LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • ijwia kupu 3
  • “Fāitaha . . . ʻi he Kaumeʻa Vāofi”

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • “Fāitaha . . . ʻi he Kaumeʻa Vāofi”
  • Faʻifaʻitaki ki Heʻenau Tuí
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko e Makatuʻunga ki he Kaumeʻá
  • Ko Hai ʻe Mateaki ki Aí?
  • Pale ʻo e Mateakí
  • ‘[Naʻá Ku] ʻOfeina Lahi Koe’
  • Sionatane—“Kuo Ne Ngaue mo e ʻOtua”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Toʻa mo Mateaki ʻa Sionatane
    Ngaahi Lēsoni ʻe Lava Ke Ke Ako mei he Tohi Tapú
  • “ʻOku Halaʻatā ha Meʻa ʻe Lava Ke Ne Taʻofi ʻa Sihova”
    Faʻifaʻitaki ki Heʻenau Tuí
  • Fakamoʻoniʻi Hoʻo Mateaki kia Sihová
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2016
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Faʻifaʻitaki ki Heʻenau Tuí
ijwia kupu 3
Sionatane

FAʻIFAʻITAKI KI HEʻENAU TUÍ | SIONATANE

“Fāitaha . . . ʻi he Kaumeʻa Vāofi”

Ko e hili atu eni ʻa e taú pea kuo lōngonoa ʻa e Teleʻa ko ʻElá. Naʻe angi mai ʻa e matangí ʻi he efiafí lolotonga ia ʻa e fakataha ʻa Saula mo ʻene kau tangatá ʻi he tēnití. Naʻe kau ai ʻa hono foha lahí ʻa Sionatane mo ha kiʻi talavou tauhi-sipi ʻa ia naʻá ne talanoa fiefia ki he meʻa naʻá ne hokosiá. Ko e talavou ko ení ko Tēvita, naʻá ne faivelenga pea loto-māfana. Naʻe mātuʻaki fanongo tokanga ʻa Saula ki he meʻa kotoa pē naʻe leaʻaki ʻe Tēvitá. Naʻe anga-fēfē ongoʻi ʻa Sionatané? Naʻá ne ikunaʻi ʻa e ngaahi faitau lahi ʻi heʻene ngāue ʻi he laui taʻu ʻi he kau tau ʻa Sihová. Ka ko e ikuna ʻo e ʻaho ní naʻe ʻikai ke ʻa Sionatane ia; naʻe maʻu ia ʻe he kiʻi talavou ko ení. Naʻe tāmateʻi ʻe Tēvita ʻa e fuʻu saianiti ko Kolaiaté! Naʻe meheka ʻa Sionatane ʻi he fakalāngilangi naʻe maʻu ʻe Tēvitá?

Te ke ʻohovale nai ʻi he anga ʻo e fakafeangai ʻa Sionatané. ʻOku tau lau: “ʻI he ʻosi pē ʻa e lea ʻa Tēvita kia Saulá, naʻe kamata ke fāitaha ʻa Sionatane mo Tēvita ʻi he kaumeʻa vāofi, pea naʻe kamata ke ʻofa ʻa Sionatane ʻia Tēvita ʻo hangē pē ko ʻene ʻofa ʻiate iá.” Naʻe foaki ʻe Sionatane kia Tēvita ʻa hono teunga taú pea mo ʻene kaufaná​—ko ha meʻaʻofa, he ko Sionatané ko ha tokotaha fana-ngahau ʻiloa ia. Mahulu angé, naʻe fai ʻe Sionatane mo Tēvita ha fuakava ʻa ia ko ha felotoi mafatukituki ia naʻá ne fakatahaʻi kinaua ko ha kaungāmeʻa naʻá na fepoupouaki.​​—1 Sāmiuela 18:​1-5.

Ko e kamataʻanga eni ʻo e kaungāmeʻa lelei ʻe taha naʻe fakamatalaʻi ʻi he Tohi Tapú. ʻOku mahuʻinga ʻa e kaungāmeʻá ki he kakai ʻo e tuí. Kapau te tau fili fakapotopoto ʻetau ngaahi kaumeʻá pea hoko ko ha kaumeʻa fietokoni mo mateaki, ʻe fakaivimālohiʻi ai ʻetau tuí lolotonga ʻa e ngaahi taimi taʻeʻofa ko ení. (Palōveepi 27:17) Tau sio angé ki he meʻa ʻe lava ke tau ako meia Sionatane fekauʻaki mo e kaungāmeʻá.

Ko e Makatuʻunga ki he Kaumeʻá

Naʻe anga-fēfē hono fakatupulekina vave ha kaumeʻa pehē? Ko e talí ʻoku fekauʻaki ia mo e makatuʻunga ki he kaumeʻa ko iá. Fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi puipuituʻá. Naʻe moʻui ʻa Sionatane ʻi he lolotonga ha vahaʻa taimi faingataʻa. Ko ʻene tamaí ʻa Saula naʻá ne feliuliuaki ʻi he faai mai ʻa e ngaahi taʻú pea ʻalu ke kovi ange. ʻI he kamatá naʻá ne anga-fakatōkilalo, talangofua, ko ha tangata ʻo e tuí ka kuó ne hoko ko ha tuʻi hīkisia mo talangataʻa.​—1 Sāmiuela 15:17-19, 26

Ko e ngaahi liliu ko ení kuo pau pē naʻe fakalotomamahi lahi ia kia Sionatane, naʻá ne vāofi ʻaupito mo ʻene tamaí. (1 Sāmiuela 20:2) Ngalingali pē naʻe fifili ʻa Sionatane ki he maumau ʻe fakatupunga ʻe Saula ki he kakai fili ʻa Sihová. ʻE hoko ʻa e talangataʻa ʻa e tuʻí ke ne takihalaʻi ʻa e kakaí pea mole ai ʻa e hōifua ʻa Sihová meiate kinautolu? ʻOku ʻikai ha veiveiua ko ha taimi faingataʻa ia kia Sionatane ʻa ia ko ha tangata ʻo e tuí.

Ko e puipuituʻa ko iá te ne tokoniʻi nai kitautolu ke tau mahinoʻi ʻa e meʻa naʻá ne tohoakiʻi ʻa Sionatane kia Tēvitá. Naʻe sio ʻa Sionatane ki he mālohi ʻa e tui ʻa Tēvitá. ʻI he ʻikai hangē ko e kau tau ʻa Saulá, naʻe ʻikai ke manavahē ʻa Tēvita ʻia Kolaiate neongo ko ha fuʻu saianiti ia. Naʻá ne fakaʻuhinga ko e ʻalu ʻaki ʻa e huafa ʻo Sihová ʻi he taú ʻa e meʻa naʻá ne ʻai ia ke ne mālohi ange ʻia Kolaiate mo ʻene ngaahi meʻataú.​—1 Sāmiuela 17:45-47.

ʻI he ngaahi taʻu ki muʻá, naʻe maʻu ʻe Sionatane ʻa e fakaʻuhinga meimei tatau. Naʻá ne fakapapauʻi ko ia mo ʻene tangata toʻo meʻataú ʻe lava ke na ʻohofi pea ikunaʻi ʻa e kotoa ʻo e nofoʻanga fakakautaú. Ko e hā hono ʻuhingá? “ʻOku halaʻatā ha meʻa ʻe lava ke ne taʻofi ʻa Sihova,” ko e lea ia ʻa Sionatané. (1 Sāmiuela 14:6) Naʻe lahi ʻa e ngaahi meʻa naʻe faitatau ai ʻa Sionatane mo Tēvitá: naʻá na tui mālohi kia Sihova pea ʻofa loloto kiate ia. Ko e makatuʻunga tefito ia ki hona kaumeʻá. Ko Sionatane ko ha pilinisi mālohi naʻá ne taʻu 50 nai lolotonga ia ko Tēvitá ko ha tauhi-sipi anga-fakatōkilalo ngalingali naʻe teʻeki ke ne taʻu 20, neongo ia naʻe ʻikai mahuʻinga ʻa e ngaahi faikehekehe ko ení kiate kinaua.a

Ko e fuakava naʻá na fakahokó naʻe hoko moʻoni ia ko ha maluʻi ki hona kaumeʻá. ʻI he founga fē? Naʻe ʻiloʻi ʻe Tēvita ʻa e meʻa naʻe loto ʻa Sihova ke ne hoko ki aí: Ke ne hoko ko e tuʻi hoko ʻo ʻIsilelí! Naʻá ne tauhi eni ke fakapulipuli meia Sionatane? ʻIkai! Ko ha kaungāmeʻa lelei hangē ko ia naʻá na maʻú naʻe makatuʻunga ia ʻi heʻena fetuʻutaki tauʻatāina kae ʻikai ke fakapulipuli pe loi. Naʻe anga-fēfē ongoʻi ʻa Sionatane ʻi heʻene ʻiloʻi ʻe hoko ʻa Tēvita ko e tuʻí? Fēfē kapau naʻe tukulotoʻi ʻe Sionatane ʻa e ʻamanaki ke hoko ko ha tuʻi ʻi he kahaʻú pea fakatonutonu ʻa e ngaahi fehālaaki ʻene tamaí? ʻOku ʻikai ʻaupito ha lave ʻa e Tohi Tapú ʻo fekauʻaki mo Sionatane naʻá ne maʻu ha ngaahi ongoʻi ʻikai lelei fekauʻaki mo e tuʻunga ko iá; ko e meʻa pē ʻoku tala mai ai ko e meʻa naʻe mahuʻinga tahá ko e mateaki mo e tui ʻa Sionatané. Naʻá ne ʻiloʻi naʻe ʻia Tēvita ʻa e laumālie ʻo Sihová. (1 Sāmiuela 16:​1, 11-​13) Ko ia naʻe fakahoko ʻe Sionatane ʻene fuakavá pea vakai ai pē kia Tēvita ko hono kaumeʻa kae ʻikai ko hono fili. Naʻe loto ʻa Sionatane ke sio ki hono fakahoko ʻa e finangalo ʻo Sihová.

Ko e meʻa naʻe faitatau ai ʻa Sionatane mo Tēvitá ko ʻena tui mālohi kia Sihová mo ʻena ʻofa loloto kiate iá.

Naʻe hoko ʻena kaumeʻá ko ha tāpuaki lahi. Ko e hā ʻe lava ke tau ako mei he tui ʻa Sionatané? ʻOku lelei ki he kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ke nau sio ki he mahuʻinga ʻo e kaungāmeʻá. Ko hotau ngaahi kaumeʻá ʻoku ʻikai fiemaʻu ia ke tau toʻu tatau pe mei ha puipuituʻa tatau, ka ʻe lava ke nau fai ʻa e ngaahi meʻa lelei lahi maʻa kitautolu kapau te nau maʻu ʻa e tui moʻoní. Naʻe tuʻo lahi ʻa e fefakaivimālohiʻaki mo fefakalototoʻaʻaki ʻa Sionatane mo Tēvitá. Pea ko e meʻa tofu pē ia naʻá na fiemaʻu ʻi he teu ke na fehangahangai mo ha ʻahiʻahi lahi ange.

Ko Hai ʻe Mateaki ki Aí?

ʻI he kamatá, naʻe ʻofa lahi ʻa Saula ʻia Tēvita pea vaheʻi ia ke ne tokangaʻi ʻene kau taú. Hili ha vahaʻa taimi mei ai, naʻe fakatupulekina ʻe Saula ha tōʻonga kovi ʻa ia naʻe ʻikai ʻaupito ke fakaʻatā ʻe Sionatane ke ne maʻu​—ko e meheká. Naʻe ikunaʻi hokohoko ʻe Tēvita ʻa e ngaahi fili ʻo ʻIsilelí ʻa e kau Filisitiá. Ko ia ai naʻe maʻu ʻe Tēvita ʻa e fakahīkihikí mo e tokanga ʻa e kakaí. Naʻe aʻu ʻo hiva ʻa e kau fefine ʻo ʻIsilelí: “Kuo taaʻi ʻe Saula ʻa ʻene ngaahi toko afe, pea ko Tēvita ʻa ʻene ngaahi toko mano.” Naʻe ʻikai ke leleiʻia heni ʻa Saula ʻi he hiva ko ení. “Mei he ʻaho ko iá ʻo faai mai ai,” ʻoku tau lau, “naʻe sio mataʻi huʻuhuʻu maʻu pē ʻa Saula kia Tēvita.” (1 Sāmiuela 18:7, 9) Naʻá ne manavasiʻi naʻa toʻo ʻe Tēvita ʻa e tuʻunga-tuʻí meiate ia. Ko ha fakakaukau fakavalevale ia naʻe maʻu ʻe Saulá. Ko e moʻoni, naʻe ʻiloʻi ʻe Tēvita te ne fetongi ʻa Saula, ka naʻe ʻikai ʻaupito haʻane fakakaukau ke ne faʻao ia mei he tuʻi pani lolotonga ʻa Sihová!

Naʻe faʻufaʻu ʻe Saula ke tāmateʻi ʻa Tēvita ʻi he taú ka naʻe ʻikai ke hoko ia. Naʻe hokohoko atu ai pē hono ikunaʻi ʻe Tēvita ʻa e ngaahi faitaú pea ko e kakaí naʻe tupulaki ʻenau ʻofa mo fakaʻapaʻapaʻi iá. Ko e meʻa hoko naʻe fai ʻe Saulá ko hono fakatahatahaʻi hono falé​—ʻa e kotoa ʻene kau sevānití mo hono foha lahí​—ʻo faʻufaʻu ke tāmateʻi ʻa Tēvita! Sioloto atu ki he loto-mamahi lahi ʻa Sionatane ʻi heʻene sio ki he tōʻonga ʻene tamaí! (1 Sāmiuela 18:25-​30; 19:1) Ko Sionatané ko ha foha mateaki ia pea mo ha kaumeʻa mateaki foki. Ka ko hai te ne mateaki ki aí?

Naʻe pehē ʻe Sionatane: “ʻOku ʻikai totonu ki he tuʻí ke faiangahala ki heʻene sevāniti ko Tēvitá, he kuo ʻikai te ne faiangahala kiate koe pea ko e meʻa kuó ne fai maʻaú kuo ʻaonga ia kiate koe. Naʻá ne tuku atu ʻene moʻuí ki he tuʻunga fakatuʻutāmaki ʻi heʻene taaʻi ʻa e Filisitiá, ʻo ʻomi ai ʻe Sihova ha fuʻu ikuna maʻa ʻIsileli kotoa. Naʻá ke mamata ai, pea naʻá ke fiefia lahi. Ko ia ko e hā ke ke faiangahala ai ki he toto taʻehalaiá ʻi hono ʻai ke tāmateʻi taʻeʻuhinga ʻa Tēvitá?” ʻI he foʻi mōmeniti ko ení naʻe fakaʻatuʻi ʻa Saula ʻo ne fanongo kia Sionatane pea fuakava heʻikai ke ne tāmateʻi ʻa Tēvita. Ka naʻe ʻikai fai ʻa Saula ki heʻene fuakavá. Hili hono maʻu ʻe Tēvita ʻa e ngaahi lavameʻa lahi angé naʻe fakautuutu ʻa e meheka ʻa Saulá ʻo ne veloʻi ʻaki ia ha tao! (1 Sāmiuela 19:​4-6, 9, 10) Ka naʻe hola ʻa Tēvita mei he lotoʻā ʻa Saulá.

Kuó ke fehangahangai mo ha tuʻunga meimei tatau? ʻE lava ke hoko eni ko ha meʻa fakamamahi. ʻI he ngaahi tuʻunga pehē, ko e niʻihi te nau ʻoatu ha faleʻi ko e fāmilí ʻoku totonu ke mateaki ki aí. Ka naʻe ʻiloʻi ʻe Sionatane ʻa e meʻa totonu ke faí. ʻE lava fēfē ke ne kau mo ʻene tamaí kae hili ko iá ko Tēvitá ko ha sevāniti mateaki mo talangofua ia kia Sihova? Ko ia naʻe fakaʻatā ʻe Sionatane ʻene mateaki kia Sihová ke ne tataki ʻene filí. Ko e ʻuhinga ia naʻá ne taukapoʻi ai ʻa Tēvitá. Neongo naʻe fakamuʻomuʻa ʻe Sionatane ʻene mateaki ki he ʻOtuá, naʻá ne fakamoʻoniʻi ʻene mateaki ki heʻene tamai ʻaki ʻene ʻoange ha akonaki faitotonu kae ʻikai ko hono poupouʻi ia. Ko kitautolu taki taha ʻe lava ke tau faʻifaʻitaki ki he founga naʻe fakahāhā ai ʻe Sionatane ʻa e mateakí.

Pale ʻo e Mateakí

Naʻe toe feinga ʻa Sionatane ke fakaleleiʻi ʻa e vā ʻo Saula mo Tēvitá ka naʻe ʻikai ke lavameʻa. Naʻe haʻu ʻa Tēvita kia Sionatane fakaekinaua pē ʻo fakahaaʻi ange ʻene ongoʻi tailiili telia ʻene moʻuí. “ʻOku ʻikai te u vāmamaʻo mo e maté!” ko ʻene lea ia ki hono kaumeʻa matuʻotuʻá. Naʻe loto-lelei ʻa Sionatane ke ne feinga ke ʻiloʻi ʻa e anga ʻo e ongoʻi ʻa ʻene tamaí fekauʻaki mo e meʻá ni pea fakahaaʻi ia kia Tēvita. Pea lolotonga ʻene toi meia Saulá, ʻe fakahaaʻi ange ʻe Sionatane ʻa e ongoongó kiate ia fakafou ‘i ha kaufana mo ha ngahau. Ko e meʻa pē naʻe kole ange ʻe Sionatane kia Tēvitá ke ne tauhi ʻa e fuakava ko ení: “ʻOua ʻaupito naʻa toʻo hoʻo ʻofa mateakí mei hoku falé, naʻa mo e taimi ʻe tafiʻi atu ai ʻe Sihova ʻa e ngaahi fili kotoa ʻo Tēvitá mei he funga ʻo māmaní.” Naʻe tali ʻe Tēvita te ne tokangaʻi pea maluʻi ai pē ʻa e faʻahinga ʻi he fale ʻo Sionatané.​​—1 Sāmiuela 20:​3, 13-​27.

Naʻe leaʻaki ʻe Sionatane ha ngaahi meʻa lelei fekauʻaki mo Tēvita ki he tuʻí ka naʻe ʻai ia heni ke ne ʻita tōlili! Naʻá ne ui ʻa Sionatane ko ha “tama ʻa ha fefine angatuʻu” pea naʻá ne taukaveʻi ko ʻene mateaki kia Tēvitá ko ha luma ia ki he fāmilí. Naʻá ne fakaʻaiʻai ʻa Sionatane ke ne siokita ʻi heʻene pehē: “Lolotonga ʻa e moʻui ʻa e foha ʻo Sesé ʻi he māmaní, ko koe mo ho tuʻunga-tuʻí ʻe ʻikai ke fokotuʻu maʻu ia.” Neongo ia, naʻe tuʻumaʻu pē ʻa Sionatane ʻo ne tautapa ki heʻene tamaí: “Ko e hā ke tāmateʻi ai iá? Ko e hā ʻa e meʻa kuó ne faí?” Naʻe ʻita tōlili heni ʻa Saula! Neongo ʻene taʻumotuʻá ka naʻá ne kei hoko pē ko ha pāteʻi tau. Naʻá ne veloʻi ʻaki ʻa e taó ʻa hono fohá ka naʻe ʻikai ke tau! Naʻe loto-mamahi lahi pea ongoʻi fakamāʻia ʻa Sionatane ʻo ne mavahe ʻi he ʻita.​​—1 Sāmiuela 20:24-​34.

Naʻe lavaʻi ʻe Sionatane ʻa e ʻahiʻahi ke hoko ʻo siokitá

ʻI he pongipongi hokó, naʻe ʻalu atu ʻa Sionatane ki he feituʻu naʻe toi ai ʻa Tēvitá. Hangē ko ia naʻá na felotoi ki aí naʻá ne fanaʻi ha foʻi ngahau, ke fakaʻilonga kia Tēvita naʻe kei loto pē ʻa Saula ke tāmateʻi ia. Naʻe fekauʻi leva ʻe Sionatane ʻene tamaioʻeikí ke ne foki ki he koló. Naʻá na talanoa fakaekinaua pē mo Tēvita. ʻI he loto-mamahí naʻá na fetāngihi pea naʻe lea māvae ʻa Sionatane kia Tēvita ʻi heʻene hoko atu ko ha tokotaha hikihiki holo.​​—1 Sāmiuela 20:35-​42.

Naʻe fakamoʻoniʻi ʻe he mateaki ʻa Sionatané naʻá ne lavaʻi ʻa e ʻahiʻahi ke hoko ʻo siokitá. Ko Sētane ko e fili ia ʻo e kakai faitōnunga kotoa pē, naʻá ne fakaʻamu ke sio ʻe muimui ʻa Sionatane ʻi he ngaahi ʻalunga ʻo Saulá pea tuli ki heʻene holi siokita ki he fiemaʻu mafaí pe lāngilangí. Manatuʻi ʻoku saiʻia ʻa Sētane ke ne ngāueʻaki ʻa e ngaahi holi siokita ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá. Naʻe lavameʻa eni ʻia ʻIvi mo ʻĀtama. (Sēnesi 3:​1-6) Kae kehe, naʻe taʻelavameʻa eni kia Sionatane. He ʻita lahi ē ko Sētane! Te ke lava ʻo talitekeʻi ha meʻa meimei tatau mo iá? ʻOku tau moʻui ʻi he ngaahi taimi ʻoku maʻunimā ai ʻa e tokotaha kotoa ʻe he siokitá. (2 Tīmote 3:​1-5) ʻE lava ke tau ako mei he laumālie taʻesiokita mo mateaki ʻa Sionatané?

ʻOku teu ke fanaʻi ʻe Sionatane ʻa e ngahaú ko ha fakaʻilonga kia Tēvita

ʻI he tuʻunga ko ha kaumeʻa mateakí, naʻe ʻoatu ʻe Sionatane ha fakaʻilonga ki hono kaumeʻa ko Tēvitá ke fakahaofi ia mei he fakatuʻutāmakí

‘[Naʻá Ku] ʻOfeina Lahi Koe’

ʻI he faai atu ʻa e taimí, naʻe maʻunimā ʻa Saula ʻe he tāufehiʻa kia Tēvitá. Naʻe ʻikai toe lava ʻa Sionatane ʻo fai ha meʻa ʻi heʻene sio ki he tōʻonga ʻene tamaí naʻe ʻalu ke toe kovi ange, naʻá ne fakatahatahaʻi ʻene kau taú pea taki kinautolu ʻi he kotoa ʻo e fonuá ke kumi pea fakaʻauha ha tangata taʻehalaia ʻe toko taha. (1 Sāmiuela 24:​1, 2, 12-​15; 26:20) Naʻe kau ai ʻa Sionatane? Ko e meʻa ʻoku fakatupu tokangá, naʻe ʻikai ʻaupito ha lave ʻa e Tohi Tapú naʻá ne kau ki ha taha ʻo e ngaahi feingangāue takihalaʻi ko iá. Ko e mateaki ʻa Sionatane kia Sihova mo Tēvitá mo ʻene fuakavá naʻe malava ai ení.

Naʻe ʻikai pē ke liliu ʻene ongoʻi ki hono kaungāmeʻa ko Tēvitá. Faai atu pē, naʻá ne toe fetaulaki mo Tēvita ʻi Hōlesi ʻa ia ʻoku ʻuhingá ko e “Feituʻu Vao.” Ko e feituʻu ʻuta eni naʻe moʻungaʻia ngalingali ko ha laui maile mei he tonga-hahake ʻo Hepeloní. Ko e hā naʻe tuku atu ai ʻe Sionatane ʻene moʻuí ki ha tuʻunga fakatuʻutāmaki ke ʻalu ʻo sio ki he tokotaha hola holo ko ení? ʻOku tala mai ʻe he Tohi Tapú ko ʻene fakaueʻilotó ke tokoni kia Tēvita “ke ne maʻu ha mālohi ʻia Sihova.” (1 Sāmiuela 23:16) Naʻe anga-fēfē hono fai eni ʻe Sionatané?

“ʻOua ʻe ilifia,” ko e lea ia ‘a Sionatane kia Tēvitá. Naʻá ne fakapapauʻi ange: “heʻikai ke maʻu koe ʻe heʻeku tamai ko Saulá.” Naʻe makatuʻunga ʻi he hā ʻa e fakapapauʻiʻanga ko iá? Naʻá ne tui mālohi ko e taumuʻa ʻa Sihová ʻe hoko moʻoni. Naʻá ne hoko atu: “Te ke hoko koe ko e tuʻi ki ʻIsileli.” Naʻe leaʻaki eni ʻe he palōfita ko Sāmiuelá ʻi he ngaahi taʻu ki muʻa aí, pea ko eni naʻe toe fakamanatu ʻe Sionatane kia Tēvita ko e ngaahi lea ʻa Sihová ʻoku falalaʻanga maʻu pē. Naʻe anga-fēfē vakai ʻa Sionatane ki hono kahaʻú? “Te u fika ua au kiate koe.” He anga-fakatōkilalo taʻehanotatau ē naʻe fakahaaʻi ʻe Sionatané! Naʻá ne tali fiemālie ke fakaongoongo ki he tangata ko ení ʻa ia naʻá ne lahi ʻaki ʻa e taʻu 30 ʻiate ia pea ngāue kiate ia ko hono nima toʻomataʻu! Naʻe fakaʻosiʻaki ʻe Sionatane: “Ko ʻeku tamai ko Saulá ʻokú ne ʻiloʻi foki ia.” (1 Sāmiuela 23:17, 18) Naʻe ʻiloʻi lelei ʻe Saula heʻikai te ne lavameʻa ʻi he faitau mo e tangata kuo fili ʻe Sihova ko e tuʻi hokó!

Ko Sionatane ʻokú ne talanoa kia Tēvitá

Naʻe fakalototoʻaʻi ʻe Sionatane ʻa Tēvita ʻi he taimi naʻá ne fiemaʻu tokoni aí

ʻI he ngaahi taʻu hokó, kuo pau pē naʻe manatu melie ʻa Tēvita ki heʻena fetaulaki ko iá. Ko ʻena fesiofaki fakaʻosí pē ia. Ko e meʻa fakamamahí, ko e fakaʻamu ko ia ʻa Sionatane ke ne hoko ʻo fika ua kia Tēvitá naʻe ʻikai hoko ia.

Naʻe ʻalu fakataha ʻa Sionatane mo ʻene tamaí ke faitau mo e kau Filisitiá, ʻa ia ko e ngaahi fili ʻo ʻIsilelí. Naʻe lava ke ne faitau fakataha mo ʻene tamaí ʻi he konisēnisi maʻa, koeʻuhí naʻe ʻikai ke ne fakaʻatā ʻa e ngaahi fehālaaki ʻene tamaí ke uesia ai ʻene ngāue kia Sihová. Naʻá ne faitau ʻi he loto-toʻa mo mateaki ʻo hangē ko ia naʻá ne faʻa faí, ka naʻe ʻikai ke ola lelei ʻa e faitaú ki he kau ʻIsilelí. Naʻe aʻu ʻa e fulikivanu ʻa Saulá ʻo ne fakahoko ʻa e tōʻonga fakahaʻele fakafaʻahikehé, ko ha faiangahala mamafa ia, ko ia naʻe mole meia Saula ʻa e hōifua ʻa Sihová. Naʻe tāmateʻi ʻi he taú ʻa e ngaahi foha ʻe toko tolu ʻo Saulá, ʻo kau ai ʻa Sionatane. Naʻe lavea ʻa Saula pea naʻá ne toʻo ʻene moʻuí.​—1 Sāmiuela 28:​6-​14; 31:​2-6.

“Te ke hoko koe ko e tuʻi ki ʻIsileli,” ko e lea ia ʻa Sionatané, “pea te u fika ua au kiate koe.”​—1 Sāmiuela 23:17

Naʻe loto-mamahi lahi ʻa Tēvita. Ko e tangata anga-ʻofa mo faʻa fakamolemole ko ení naʻá ne tengihia koeʻuhí ko Saula, ʻa ia naʻá ne fakatupunga ʻa e faingataʻa lahi kiate iá! Naʻe faʻu ʻe Tēvita ha taʻanga tangi ʻo kau kia Saula mo Sionatane. Ngalingali ko e ngaahi lea maongo taha eni ki he kaumeʻa ʻofeina mo faifaleʻi ʻo Tēvitá: “ʻOku langa mo uhu hoku lotó ʻiate koe, hoku tokoua Sionatane; ʻeku ʻofeina lahi koé. Ko hoʻo ʻofa kiate aú naʻe fakaofo ange ʻi he ʻofa ʻa e kau fefiné.”​​—2 Sāmiuela 1:​26.

Naʻe ʻikai ʻaupito ngalo ʻia Tēvita ʻene fuakava kia Sionatané. Hili ha ngaahi taʻu mei ai naʻá ne ʻalu ʻo kumi ʻa e foha ʻo Sionatane ko Mefipōsetí ʻa ia naʻá ne faingataʻaʻia fakasino ʻo ne tauhi ia. (2 Sāmiuela 9:​1-​13) Naʻe hā mahino naʻe ako ʻe Tēvita ʻa e meʻa lahi mei he mateaki mo e faitotonu ʻa Sionatané pea mo ʻene loto-lelei ke pipiki mateaki kiate ia neongo ʻa e ngaahi tuʻunga faingataʻá. ʻE lava ke tau ako mei he ngaahi lēsoni ko iá? ʻE lava ke tau kumi ha ngaahi kaungāmeʻa hangē ko Sionatané? ʻE lava ke tau hoko ko ha kaungāmeʻa pehē? Kapau te tau tokoniʻi hotau ngaahi kaumeʻá ke langa hake pea fakaivimālohiʻi ʻenau tui kia Sihová, fakamuʻomuʻa ʻetau mateaki ki he ʻOtuá pea nofoʻaki mateaki kae ʻikai ke kumi ki he lelei pē ʻa kitautolú, te tau hoko ai ko ha kaumeʻa hangē ko Sionatané. Pea te tau faʻifaʻitaki ai ki heʻene tuí.

Naʻe Makatuʻunga ʻi ha Vā Fakafehokotaki Fakasino?

Naʻe taukaveʻi ʻe he kau fakatotolo ʻe niʻihi ko e vahaʻangatae naʻe maʻu ʻe Sionatane mo Tēvitá ko ha fakasōtoma. ʻOku poupouʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e fakakaukau ko iá? Fakakaukau ki he ngaahi poini ko ení.

  • Ko e ongo veesi Tohi Tapu naʻe faʻa ngāueʻaki ke poupouʻi ʻa e fakakaukau ko iá ʻoku ʻikai te ne poupouʻi ha vā fakafehokotaki fakasino. Ko e meʻa ʻoku faʻa ʻohaké ko e lea ʻa Tēvita fekauʻaki mo Sionatané: “Ko hoʻo ʻofa kiate aú naʻe fakaofo ange ʻi he ʻofa ʻa e kau fefiné.” (2 Sāmiuela 1:​26) ʻOku fakaʻuhinga ʻa e niʻihi ʻi he veesi ʻoku lave ai ko e ongo tangatá naʻá na feʻiloaki. (1 Sāmiuela 20:41) Kae kehe, ke fai ʻe ha tangata ʻa e ngaahi lea pehē mo fakahāhā ʻa e ʻofá ki ha tangata ʻe taha, naʻe anga-maheni pē ia ʻi he anga-fakafonua ʻo e Hahake Lotolotó ʻi he kuonga muʻá, ʻo ʻikai fakahuʻunga ki ha vā fakaefehokotaki fakasino.​—1 Sāmiuela 10:1; 2 Sāmiuela 19:39.

  • Naʻe fakatou mali ʻa e ongo tangatá pea ʻi ai mo ʻena fānau. Naʻe maʻu ʻe Tēvita ha ngaahi uaifi tokolahi mo e fānau tokolahi. (2 Sāmiuela 5:​13-​16) ʻOku ʻikai ha lave ki he hingoa ʻo e uaifi ʻo Sionatané, ka naʻe ʻi ai hono foha ko Mefipōseti pe Melipi-peali.​—2 Sāmiuela 4:4; 1 Kalonikali 8:​34.

  • Naʻe mateaki ʻa e ongo tangatá ki he lao ʻa e ʻOtuá. Ko e meʻa naʻe faitatau ai ʻa Sionatane mo Tēvitá ko ʻena tui mo ʻena ʻofa kia Sihova ko e ʻOtuá pea naʻá na fai ha fuakava ʻo ʻena kaumeʻá “ʻi he huafa ʻo Sihová.” (1 Sāmiuela 20:41, 42) Ko ia ko e talangofua kia Sihová ʻa e meʻa muʻomuʻa taha ki he ongo tangatá pea ʻoku fakahalaiaʻi mahino ʻe he Lao ʻa e ʻOtuá ʻa e ngaahi founga kotoa ʻo e fehokotaki fakasino taʻetāú, ʻo kau ai mo e ngaahi tōʻonga fakasōtomá. (Livitiko 18:22; 20:13) Ko e pehē ko ia naʻe fakasōtoma ʻa Tēvita mo Sionatané ʻoku fepaki ia mo e meʻa tofu pē naʻe makatuʻunga ai hona kaumeʻá.

ʻOku halaʻatā ha lave ʻa e Tohi Tapú ʻo pehē naʻe maʻu ʻe Sionatane pe ko Tēvita ha hehema ki he fakasōtomá pe naʻe ʻi ai ha vā fakafehokotaki fakasino ʻi hona kaumeʻá. Ko hono fakahaaʻi ha fakamatala kehé ʻoku ʻuhinga ia ko hono tānaki atu ha meʻa naʻe ʻikai ke hoko moʻoni.

a ʻI he fuofua lave ʻa e Tohi Tapú kia Sionatane ʻi he kamataʻanga ʻo e pule ʻa Saulá, ko ha pule fakakautau ia pea kuo pau pē ko hono taʻu 20 ia. (Nōmipa 1:3; 1 Sāmiuela 13:2) Naʻe pule ʻa Saula ʻi he taʻu ʻe 40. Ko ia ai, ʻi he taimi naʻe mate ai ʻa Saulá, naʻe fakafuofua ko e taʻu 60 ia ʻo Sionatané. Ko Tēvita naʻá ne taʻu 30 ʻi he taimi naʻe mate ai ʻa Saulá. (1 Sāmiuela 31:2; 2 Sāmiuela 5:4) Ko ia ʻoku hā mahino naʻe lahi ʻaki ʻe Sionatane ʻa e taʻu ʻe 30 ʻia Tēvita.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share