LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w20 Tīsema p. 8-13
  • “ʻE Anga-Fēfē Hano Fokotuʻu Hake ʻa e Maté?”

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • “ʻE Anga-Fēfē Hano Fokotuʻu Hake ʻa e Maté?”
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2020
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • KO E FAʻAHINGA SINO FĒFĒ?
  • IKUNAʻI ʻA E MATÉ
  • ʻOku Maʻu ʻe he ʻAmanaki Toetuʻú ʻa e Mālohi
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2000
  • ‘Kuo Fakakaʻanga ʻa Mate’
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1998
  • Toetuʻú​—Ko ha ʻAmanaki Papau!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2020
  • “ʻE Fokotuʻu ʻa e Pekia”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1998
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2020
w20 Tīsema p. 8-13

KUPU AKO 50

“ʻE Anga-Fēfē Hano Fokotuʻu Hake ʻa e Maté?”

“ʻE mate, ko fē hoʻo ikuná? ʻE mate, ko fē hoʻo huhu koná?”​—1 KOL. 15:55.

HIVA 1 Ngaahi ʻUlungaanga ʻo Sihová

ʻI HE KUPÚ NIa

1-2. Ko e hā ʻoku totonu ai ke mahuʻingaʻia ʻa e kotoa ʻo e kau Kalisitiané ʻi he toetuʻu fakahēvaní?

KO E tokolahi taha ʻo e kakai ʻoku nau tauhi kia Sihova ʻi he taimi ní ʻoku nau ʻamanaki ke moʻui taʻengata ʻi he māmaní. Kae kehe, ko ha toenga ʻo e kau Kalisitiane kuo pani ʻe he laumālié, ʻoku nau ʻamanaki ke fokotuʻu hake ke moʻui ʻi hēvani. Ko e faʻahinga pani ko ení ʻoku nau vēkeveke ke ʻiloʻi pe ʻe fēfē ʻenau moʻui ʻi he kahaʻú, kae fēfē ʻa e faʻahinga ʻoku nau ʻamanaki ke moʻui ʻi he māmaní? Hangē ko ia te tau vakai ki aí, ko e toetuʻu fakahēvaní ʻe lava ke toe hoko ia ko ha tāpuaki ki he faʻahinga ʻoku nau ʻamanaki ke moʻui taʻengata ʻi he māmaní. Ko ia tatau ai pē pe ʻoku tau ʻamanaki ke moʻui ʻi hēvani pe ʻi māmani, ʻoku totonu ke tau mahuʻingaʻia ʻi he toetuʻu fakahēvaní.

2 Naʻe fakamānavaʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e niʻihi ʻo e kau ākonga ʻa Sīsū ʻi he ʻuluaki senitulí ke nau tohi fekauʻaki mo e ʻamanaki fakahēvaní. Naʻe fakamatala ʻa e ʻapositolo ko Sioné: “Ko eni kuo tau hoko ko e fānau ʻa e ʻOtuá, ka kuo teʻeki ai pē ke fakaeʻa mai pe te tau hoko ko e hā. ʻOku tau ʻiloʻi ko e taimi ʻe fakaeʻa mai ai ʻa e ʻOtuá te tau hoko ai ʻo hangē ko iá.” (1 Sio. 3:2) Ko ia ko e kau Kalisitiane paní ʻoku ʻikai te nau ʻilo pe ʻe fēfē ʻenau moʻuí ʻi he taimi ʻe fokotuʻu hake ai kinautolu ki hēvani mo ha sino fakalaumālie. Neongo ia, te nau sio moʻoni kia Sihova ʻi heʻenau maʻu honau palé. ʻOku ʻikai ke fakahaaʻi mai ʻi he Tohi Tapú ʻa e fakaikiiki kotoa fekauʻaki mo e toetuʻu fakahēvaní, ka naʻe ʻomai ʻe he ʻapositolo ko Paulá ha fakamatala fekauʻaki mo ia. Ko e kau paní te nau fakataha mo Kalaisi ʻi heʻene “fakakaʻanga ʻa e founga-pule kotoa pē mo e mafai pea mo e mālohi kotoa pē.” ʻOku kau ki ai ʻa e “maté, hotau fili fakaʻosí.” Fakaʻosí, ko Sīsū​—fakataha mo hono kaungāpulé​—te ne fakamoʻulaloaʻi ʻa ia tonu mo e meʻa kotoa pē kia Sihova. (1 Kol. 15:24-28) He taimi fakafiefia ē ko iá!b

3. Hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻi he 1 Kolinitō 15:30-32, ko e hā naʻe fai ʻe Paula koeʻuhi ko ʻene tui ki he toetuʻú?

3 Ko e tui ʻa Paula ki he toetuʻú naʻe tokoni kiate ia ke ne kātekina ʻa e ngaahi ʻahiʻahi kehekehe. (Lau ʻa e 1 Kolinitō 15:30-32.) Naʻá ne tala ange ki he kau Kolinitoó: “ʻOku ou fehangahangai fakaʻaho pē mo e maté.” Naʻe toe tohi ʻe Paula: “Kuó u tau mo e fanga manu fekai ʻi ʻEfesoó.” Mahalo naʻá ne ʻuhinga ki heʻene tau mo e fanga manu ʻi ha malaʻe vaʻinga ʻi ʻEfesō. (2 Kol. 1:8; 4:10; 11:23) Pe naʻá ne lave nai ki he kau Siu fakafili mo e niʻihi kehe naʻa nau hangē ha “fanga manu fekai.” (Ngā. 19:26-34; 1 Kol. 16:9) Pe ko e hā pē ʻa e tuʻungá, naʻe fehangahangai ʻa Paula mo e ngaahi fakatuʻutāmaki mafatukituki. Ka naʻá ne kei maʻu pē ha vakai pau ki he kahaʻú.​—2 Kol. 4:16-18.

Ko ha tokoua ʻokú ne sio ki tuʻa ʻi he matapā sioʻata hono falé lolotonga iá ʻoku tangutu hono uaifí mo ʻena ongo tamaiki fefiné ʻo lau ʻa e Tohi Tapú.

Ko ha fāmili ʻoku nau nofo ʻi he feituʻu ʻoku fakangatangata ai ʻetau ngāue faka-Kalisitiané ʻoku nau kītaki ʻi heʻenau lotú fakataha mo e tui kakato kuo tuku tauhi mai ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi meʻa lelei maʻanautolu (Sio ki he palakalafi 4)

4. Kuo anga-fēfē hono fakaivimālohiʻi ʻe he ʻamanaki ʻo e toetuʻú ʻa e kau Kalisitiane ʻi he ʻaho ní? (Sio ki he tā ʻi he takafí.)

4 ʻOku tau moʻui ʻi he ngaahi taimi fakatuʻutāmaki. Ko e niʻihi hotau fanga tokouá kuo maʻukovia ʻe he faihiá. Ko e niʻihi ʻoku nau nofo ʻi he ngaahi feituʻu kuo haveki ʻi he taú pea ʻoku ʻikai ʻaupito te nau ongoʻi malu. ʻOku ʻi ai mo e niʻihi ʻoku nau ngāue kia Sihova ʻo ʻi he tuʻunga fakatuʻutāmaki ʻenau moʻuí pe tauʻatāiná ʻi he ngaahi fonua ʻoku fakangatangata pe aʻu ʻo tapui ai ʻa e ngāue fakamalangá. Neongo ia, ko e kotoa ʻo e fanga tokoua mo e fanga tuofāfine ko ení ʻoku nau kītaki ʻi heʻenau lotu kia Sihová, ʻo nau hoko ai ko e ngaahi faʻifaʻitakiʻanga kiate kitautolu. ʻOku nau ʻiloʻi fakapapau neongo kapau ʻe mole ʻenau moʻuí ʻi he taimí ni, ʻoku ʻi ai ha meʻa lelei lahi ange ʻoku tuku tauhi mai ʻe Sihova maʻa kinautolu ʻi he kahaʻú.

5. Ko e hā ʻa e fakakaukau fakatuʻutāmaki ʻe lava ke ne fakavaivaiʻi ʻetau tui ki he toetuʻú?

5 Naʻe fakatokanga ʻa Paula ki hono fanga tokouá fekauʻaki mo ha fakakaukau fakatuʻutāmaki naʻe maʻu ʻe he niʻihi: “Kapau heʻikai ke fokotuʻu hake ʻa e maté, ‘tuku ke tau kai ā mo inu, he ko ʻapongipongí te tau mate.’” Ko e fakakaukau ko iá naʻe ʻosi ʻi ai pē naʻa mo e ki muʻa ʻi he taimi ʻo Paulá. Naʻá ne toʻo-lea nai mei he ʻAisea 22:13, ʻa ia ʻoku lave ai ki he vakai ʻa e kau ʻIsilelí. ʻI he ʻikai ke ʻunuʻunu ofi ki he ʻOtuá, naʻa nau tuli ki he mālie ʻo e moʻuí. Ko ia, naʻe fakakaukau ʻa e kau ʻIsilelí “ko e ʻi heni he ʻahó ni, pea mole ʻapongipongi,” ko ha vakai ʻoku anga-maheni naʻa mo e ʻi he ʻahó ni. Kae kehe, ʻoku hiki ʻi he Tohi Tapú ʻa e ola kovi ʻo e meʻá ni ki he puleʻanga ʻIsilelí.​—2 Kal. 36:15-20.

6. ʻOku totonu ke tākiekina fēfē ʻe he ʻamanaki ʻo e toetuʻú ʻetau fili ʻo e feohí?

6 ʻOku hā mahino, ko e moʻoni ko ia fekauʻaki mo e lava ke fokotuʻu mai ʻe Sihova ʻa e maté ʻoku totonu ke ne tākiekina ʻetau fili ʻo e feohí. Ko e fanga tokoua ʻi Kolinitoó naʻe fiemaʻu ke nau fakaʻehiʻehi mei he feohi mo e faʻahinga naʻa nau fakaʻikaiʻi ʻa e toetuʻú. ʻOku ʻi ai ha lēsoni kiate kitautolu ʻi he ʻahó ni: ʻOku ʻikai ha lelei ʻe maʻu mei he feohi tuʻumaʻu mo e faʻahinga ʻoku nau maʻu ʻa e vakai ko e moʻuí pē eni. Kapau ʻe feohi ha Kalisitiane moʻoni mo e faʻahinga ko iá ʻe lava ke nau uesia ʻene fakakaukaú mo e tōʻongá. Ko hono moʻoní, ʻe lava ke taki atu ai ia ke ne fai ha tōʻonga ʻoku fehiʻa ai ʻa e ʻOtuá​—ke faiangahala. Ko ia, naʻe ekinaki mālohi ʻa Paula: “Mou hoko ʻo fakakaukau lelei ʻi ha founga māʻoniʻoni pea ʻoua te mou tōʻongaʻaki ʻa e angahalá.”​—1 Kol. 15:33, 34.

KO E FAʻAHINGA SINO FĒFĒ?

7. Ko e hā ʻa e fehuʻi fekauʻaki mo e toetuʻú ʻe ʻeke nai ʻe he niʻihi, hangē ko ia ʻoku hā ʻi he 1 Kolinitō 15:35-38?

7 Lau ʻa e 1 Kolinitō 15:35-38. Ko ha tokotaha ʻokú ne loto ke ʻai ke veiveiua ʻa e tui ki he toetuʻú, te ne ʻeke nai: “ʻE anga-fēfē hano fokotuʻu hake ʻa e maté?” ʻOku lelei ke tau fakakaukau ki he tali ʻa Paulá koeʻuhi ko e kakai tokolahi he ʻahó ni ʻoku ʻi ai pē ʻenau fakakaukau fekauʻaki mo e moʻui hili ʻa e maté. Ka ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he Tohi Tapú?

Fakatātā: 1. Ko Sīsū ʻokú ne akoʻi ha fuʻu kakai tokolahi. ʻOku toe hā mo ha fakatātā ʻo ha taha ʻokú ne tō ha tengaʻi ʻakau. 2. Ko Sīsū mo e toko 144,000 ʻoku nau nofo ʻi he taloní ʻi hēvani. ʻOku toe hā mo ha fakatātā ʻo ha tengaʻi ʻakau ʻoku kamata ke tupu.

ʻI hono ngāueʻaki ʻa e tengaʻi ʻakaú mo ha fuʻu ʻakau, naʻe fakatātaaʻi ʻe Paula ko e ʻOtuá te ne foaki ha sino feʻungamālie ki he faʻahinga ʻoku toetuʻú (Sio ki he palakalafi 8)

8. Ko e hā ʻa e fakatātā ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke mahinoʻi ʻa e toetuʻu ki he moʻui fakahēvaní?

8 ʻI he mate ha taha, ʻoku ʻauʻaunga hono sinó. Ka ko e Tokotaha naʻá ne fakatupu ʻa e ʻunivēsí mei he halaʻataá ʻe lava ke ne fokotuʻu mai ʻa e tokotaha ko iá, ʻo foaki kiate ia ha sino feʻungamālie. (Sēn. 1:1; 2:7) Naʻe ngāueʻaki ʻe Paula ha fakatātā ke fakahaaʻi ai heʻikai fiemaʻu ki he ʻOtuá ke ne toe fakafoki mai ʻa e sino tatau. Fakakaukau atu ki ha “tengaʻi ʻakau.” Ko ha tengaʻi uite ʻoku tō ʻi he kelekelé pea kamata tupu ʻo hoko ko ha fuʻu ʻakau foʻou. Ko e fuʻu ʻakau ko iá ʻoku mātuʻaki kehe ia mei he kiʻi tengaʻi ʻakaú. Naʻe ngāueʻaki ʻe Paula ʻa e fakahoa ko ení ke fakahaaʻi ko hotau Tokotaha-Fakatupú ʻoku lava ke ne foaki “ha sino ʻo hangē pē ko ia [ʻokú ne] finangalo ki aí.”

9. Ko e hā ʻoku fakahaaʻi mai ʻi he 1 Kolinitō 15:39-41 fekauʻaki mo e ngaahi sino kehekehé?

9 Lau ʻa e 1 Kolinitō 15:39-41. Naʻe fakatokangaʻi ʻe Paula naʻe ʻi ai ʻa e kehekehe lahi ʻi he fakatupú. Ko e fakatātaá, ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi sino fakakakano, hangē ko e fanga pulu, fanga manupuna mo e ika. Naʻá ne pehē ʻi he langí, ʻoku tau sio ki he kehekehe ʻi he laʻaá mo e māhiná. Pea naʻá ne fakatokangaʻi “ʻoku kehe ʻa e nāunauʻia ʻo e foʻi fetuʻu mei he foʻi fetuʻu.” ʻIo, naʻa mo e ʻikai ke tau lava ʻo sio ki ai ʻaki hotau matá, ʻoku pehē ʻe he kau faisaienisí ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi fetuʻu ʻoku lalahi, iiki ange, ko e niʻihi ʻoku lanu kulokula, lanu hinehina mo lanu engeenga hangē ko hotau laʻaá. Naʻe toe pehē ʻe Paula “ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi sino fakalangi mo e ngaahi sino fakaemāmani.” Anga-fēfē? ʻI he māmaní, ʻoku tau maʻu ʻa e ngaahi sino fakakakano ka ʻi hēvaní ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi sino fakalaumālie, hangē ko ia ʻoku maʻu ʻe he kau ʻāngeló.

10. ʻOku anga-fēfē ʻa e fekauʻaki ʻa e kehekehe ʻi he sinó mo e toetuʻú?

10 Fakatokangaʻi leva ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻe Paulá: “Ko ia ʻoku pehē pē ʻa e toetuʻu ʻa e maté. ʻOku tō ʻi he ʻauʻauha; ʻoku fokotuʻu hake ʻi he taʻefaʻaʻauha.” Ko e moʻoni, ʻi he mate ha taha, ʻoku ʻauʻaunga hono sinó pea foki ki he efú. (Sēn. 3:19) Ko ia ʻe lava fēfē ke fokotuʻu hake ha sino “ʻi he taʻefaʻaʻauha”? Naʻe ʻikai ke lea ʻa Paula fekauʻaki mo ha tangata ʻoku fokotuʻu mai ke moʻui ʻi he māmaní, hangē ko e faʻahinga ko ia naʻe fokotuʻu mai ʻe ʻIlaisiā, ʻIlaisa mo Sīsuú. Naʻe lave ʻa Paula ki ha tokotaha ʻoku toetuʻu mai mo ha sino fakalangi, ʻa ia, ko ha “sino fakalaumālie.”​—1 Kol. 15:42-44.

11-12. Ko e hā ʻa e liliu naʻe hokosia ʻe Sīsū ʻi heʻene toetuʻú, pea ʻoku anga-fēfē hokosia ʻe he kau paní ʻa e meʻa meimei tatau mo iá?

11 ʻI he ʻaʻeva ʻa Sīsū ʻi he māmaní, naʻá ne maʻu ha sino fakakakano. Ka ʻi he taimi naʻá ne toetuʻu aí, naʻá ne “hoko ko ha laumālie foaki-moʻui” pea foki ki hēvani. Pehē foki, ko e kau Kalisitiane paní ʻe fokotuʻu hake kinautolu ki he moʻui laumālié. Naʻe fakamatala ʻa Paula: “Hangē pē ko ʻetau hokosi ʻa e ʻīmisi ʻo e tokotaha ne ngaohi mei he efú, te tau hokosi foki ʻa e ʻīmisi ʻo e tokotaha fakahēvaní.”​—1 Kol. 15:45-49.

12 Ko e aʻu mai eni ʻa Paula ki he tumutumu ʻene lāulea ki he toetuʻú. ʻOku mahuʻinga ke fakatokangaʻi naʻe ʻikai fokotuʻu mai ʻa Sīsū mo ha sino fakaetangata. Naʻe pehē ʻe Paula: “Heʻikai lava ke maʻu ʻe he kakanó mo e totó ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá” ʻi hēvaní. (1 Kol. 15:50) Ko e kau ʻapositoló mo e faʻahinga pani kehé heʻikai fokotuʻu kinautolu ki hēvani mo e ngaahi sino ʻauʻauha ʻo e kakano mo e toto. ʻE fokotuʻu fakakū kinautolú? Naʻe fakamamafaʻi ʻe Paula ko e toetuʻu ko ení ʻe hoko ʻi ha taimi he kahaʻú; naʻe ʻikai ko ha meʻa ia naʻa nau hokosia ʻi he hili pē ʻenau maté. ʻI he taimi naʻe hiki ai ʻe Paula ʻa e 1 Kolinitō, ko e niʻihi ʻo e kau ākongá naʻa nau ʻosi “mohe ʻi he maté,” hangē ko e ʻapositolo ko Sēmisí. (Ngā. 12:1, 2) Ko e kau ʻapositolo mo e faʻahinga pani kehé naʻa nau toki “mohe ʻi he maté” ki mui ai.​—1 Kol. 15:6.

IKUNAʻI ʻA E MATÉ

13. ʻE fakaʻilongaʻi fēfē ʻa e ʻi heni ʻa Sīsuú?

13 Ko Sīsū mo Paula naʻá na fakatou tuhu ki ha taimi makehe ʻi he hisitōliá​—ki he ʻi heni ʻa Kalaisí. ʻE fakaʻilongaʻi ʻa e taimi ko iá ʻaki ʻa e ngaahi tau, mofuike, mahaki fakaʻauha mo e ngaahi meʻa kovi kehe ʻe hoko ʻi māmani lahi. Kuo tau sio ki hono fakahoko ʻa e kikite Fakatohitapú talu mei he 1914. ʻE toe ʻi ai mo ha konga makehe ʻo e fakaʻilonga ko iá. Naʻe pehē ʻe Sīsū ko e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá kuo fokotuʻú ʻe malangaʻi “ʻi he kotoa ʻo e māmani kuo nofoʻí ko ha fakamoʻoni ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē, pea ʻe toki hoko mai ʻa e ngataʻangá.” (Māt. 24:3, 7-14) Naʻe fakahaaʻi ʻe Paula ko e “ʻi heni ʻa e ʻEikí” ʻe hoko foki ia ko ha taimi ʻo e toetuʻu ki he kau Kalisitiane pani kuo nau “mohe ʻi he maté.”​—1 Tes. 4:14-16; 1 Kol. 15:23.

14. Ko e hā ʻoku hokosia ʻe he faʻahinga pani ʻoku nau mate ʻi he lolotonga ʻa e ʻi heni ʻa Kalaisí?

14 Ko e faʻahinga pani ʻi he ʻahó ni ʻoku nau ʻosiki honau ʻalunga moʻui he māmaní ʻoku fokotuʻu kinautolu ke moʻui ʻi hēvani ʻi he taimi pē ko iá. ʻOku fakapapauʻi eni ʻi he lea ʻa Paula ʻoku hiki ʻi he 1 Kolinitō 15:51, 52: “ʻE ʻikai te tau mohe kotoa pē ʻi he maté, ka te tau liliu kotoa pē, ʻi ha foʻi mōmeniti, ʻi ha foʻi kemo pē ʻa e matá, ʻi he lolotonga ʻa e ifi ʻa e talupite fakaʻosí.” Ko e ngaahi lea ko eni ʻa Paulá ʻoku lolotonga fakahoko he taimí ni! ʻI he toetuʻu ʻa e fanga tokoua ko eni ʻo Kalaisí, te nau maʻu ʻa e fiefia kakato; te nau “ʻi he ʻEikí maʻu ai pē.”​—1 Tes. 4:17.

Ko Sīsū mo e niʻihi ʻo e kau pani kuo toetuʻú ʻoku nau toʻo ha tokotoko ukamea.

Ko e faʻahinga ʻoku liliu “ʻi ha foʻi kemo pē ʻa e matá” te nau laiki mo Sīsū ʻa e ngaahi puleʻangá (Sio ki he palakalafi 15)

15. Ko e hā ʻa e ngāue ʻoku fakatatali ki he faʻahinga te nau liliu “ʻi ha foʻi kemo pē ʻa e matá”?

15 ʻOku tala mai ʻi he Tohi Tapú ʻa e ngāue ʻe fai ʻi hēvani ʻe he faʻahinga ko ia ʻoku nau liliu “ʻi ha foʻi kemo pē ʻa e matá.” ʻOku pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “Ko e tokotaha ʻoku ikuna mo tauhi ʻeku ngaahi ngāué ʻo aʻu ki he ngataʻangá, te u ʻoange kiate ia ʻa e mafai ki he ngaahi puleʻangá, pea te ne puleʻi ʻa e kakaí ʻaki ha tokotoko ukamea koeʻuhi ke laiki kinautolu ke nau momomomo hangē ha ngaahi siā ʻumeá, ʻo hangē tofu pē ko e mafai naʻá ku maʻu mei heʻeku Tamaí.” (Fkh. 2:26, 27) Te nau muimui ʻi he ngāue ʻoku fai ʻe honau Takí​—ko hono puleʻi ʻa e ngaahi puleʻangá ʻaki ha tokotoko ukamea.​—Fkh. 19:11-15.

16. ʻE anga-fēfē hono ikunaʻi ʻe he faʻahinga tokolahi ʻo e tangatá ʻa e maté?

16 ʻOku hā mahino, ko e kau paní te nau ikunaʻi ʻa e maté. (1 Kol. 15:54-57) Ko ʻenau toetuʻú ʻe ʻai ai ke nau kau ʻi hono ikunaʻi ʻa e fulikivanu takatakai ʻi he māmaní lolotonga ʻa e tau ʻo ʻĀmaketone ʻoku tuʻunuku maí. Ko e laui miliona ʻo e kau tangata mo e kau fefine Kalisitiane kehe te nau “hao mei he fuʻu mamahi lahí” pea hū atu ki he māmani foʻoú. (Fkh. 7:14) Ko e kau hao moʻui ko ia ʻi he māmaní te nau hoko ko e kau fakamoʻoni sio tonu ʻi hono ikunaʻi ʻo e maté​—ko e toetuʻu ʻa e kakai ʻe laui piliona naʻa nau mate ʻi he kuohilí. Sioloto atu ki he taimi ʻe hoko ai ʻa e ikuna fakafiefia ko iá! (Ngā. 24:15) Pea ko e faʻahinga kotoa ʻoku nau mateaki kakato kia Sihová te nau ikunaʻi naʻa mo e mate tukufakaholó. Te nau malava ʻo moʻui taʻengata.

17. ʻI he fakakaukau ki he 1 Kolinitō 15:58, ko e hā ʻoku totonu ke tau fai he taimí ni?

17 Ko e kau Kalisitiane kotoa ʻoku nau moʻui he taimi ní ʻoku totonu ke nau houngaʻia ʻi he ngaahi lea fakalototoʻa naʻe tohi ʻe Paula ki he kau Kolinitoó fekauʻaki mo e toetuʻú. ʻOku tau maʻu ʻa e ʻuhinga kotoa ke fakahaaʻi ʻoku tau tali ʻa e ekinaki ʻa Paula ke kau kakato ʻi he taimí ni “ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí.” (Lau ʻa e 1 Kolinitō 15:58.) Kapau ʻoku tau kau mateaki mo longomoʻui ʻi he ngāue ko iá, te tau maʻu ai ʻa e ʻamanaki ki ha kahaʻu ʻoku fonu ʻi he fiefia. Ko e kahaʻu ko iá ʻe toe fakaofo ange ia ʻi ha meʻa pē ʻoku tau ala sioloto atu ki ai. ʻE fakapapauʻi moʻoni heni ko ʻetau fakaongosiá ʻoku ʻikai ko e koto laufānō ia ʻi he vakai ʻa e ʻEikí.

ʻE FĒFĒ HAʻO TALI?

  • ʻI heʻetau fehangahangai mo e fakatuʻutāmakí, ʻoku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he ʻamanaki ʻo e toetuʻú?

  • Ko e hā ʻa e ngāue ʻe fai ʻe he faʻahinga ʻoku nau liliu “ʻi ha foʻi kemo pē ʻa e matá” fakataha mo Kalaisí?

  • Ko e hā ʻoku feʻungamālie ai kiate kitautolu he ʻahó ni ʻa e akonaki ʻi he 1 Kolinitō 15:58?

HIVA 55 Moʻui Taʻengatá​—Kuo Hokó!

a Ko e konga hono ua ʻo e 1 Kolinitō vahe 15 ʻoku maʻu ai ʻa e fakaikiiki fekauʻaki mo e toetuʻú, tautefito ki he toetuʻu ʻa e kau Kalisitiane paní. Kae kehe, ko e meʻa naʻe tohi ʻe Paulá ʻoku toe mahuʻinga ia ki he fanga sipi kehé. Ko e kupu ko ení ʻe fakahaaʻi ai ʻa e anga ʻo e kaunga ʻa e ʻamanaki ʻo e toetuʻú ki heʻetau moʻui he taimi ní pea ʻomai ai ʻa e ʻuhinga ke tau fakatuʻotuʻa atu ki he kahaʻú.

b Ko e “Fehuʻi mei he Kau Lautohí” ʻi he ʻīsiu ko ení ʻoku fakamatalaʻi ai ʻa e lea ʻa Paula ʻi he 1 Kolinitō 15:29.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share