-
ʻE Matuʻuaki ʻe Hoʻo Ngāué ʻa e Afí?Ko e Taua Leʻo—1998 | Nōvema 1
-
-
Langa ʻAki ʻa e Ngaahi Naunau Totonu
9. Neongo ko e ngāue tefito ʻa Paulá ko ha tokotaha fakatoka-makatuʻunga, ko e hā naʻá ne tokanga ki ai fekauʻaki mo e faʻahinga naʻa nau tali ʻa e moʻoni ʻo e meʻa naʻá ne akoʻí?
9 Naʻe tohi ʻe Paula: “Pea ka fai ʻe ha taha ʻene langa ʻi he tuʻunga ko ia, ʻo ne langa koula, siliva, maka mahuʻinga, ʻakau, musie, pe veve; ʻe faifai pea eʻa ʻa e ngaue ʻa e tangata taki taha: he ʻe sivi ia ʻe he ʻAho Lahi, koeʻuhi ko ʻene hoko mai mo e afi; pea ʻe sivi ʻe he afi ko ia ʻa e ngaue ʻa e tangata taki taha, pe kuo fefē.” (1 Kolinito 3:12, 13) Ko e hā naʻe ʻuhinga ki ai ʻa Paulá? Fakakaukau ki he ʻātakai ki aí. Ko e ngāue tefito ʻa Paulá ko ha tokotaha fakatoka-makatuʻunga. ʻI heʻene ngaahi fononga fakamisinalé, naʻá ne fononga mei he kolo ki he kolo, ʻo malanga ki he tokolahi ʻa ia naʻe ʻikai ʻaupito ke nau fanongo ʻia Kalaisí. (Loma 15:20) ʻI hono tali ʻe he kakaí ʻa e moʻoni ko ia naʻá ne akoʻí, naʻe fokotuʻu ai ʻa e ngaahi fakatahaʻanga. Naʻe tokanga lahi ʻaupito ʻa Paula fekauʻaki mo e faʻahinga anga-tonu ko ʻení. (2 Kolinito 11:28, 29) Kae kehe, naʻe fiemaʻu ʻe heʻene ngāué ia ke ne hoko atu. Ko ia, ʻi he hili ʻa e māhina ʻe 18 ʻo hono fakatoka ha makatuʻunga ʻi Kolinitoó, naʻá ne mavahe ke malanga ʻi he ngaahi kolo kehé. Ka, naʻá ne kei mahuʻingaʻia lahi ʻi he anga ʻo e muimui ʻa e niʻihi kehé ʻi he ngāue naʻá ne fai aí.—Ngāue 18:8-11; 1 Kolinito 3:6.
10, 11. (a) Naʻe anga-fēfē hono fakafaikehekeheʻi ʻe Paula ʻa e ngaahi faʻahinga kehekehe ʻo e ngaahi naunau langá? (e) Ko e hā ʻa e ngaahi faʻahinga langa moʻoni naʻe tuʻu nai ʻi Kolinitō ʻo e kuonga muʻá? (f) Ko e hā ʻa e ngaahi faʻahinga langa ʻoku ngalingali te ne matuʻuaki ha afi, pea ko e hā ʻa e lēsoni ʻaonga ʻoku tokonaki mai ʻe he meʻa ko iá ki he kau ngaohi-ākonga Kalisitiané?
10 ʻOku ngalingali ko e niʻihi ko ia naʻa nau langa ʻi he makatuʻunga naʻe fakatoka ʻe Paula ʻi Kolinitoó naʻe ʻikai sai ʻenau ngāué. Ke fakaeʻa ʻa e palopalemá, naʻe fakafaikehekeheʻi ʻe Paula ʻa e faʻahinga kehekehe ʻe ua ʻo e ngaahi naunau langá: ko e koula, siliva, mo e maka mahuʻinga ʻi he tafaʻaki ʻe tahá; ko e ʻakau, musie, mo e veve ʻi he tafaʻaki ʻe tahá. Ko ha fale ʻe lava ke tuʻu hangatonu mei he ngaahi naunau lelei, tolonga, velangataʻa; pe ko e taha ʻe lava ke fokotuʻu fakavave ʻo ngāueʻaki ʻa e ngaahi naunau ʻauhangofua, fakataimi, mo velangofua. Ko ha fuʻu kolo lahi pehē hangē ko Kolinitoó ʻoku ʻikai ha toe veiveiua naʻe fonu ʻi he ngaahi fale ʻo e ongo faʻahingá ni fakatouʻosi. Naʻe ʻi ai ʻa e ngaahi temipale molumalu naʻe ngaohi mei he ngaahi fuʻu konga maka lalahi mo totongi mamafa, naʻe kofu pe teuteuʻi nai hono konga ʻaki ʻa e koula mo e siliva.b Naʻe eʻa molumalu hake nai ʻa e ngaahi fuʻu langa tolongá ni ʻo ofi ki he fanga kiʻi fale fakahekeheke, fanga kiʻi fale palakū mo e fanga kiʻi palepale māketi naʻe alangafale ʻaki ʻa e ʻakaú pea ʻato ʻaki ʻa e lauʻi uité.
-
-
ʻE Matuʻuaki ʻe Hoʻo Ngāué ʻa e Afí?Ko e Taua Leʻo—1998 | Nōvema 1
-
-
12. ʻI he ngaahi founga fē naʻe fakatamulu ai ʻa e ngāue langa ʻa e niʻihi ʻo e kau Kalisitiane ʻi Kolinitoó?
12 ʻOku hā mahino, naʻe ongoʻi ʻe Paula naʻe ʻi ai ʻa e niʻihi ʻo e kau Kalisitiane ʻi Kolinitoó naʻe ʻikai ke loko sai ʻenau langa naʻe faí. Ko e hā ʻe meʻa naʻe halá? Hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻe he potutohí, naʻe fakameleʻi ʻa e fakatahaʻangá ʻe he fakafaʻafaʻahi, ʻa e leleiʻia ʻi he ngaahi angaʻitangatá neongo ʻene fakatuʻutāmaki ki he fāʻūtaha ʻa e fakatahaʻangá. Naʻe pehē ʻe he niʻihi, “ʻOku ʻo Paula au,” lolotonga iá ʻoku vilitaki mai ʻa e niʻihi kehe ia, “ʻOku ʻo Apolosi au.” ʻOku ngalingali naʻe fuʻu fakakaukau lahi ʻa e niʻihi ki honau poto pē ʻo kinautolú. Ko hono olá, ʻoku ʻikai ha ofo, naʻe hoko ai ha ʻatimosifia ʻo e fakakaukau fakakakano, taʻematuʻotuʻa fakalaumālie, pea mo e tupulaki tavale ʻa e “meheka mo e fetuʻusi.” (1 Kolinito 1:12; 3:1-4, 18) Ko e ngaahi anga ko ʻení naʻe tapua moʻoni mai ia ʻi he akonaki naʻe fai ʻi he fakatahaʻangá pea ʻi he ngāue fakafaifekaú. Ko e olá leva naʻe fakatamulu ʻenau ngāue ngaohi-ākongá, ʻo hangē ha ngāue langa naʻe fai ʻaki ha ngaahi naunau ʻikai loko leleí. ʻE ʻikai ke hao ia ʻi he “afi.” Ko e hā ʻa e afi naʻe lea ʻa Paula ʻo fekauʻaki mo iá?
-
-
ʻE Matuʻuaki ʻe Hoʻo Ngāué ʻa e Afí?Ko e Taua Leʻo—1998 | Nōvema 1
-
-
14. (a) ʻE anga-fēfē nai ʻa e tofanga ʻa e kau ngaohi-ākonga Kalisitiané ʻi ha “mole,” ka ʻe anga-fēfē nai ʻenau aʻusia ʻa e fakamoʻuí ʻo hangē ha hao mei he loto afí? (e) ʻE lava fēfē ke tau fakasiʻisiʻi ʻa e hoko ʻo tofanga ʻi he molé?
14 He ngaahi lea fakamātoato ē! ʻE lava ke mātuʻaki fakalotomamahi ʻa e ngāue lahi ke tokoniʻi ha taha ke hoko ko ha ākonga, pea ʻosi angé ʻoku tō ʻa e tokotahá ia ʻi he fakatauelé pe fakatangá pea faai atu pē ʻo ne mavahe mei he hala ʻo e moʻoní. ʻOku lāuʻilo lahi ki ai ʻa Paula ʻi heʻene pehē ʻoku tau tofanga ʻi ha mole ʻi he ngaahi tuʻunga peheé. ʻOku mātuʻaki fakalotomamahi nai ʻa e meʻa ko ia ko hotau fakamoʻuí ʻoku fakamatalaʻi ʻoku hangē ha hao “mei he loto afi”—hangē ha tangata ʻoku mole ʻene meʻa kotoa ʻi ha afi pea ko ia tonu naʻe mālō pē ʻene haó. Ki heʻetau tafaʻakí, ʻe lava fēfē ke tau fakasiʻisiʻi ʻa e tofanga ʻi he molé? Langa ʻaki ʻa e ngaahi naunau ʻoku tolongá! Kapau ʻoku tau akoʻi ʻetau kau akó ke aʻu ki honau lotó, ʻo ueʻi kinautolu ke nau mahuʻingaʻia ʻi he ngaahi ʻulungaanga faka-Kalisitiane mahuʻinga ko ia hangē ko e poto, ʻiloʻilo, manavahē kia Sihova, mo e tui moʻoní, tā ʻoku tau langa ʻaki ʻa e ngaahi naunau ʻoku tolonga, mo velangataʻá. (Sāme 19:9, 10; Palovepi 3:13-15; 1 Pita 1:6, 7) Ko e faʻahinga ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi ʻulungaanga ko ʻení te nau hokohoko atu ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá; ko haʻanautolú ko ha ʻamanaki papau ki he moʻui ai pē ʻo taʻengata. (1 Sione 2:17) ʻE lava fēfē leva ke tau ngāueʻaongaʻaki ʻa e fakatātā ʻa Paulá? Fakakaukau ange ki ha ngaahi fakatātā ʻe niʻihi?
15. ʻI he ngaahi founga fē ʻoku malava ke tau fakapapauʻi ai ʻoku tau fakaʻehiʻehi mei hono fai fakatamulu ʻa e ngāue langá ʻi he fekauʻaki mo ʻetau kau ako Tohitapú?
15 ʻI hono akoʻi ʻo e kau ako Tohitapú, ʻoku ʻikai ʻaupito totonu ke hakeakiʻi ʻa e tangatá ʻo laka ia ʻia Sihova ko e ʻOtuá. ʻOku ʻikai ko ʻetau taumuʻá ke akoʻi kinautolu ke nau vakai mai kiate kitautolu ko ha matavai tefito ia ʻo e potó. ʻOku tau loto ke nau hanga kia Sihova, ki heʻene Folofolá, pea mo ʻene kautahá ki ha tataki. Ki he ʻuhinga ko iá, ʻoku ʻikai te tau ʻoatu pē ʻa e anga ʻo ʻetau ngaahi fakakaukaú ʻi he tali ki heʻenau ngaahi fehuʻí. Kae kehe, ʻoku tau akoʻi kinautolu ke nau kumi ʻa e ngaahi talí, ʻo ngāueʻaki ʻa e Tohitapú mo e ngaahi tohi kuo tokonaki mai ʻe he “tamaioeiki agatonu mo boto.” (Mātiu 24:45-47, PM) Ki he ngaahi ʻuhinga meimei tatau, ʻoku tau tokanga ke ʻoua te tau maʻunimā ʻetau kau ako Tohitapú. ʻI he ʻikai ke ongoʻi mamahi ʻi he fakahāhā ʻe he niʻihi ha mahuʻingaʻia ʻiate kinautolú, ʻoku totonu ke tau fakalototoʻaʻi ʻetau kau akó ke nau “fano” atu ʻi heʻenau ʻofá, ʻai ke nau ʻilo mo houngaʻia ʻi he tokolahi ʻe ala lava ʻi he fakatahaʻangá.—2 Kolinito 6:12, 13.
16. ʻE anga-fēfē nai ʻa e langa ʻaki ʻe he kau mātuʻá ʻa e ngaahi naunau velangataʻá?
16 ʻOku fakahoko foki ʻe he kau mātuʻa Kalisitiané ha ngafa mātuʻaki mahuʻinga ʻi hono langa hake ʻo e kau ākongá. ʻI he taimi ʻoku nau faiako mai ai mei muʻa ki he fakatahaʻangá, ʻoku nau feinga ke langa ʻaki ʻa e ngaahi naunau velangataʻa. Ko honau tufakanga fakaefaiakó, taukeí, mo e angaʻitangatá ʻoku kehekehe lahi nai, ka ʻoku ʻikai te nau ngāueʻaki ʻa e ngaahi faikehekehe ko ʻení ke tohoaki mai ai ha kau muimui kiate kinautolu. (Fakafehoanaki mo Ngāue 20:29, 30.) ʻOku ʻikai te tau ʻilo lelei ʻe kitautolu ki he ʻuhinga naʻe pehē ai ʻe he niʻihi ʻi Kolinitoó, “ʻOku ʻo Paula au” pe, “ʻOku ʻo Apolosi au.” Ka ʻoku lava ke tau fakapapauʻi naʻe ʻikai ha taha ʻi he ongo mātuʻa anga-tonu ko ʻení naʻá ne poupouʻi ha fakakaukau fakafaʻafaʻahi pehē. Naʻe ʻikai ala fakahekehekeʻi ʻaki ʻa Paula ha ngaahi lea langaʻiʻofa pehē; naʻá ne talitekeʻi mālohi kinautolu. (1 Kolinito 3:5-7) Pehē pē mo e ʻahó ni, ʻoku tauhi maʻu ʻe he kau mātuʻá ʻi heʻenau fakakaukaú ʻoku nau tauhi “ʻa e fanga sipi ʻa e ʻOtua.” (1 Pita 5:2, fakaʻītali ʻamautolu.) ʻOku ʻikai ko e meʻa ia ʻa ha tangata. Ko ia ʻoku tuʻumaʻu ʻa e kau mātuʻá ʻo fakafepakiʻi ha faʻahinga hehema pē ki ha tangata ʻe taha ke puleʻi ʻa e tākangá pe ko e kulupu ʻo e kau mātuʻá. Kapau pē ʻoku ueʻi ʻa e kau mātuʻá ʻe ha holi anga-fakatōkilalo ke tauhi ʻa e fakatahaʻangá, ʻo aʻu ki he ngaahi lotó, pea tokoni ki he fanga sipí ke nau tauhi loto-ʻaufuatō ʻa Sihova, ʻoku nau langa ʻaki ʻa e ngaahi naunau velangataʻa.
17. ʻOku anga-fēfē ʻa e feinga ʻa e ngaahi mātuʻa Kalisitiané ke langa ʻaki ʻa e ngaahi naunau velangataʻá?
17 ʻOku tokanga loloto foki ʻa e ngaahi mātuʻa Kalisitiané fekauʻaki mo e meʻá ni. He fakaʻamu lahi ē ko kinautolu ke sio ʻoku moʻui taʻengata ʻenau fānaú! Ko e ʻuhinga ia ʻoku nau ngāue lahi ai ke “uhuʻi” ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá ki he loto ʻo ʻenau fānaú. (Teutalonome 6:6, 7) ʻOku nau loto ke ʻilo ʻe heʻenau fānaú ʻa e moʻoní, ʻo ʻikai ʻi he tuʻunga ko ha foʻi seti ʻo e ngaahi tuʻutuʻuni, pe ko ha lau angimui ʻo ha ngaahi moʻoniʻi meʻa, ka ʻi he tuʻunga ko ha founga moʻui ʻoku kakato, faitāpuekina, mo fiefia. (1 Timote 1:11) Ke langa ʻenau fānaú ke hoko ko e kau ākonga anga-tonu ʻa Kalaisi, ʻoku feinga ʻa e ngaahi mātuʻa anga-ʻofá ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi naunau velangataʻá. ʻOku nau ngāue anga-kātaki mo ʻenau fānaú, ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau tuku atu ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻoku fehiʻa ai ʻa Sihová pea fakatupu ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻokú ne ʻofa aí.—Kaletia 5:22, 23.
-