LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • lff lēsoni 3
  • ʻE Lava Ke Ke Falala ki he Tohi Tapú?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻE Lava Ke Ke Falala ki he Tohi Tapú?
  • Fiefia ʻi he Moʻuí ʻo Taʻengata!—Ako Tohi Tapu Fetalanoaʻaki
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • KELI LOLOTO ANGE
  • FAKANOUNOU
  • AKO LAHI ANGE
  • ʻE Lava Ke Ke Falala ki he Tohi Tapú?
    Fiefia ʻi he Moʻuí ʻo Taʻengata!​—Talateu ki he Ngaahi Lēsoni Fakatohitapu
  • Tohi Tapú—Ko ha Tohi mei he ʻOtuá
    Ko e Hā ʻOku Lava ke Akoʻi Mai ʻe he Tohi Tapú?
  • Ko e Tohi Tapú—Ko ha Tohi mei he ʻOtuá
    Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú?
  • ʻE Lava Fēfē ke Tokoniʻi Koe ʻe he Tohi Tapú?
    Fiefia ʻi he Moʻuí ʻo Taʻengata!—Ako Tohi Tapu Fetalanoaʻaki
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Fiefia ʻi he Moʻuí ʻo Taʻengata!—Ako Tohi Tapu Fetalanoaʻaki
lff lēsoni 3
Lēsoni 3. Ko e ngaahi tatau tohinima motuʻa ʻo e Tohi Tapú ʻi ha funga tēpile.

LĒSONI 03

ʻE Lava Ke Ke Falala ki he Tohi Tapú?

Tatau Kuo Pulusi
Tatau Kuo Pulusi
Tatau Kuo Pulusi

ʻOku ʻomai ʻe he Tohi Tapú ʻa e ngaahi talaʻofa mo e ngaahi faleʻi lahi. ʻOku ngalingali pē ʻokú ke fifili fekauʻaki mo e meʻa ʻoku akoʻi aí, kae mahalo ʻokú ke toe veiveiua foki. ʻOku totonu ke ke falala ki he ngaahi talaʻofa mo e faleʻi ʻoku ʻomai ʻi ha tohi motuʻa pehē? ʻE lava moʻoni ke ke tui ki he meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohi Tapú fekauʻaki mo e fiefia ʻi he moʻuí he taimí ni pea mo e kahaʻú? ʻOku tui pehē ʻa e laui miliona. Tau sio angé pe te ke lava mo koe foki ʻo tui ki ai.

1. Ko e Tohi Tapú ko ha tohi ʻo e moʻoni pe talanoa faʻu?

ʻOku taukaveʻi ʻe he Tohi Tapú ko ha lēkooti ia ʻo e “ngaahi foʻi lea totonu ʻo e moʻoní.” (Tangata Malanga 12:10) ʻOku lave ai ki he ngaahi meʻa naʻe hoko moʻoni ʻo kau ai ʻa e kakai moʻoni. (Lau ʻa e Luke 1:3; 3:​1, 2.) Ko e kau faihisitōlia mo e kau keli fakatotolo tokolahi kuo nau fakapapauʻi ʻa e tonu mātē ʻa e ngaahi ʻaho mahuʻinga, kakai, feituʻu mo e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Tohi Tapú.

2. Ko e hā ʻoku lava ai ke tau pehē ko e Tohi Tapú ʻoku ʻikai ke ʻolokuonga?

ʻI he ngaahi founga lahi, kuo fakamoʻoniʻi ko e Tohi Tapú ʻoku hiki ai ʻa e ngaahi meʻa naʻe ʻikai ʻiloʻi ia ʻi he taimi naʻe hiki aí. Ko e fakatātaá, ʻoku lave ai ki he ngaahi kaveinga fakasaienisi. Ko e lahi ʻo e ngaahi meʻa ʻoku leaʻaki ai fekauʻaki mo e ngaahi kaveinga ko iá naʻe fehuʻia lahi ia ʻi he taimi naʻe hiki ai iá. Kae kehe, kuo fakapapauʻi ʻe he saienisi ʻi onopōní ko e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohi Tapú ʻoku tonu mātē. ʻOku “falalaʻanga maʻu pē ia, ʻi he taimí ni pea taʻengata.”​​—Saame 111:8.

3. Ko e hā ʻoku lava ai ke tau falala ki he meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohi Tapú fekauʻaki mo e kahaʻú?

ʻOku ʻi he Tohi Tapú ʻa e ngaahi kikite ʻoku tomuʻa tala ai “ʻa e ngaahi meʻa kuo teʻeki ke faí.” (ʻAisea 46:10) ʻOku tomuʻa tala tonu mātē ai ʻa e ngaahi meʻa fakahisitōlia lahi naʻe hoko ki muʻa fuoloa pea toki hokó. ʻOku toe fakamatalaʻi mātuʻaki fakaikiiki ai ʻa e ngaahi tuʻunga ʻo e māmaní ʻi he ʻahó ni. ʻI he lēsoni ko ení, te tau sivisiviʻi ai ʻa e ngaahi kikite ʻe niʻihi ʻi he Tohi Tapú. Ko ʻenau tonu mātē ʻoku fakaofo!

KELI LOLOTO ANGE

Sivisiviʻi ʻa e anga ʻo e feongoongoi ʻa e saienisi ʻi onopōní mo e Tohi Tapú, pea vakai ki he niʻihi ʻo e ngaahi kikite fakatoʻoaloto ʻi he Tohi Tapú.

4. ʻOku feongoongoi ʻa e saienisí mo e Tohi Tapú

ʻI he kuonga muʻá, ko e tokolahi taha ʻo e kakaí naʻa nau tui ʻoku hili ʻa e foʻi māmaní ʻi ha meʻa. Huluʻi ʻa e VITIOÓ.

VITIŌ: Ko e Māmaní ʻOku Tautau ki he Halaʻatā (1:​13)

Fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe hiki ʻi he tohi Siopé ʻi he taʻu ʻe 3,500 nai kuo maliu atú. Lau ʻa e Siope 26:​7, pea lāulea leva ki he fehuʻi ko ení:

  • Ko e hā ʻoku fakaʻohovale ai ʻa e fakalea ko e māmaní ʻoku tautau “ki he halaʻataá”?

Ko e vilo ʻa e vaí ʻi he māmaní naʻe toki mahinoʻi lelei pē ia ʻi he 1800 tupú. Neongo ia, fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻe he Tohi Tapú ʻi he taʻu ʻe laui afe kuo maliu atú. Lau ʻa e Siope 36:​27, 28, pea lāulea leva ki he ongo fehuʻi ko ení:

  • Ko e hā ʻoku fakaofo ai ʻa e fakamatala faingofua ko eni ki he vilo ʻa e vaí?

  • ʻOku fakaivimālohiʻi ʻe he konga Tohi Tapu ko eni naʻá ke toki laú ʻa hoʻo falala ki he Tohi Tapú?

ʻOku fakamatalaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e vilo ʻa e vaí ʻi he māmaní. Ko e ngaahi taó ʻoku nau tuhu ʻo fakahaaʻi ʻa e vilo ʻa e vaí ʻi he vahaʻa ʻo e māmaní mo e ʻatimosifiá.

5. Naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú ʻa e ngaahi meʻa mahuʻinga ʻe hoko

Lau ʻa e ʻAisea 44:27–​45:​2, pea lāulea leva ki he fehuʻi ko ení:

  • Ko e hā ʻa e ngaahi fakaikiiki naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú ʻi he taʻu ʻe 200 ki muʻa ke tō ʻa Pāpiloné?

Huluʻi ʻa e VITIOÓ.

VITIŌ: Naʻe Tomuʻa Tala ʻe he Tohi Tapú ʻa e Tō ʻa Pāpiloné (0:​58)

ʻOku fakamoʻoniʻi ʻe he hisitōliá ko Tuʻi Kōlesi ʻo Pēsiá mo ʻene kau taú naʻa nau ikunaʻi ʻa e kolo ko Pāpiloné ʻi he 539 K.M.a Naʻa nau afeʻi ʻa e vaitafe naʻá ne maluʻi ʻa e koló. Hili ʻenau hū ki he koló ʻi he ngaahi matapā naʻe tuku fakaavá, naʻa nau puke ʻa e koló ʻo ʻikai fai ha tau. ʻI he ʻahó ni, laka hake ʻi he taʻu ʻe 2,500 mei ai, ʻoku kei ʻi he fokotuʻunga maumau pē ʻa Pāpilone. Fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú.

Lau ʻa e ʻAisea 13:​19, 20, pea lāulea leva ki he fehuʻi ko ení:

  • ʻOku anga-fēfē hono fakapapauʻi ʻe he meʻa naʻe hoko ki Pāpiloné ʻa hono fakahoko ʻo e kikite ko ení?

Fokotuʻunga maumau ʻo Pāpilone ʻi ʻIulaki ʻi onopōní

Fakatātā: Ko e ngaahi ʻata ʻo e ngaahi tuʻunga naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú fekauʻaki mo e ‘ngaahi ʻaho fakaʻosí.’ 1. Ko ha ngaahi fale ʻoku vela. 2. Ko ha sōtia ʻokú ne ngāueʻaki ha mīsinikani. 3. ʻOku angatuʻu ha kau siviliane ki ha kau polisi ʻoku nau tui teunga maluʻi. 4. Ko ha ongo tangata ʻokú na kaihaʻa fakamālohi ʻi ha falekoloa. 5. ʻOku ʻohofi ʻe ha tangikē tau ha kolo. 6. Ko ha kakai fiekaia ʻoku nau tui ha meʻa maluʻi he matá pea tuʻu laine ke maʻu ha meʻakai. 7. ʻOku mafaʻa ua ha kelekele pakukā ʻi ha ngaahi mailé. 8. ʻOku holofa ha fale ʻo taʻeʻaonga hili ha mofuike.

6. Naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau sio ki ai ʻi he ʻaho ní

ʻOku lave ʻa e Tohi Tapú ki hotau taimí ko e “ngaahi ʻaho fakaʻosí.” (2 Tīmote 3:1) Fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú fekauʻaki mo e vahaʻa taimi ko ení.

Lau ʻa e Mātiu 24:​6, 7, pea lāulea leva ki he fehuʻi ko ení:

  • Ko e hā ʻa e ngaahi tuʻunga mahuʻinga naʻe leaʻaki ʻe he Tohi Tapú ʻe hoko lolotonga ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosí?

Lau ʻa e 2 Tīmote 3:​1-5, pea lāulea leva ki he ongo fehuʻi ko ení:

  • Ko e hā ʻa e ngaahi tōʻonga anga-maheni ʻa e kakaí naʻe fakamatalaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻe hoko lolotonga ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosí?

  • Ko fē ʻi he ngaahi tōʻonga ko ení kuó ke fakatokangaʻí?

ʻOKU PEHĒ ʻE HE NIʻIHI: “Ko e Tohi Tapú ko ha tohi ʻo e ngaahi fananga mo e talatupuʻa.”

  • ʻI hoʻo fakakaukaú, ko e hā ʻa e fakamoʻoni lahi taha ko e Tohi Tapú ʻoku alafalalaʻanga?

FAKANOUNOU

Ko e hisitōliá, saienisí mo e kikité ʻoku nau fakahaaʻi kotoa mai ʻe lava ke ke falala ki he Tohi Tapú.

Fakamanatu

  • Ko e Tohi Tapú ko ha tohi ʻo e moʻoni pe talanoa faʻu?

  • Ko e hā ʻa e ngaahi tafaʻaki ʻe niʻihi ʻoku feongoongoi ai ʻa e saienisí mo e Tohi Tapú?

  • ʻOkú ke fakakaukau ʻoku tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú ʻa e kahaʻú? Ko e hā hono ʻuhingá pe ko e hā ʻoku ʻikai pehē aí?

Meʻa ke Fai

AKO LAHI ANGE

ʻOku ʻi ai ha ngaahi fehālaaki fakasaienisi ʻi he Tohi Tapú?

“ʻOku Feongoongoi ʻa e Saienisí mo e Tohi Tapú?” (Kupu ʻi he uepisaití)

Ko e hā ʻa e ngaahi moʻoniʻi meʻa fekauʻaki mo e “ngaahi ʻaho fakaʻosí”?

“6 Kikite Fakatohitapu ʻOkú Ke Sio ʻi Hono Fakahokó” (Ko e Taua Leʻo, Siulai 1, 2011)

Ako ki he founga naʻe hoko moʻoni ai ʻa e ngaahi kikite Fakatohitapu fekauʻaki mo e ʻEmipaea Kalisí.

Fakaivimālohiʻi ʻAki “ʻa e Lea Fakaekikité” (5:22)

Sio ki he anga hono liliu ʻe he ngaahi kikite ʻi he Tohi Tapú ʻa e vakai ʻa ha tangata ʻe taha ki he Tohi Tapú.

“Kiate Aú, Naʻe ʻIkai ʻI Ai ha ʻOtua” (Ko e Taua Leʻo Fika 5 2017)

a ʻOku ʻuhinga ʻa e K.M. ko e “Ki Muʻa ʻi he Taimi ʻo Sīsuú,” pea ko e T.S. ki he “Taimi ʻo Sīsuú.”

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share