LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w07 5/15 p. 11-13
  • Ko e Hā ke Fakatahataha Fakataha Aí?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Ko e Hā ke Fakatahataha Fakataha Aí?
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • “Haʻu Kiate Au”
  • ‘ʻA Kimoutolu ʻOku Fakaongosia mo Māfasia’
  • “Ko e Ioke Aʻaku ʻOku Molū, pea ko e Kavenga Aʻaku ʻOku Maʻamaʻa”
  • “ʻOku Ou Faʻa Kataki mo Angafākatuʻa”
  • “Te Mou ʻIlo ha Mālōlō ʻi Homou Laumalie”
  • Ko e Hā ʻOku Totonu Ai Ke Tau Fakataha Fakatahataha ʻi he Lotú?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2016
  • ʻE Lava Fēfē ke ʻAonga Kiate Koe ʻa e Fakataha ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová?
    Fiefia ʻi he Moʻuí ʻo Taʻengata!—Ako Tohi Tapu Fetalanoaʻaki
  • Founga ʻOku Tataki Ai kitautolu ʻe Sihová
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2000
  • ʻOkú Ke Kau ʻi Hono ʻAi ʻa e Ngaahi Fakataha Faka-Kalisitiané Ke Fakatupu Langa Haké?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
w07 5/15 p. 11-13

Ko e Hā ke Fakatahataha Fakataha Aí?

FAKAFOKIFĀ PĒ, kuo liʻaki ʻa Christine ʻe hono husepānití—hili ia ʻa e taʻu ʻe 20 ʻo ʻena nofo malí. Naʻe nofo toko taha ʻa Christine ʻo tauhi hake ʻa e fānau tangata ʻe toko fitu mo e taʻahine ʻe taha. Naʻa nau ʻi he vahaʻa taʻu ko e taʻu 7 ki he taʻu 18. ʻOkú ne pehē: “Naʻe pau kiate au he taimi ko ʻení ke u fai toko taha pē ʻa e ngaahi fili mahuʻingá kotoa. Naʻá ku ongoʻi mafasia ʻi he fatongiá pea ne u fiemaʻu lahi ʻaupito ha tokoni mo ha tataki.” Ko fē naʻá ne maʻu mei ai ʻa e tokoni naʻe fiemaʻú?

“Ko e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané naʻe hoko ko ha fakahaofi moʻui ia kiate au mo hoku kiʻi fāmilí,” ko e fakamatala ia ʻa Christine. “ʻI he ngaahi fakatahá, naʻa mau maʻu ai ʻa e fakalototoʻa mei homau ngaahi kaungāmeʻá pea mo e tataki mei he Folofola ʻa e ʻOtuá. Ko hono maʻu maʻu pē ʻa e ngaahi fakatahá naʻá ne tokoniʻi kimautolu ʻi he tafaʻaki mahuʻinga kotoa ʻo ʻemau moʻui fakafāmilí.”

ʻI he lolotonga ʻa e “ngaahi taimi faingataʻa” ko ʻení, kuo pau ke tau fehangahangai kotoa mo e ngaahi ʻahiʻahi kehekehe. (2 Timote 3:1) ʻI he hangē ko Christine, ʻokú ke vakai nai ki he ngaahi fakataha ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ko ha fakahaofi moʻui fakalaumālie, ko ha konga mātuʻaki mahuʻinga ʻo hoʻo lotu kia Sihová. ʻOku pau pē, ko e ngaahi fakataha ʻe nima ʻa e fakatahaʻangá ʻoku fakataimitēpileʻi ʻi he uike taki taha ʻokú ne fakatupulekina ʻa hoʻo ʻofa ki he ʻOtuá, fakaivimālohiʻi ʻa hoʻo ʻamanaki ki he kahaʻú mo ʻoatu kiate koe ʻa e tataki Fakatohitapu ki he founga ke fekuki ai mo e ngaahi ʻahiʻahí.

Kae kehe, ʻoku ʻi ai ʻa e faʻahinga ʻoku nau ongoʻi ʻoku faingataʻa ke maʻu maʻu pē ʻa e ngaahi fakatahá. ʻOku nau ongoongosia ʻi he ngataʻanga ʻo e ʻahó, pea ʻe hā ngali faingataʻa nai ʻa e fakakaukau ko ia ki he teuteu maau pea fononga ki ha fakatahá. Ko e niʻihi ia ʻoku ʻikai ke nau lava ke maʻu ʻa e fakatahá koeʻuhi ko ʻene faʻa fepaki mo ʻenau taimi-tēpile ngāué. Ke maʻu kotoa ʻa e ngaahi fakatahá, ʻe pau ai ke nau maʻu ʻa e paʻanga siʻisiʻi ange pe aʻu ki he tuʻunga ko e mole ʻenau ngāué. ʻE liʻaki fakataha nai ha niʻihi tokosiʻi koeʻuhí ʻoku nau fakakaukau kinautolu ʻe fakaivifoʻou ange ha faʻahinga fakafiefia kehe ia ʻi he feohi mo e fakatahaʻangá.

Ko ia ai, ko e hā ʻa e ngaahi ʻuhinga mālohi ʻokú ne ueʻi koe ke maʻu ʻa e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané? ʻE lava fēfē ke ke ʻai ʻa e ngaahi fakataha peheé ke fakaivifoʻou kiate koé? Ke tokoni ki hono tali ʻa e ongo fehuʻí ni, tau sivisiviʻi angé ʻa e fakaafe loto-māfana ʻa Sīsū ʻoku lēkooti ʻi he Mātiu 11:​28-30. Naʻá ne pehē: “Haʻu kiate au, ʻa kimoutolu kotoa pe ʻoku fakaongosia mo māfasia, pea te u fakamālōlō kimoutolu. ʻAi ʻeku ioke kiate kimoutolu, pea mou ako ʻiate au: he ʻoku ou faʻa kataki mo angafākatuʻa, pea te mou ʻilo ha mālōlō ʻi homou laumalie. He ko e ioke aʻaku ʻoku molū, pea ko e kavenga aʻaku ʻoku maʻamaʻa.”

“Haʻu Kiate Au”

Naʻe pehē ʻe Sīsū: “Haʻu kiate au.” Ko e founga ʻe taha ke tali ai ʻa e fakaafe ko iá ko hono maʻu maʻu pē ʻa e ngaahi fakatahá. ʻOku ʻi ai ʻa e ʻuhinga lelei ke ʻi ai, he naʻe pehē ʻe Sīsū ʻi ha toe taimi ʻe taha: “Ko e potu kuo fakataha ai ha toko ua pe ha toko tolu ki hoku hingoa, ʻoku ou ʻi he potu ko ia au ʻi honau lotolotonga.”—Mātiu 18:20.

ʻI he ʻuluaki senitulí, naʻe fakaafeʻi tonu ʻe Sīsū ʻa e kakai kehekehe ke muimui ʻiate ia. Naʻá ne ʻoange leva ʻa e faingamālie kiate kinautolu ke nau maʻu ha vahaʻangatae fekoekoeʻi mo ia. Naʻe tali ia ʻe he niʻihi ʻo ʻikai toe tatali. (Mātiu 4:​18-22) Ko e niʻihi ia naʻa nau fakaʻatā ʻe kinautolu ʻa e ngaahi meʻa fakamatelié ke ne taʻofi kinautolu mei hono tali ʻa e fakaafe ko iá. (Maake 10:​21, 22; Luke 9:​57-62) Naʻe tala ange ʻe Sīsū ki he faʻahinga naʻa nau muimui ʻiate iá ʻa e fakamatala fakapapau ko ʻení: “Naʻe ʻikai ko kimoutolu naʻe fili au, ka ko au naʻa ku fili kimoutolu.”—Sione 15:16.

ʻI he hili ʻa ʻene pekia pea toetuʻú, naʻe ʻikai kei ʻi ai fakaesino ʻa Kalaisi mo ʻene kau ākongá. Ka naʻá ne kei ʻiate kinautolu ʻi he ʻuhinga ko ʻene tataki ʻa ʻenau ngāué mo siofi ʻa e anga ʻo ʻenau tali ki heʻene akonakí. Ko e fakatātaá, ʻi he taʻu ʻe 70 hili ʻa ʻene toetuʻú, naʻe ʻoange ai ʻe Sīsū ʻa e akonaki mo e fakalototoʻa ki he fakatahaʻanga ʻe fitu ʻi ʻĒsia Maina. Ko ʻene ngaahi fakamatalá naʻe hā ai ʻa ʻene ʻiloʻi fakaʻāuliliki ʻa e ngaahi mālohinga mo e vaivaiʻanga ʻo e faʻahinga tāutaha ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ko iá.—Fakahā 2:1–3:22.

ʻOku kei mahuʻingaʻia loloto pē ʻa Sīsū ʻi he faʻahinga tāutaha ʻo ʻene kau ākongá. ʻOkú ne talaʻofa mai: “Ko eni, ʻoku ou ʻiate kimoutolu ʻe au ʻi he ngaahi ʻaho kotoa pe, ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo mamani.” (Mātiu 28:20) ʻOku tau lolotonga moʻuí ni ʻi he taimi ʻo e ngataʻangá, pea ʻoku fiemaʻu leva ai ke tau ngāue ʻo fakatatau ki he fakaafe ʻa Sīsū ke muimui ʻiate iá. ʻOku kau ki heni ʻa e fiemaʻu ke tau maʻu maʻu pē ʻa e ngaahi fakatahá. ʻOku fiemaʻu mai ʻe Sīsū ke tau fanongo kiate ia pea ‘ako ʻiate ia’ ʻo fakafou ʻi he ngaahi ako mo e ngaahi malanga makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú ʻa ia ʻoku faʻa fakahoko ʻi he ngaahi fakatahá. (Efeso 4:​20, 21) ʻOkú ke tali ʻa e fakaafe ʻa Sīsū: “Haʻu kiate au”?

‘ʻA Kimoutolu ʻOku Fakaongosia mo Māfasia’

Ko ha ʻuhinga mātuʻaki mahuʻinga ke maʻu ai ʻa e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané koeʻuhí ke maʻu ʻa e fakalototoʻa. (Hepelu 10:​24, 25) Ko e moʻoni ko e tokolahi ʻo kitautolu ʻoku tau “fakaongosia mo māfasia” ʻi he ngaahi tuʻunga kehekehe. Mahalo pē ʻokú ke mafasia ʻi he hohaʻa ki he ngaahi meʻa fakafoʻituitui, ʻo hangē ko e ngaahi palopalema fakasinó. ʻI he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané, ʻe lava ke ke maʻu ai ʻa e fefakalototoʻaʻaki. (Loma 1:​11, 12) Hangē ko ʻení, te ke fanongo ai ki he ngaahi tali fakatupu langa hake fakalaumālie, fakamanatu atu ai ʻa hoʻo ʻamanaki ʻoku makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú pea mo sio ai ki he tui ʻa e niʻihi kehe ʻa ia ʻoku nau kātekina ʻa e ngaahi ʻahiʻahí. ʻE lava ke tokoniʻi kotoa koe ʻe he meʻá ni ke ke fekuki mo hoʻo ngaahi palopalemá pea vakai totonu ki ai.

Fakakaukau atu ki he fakamatala ʻa e fefine Kalisitiane ʻe taha ʻokú ne faingataʻaʻia ʻi ha mahaki tauhi. ʻOkú ne fakamatala: “Koeʻuhi ko hoku mahakí ʻoku fiemaʻu ai ke u tokoto ʻi he falemahakí ʻi ha ngaahi taimi. Ko e ʻalu ki he ngaahi fakatahá hili ha tokoto falemahaki ʻe lava ke kiʻi faingataʻa, ka ko e feituʻu lelei ia kiate aú. Ko e loto-māfana mo e ʻofa ʻa e fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné ʻokú ne toe fakalahi ʻa ʻeku fiefiá, pea ko e akonaki mo e tataki ʻoku tokonaki mai ʻe Sihova mo Sīsuú ʻokú ne ʻai ai ke mohu ʻuhinga ʻa ʻeku moʻuí.”

“Ko e Ioke Aʻaku ʻOku Molū, pea ko e Kavenga Aʻaku ʻOku Maʻamaʻa”

Fakatokangaʻi ko e konga tohi ʻoku tau ʻanalaisó, naʻe pehē ai ʻe Sīsū: “Mou ako ʻiate au.” ʻI he ako meia Sīsuú, ʻoku tau hoko ai ko ʻene kau ākonga, pea ʻoku tau fataki ʻene ʻioké ʻi he taimi ʻoku tau fakatapui ai ki he ʻOtuá pea papitaisó. (Mātiu 28:​19, 20) Ko e kau maʻu pē ki he ngaahi fakatahá ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ia kae lava ke tau kei hoko ai pē ko e kau ākonga ʻa Sīsū. Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhí ko e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané ʻoku akoʻi ai kitautolu ʻo fekauʻaki mo Sīsū, ko ʻene ngaahi akonakí mo ʻene ngaahi foungá.

Ko e hā ʻa e kavenga ʻoku fiemaʻu mai ʻe Kalaisi ke tau fuá? Ko e kavenga tatau mo ia ʻokú ne fuá—ko e monū ko hono fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá. (Sione 4:34; 15:8) ʻOku fiemaʻu ʻa e feinga ke talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá, ka ko e kavenga ko ʻení ʻoku ʻikai ke fuʻu mamafa ia ke fua. ʻE hā ngali mamafa pē nai kapau te tau feinga ke fua ia ʻiate kitautolu pē. Kae kehe, kapau te tau lotu ke maʻu ʻa e laumālie ʻo e ʻOtuá pea maʻu ʻa e meʻakai fakalaumālie ʻoku tokonaki mai ʻi he ngaahi fakatahá, te tau maʻu ai mei he ʻOtuá ʻa e “makehe atu ʻo e mafai.” (2 Kolinito 4:7) ʻI he teuteu ki he ngaahi fakatahá pea kau ki aí, ʻoku fakaʻau ke mālohi ange ai ʻa ʻetau ʻofa kia Sihová. Pea ʻi he taimi ʻoku ueʻi ai kitautolu ʻe he ʻofá, “ʻoku ʻikai ke fakamafasia” ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá.—1 Sione 5:​3, 4.

Ko e kakaí fakalūkufua ʻoku nau fehangahangai mo e ngaahi pole hangē ko e kumi ha moʻui, fekuki mo e ngaahi tuʻunga ki he moʻui leleí pea mo e fāinga mo e ngaahi palopalema fakafoʻituituí. Kae kehe, ke fekuki lavameʻa mo e ngaahi tuʻunga ko iá, ʻoku ʻikai ke tau falala ki he poto fakaetangatá pē. ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá ke ʻoua te tau “lotomoʻua,” he ʻoku tokonaki mai ʻe Sihova ʻa ʻetau ngaahi fiemaʻú mo tokoniʻi kitautolu ke tau fekuki mo e ngaahi palopalemá. (Mātiu 6:​25-33) Ko e moʻoni, ko e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané ko ha fakahāhā ia ʻo e ʻofa mai ʻa e ʻOtuá kia kitautolú.

“ʻOku Ou Faʻa Kataki mo Angafākatuʻa”

Naʻe angaʻaki ʻe Sīsū ʻa e ʻaʻahi ki he sinakoké, ʻa e feituʻu naʻe lāulea ai ki he Folofola ʻa e ʻOtuá. ʻI he taimi ʻe taha ʻi he sinakoké, naʻe toʻo ai ʻe Sīsū e takainga tohi ʻa ʻAiseá ʻo ne lau: “Ko e Laumālie ʻo e ʻEiki ʻoku ʻiate au; he naʻa ne pani au ke u ʻalu mo e ongoongolelei ki he masiva: kuo ne fekau au ke fanongonongo ʻa e tukuange ki he popula, mo e ʻā ki he kui; ke fekau ʻa e taʻeliekina ke ʻalu kuo tauʻataina; ke fanongonongo ʻa e taʻu ʻo e hōifua ʻa e ʻEiki.” (Luke 4:​16, 18, 19) He fakafiefia ē kuo pau naʻe maʻu ʻi he fanongo ki hono fakamatalaʻi ʻe Sīsū ʻa e ngaahi lea ko iá ʻi heʻene pehē: “Ko e ʻaho ni kuo fakamoʻoni ʻa e potu folofola ni ʻi hoʻomou fanongo”!—Luke 4:21.

Ko Sīsū, ʻa e “Tauhi Lahi” faʻa kātaki pe anga-maluú, ʻokú ne kei tokangaʻi fakalaumālie ʻa hono kau muimuí. (1 Pita 5:​1-4) ʻI he malumalu ʻo ʻene tatakí, kuo fakanofo ai ʻe he “tamaioeiki agatonu mo boto” ʻa e kau tangata ko e kau tauhi-sipi ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi māmani lahi. (Mātiu 24:​45-47, PM; Taitusi 1:​5-9) Ko e kau tangatá ni ʻoku nau “tauhi” ʻa e fakatahaʻanga ʻa e ʻOtuá ʻi he anga-malū pea nau fokotuʻu ʻa e faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻaki hono maʻu maʻu pē ʻa e ngaahi fakatahá. ʻE lava ke ke fakahāhā ʻa e houngaʻia ʻi he ‘meʻaʻofa ko e kau tangata’ ko ʻení ʻaki ʻa hono maʻu ʻa e ngaahi fakatahá, ʻa ia ʻe lava ke ke hoko ai ko e fakalototoʻa ki he niʻihi kehé ʻi hoʻo ʻi aí mo hoʻo kau ki aí.—Ngāue 15:​30-33; 20:28; Efeso 4:​8, 11, 12.

“Te Mou ʻIlo ha Mālōlō ʻi Homou Laumalie”

ʻI hono maʻu ʻa e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané, ʻe lava fēfē ke ke fakapapauʻi ʻoku fakaivifoʻou moʻoni ʻa e ngaahi fakataha ko ʻení? Ko e founga ʻe taha ko hono ngāueʻaki ʻa e akonaki ʻa Sīsuú: “Mou tokanga ki he anga ʻo hoʻomou fanongo.” (Luke 8:18) Ko e faʻahinga naʻa nau holi loto-vēkeveke ke akó naʻa nau tokanga lelei ʻaupito kia Sīsū. Naʻa nau kole ange ke ne fakamatalaʻi ʻene ngaahi talanoa fakatātaá, pea ko hono olá, naʻa nau maʻu ai ʻa e pale ko e mahino lahi ange.—Mātiu 13:​10-16.

ʻE lava ke ke faʻifaʻitaki ki he faʻahinga fiekaia fakalaumālie peheé ʻaki hoʻo fanongo tokanga ki he ngaahi malanga ʻi heʻetau ngaahi fakatahá. (Mātiu 5:​3, 6) Ke tokoni ki hono tauhi maʻu ke tokangataha ho ʻatamaí, feinga ke muimui ofi ʻi he fakaʻuhinga ʻa e tokotaha malangá. Kiʻi ʻeke loto hifo kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení: ‘ʻE lava fēfē ke u ngāueʻaki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi heʻeku moʻuí? ʻI he founga fē ʻe lava ke u ngāueʻaki ai ia ke tokoniʻi ʻaki ʻa e niʻihi kehé? ʻE fēfē nai haʻaku fakamatalaʻi ʻa e poini ko ʻení?’ ʻIkai ngata aí, huke ki he ngaahi konga Tohi Tapu ʻoku ngāueʻaki ʻe he tokotaha malangá ke poupouʻiʻaki ʻene ngaahi poini tefitó. Ko e lahi ange hoʻo tokanga ki he anga hoʻo fanongó, ko ʻene fakaivifoʻou ange ia ʻa e ngaahi fakatahá.

Hili ʻa e fakatahá, talanoa mo e niʻihi kehé ʻo fekauʻaki mo e polokalamá. Hangataha ki he fakamatalá pea mo e founga ʻe lava ke ngāueʻaki aí. Ko e ngaahi talanoa fakatupu langa haké ʻokú ne ʻai ʻa e ngaahi fakatahá ke fakaivifoʻou moʻoni.

Ko e moʻoni ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi ʻuhinga lelei ki heʻetau fakatahataha fakatahá. Hili hono sivisiviʻi ʻa e ngaahi ʻaonga naʻe toki fai e lāulea ki aí, fēfē ke ʻeke hifo kiate koe, ‘ʻOku anga-fēfē ʻeku tali ki he fakaafe ʻa Sīsū: “Haʻu kiate au”?’

[Fakatātā ʻi he peesi 11]

ʻOku taʻofi koe ʻe he ngaahi ngāue kehé mei hono maʻu ʻa e fakatahá?

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share