LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w97 1/1 p. 12-17
  • Akoʻi ke Fai ʻa e Finangalo ʻo Sihová

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Akoʻi ke Fai ʻa e Finangalo ʻo Sihová
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1997
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Fakamamafaʻi Lahi Ange Hono Fai ʻo e Finangalo ʻo e ʻOtuá
  • Akoʻi ʻa e Finangalo ʻo Sihová ʻi Heʻetau Ngaahi Fakatahá
  • Akoʻi ʻa e Finangalo ʻo e ʻOtuá ʻe he Ngaahi Mātuʻa Anga-Fakaʻotuá
  • Akoʻi ke ʻOfa pea ke Faitau
  • Akoʻi Kitautolu ke Tau Maʻu ʻa e ʻAonga
  • Kuo Akoʻi ʻe Sihova ʻo Aʻu Mai ki he ʻAhó Ni
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1995
  • Ko Sihova​—Ko ha ʻOtua ʻOku Faiako
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1995
  • “Kuo U Tuku Hamou Faʻifaʻitakiʻanga”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • Polokalama ʻAho ʻAsemipilī Makehe Foʻou
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—1996
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1997
w97 1/1 p. 12-17

Akoʻi ke Fai ʻa e Finangalo ʻo Sihová

“Ako au ke u fai ho finangalo; he ko hoku ʻOtua ʻa hoʻo ʻAfio.”​—SĀME 143:10.

1, 2. (a) Ko fē ʻa e taimi ʻoku totonu ke akoʻi ai kitautolú, fakataha mo e vakai moʻoni atu ki he hā? (e) Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ʻa hono akoʻi ʻe Sihová?

KO E ʻaho kotoa pē ʻoku moʻui ai mo ngāue ha taha, ʻoku lava ke akoʻi kiate ia ha meʻa ʻaonga. ʻOku moʻoni ia fekauʻaki mo koe, pea ʻoku moʻoni ia fekauʻaki mo e niʻihi kehé. Ka ko e hā ʻoku hoko ʻi he maté? ʻOku ʻikai malava ke akoʻi ha meʻa pē, pe ʻilo ʻi he tuʻunga ko iá. ʻOku tala mahino ʻe he Tohitapú ko e kau maté “ʻoku ʻikai te nau ʻilo ha momoʻi meʻa.” ʻOku ʻikai ha ʻilo ʻi Seoli, ʻa e faʻitoka maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. (Koheleti 9:​5, 10) ʻOku ʻuhinga ʻení ʻoku taʻeʻaonga, ʻa hotau akoʻí ki hono tānaki ʻo e ʻiló? ʻOku fakatuʻunga ia ʻi he meʻa kuo akoʻi kiate kitautolú pea ʻi he anga ʻo ʻetau ngāueʻaki ʻo e ʻilo ko iá.

2 Kapau kuo akoʻi ʻaki kitautolu ʻa e meʻa pē ʻoku fakamāmaní, ʻoku ʻikai te tau maʻu ha kahaʻu tuʻuloa. Neongo ia, ʻoku fakafiefiá he ʻoku laui miliona ʻa e kakai ʻi he puleʻanga kotoa pē kuo akoʻi ki he finangalo ʻo e ʻOtuá fakataha mo ha vakai atu ki he moʻui taʻengatá. Ko e makatuʻunga ki he ʻamanaki ko iá ʻoku fakatefito ia ʻi hono akoʻi ʻe Sihova, ko e Matavai ʻo e ʻilo foaki-moʻuí.​—Sāme 94:​9-​12.

3. (a) Ko e hā ʻoku lava ai ke pehē ko Sīsū ʻa e ʻuluaki tokotaha ako ʻa e ʻOtuá? (e) Ko e hā ʻa e tuipau ʻoku tau maʻu ʻe akoʻi ʻe Sihova ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá, pea ko e hā hono olá?

3 Ko e ʻAlo ʻuluaki-fakatupu ʻo e ʻOtuá, ʻa ʻEne fuofua tokotaha akó, naʻe akoʻi ke ne fai ʻa e finangalo ʻo ʻene Tamaí. (Palovepi 8:​22-​30; Sione 8:​28) ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, naʻe fakahā ʻe Sīsū ʻe akoʻi ʻa e taʻefaʻalaua ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá ʻe heʻene Tamaí. Ko e hā ʻa e ngaahi ʻamanaki ki he faʻahinga ʻo kitautolu kuo ako mei he ʻOtuá? Naʻe pehē ʻe Sīsū: “Kuo tohi ʻi he Tohi Palōfita, pea te nau hoko kotoa pē ko e kau akonekina ʻe he ʻOtua. ʻIlonga ʻa ia kuo fanongo mei he Tamai, pea kuo akonekina, ʻokú ne haʻu kiate au. . . . Ko au e, ko au e ʻoku ou tala atu, Ko ia ʻoku tui ʻoku ne maʻu ʻa e moʻui taʻengata.”​—Sione 6:​45-​47.

4. ʻOku anga-fēfē hono uesia ʻa e kakai ʻe laui miliona ʻi he akoʻi ʻe he ʻOtuá, pea ko e hā ʻa e ngaahi ʻamanaki ʻoku nau maʻú?

4 Naʻe toʻo ʻeni ʻe Sīsū mei he Aisea 54:​13, ʻa ia naʻe fai ki he fefine tuʻu fakaefakaʻilonga ʻa e ʻOtuá, ko e Saione fakahēvaní. Ko e kikite ko iá ʻoku ngāueʻaki tautefito ia ki hono ngaahi fohá, ʻa e toko 144,000 ko e kau ākonga fanauʻi ʻe he laumālié ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku ngāue he ʻahó ni ha toenga ʻo e ngaahi foha fakalaumālie ko iá, ʻi he takimuʻa ʻi ha polokalama ako ʻi he foʻi kolopé. Ko hono olá, ʻoku toe maʻu ʻe he laui miliona ʻo e niʻihi kehe ʻa ia ʻoku faʻuʻaki ʻa e “fuʻu kakai lahi” ʻa e ʻaonga mei hono akoʻi ʻe Sihová. ʻOku nau maʻu ʻa e ʻamanaki laulōtaha ʻo e ako ʻo ʻikai teitei fakahohaʻasi ʻe he maté. ʻO anga-fēfē? Sai, ʻoku nau ʻi he laine ke hao ʻi he “mamahi lahi” ʻoku vave ke hoko maí, pea ke fiefia ʻi he moʻui taʻengata ʻi ha māmani palataisi.​—Fakahā 7:​9, 10, 13-​17.

Fakamamafaʻi Lahi Ange Hono Fai ʻo e Finangalo ʻo e ʻOtuá

5. (a) Ko e hā ʻa e konga tohi ki he taʻu ʻi he 1997? (e) ʻOku totonu ke anga-fēfē ʻetau ongoʻi ʻo fekauʻaki mo hono maʻu ʻo e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané?

5 Lolotonga ʻo e 1997, lahi hake ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻe 80,000 ʻi māmani lahi, ʻe tauhi maʻu ʻi he fakakaukau ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e lea kamata ʻo e Sāme 143:10: “Ako au ke u fai ho finangalo.” ʻE hoko ia ko e konga tohi ki he taʻú ʻi he 1997. Ko e lea ko iá ʻi hono fakahāhā maeʻeeʻa ʻi he ngaahi Fale Fakatahaʻangá, ʻe ngāue ia ko ha fakamanatu ko ha feituʻu ʻiloa ke maʻu ai ʻa e ako mei he ʻOtuá ʻoku ʻi he ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá, ʻa ia ʻoku lava ke tau kau ai ʻi he polokalama hokohoko ʻo e fakahinohino. ʻI he kau fakataha mo hotau ngaahi tokouá ʻi he ngaahi fakatahá ke akoʻi ʻe hotau Faiako Maʻongoʻongá, ʻoku lava ke tau tatau ai mo e ongoʻi ʻa e tokotaha-tohi-sāmé, ʻa ia naʻá ne tohi: “Ne u fiefia ʻi heʻenau pehe kia kita, ‘Tau o ki he fale ʻo Sihova.’”​—Sāme 122:1; Aisea 30:20.

6. Ko e hā ʻoku tau ʻilo ʻi he ngaahi lea ʻa Tēvitá?

6 ʻIo, ʻoku tau holi ke akoʻi ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá kae ʻikai ko e loto ʻo hotau fili ko e Tēvoló, pe ko e loto ʻo e faʻahinga taʻehaohaoa ʻo e tangatá. Ko ia hangē ko Tēvitá, ʻoku tau lāuʻilo ʻa e ʻOtua ʻoku tau ʻotuaʻakí mo tauhí: “He ko hoku ʻOtua ʻa hoʻo ʻAfio. Ko ho Laumalie Lelei ke ne taki kita.” (Sāme 143:10) ʻI he ʻikai fie feohi mo e kau tangata taʻemoʻoní, naʻe fiemaʻu ʻe Tēvitá ke ʻi he feituʻu ʻa ia naʻe fakahoko ai ʻa e founga-lotu kia Sihová. (Sāme 26:​4-6) Fakataha mo e laumālie ʻo e ʻOtuá ke tataki ʻene laká, naʻe lava ʻa Tēvita ke fou ʻi he ngaahi hala ʻo e māʻoniʻoní.​—Sāme 17:5; 23:3.

7. Kuo anga-fēfē ʻa e ngāue ʻa e laumālie ʻo e ʻOtuá ʻi he fakatahaʻanga Kalisitiané?

7 Naʻe fakapapauʻi ʻe Sīsū Kalaisi, ko e Tēvita Lahi Angé ki he kau ʻaposetoló ʻe akoʻi kiate kinautolu ʻe he laumālie māʻoniʻoní ʻa e meʻa kotoa pē, pea fakamanatu ki honau ʻatamaí ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē naʻá ne tala kiate kinautolú. (Sione 14:26) Mei he Penitekosí ʻo faai mai, kuo fakahā fakalakalaka mai ʻe Sihova ʻa e “ngaahi loloto ʻo e ʻOtua” naʻe ʻi heʻene Folofola kuo hikí. (1 Kolinito 2:​10-​13) Kuó ne fai ʻeni fakafou mai ʻi ha fetuʻutakiʻanga hā mai naʻe ui ʻe Sīsū ko e “tamaioeiki agatonu mo boto.” ʻOkú ne tokonaki mai ʻa e meʻakai fakalaumālie ʻa ia ʻoku fai ʻa e vakai ki ai ʻi he polokalama ako maʻá e ngaahi fakatahaʻanga ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá ʻi māmani lahí.​—Mātiu 24:​45-​47, PM.

Akoʻi ʻa e Finangalo ʻo Sihová ʻi Heʻetau Ngaahi Fakatahá

8. Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ʻa e kau ʻi he Ako Taua Leʻo?

8 Ko e fakamatala ʻi he Ako Taua Leʻo fakauike ʻa e fakatahaʻangá ʻoku māʻunga feangai ia mo hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he Tohitapú. ʻOku tokoniʻi moʻoni ʻe he meʻá ni kitautolu ke fekuki mo e ngaahi loto-moʻua ʻi he moʻuí. ʻI he ngaahi ako kehé ʻoku vakai ai ki he ngaahi moʻoni fakalaumālie loloto pe ngaahi kikite ʻi he Tohitapú. Ko e hā hono lahi kuo akoʻi kiate kitautolu lolotonga ʻa e ngaahi ako peheé! ʻI he ngaahi fonua lahi kuo fakafonu ki he lahi taha ʻe malavá ʻa e ngaahi Fale Fakatahaʻangá ki he ngaahi fakataha ko ʻení. Ka ʻi he ngaahi fonua ʻe niʻihi, kuo holo ai ʻa e tokolahi ʻo e maʻu fakatahá. Ko e hā hoʻo fakakaukau ki he holo ko ʻení? Mahalo pē kuo fakaʻatā ʻe he niʻihi ʻa e ngāue fakamāmaní ke ne felei ʻenau fakatahataha fakataha maʻu pē ‘ke fefakaaiaiaki akinautolu ki he ofa moe gaahi gaue leleí’? Pe mahalo pē ʻoku fakamoleki ʻa e ngaahi houa lahi ʻi he ngaahi ngāue fakasōsialé pe ʻi he sio televīsoné, ʻo ʻai ai ke hā ngali fuʻu femoʻuekina ʻa e taimi-tēpilé ke ʻalu ki he ngaahi fakatahá kotoa? Manatuʻi ʻa e tuʻutuʻuni fakamānavaʻi ʻi he Hepelu 10:​23-​25 (PM). ʻIkai ʻoku toe mahuʻinga ange ʻi he taimí ni ʻa e fakatahataha fakataha ki he fakahinohino mei he ʻOtuá ʻi heʻetau “ilo oku ofi mai ae aho”?

9. (a) ʻOku lava fēfē ke teuʻi kitautolu ʻe he Fakataha Ngāué ki he ngāue fakafaifekaú? (e) ʻOku totonu ke fēfē ʻetau vakai fekauʻaki mo e faifakamoʻoní?

9 Ko e taha ʻi hotau ngaahi fatongia tuʻu-ki-muʻa tahá ko e ngāue ko ia ʻi he tuʻunga ko e kau faifekau ʻa e ʻOtuá. Kuo fokotuʻutuʻu ʻa e Fakataha Ngāué ke akoʻi ai kitautolu ki he founga ʻe lava ke tau fai ola lelei ai ʻení. ʻOku tau ako ai ki he founga ke tau fakaofiofi atu ai ki he kakaí, meʻa ke tau leaʻakí, founga ke fai ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai ha tali leleí, pea aʻu ai pē ki he meʻa ke fai ʻi he taimi ʻoku talitekeʻi ai ʻe he kakaí ʻetau pōpoakí. (Luke 10:​1-​11) ʻI he lāulea ki he ngaahi founga ola leleí mo hono fakatātaaʻi ʻi he fakataha fakauike ko ʻení, ʻoku tau mateuteu lelei ange ai ke aʻu ki he kakaí ʻo ʻikai ngata pē ʻi he ʻalu fale ki he falé kae toe pehē foki ʻi he taimi malanga ʻi he ngaahi halá, ʻi he ngaahi tauʻanga meʻalelé, ʻi he fefonongaʻaki holó, ʻi he ngaahi malaʻe vakapuná, ʻi he ngaahi pisinisí, pe ʻi he ngaahi akoʻangá. ʻI he fehoanaki mo ʻetau kolé, “Ako au ke u fai ho finangalo,” te tau loto ke ngāueʻaongaʻaki ʻa e faingamālie kotoa pē ke fai ʻa e meʻa ʻoku naʻinaʻi mai ki ai hotau Pulé: “Ke ulo atu hoʻomou māma ke hā ki he kakai, ke nau . . . fakamāloʻia ʻa hoʻomou Tamai ʻoku ʻi Hevani.”​—Mātiu 5:​16.

10. ʻOku lava fēfē ke tau tokoni moʻoni ki he ‘faʻahinga tāú’?

10 ʻI he ngaahi fakataha fakaefakatahaʻanga peheé, ʻoku toe akoʻi ai kitautolu ke tau ngaohi ʻa e niʻihi kehé ke hoko ko e kau ākonga. ʻI he taimi pē ʻoku maʻu ai ha mahuʻingaʻia pe tuku atu ai ha tohi, ko ʻetau taumuʻá ia ʻi hono fai ʻa e ngaahi toe ʻaʻahí ke kamata ha ngaahi ako Tohitapu ʻi he ngaahi ʻapí. ʻI ha ʻuhinga, ʻoku meimei tatau ʻeni mo e ‘nofo mo e faʻahinga ʻoku tāú’ ʻa e kau ākongá koeʻuhi ke akoʻi kiate kinautolu ʻa e ngaahi meʻa naʻe tuʻutuʻuni ʻe Sīsuú. (Mātiu 10:11; 28:​19, 20) ʻI hono maʻu ʻa e ngaahi tokoni lelei ʻaupito, hangē ko e tohi ko e ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá, ʻoku teuʻi moʻoni ai kitautolu ke fakaʻauliliki hono fakaʻosi ʻetau ngāue fakafaifekaú. (2 Timote 4:5) ʻI hoʻo maʻu ʻi he uike taki taha ʻa e Fakataha Ngāué mo e Akoʻanga Fakafaifekau Fakateokalatí, feinga ke puke pea ngāueʻaki leva ʻa e ngaahi poini ʻaonga ʻa ia te ne fakaongoongoleleiʻi koe ko e taha ʻo e kau faifekau taau feʻunga ʻa e ʻOtuá, ʻi hono fakahoko hono finangaló.​—2 Kolinito 3:​3, 5; 4:​1, 2.

11. Kuo fakahāhā fēfē ʻe he niʻihi ʻenau tui ki he ngaahi lea ʻoku maʻu ʻi he Mātiu 6:​33?

11 Ko e finangalo ia ʻo e ʻOtuá ke tau “hanganaki . . . fuofua kumi ki he Puleʻangá mo ʻene māʻoniʻoní.” (Mātiu 6:​33, NW) ʻEke hifo kiate koe, ‘ʻE fēfē ʻeku ngāueʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení kapau ko e ngaahi fiemaʻu ʻi heʻeku [pe ko hoku hoá] ngāue fakamāmaní ʻoku nau felei ʻa ʻeku maʻu fakatahá?’ ʻE fai ʻa e ngaʻunu ʻe he tokolahi ʻo e faʻahinga ʻoku matuʻotuʻa fakalaumālié ke lea fekauʻaki mo e meʻá ni ki honau kau pule ngāué. Naʻe ʻai ʻe ha tokotaha faifekau taimi-kakato ʻe taha ke ʻilo ʻe heʻene pule ngāué naʻá ne fiemaʻu ha taimi ke nofo ai ʻi he uike taki taha koeʻuhi ke ne maʻu ʻa e ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá. Naʻá ne tali ʻa e kolé. Ka ʻi heʻene fieʻilo fekauʻaki mo e meʻa ʻoku fai ʻi he ngaahi fakatahá, naʻá ne kole ke ʻalu ki ai. Naʻá ne fanongo ai ʻi ha fanongonongo fekauʻaki mo ha fakataha-lahi fakavahe ka hoko maí. Ko hono olá, naʻe fokotuʻutuʻu ʻe he pule ngāué ke ne ngāueʻaki ki he fakataha-lahí ha ʻaho kakato ʻe taha. Ko e hā ʻa e lēsoni ʻokú ke maʻu mei he faʻifaʻitakiʻanga ko ʻení?

Akoʻi ʻa e Finangalo ʻo e ʻOtuá ʻe he Ngaahi Mātuʻa Anga-Fakaʻotuá

12. Ke akoʻi ʻa e fānaú ki he finangalo ʻo Sihová, ko e hā ʻoku totonu ke fai ʻe he ngaahi mātuʻá ki he kātakí mo e tuʻumaʻú?

12 Ka ʻoku ʻikai ko e tokonaki pē ki hono akoʻi ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá ʻa e ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá mo e ngaahi fakataha-lahí. ʻOku fekauʻi ʻa e ngaahi mātuʻa anga-fakaʻotuá ke akoʻi, valokiʻi, mo ʻohake ʻenau fānaú ke nau fakahīkihikiʻi ʻa Sihova mo fai hono finangaló. (Sāme 148:​12, 13; Palovepi 22:​6, 15) ʻOku fiemaʻu ʻi heʻetau fai peheé ke tau ʻave ʻetau “fānau” ki he ngaahi fakatahá ʻa ia ʻe lava ai ke nau ‘fanogo mo iló,’ kae fēfē ʻa hono akoʻi kinautolu ʻi ʻapi mei he ngaahi tohi māʻoniʻoní? (Teutalonome 31:​12, PM; 2 Timote 3:​15) Kuo kamata loto-tōnunga ʻe he ngaahi fāmili lahi ʻa e ngaahi polokalama ʻo e ako tuʻumaʻu fakafāmili ʻa e Tohitapú, ʻo toe fakaʻatā pē ʻi ha kiʻi taimi nounou ke mole pe fakaliʻeliʻaki ʻa e ngaahi meʻá ni. Kuó ke aʻusia ha meʻa pehē? Te ke fakaʻosiʻaki kuo taʻefeʻunga ʻa e fakahinohino ke ʻi ai ha ako tuʻumaʻu peheé pe ʻoku mātuʻaki kehe ho fāmilí ʻoʻou ʻa ia ʻe ʻikai ʻaonga ia ʻi hoʻo tafaʻakí? Neongo ai pē pe ko e hā ʻa e tuʻungá, kātaki kimoutolu ngaahi mātuʻá ʻo toe fakakaukau ki he ongo kupu lelei ko e “Ko Hotau Tofiʻa Mohu Fakalaumālié” mo e “Ko e Ngaahi Pale ʻo e Kītakí” ʻi he The Watchtower ʻo ʻAokosi 1, 1995.

13. ʻOku lava fēfē ke maʻu ʻe he ngaahi fāmilí ʻa e ʻaonga mei hono vakaiʻi ʻo e konga tohi fakaʻahó?

13 ʻOku fakalototoʻaʻi ʻa e ngaahi fāmilí ke nau ʻai ke angaʻaki ʻa hono vakaiʻi ʻa e konga tohi fakaʻahó mei he Ko Hono Vakaiʻi Fakaʻaho ʻa e Tohitapú. ʻOku lelei ʻa hono lau pē ʻo e konga tohí mo e ngaahi fakamatalá, ka ʻoku ʻaonga lahi ange ʻa e fetalanoaʻaki mo hono ngāueʻaki ʻo e konga tohí. Ko e fakatātaá, kapau ko hono vakaiʻi ʻo e Efeso 5:​15-​17, ʻoku lava ai ke fakakaukau ʻa e ngaahi mēmipa ʻi he fāmilí ke “lamalama ke ngaueʻaki ʻa e faingamalie” ki he ako fakafoʻituituí, ke kau ʻi ha faʻahinga founga ʻo e ngāue fakafaifekau taimi-kakató, pea ke tokanga ai ki he ngaahi ngāue kuo vaheʻi fakateokalati kehé. ʻIo, ʻoku lava ke iku ha tokotaha pe tokolahi ʻi he fetalanoaʻaki ʻi he konga tohi fakaʻahó ke ‘mahino [kakato ange] kiate kinautolu ʻa e finangalo ʻo e ʻEikí.’

14. Ko e faʻahinga faiako fēfē ʻoku fakahaaʻi mai ʻi he Teutalonome 6:​6, 7 ʻoku totonu ke ʻi ai ʻa e ngaahi mātuʻá, ʻo fiemaʻu ai ʻa e hā?

14 Kuo pau ke hoko ʻa e ngaahi mātuʻá ko e kau faiako tōtōivi ʻo ʻenau fānaú. (Teutalonome 6:​6, 7) Ka ʻoku ʻikai ko hano valokiʻi pē pe tuʻutuʻuniʻi ʻenau fānaú. ʻOku toe fiemaʻu foki ke fanongo ʻa e tamaí mo e faʻeé, ʻa ia ʻi he founga ko iá ʻe malava ke na ʻilo lelei ange ai ki he meʻa ʻoku fiemaʻu ke fakamatalaʻí, fakamāʻalaʻalá, fakatātaaʻí, pe toe faí. ʻI ha fāmili Kalisitiane ʻe taha, ʻoku fakalanga ai ʻe he ongo mātuʻá ke ʻatā ʻa e fetuʻutakí ʻaki ʻena fakalototoʻaʻi ʻena fānaú ke nau ʻeke ha ngaahi fehuʻi ʻo fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke mahino kiate kinautolú pe fakatupu hohaʻá. Naʻá na ʻilo ai naʻe faingataʻaʻia hona foha taʻu hongofulutupú ke maʻu ʻa e ʻuhinga ko Sihová ʻoku ʻikai ke ʻi ai hano kamataʻanga. Naʻe malava ke ngāueʻaki ʻe he ongo mātuʻá ʻa e fakahinohino mei he ngaahi tohi ʻa e Sōsaieti Taua Leʻó ʻoku hā ai ʻa hono tali ʻa e pehē ko ia ʻoku ʻikai ha ngataʻanga ʻo e taimí mo e vavaá. Naʻe fakamahino ʻi he meʻa ko iá ʻa e poiní, pea naʻá ne fakafiemālieʻi hona fohá. Ko ia tuku ha taimi ke tali mahino ai pea mei he ngaahi Konga Tohitapú ʻa e ngaahi fehuʻi ʻa hoʻo fānaú, ʻi hono tokoniʻi kinautolu ke nau sio ʻe lava ke mātuʻaki fakafiemālie ʻa e ako ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá. Ko e hā ʻa e meʻa kehe ʻoku akoʻi he ʻahó ni ki he kakai ʻa e ʻOtuá​—talavou mo taʻumotuʻá?

Akoʻi ke ʻOfa pea ke Faitau

15. Ko fē ʻa e taimi ʻe ʻahiʻahiʻi nai ai ʻetau ʻofa fakatokouá?

15 ʻI he fekauʻaki mo e tuʻutuʻuni foʻou ʻa Sīsuú, ʻoku ‘akonekina ʻe he ʻOtuá kitautolu ke feʻofaʻaki.’ (1 Tesalonaika 4:9) ʻI he taimi ʻoku nonga ai mo lele lelei ʻa e ngaahi meʻá, ʻoku tau ongoʻi nai ai ʻoku tau ʻofa ki hotau ngaahi tokouá kotoa. Ka neongo ia ko e hā ʻoku hokó ʻi he taimi ʻoku malanga hake ai ʻa e ngaahi faikehekehe fakafoʻituituí pe ʻoku tau hoko ʻo loto-mamahi koeʻuhi ko ha meʻa ʻoku leaʻaki pe fai ʻe ha Kalisitiane ʻe taha? ʻE ʻahiʻahiʻi nai ʻi he tuʻunga ko ʻení ʻa e moʻoni ʻo ʻetau ʻofá. (Fakafehoanaki mo 2 Kolinito 8:8.) Ko e hā ʻoku akoʻi kitautolu ʻe he Tohitapú ke fai ʻi he ngaahi tuʻunga peheé? Ko e meʻa ʻe taha, ko e feinga ke fakahāhā ʻa e ʻofá ʻi he ʻuhinga kakato tahá. (1 Pita 4:​8) ʻI he ʻikai ke tau kumi ki he lelei pē ʻatautolú, fakaʻita ʻi he fanga kiʻi tōnounoú, pe hanganaki lau ʻa e koví, ʻoku totonu ke tau ngāue ke tuku ʻa e ʻofá ke ne ʻufiʻufi ha fuʻufuʻunga angahala. (1 Kolinito 13:5) ʻOku tau ʻilo ko e finangalo ʻeni ʻo e ʻOtuá, he ko e meʻa ia ʻoku akoʻi ʻe heʻene Folofolá.

16. (a) Ko e faʻahinga tau fē ʻoku akoʻi ke kau ai ʻa e kau Kalisitiané? (e) ʻOku teuʻi fēfē kitautolu?

16 Lolotonga ʻe ʻikai fakafehokotaki ʻe he tokolahi ʻa e ʻofá mo e taú, ko e taú ko e meʻa ia ʻe taha kuo akoʻi kiate kitautolu, ka ko ha faʻahinga tau makehe ia. Naʻe ʻiloʻi ʻe Tēvita ʻa ʻene fakafalala kia Sihova ke akoʻi ia ki he founga ke fakahoko ai ʻa e taú, neongo naʻe kau ʻi hono taimí ʻa e faitau fakafepaki moʻoni mo e ngaahi fili ʻo ʻIsilelí. (1 Samiuela 17:​45-​51; 19:8; 1 Tuʻi 5:3; Sāme 144:1) Fēfē ʻetau faitau ʻi he ʻaho ní? Ko ʻetau meʻataú ʻoku ʻikai fakakakano. (2 Kolinito 10:4) Ko ʻetau tau ʻatautolú ko e tau fakalaumālie, ʻa ia ʻoku tau fiemaʻu ke hoko ʻo mateuteu lelei ʻi he teungatau fakalaumālié. (Efeso 6:​10-​13) Fakafou mai ʻi heʻene Folofolá mo ʻene kakai kuo fakatahatahaʻí, ʻoku akoʻi kitautolu ʻe Sihova ke fai ha tau lavameʻa fakalaumālie.

17. (a) Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻoku ngāueʻaki ʻe he Tēvoló ke leʻei ʻaki kitautolú? (e) Ko e hā ʻoku totonu ke fakapotopoto ʻetau fakaʻehiʻehi mei aí?

17 ʻOku faʻa ngāueʻaki ʻe he Tēvoló heʻene ngaahi founga takihalaʻi, olopotó, ʻa e ngaahi ʻelemēniti ʻo e māmaní, kau tafoki mei he moʻoní, mo e kau fakafepaki kehe ki he moʻoní ʻi ha feinga ke leʻei kitautolu ki he ngaahi meʻa ʻoku ʻikai mahuʻingá. (1 Timote 6:​3-5, 11; Taitusi 3:​9-​11) ʻOku hangē ia ʻokú ne sio ʻoku siʻi hono faingamālie ke ikunaʻi kitautolu ʻi ha ʻohofi fakahangatonu, mei muʻá, ko ia ai ʻokú ne feinga ke fakatūkiaʻi kitautolu ʻaki ʻene ʻai ke tau fakahaaʻi ʻetau faʻa lāunga mo e ngaahi fehuʻi vale, ʻa ia ʻoku ʻikai hanau mahuʻinga fakalaumālie. ʻI hotau tuʻunga ko e kau tau faʻa leʻó, ʻoku totonu ke tau ʻāʻā ki he ngaahi fakatuʻutāmaki peheé ʻo hangē pē ko ʻetau ʻāʻā ki he ngaahi fakamamahi fai mai mei muʻá.​—1 Timote 1:​3, 4.

18. Ko e hā ʻoku kau moʻoni ki he ʻikai kei moʻui maʻatautolú?

18 ʻOku ʻikai te tau poupouʻi ʻa e ngaahi holi ʻa e tangatá pe ko e loto ʻo e ngaahi puleʻangá. Kuo akoʻi kitautolu ʻe Sihova fakafou mai ʻi he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú, kuo pau ke ʻoua naʻa tau kei moʻui maʻatautolu; ʻi hono kehé, ʻoku totonu ke tau mahafutau ʻaki ʻa e anga ʻo e fakakaukau tatau ko ia naʻe maʻu ʻe Kalaisi Sīsuú pea moʻui maʻá e finangalo ʻo e ʻOtuá. (2 Kolinito 5:​14, 15) Naʻa tau moʻuiʻaki nai ʻi he kuohilí ha moʻui taʻetaau, fulikivanu, ʻo fakamoleki noaʻia ʻa e ngaahi taimi mahuʻingá. ʻOku tōʻongaʻaki ʻe he māmani fulikivanu ko ʻení ʻa e ngaahi kātoanga fakafiefiá, ngaahi kātoanga inu, mo e ʻulungaanga taʻetāú. ʻI hono akoʻi kitautolu he taimí ni ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá, ʻikai ʻoku tau houngaʻia ke fakamavaheʻi mei he māmani fakameleʻi ko ʻení? Ko ia ai, tau fai ha faitau fakalaumālie mālohi ke fakaʻehiʻehi mei he kau ki he ngaahi tōʻonga ʻuli fakamāmaní.​—1 Pita 4:​1-3.

Akoʻi Kitautolu ke Tau Maʻu ʻa e ʻAonga

19. ʻE iku ki he ngaahi ʻaonga fē ʻa hono akoʻi ke fai ʻa e finangalo ʻo Sihová pea toki fai iá?

19 ʻOku fiemaʻu ke ʻiloʻi ʻoku ʻaonga lahi kiate kitautolu ʻa hono akoʻi ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá. Kuo pau ke tau fai ʻi he mahino lelei ʻetau tafaʻakí ʻaki ʻetau tokanga lelei koeʻuhi ke tau ako pea toki muimui ki he ngaahi fakahinohino ʻoku ʻomai kiate kitautolu fakafou mai ʻi hono ʻAló pea pehē ki hono fakafou mai ʻi heʻene Folofolá mo ʻene kakai kuo fakatahatahaʻí. (Aisea 48:​17, 18; Hepelu 2:1) ʻI heʻetau fai peheé, ʻe fakaivia ai kitautolu ke tuʻu mālohi ʻi he ngaahi taimi faingataʻa ko ʻení pea matuʻuaki ʻa e ngaahi faingataʻa mei muʻá. (Mātiu 7:​24-​27) Naʻa mo e taimí ni, te tau fakahōifuaʻi ʻa e ʻOtuá ʻaki ʻa e fai hono finangaló mo fakapapauʻi ʻoku tali ʻetau ngaahi lotú. (Sione 9:​31; 1 Sione 3:​22) Pea te tau aʻusia ai ʻa e fiefia moʻoní.​—Sione 13:17.

20. Ko e hā ʻe lelei ke fakalaulauloto ki aí ʻi hoʻo sio ki he konga tohi ki he taʻú lolotonga ʻo e 1997?

20 Lolotonga ʻa e fononga ʻi he 1997, te tau toutou maʻu ai ʻa e faingamālie ke lau mo vakaʻiʻi ʻa e konga tohi ki he taʻú, Sāme 143:10: “Ako au ke u fai ho finangalo.” ʻI heʻetau fai ʻení, tuku ke tau ngāueʻaki ʻa e niʻihi ʻi he ngaahi meʻa ʻoku hokó ke fakaʻuta atu ai ki he ngaahi tokonaki kuo fai ʻe he ʻOtuá ke akoʻi ʻaki kitautolú, hangē ko ia kuo fokotuʻutuʻu mai ʻi ʻolungá. Pea ke tau ngāueʻaki ʻa e fakalaulauloto pehē ki he ngaahi lea ko iá ko ha meʻa fakaueʻi-loto ke ngāue fakatatau ai ki he kole ko iá, ʻi he ʻiloʻi “ko ia ʻoku ne fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtua, ʻoku ne nofo maʻu ʻo taʻengata.”​—1 Sione 2:​17.

ʻE Fēfē Haʻo Tali?

◻ Ko hai ʻi he ʻahó ni kuo akoʻi ke fai ʻa e finangalo ʻo Sihová?

◻ ʻOku totonu ke fēfē hono uesia kitautolu ʻe he Sāme 143:10 lolotonga ʻa e 1997?

◻ ʻOku anga-fēfē hono akoʻi kitautolu ke fai ʻa e finangalo ʻo Sihová?

◻ Ko e hā ʻoku fiemaʻu mei he ngaahi mātuʻa Kalisitiané ki hono akoʻi ʻenau fānaú?

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share