-
ʻE Matuʻuaki ʻe Hoʻo Ngāué ʻa e Afí?Ko e Taua Leʻo—1998 | Nōvema 1
-
-
9. Neongo ko e ngāue tefito ʻa Paulá ko ha tokotaha fakatoka-makatuʻunga, ko e hā naʻá ne tokanga ki ai fekauʻaki mo e faʻahinga naʻa nau tali ʻa e moʻoni ʻo e meʻa naʻá ne akoʻí?
9 Naʻe tohi ʻe Paula: “Pea ka fai ʻe ha taha ʻene langa ʻi he tuʻunga ko ia, ʻo ne langa koula, siliva, maka mahuʻinga, ʻakau, musie, pe veve; ʻe faifai pea eʻa ʻa e ngaue ʻa e tangata taki taha: he ʻe sivi ia ʻe he ʻAho Lahi, koeʻuhi ko ʻene hoko mai mo e afi; pea ʻe sivi ʻe he afi ko ia ʻa e ngaue ʻa e tangata taki taha, pe kuo fefē.” (1 Kolinito 3:12, 13) Ko e hā naʻe ʻuhinga ki ai ʻa Paulá? Fakakaukau ki he ʻātakai ki aí. Ko e ngāue tefito ʻa Paulá ko ha tokotaha fakatoka-makatuʻunga. ʻI heʻene ngaahi fononga fakamisinalé, naʻá ne fononga mei he kolo ki he kolo, ʻo malanga ki he tokolahi ʻa ia naʻe ʻikai ʻaupito ke nau fanongo ʻia Kalaisí. (Loma 15:20) ʻI hono tali ʻe he kakaí ʻa e moʻoni ko ia naʻá ne akoʻí, naʻe fokotuʻu ai ʻa e ngaahi fakatahaʻanga. Naʻe tokanga lahi ʻaupito ʻa Paula fekauʻaki mo e faʻahinga anga-tonu ko ʻení. (2 Kolinito 11:28, 29) Kae kehe, naʻe fiemaʻu ʻe heʻene ngāué ia ke ne hoko atu. Ko ia, ʻi he hili ʻa e māhina ʻe 18 ʻo hono fakatoka ha makatuʻunga ʻi Kolinitoó, naʻá ne mavahe ke malanga ʻi he ngaahi kolo kehé. Ka, naʻá ne kei mahuʻingaʻia lahi ʻi he anga ʻo e muimui ʻa e niʻihi kehé ʻi he ngāue naʻá ne fai aí.—Ngāue 18:8-11; 1 Kolinito 3:6.
-
-
ʻE Matuʻuaki ʻe Hoʻo Ngāué ʻa e Afí?Ko e Taua Leʻo—1998 | Nōvema 1
-
-
11 Ko e hā ʻe hoko kapau ʻe vela ʻa e ngaahi falé ni? Naʻe hā mahino pē ʻa e talí ʻi he taimi ʻo Paulá ʻo hangē pē ko ia ʻi hoʻotautolú. Ko hono moʻoní, naʻe ikuʻi pea tutu ʻa e fuʻu kolo ko Kolinitoó ʻe he Seniale Loma ko Mummius ʻi he 146 K.M. Ko e ngaahi alangafale lahi ʻo e ʻakau, musie, pe vevé ko hono moʻoní naʻe ʻauha ʻosiʻosingamālie. Fēfē ʻa e ngaahi fuʻu fale fefeka ʻo e maká, naʻe teuteuʻi ʻaki ʻa e silivá mo e koulá? ʻOku ʻikai ha veiveiua naʻe tuʻu pē ia. Mahalo ne toutou fakalaka fakaʻaho mai ʻa e kau ako ʻa Paula ʻi Kolinitoó ʻi he ngaahi fuʻu falé ni—ʻa e ngaahi fuʻu maka kāfakafa ne hao mai ʻi he ngaahi fakatamaki ne fuoloa ʻene fakaʻauhamālie ʻa e ngaahi fale ʻikai tolonga naʻe tuʻu takai aí. Ko ia, he māʻalaʻala lahi ē ko hono ʻai ʻe Paula ʻene poiní! ʻI he taimi faiakó, ʻoku fiemaʻu ke tau ʻai kitautolu ko e kau tufunga. ʻOku fiemaʻu ke tau ngāueʻaki ʻa e ngaahi naunau lelei taha, tolonga taha ʻe malavá. ʻE lahilahi ange ki he tuʻuloa ʻetau ngāué ʻi he founga ko iá. Ko e hā ʻa e ngaahi naunau tolonga ko iá, pea ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ke ngāueʻaki kinautolú?
-
-
ʻE Matuʻuaki ʻe Hoʻo Ngāué ʻa e Afí?Ko e Taua Leʻo—1998 | Nōvema 1
-
-
12. ʻI he ngaahi founga fē naʻe fakatamulu ai ʻa e ngāue langa ʻa e niʻihi ʻo e kau Kalisitiane ʻi Kolinitoó?
12 ʻOku hā mahino, naʻe ongoʻi ʻe Paula naʻe ʻi ai ʻa e niʻihi ʻo e kau Kalisitiane ʻi Kolinitoó naʻe ʻikai ke loko sai ʻenau langa naʻe faí. Ko e hā ʻe meʻa naʻe halá? Hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻe he potutohí, naʻe fakameleʻi ʻa e fakatahaʻangá ʻe he fakafaʻafaʻahi, ʻa e leleiʻia ʻi he ngaahi angaʻitangatá neongo ʻene fakatuʻutāmaki ki he fāʻūtaha ʻa e fakatahaʻangá. Naʻe pehē ʻe he niʻihi, “ʻOku ʻo Paula au,” lolotonga iá ʻoku vilitaki mai ʻa e niʻihi kehe ia, “ʻOku ʻo Apolosi au.” ʻOku ngalingali naʻe fuʻu fakakaukau lahi ʻa e niʻihi ki honau poto pē ʻo kinautolú. Ko hono olá, ʻoku ʻikai ha ofo, naʻe hoko ai ha ʻatimosifia ʻo e fakakaukau fakakakano, taʻematuʻotuʻa fakalaumālie, pea mo e tupulaki tavale ʻa e “meheka mo e fetuʻusi.” (1 Kolinito 1:12; 3:1-4, 18) Ko e ngaahi anga ko ʻení naʻe tapua moʻoni mai ia ʻi he akonaki naʻe fai ʻi he fakatahaʻangá pea ʻi he ngāue fakafaifekaú. Ko e olá leva naʻe fakatamulu ʻenau ngāue ngaohi-ākongá, ʻo hangē ha ngāue langa naʻe fai ʻaki ha ngaahi naunau ʻikai loko leleí. ʻE ʻikai ke hao ia ʻi he “afi.” Ko e hā ʻa e afi naʻe lea ʻa Paula ʻo fekauʻaki mo iá?
13. Ko e hā ʻoku fakatātaaʻi ʻe he afi ʻi he talanoa fakatātā ʻa Paulá, pea ko e hā ʻoku totonu ke lāuʻilo ki ai ʻa e kau Kalisitiané kotoa?
13 ʻOku ʻi ai ha afi ʻoku tau fehangahangai kotoa mo ia ʻi he moʻuí—ko e ngaahi ʻahiʻahiʻi ʻo ʻetau tuí. (Sione 15:20; Semisi 1:2, 3) Naʻe fiemaʻu ke ʻilo ʻe he kau Kalisitiane ʻi Kolinitoó, ʻo hangē tofu pē ko hono fiemaʻu ke tau ʻilo ki ai he ʻaho ní, ko e tokotaha kotoa pē ʻoku tau akoʻi ki ai ʻa e moʻoní ʻe ʻahiʻahiʻi. Kapau ʻoku ʻikai ke sai ʻetau akoʻí, ʻe ʻi ai nai ʻa e ngaahi ikuʻanga fakamamahi. Naʻe fakatokanga ʻa Paula: “Kapau ʻe tuʻu ʻa e ngafa ʻa ha taha ʻi he langa fale; te ne maʻu totongi. Kapau ʻe vela ʻo ʻauha ʻene ngafa meʻa, ʻe mole ʻene totongi, ka te ne hao ʻe ia; kae hange ha hao mei he loto afi.”c—1 Kolinito 3:14, 15.
-