Mālohi Ange ʻa Sīsū ʻi he Kau Tēmenioó

ʻOKÚ KE manatuʻi ʻa e ʻuhinga naʻe hoko ai ʻa e taha ʻo e kau ʻāngelo ʻa e ʻOtuá ko Sētane ko e Tēvoló?— Ko ʻene holi siokita ko ia ke fai ange ki ai ʻa e lotú naʻe fakatupunga ai ia ke fakafepaki ki he ʻOtuá. Naʻe hoko ʻa e kau ʻāngelo kehé ko e kau muimui ʻo Sētane?— ʻIo, naʻe pehē. ʻOku ui kinautolu ʻe he Tohitapú ko e ‘kau ʻāngelo ʻa Setane,’ pe ko e kau tēmeniō.—Fakahā 12:⁠9.

ʻOku tui ʻa e kau ʻāngelo kovi pe kau tēmeniō ko ení ki he ʻOtuá?— ‘ʻOku tui ʻa e kau tēmenioó ʻoku ʻi ai ʻa e ʻOtua,’ ko e lau ia ʻa e Tohitapú. (Semisi 2:19) Ka ʻi he lolotongá ni ʻoku nau manavahē. ʻOku hoko ení koeʻuhí he ʻoku nau ʻilo ʻe tautea kinautolu ʻe he ʻOtuá ʻi he ngaahi meʻa kovi kuo nau faí. Ko e hā ʻa e hala kuo nau faí?—

ʻOku pehē ʻe he Tohitapú, naʻe liʻaki ʻe he kau ʻāngelo ko iá honau ʻapi totonu ʻi hēvaní pea ʻalu hifo ki he māmaní ke moʻui ko e tangata. Naʻa nau fai ení koeʻuhí naʻa nau fiemaʻu ke fehokotaki fakasino mo e kau fefine fakaʻofoʻofa ʻi he māmaní. (Senesi 6:​1, 2; Siutasi 6) Ko e hā ʻokú ke ʻilo ʻo fekauʻaki mo e fehokotaki fakasinó?—

Ko e fehokotaki fakasinó ko e taimi ia ʻoku hoko ai ha tangata mo ha fefine ʻo vāofi ʻi ha founga makehe ʻaupito. Hili iá, ʻe malava ke tupu ha pēpē ʻi loto ʻi he faʻeé. Ka ke fehokotaki fakasino ʻa e kau ʻāngeló ʻoku hala ia. ʻOku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá ke fehokotaki fakasino pē ha tangata mo ha fefine ʻokú na ʻosi mali. ʻI he founga ko iá, kapau ʻe fāʻeleʻi ha pēpē ʻe malava ke tokangaʻi ia ʻe he husepānití mo e uaifí.

ʻI he taimi naʻe ʻai ai ʻe he kau ʻāngeló ʻa e sino fakaetangatá pea fehokotaki fakasino mo e kakai fefine ʻi he māmaní, naʻe tupu hake ʻenau fanga kiʻi pēpeé ʻo hoko ko e kau saianiti. Naʻa nau anga-fakamamahi ʻaupito, pea naʻa nau fakamamahiʻi ʻa e kakaí. Ko ia, naʻe ʻohifo ʻe he ʻOtuá ʻa e lōmaki lahi ke fakaʻauha ai ʻa e kau saianití mo e kakai koví kotoa. Ka, naʻá ne ʻai ʻa Noa ke ne langa ha ʻaʻake pe ko ha fuʻu vaka lahi ke fakahaofi ai ʻa e kiʻi kakai tokosiʻi naʻa nau fai ʻa e meʻa naʻe totonú. Naʻe pehē ʻe he Faiako Lahí, ʻoku mahuʻinga ke manatuʻi ʻa e meʻa ko ia naʻe hoko ʻi he Lōmakí.—Senesi 6:​3, 4, 13, 14; Luke 17:​26, 27.

ʻI he hoko mai ʻa e Lōmakí, ʻokú ke ʻilo ʻa e meʻa naʻe hoko ki he kau ʻāngelo koví?— Naʻe ʻikai te nau toe ngāueʻaki ʻa e ngaahi sino fakaetangata naʻa nau ngaohí, pea naʻa nau toe foki hake ki hēvani. Ka, naʻe ʻikai lava ke nau toe hoko ko e kau ʻāngelo ʻa e ʻOtuá, ko ia naʻa nau hoko ai ko e kau ʻāngelo ʻa Sētane, pe kau tēmeniō. Pea ko e hā naʻe hoko ki heʻenau fānaú, ʻa e kau saianití?— Naʻa nau mate ʻi he Lōmakí. Pea naʻe pehē pē mo e kakai kehe kotoa pē naʻe ʻikai te nau talangofua ki he ʻOtuá.

Talu mei he taimi ʻo e Lōmakí, kuo ʻikai toe fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ʻa e kau tēmenioó ke nau toe hoko ʻo hangē ko e tangatá. Ka neongo ʻoku ʻikai lava ke ta sio kia kinautolu, ʻoku kei feinga pē ʻa e kau tēmenioó ke ʻai ʻa e kakaí ke nau fai ha ngaahi meʻa ʻoku kovi ʻaupito. ʻOku nau fakatupunga ʻa e faingataʻá ke lahi ange ʻi ha toe taimi ki muʻa. ʻOku hoko ení koeʻuhí kuo lī hifo kinautolu mei hēvani ki he māmaní.

ʻOkú ke ʻilo ʻa e ʻuhinga ʻoku ʻikai lava ai ke ta sio ki he kau tēmenioó?— Koeʻuhí he ʻoku nau taʻehāmai. Ka ʻoku lava ke ta fakapapauʻi ʻoku nau moʻui. ʻOku pehē ʻe he Tohitapú, ko Sētané ʻokú ne ‘tākihalaʻi ʻa e kakai ʻi he māmaní kātoa,’ pea ʻoku tokoni ki ai ʻa ʻene kau tēmenioó.—Fakahā 12:​9, 12.

ʻE lava ʻe he Tēvoló mo ʻene kau tēmenioó ke toe tākihalaʻi pe kākaaʻi mo kitaua?— ʻIo, te nau malava kapau ʻoku ʻikai te ta tokanga. Ka ʻoku ʻikai fiemaʻu ke ta manavahē. Naʻe pehē ʻe he Faiako Lahí: ‘ʻOku ʻikai ʻi ai ha momoʻi meʻa ʻa e Tēvoló ʻiate au.’ Kapau te ta nofo ofi ki he ʻOtuá, te ne maluʻi kitaua mei he Tēvoló mo ʻene kau tēmenioó.—Sione 14:⁠30.

ʻOku mahuʻinga ke ta ʻilo ʻa e ngaahi meʻa kovi ʻe feinga ʻa e kau tēmenioó ke ʻai kitaua ke ta faí. Ko ia, fakakaukau ʻo fekauʻaki mo ia. Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa kovi naʻe fai ʻe he kau tēmenioó ʻi heʻenau haʻu ki he māmaní?— Ki muʻa ʻi he Lōmakí, naʻa nau fehokotaki fakasino mo e kakai fefiné, ko e meʻa naʻe ʻikai totonu ki he kau ʻāngeló ke nau fai. ʻI he ʻahó ni, ʻoku fiefia ʻa e kau tēmenioó ʻi he ʻikai talangofua ʻa e kakaí ki he lao ʻa e ʻOtuá ʻo fekauʻaki mo e fehokotaki fakasinó. Ka u ʻeke atu angé kia koe, Ko hai pē ʻoku totonu ke fehokotaki fakasinó?— ʻOku tonu ʻaupito hoʻo talí, ko e kakai malí pē.

ʻI he ʻahó ni, ko e fānau tangata mo e fānau fefine kei siʻi ʻe niʻihi ʻoku nau fai ʻa e fehokotaki fakasinó, ka ʻoku hala eni kia kinautolu. ʻOku lau ʻa e Tohitapú ʻo kau ki he “ʻōkani fakatupu,” ʻo e tangatá pe ko e fakatangatá. (Livitiko 15:​1-3, NW) Ko e ngaahi konga fakaefakatupu ʻo e fefiné ʻoku ui ia ko e fakafefine. Naʻe fakatupu ʻe Sihova ʻa e ngaahi konga ko eni ʻo e sinó ki ha taumuʻa makehe ʻa ia ʻoku totonu ke fiefia ai ʻa e kakai malí pē. ʻOku fiefia ʻa e kau tēmenioó ʻi hono fai ʻe he kakaí ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tapui ʻe Sihová. Ko e fakatātaá, ʻoku saiʻia ʻa e kau tēmenioó ʻi he taimi ʻoku ngaahi ai ʻe ha kiʻi tamasiʻi mo ha kiʻi taʻahine ʻa hona fakatangatá pe fakafefiné. ʻOku ʻikai te ta loto ke ʻai ʻa e kau tēmenioó ke nau fiefia, ʻikai ko ia?—

ʻOku ʻi ai ʻa e toe meʻa ʻe taha ʻoku saiʻia ai ʻa e kau tēmenioó ka ʻoku fehiʻa ai ʻa Sihova ia. ʻOkú ke ʻilo ia?— Ko e fakamālohí. (Sāme 11:⁠5) Ko e fakamālohí, ko e faitaʻeʻofa ia ʻa e kakaí mo fakamamahiʻi ʻa e niʻihi kehé. Manatuʻi, ko e meʻa ia naʻe fai ʻe he kau saianití, ʻa e ngaahi foha ʻo e kau tēmenioó.

ʻOku toe saiʻia foki ʻa e kau tēmenioó ke fakailifiaʻi ʻa e kakaí. ʻI he taimi ʻe niʻihi, ʻoku nau fakangalingali mai ko e kakai kuo ʻosi maté. ʻOku aʻu nai ʻo nau faʻifaʻitakiʻi ʻa e leʻo ʻo e faʻahinga kuo ʻosi maté. ʻI he founga ko ení, ʻoku kākaaʻi ai ʻe he kau tēmenioó ʻa e tokolahi ʻo nau tui ʻoku moʻui ʻa e kakai maté pea ʻoku malava ke nau talanoa mo e kau moʻuí. ʻIo, ʻoku ʻai ʻe he kau tēmenioó ʻa e kakai tokolahi ke nau tui tēvolo.

Ko ia, kuo pau ke ta tokanga ke ʻoua naʻa kākaaʻi kitaua ʻe Sētane mo ʻene kau tēmenioó. ʻOku fakatokanga ʻa e Tohitapú: ‘ʻOku feinga ʻa Sētane ke ʻai ia ke hā ʻo hangē ha ʻāngelo leleí, pea ʻoku fai pehē mo ʻene kau sevānití.’ (2 Kolinito 11:​14, 15) Ka ko hono moʻoní, ʻoku kovi ʻa e kau tēmenioó. Ta sio angé ki he founga te nau feinga nai ai ke ʻai kitaua ke ta hangē ko kinautolú.

Ko fē ʻoku ako lahi mei ai ʻe he kakaí ʻa e fakamālohí mo e fehokotaki fakasino taʻetāú pea mo e ngaahi laumālié mo e fanga tēvoló?— ʻIkai ʻoku maʻu ia mei he mamata ʻi he ngaahi fakaʻaliʻali ʻe niʻihi ʻi he televīsoné mo e faivá, vaʻinga he keimi vitioó mo e komipiutá, vakai ki he ʻInitanetí mo e lau ʻo e ngaahi tohi kōmikí? ʻOku ʻomai kitaua ʻe hono fai ʻo e ngaahi meʻa ko ení ke ta ofi ange ai ki he ʻOtuá pe ko e ofi ange ki he Tēvoló mo ʻene kau tēmenioó? Ko e hā hoʻo fakakaukaú?—

Ko hai ʻokú ke fakakaukau ʻoku loto ke ta fanongo mo mamata ʻi he ngaahi meʻa ʻoku koví?— ʻIo, ko Sētane ia mo ʻene kau tēmenioó. Ko ia, ko e hā ʻoku fiemaʻu kia koe mo au ke ta faí?— ʻOku fiemaʻu ke ta lau, fanongo mo mamata ʻi he ngaahi meʻa ʻoku lelei kia kitauá pea ʻe tokoniʻi ai kitaua ke ta tauhi ʻa Sihova. ʻE lava ke ke fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa lelei ko eni ʻoku malava ke ta faí?—

Kapau ʻokú ta fai ʻa e meʻa ʻoku leleí, ʻoku ʻikai ha ʻuhinga ke ta ilifia ai ʻi he kau tēmenioó. ʻOku mālohi ange ʻa Sīsū ia ʻia kinautolu, pea ʻoku nau manavahē ʻiate ia. ʻI he ʻaho ʻe taha, naʻe kaila hake ai ʻa e kau tēmenioó kia Sīsū: ‘Kuó ke haʻu ke fakaʻauha ʻa kimautolu?’ (Maake 1:​24, PM) ʻIkai ʻokú ta fiefia ʻi he hoko mai ʻa e taimi kia Sīsū ke ne fakaʻauha ai ʻa Sētane mo ʻene kau tēmenioó?— Lolotonga iá, ʻoku malava ke ta fakapapauʻi ʻe maluʻi kitaua ʻe Sīsū mei he kau tēmenioó, ʻo kapau te ta nofo ofi kiate ia mo ʻene Tamai fakahēvaní.