue ʻi he temipalé. (Liv. 3:1; 7:31-33) Ko e tokotaha lotú naʻá ne fai ʻene feilaulaú ʻi he holi ʻataʻatā pē ke maʻu ha vahaʻangatae lelei mo e ʻOtuá. Ne hangē ia ko e tokotaha lotú, ko hono fāmilí, ko e kau taulaʻeikí, mo Sihova tonu naʻa nau kai fiefia fakataha, ʻi he melino.

12 Ko e hā ha toe monū lahi ange naʻe lava ke ʻi ai, ʻi ha founga fakaefakatātā, ke fakaafeʻi ʻa Sihova ki ha kai pehē pea kiate ia ke ne tali? ʻI he anga-mahení, ko e tokotaha-talitalí te ne loto ke foaki ʻene lelei tahá ki ha tokotaha-fakaafe lāngilangiʻia pehē. Ko e tokonaki ʻo e ngaahi feilaulau-ʻofá, ʻa e konga ʻo e faʻunga tefito ʻo e moʻoni ʻo e Laó, naʻe tuhu ia ki he moʻoniʻi meʻa ko ia fakafou ʻi he feilaulau lahi ange ʻa Sīsuú, ko e faʻahinga kotoa ko ia ʻo e tangatá ʻoku nau holi ke maʻu ha vahaʻangatae fekoekoeʻi mo melino mo honau Tokotaha-Fakatupú ʻe lava ke nau fai pehē. ʻI he ʻahó ni, ʻe lava ke tau maʻu ʻa e kaumeʻa pea feohi mo Sihová ʻi heʻetau feilaulauʻi loto-lelei ʻetau ngaahi koloá mo e iví ʻi heʻene ngāué.

FAKATOKANGA FEKAUʻAKI MO E NGAAHI FEILAULAÚ

13, 14. Ko e hā naʻe ʻikai fakahōifua ai kia Sihova ʻa e feilaulau ʻosi fakakaukauʻi ʻa Tuʻi Saulá?

13 ʻI he anga-mahení, koeʻuhi ke tali ʻe Sihova, ko e ngaahi feilaulau naʻe tuʻutuʻuni ʻe he Lao ʻa Mōsesé naʻe pau ke foaki ʻaki ia ʻa e laumālie mo e tuʻunga totonu ʻo e lotó. Kae kehe, ʻoku ʻi he Tohi Tapú ʻa e ngaahi fakatātā fakaefakatokanga ʻo e ngaahi feilaulau naʻe ʻikai fakahōifua ki he ʻOtuá. Ko e hā naʻá ne ʻai ia ke ne talitekeʻi iá? Tau lāulea angé ki he tuʻunga ʻe ua.

14 Naʻe tala ʻe he palōfita ko Sāmiuelá kia Tuʻi Saula kuo hoko mai e taimi ke fakahoko ai ʻe Sihova ʻa e fakamaau ki he kau ʻAmalekí. Ko ia naʻe pau ai ke fakaʻauhamālie ʻe Saula ʻa e puleʻanga ko eni ko e filí fakataha mo ʻene fanga monumanú. Kae kehe, hili ʻene ikuná, naʻe fakaʻatā ai ʻe Saula ʻene kau sōtiá ke nau fakahaofi moʻui ʻa ʻĒkaki, ko e tuʻi ʻo e kau ʻAmalekí. Naʻe toe fakahaofi ʻe Saula ʻenau fanga monumanu lelei tahá ko ha meʻa ʻe lava ke feilaulauʻaki kia Sihova. (1 Sām. 15:2, 3, 21) Ko e hā e fakafeangai ʻa Sihová? Naʻá ne liʻaki ʻa Saula ko ʻene talangataʻá. (Lau ʻa e 1 Sāmiuela 15:22, 23.) Ko e hā ʻoku tau ako mei hení? Ke fakahōifua ki he ʻOtuá, ko ha feilaulau kuo pau ke ʻalu fakataha ia mo e talangofua ki heʻene ngaahi fekaú.

15. Ko e ʻulungaanga kovi ʻo e kau ʻIsileli ʻe niʻihi ʻa ia naʻa nau fai e ngaahi feilaulau ʻi he ʻaho ʻo ʻAiseá naʻe fakahaaʻi ai ʻa e hā?

15 ʻOku maʻu ha fakatātā pehē ʻi he tohi ʻAiseá. ʻI he taimi ʻo ʻAiseá, naʻe fai fakafatongia ai ʻe he kau ʻIsilelí ʻa e feilaulau kia Sihová. Kae kehe, ko ʻenau ʻulungaanga koví, naʻe ʻai ai ke taʻeʻaonga ʻenau ngaahi feilaulaú. “Ko e umaʻaki hoʻomou feilaulau mai?” ko e fehuʻi ia ʻa Sihová. “Kuo u pahia ʻi he fanga sipi tangata ʻo e feilaulau-moifua, mo e ngako ʻo e manu fafanga; pea ko e toto ʻo e fanga pulu, mo e lami, mo e kosi tangata, ʻoku ʻikai te u manako ki ai. . . . ʻOua toe ʻomi ngeʻesi meaʻofa: ko e tutu inisenisi ko e meʻa fakalielia, ia kiate au.” Ko e hā ʻa e palopalemá? Naʻe tala ʻe he ʻOtuá kia kinautolu: “Ka mou ka fakalahi lotu, ʻe ʻikai te u fakaongo: ko homou nima na ʻoku totoʻia. Fufulu kimoutolu, ʻai ke mou maʻa; ʻave ʻa e kovi ʻo homou faiʻanga ke ʻoua naʻa vakai ʻe hoku mata; tuku ʻa e faikovi.”​—ʻAi. 1:11-16.

16. Ko e hā ʻokú ne fakapapauʻi pe ʻoku fakahōifua ki he ʻOtuá ha feilaulau?

16 Naʻe ʻikai fiefia ʻa Sihova ʻi he ngaahi feilaulau naʻe fai ʻe he kau angahala taʻefakatomalá. Kae kehe, ko e ngaahi lotu mo e ngaahi foaki ʻa e faʻahinga naʻa nau feinga loto-moʻoni ke moʻui ʻo fehoanaki mo e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá naʻe fakahōifua kiate ia. Ko e faʻunga tefito ʻo e Laó naʻe akoʻi ai ki he faʻahinga tāutaha peheé naʻa nau angahalaʻia pea fiemaʻu ʻa e fakamolemole. (Kal. 3:19) Ko e ʻilo ko iá naʻe fakatupu feʻungamālie ai ha loto-fakatomala. ʻOku pehē pē ʻi he ʻahó ni, ʻoku fiemaʻu ke tau ʻiloʻi ʻa ʻetau fiemaʻu ʻa e feilaulau ʻa Kalaisí, ʻa ia ʻoku malava moʻoni ai ʻo fakaleleiʻi ʻa e ngaahi angahalá. Kapau ʻoku tau mahinoʻi mo houngaʻia ʻi he meʻá ni, ʻe “fiemalie” leva ʻa Sihova ʻi he meʻa kotoa ʻoku tau foaki kiate ia ʻi heʻetau ngāue fakatapuí.​—Lau ʻa e Saame 51:17, 19, “PM.”

NGĀUEʻI ʻA E TUI KI HE FEILAULAU ʻA SĪSUÚ!

17-19. (a) ʻE lava fēfē ke tau fakahaaʻi feʻungamālie ʻetau houngaʻia kia Sihova ʻi he feilaulau huhuʻi ʻa Sīsuú? (e) Ko e hā ʻe lāulea ki ai ʻi he kupu hoko maí?

17 Ko e ʻaonga ʻoku tau maʻu mei he faʻahinga ne nau moʻui ʻi he taimi ki muʻa he Kalisitiané ko e ʻikai kei pau ke tau fiemālie ʻi he sio pē ki “ha ʻata” ʻo e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻOtuá. (Hep. 10:1) Ko e ngaahi lao fekauʻaki mo e ngaahi feilaulaú naʻe fakaʻaiʻai ai ʻa e kau Siú ke nau fakatupulekina ʻa e ngaahi fakakaukau feʻungamālie ki hono maʻu ha vahaʻangatae lelei mo e ʻOtuá​—houngaʻia moʻoni ʻiate ia, ko e holi ke foaki kiate ia ʻete lelei tahá, pea ʻiloʻi ʻa e fiemaʻu ʻo e huhuʻí. Mālō mo e ngaahi fakamatala ʻi he Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Kalisi Kalisitiané, ʻe lava ke tau mahinoʻi ai fakafou he huhuʻí, ʻe toʻo ʻosi ai ʻe Sihova ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e angahalá pea naʻa mo e taimí ni ʻokú ne fakaʻatā ai ke tau maʻu ha konisēnisi lelei ʻi hono ʻaó. Ko e feilaulau huhuʻi ʻa Sīsuú ko ha tokonaki fisifisimuʻa ia!​—Kal. 3:13; Hep. 9:9, 14.

18 Ko e moʻoni, ʻoku fiemaʻu ʻa e meʻa lahi ange ʻi hano mahinoʻi pē ʻoku fiemaʻu ʻa e feilaulau huhuʻí koeʻuhi ke tau maʻu ʻaonga mei ai. “Kuo hoko ʻa e Laó ko hotau tauhi ʻo taki atu ai kitautolu kia Kalaisi, koeʻuhi ke lau kitautolu ʻoku tau māʻoniʻoni ko e meʻa ʻi he tuí,” ko e tohi ia ʻa e ʻapositolo ko Paulá. (Kal. 3:24) Pea ko e tui ko iá heʻikai lava ke ʻatā ia mei he ngaahi ngāué. (Sēm. 2:26) Ko ia naʻe fakaʻaiʻai ai ʻe Paula ʻa e kau Kalisitiane he ʻuluaki senitulí ʻa ia naʻa nau maʻu e faʻunga tefito ʻo e ʻilo naʻe fakahaaʻi ʻe he Lao ʻa Mōsesé ke nau ngāueʻaki ʻa e ʻilo ko iá. ʻI he fai peheé, ʻe feongoongoi ai honau ʻulungāngá mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakaʻotua naʻa nau akoʻí.​—Lau ʻa e Loma 2:21-23.

19 Neongo ʻoku ʻikai fiemaʻu ʻa e kau Kalisitiane he ʻaho ní ke nau tauhi ʻa e Lao ʻa Mōsesé, ʻoku pau ke nau kei foaki pē ʻa e ngaahi feilaulau ʻoku fakahōifua kia Sihová. Ko e founga ʻe lava ke tau fai ai ení ʻa e kaveinga ʻo e kupu hoko maí.

[Fakamatala ʻi he peesi 17]

Ko e ngaahi fiemaʻu tefito ʻa Sihova ki heʻene kau sevānití kuo ʻikai ʻaupito ke liliu

[Fakatātā ʻi he peesi 18]

Ko e monumanu fē naʻá ke mei foaki kia Sihová?

[Fakatātā ʻi he peesi 19]

Ko e faʻahinga ʻoku nau foaki ʻa e ngaahi feilaulau ʻoku fakahōifua kia Sihová ʻoku nau maʻu ʻene hōifuá

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share