LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w07 3/15 p. 12-14
  • Vakai! ʻOku Fakaofo ʻa e Māmá!

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Vakai! ʻOku Fakaofo ʻa e Māmá!
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • ‘Kuó Ke Hiki mei Hoʻo ʻUluaki ʻOfá’
  • ‘Ko e Moʻoni ʻOkú Ne Fakatauʻatāina Kitautolú’
  • Maama ki Hotau Halá
  • Ulo Atu ko e Ngaahi Maamaʻanga ʻi Māmani
  • ‘Fakatau ae Mea Tuluʻi Matá ke Tuluʻi ho Matá’
  • ʻOku Toʻo Atu ʻe he Maama Fakaʻotuá ʻa e Fakapoʻulí!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • “Kuo Hoko Mai ʻa e Māma ki Māmani”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1992
  • Muimui ʻi he Maama ʻo Māmaní
    Pulusinga Ako Taua Leʻo
  • “ʻAi ʻa e Mahafu ʻo e Maama”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1992
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
w07 3/15 p. 12-14

Vakai! ʻOku Fakaofo ʻa e Māmá!

KAPAU naʻá ke ʻi ha tuʻunga ʻa ia naʻe pau ai ke ke taufā holo ho halá ʻi he fakapoʻulí ʻi ha taimi, ʻokú ke ʻiloʻi ʻa ʻene fakahelá. He fakafiemālie moʻoni ē ʻoku ʻomi ʻe he māmá! Mahalo pē foki kuó ke ʻosi ʻi ha tuʻunga ʻa ia ʻe lava ke pehē ko e fakapoʻuli. Ngalingali naʻe hoko ʻeni ʻi he ʻikai lava ke ke sio ki ha fakaleleiʻanga ʻo ha palopalema. Faifai atu pē kuó ke sio atu ki ha maama—kuo ʻi ai ʻa e fakaleleiʻanga. Ke hū mai mei ha fakapoʻuli pehē ki he māmá ko ha meʻa lelei moʻoni ia.

ʻI he ʻuluaki senitulí, ko e tokolahi taha ʻo e kakaí ne nau ʻi he fakapoʻuli fakalaumālie. ʻI he lea ki he faʻahinga naʻa nau liʻaki ʻenau ngaahi tui ki muʻá pea tali ʻa e lotu faka-Kalisitiané, naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Pitá: “Naʻa ne [ʻOtua] ui mai kimoutolu mei he poʻuli ki he maama fakaofo aʻana.” (1 Pita 2:9) Kiate kinautolu, naʻe hangē ʻeni ha haʻu mei he fakapoʻuli lōloó ki ha maama ngingila. ʻE lava ke toe fakahoa ia ki he liʻekina tokotaha ʻo taʻehaʻamanaki pea faifai atu pē ʻo hoko ko ha mēmipa ʻo ha fāmili mo ha kahaʻu papau.—Efeso 2:​1, 12.

‘Kuó Ke Hiki mei Hoʻo ʻUluaki ʻOfá’

Naʻe maʻu ʻe he muʻaki kau Kalisitiané ʻa e “moʻoni”—ʻa e tui faka-Kalisitiane moʻoní. (Sione 18:37) Naʻa nau sio ki he maama fakaofo ʻo e moʻoní pea fai ʻa e liliu mei he fakapoʻuli fakalaumālié ki he māmá. Kae kehe, ʻi he faai atu pē ʻa e taimí, ko e kau Kalisitiane ʻe niʻihi naʻe fakaʻaʻau ke momoko ʻa e loto-māfana mo e faivelenga ne nau ʻuluaki maʻú. Ko e fakatātaá, ʻi he ngataʻanga ʻo e ʻuluaki senitulí, naʻe tupulaki ha palopalema lahi ʻi he fakatahaʻanga ʻi ʻEfesoó. Naʻe ʻiloʻi ʻe Sīsū Kalaisi naʻe toetuʻú ʻa e palopalemá, ʻo ne pehē: “ʻOku ai ha meʻa ʻoku ou koviʻia ai kiate koe; ko hoʻo hiki mei hoʻo ʻuluaki ʻofa. Ko ia ke ke fakamanatu ki he meʻa kuo ke hinga mei ai, pea fakatomala leva, ʻo fai ʻa e ngaahi ʻuluaki ngaue.” (Fakahā 2:​4, 5) Naʻe fiemaʻu ki he kau Kalisitiane ʻi ʻEfesoó ke fakaake ʻenau ʻofa ki he ʻOtuá pea mo e moʻoní.

Fēfē kitautolu? Kuo tau hokosia foki mo kitautolu ʻa e fiefia ʻi he sio ki he māmá, ʻi he hoko ʻo ʻiloʻi ʻa e moʻoni fakaofo ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá. Kuo tau hoko ai ʻo ʻofa ʻi he moʻoní. Ka ko e ngaahi faingataʻa ʻoku anga-maheni ʻene hoko ki he faʻahinga ʻo e tangatá ʻe lava ke ne ʻai ke hōloa ʻetau ʻofa ʻi he moʻoní. ʻOku tānaki atu nai ki he meʻá ni ʻa e ngaahi palopalema ʻoku hoko tefito ʻi he “kuonga fakamui.” ʻOku tau moʻui ʻi ha māmani ʻoku fakaʻilongaʻiʻaki ʻa e “ngaahi taimi faingataʻa”—ko ha māmani ʻoku nofoʻi ʻe he kakai ʻoku nau “ʻofa kiate kinautolu pe, te nau ʻofa ki he paʻanga, te nau fielahi, te nau angataʻetokaʻi, te nau lea fieʻotua, te nau talangataʻa ki he matuʻa; ko e kau taʻehounga, ko e kau angataʻemolumalu.” (2 Timote 3:​1, 2) ʻE lava ke nau uesia kitautolu ʻo hōloa ai ʻetau faivelengá mo ʻai ke momoko ʻa ʻetau ʻofa kia Sihová.

Kapau kuo mole ʻa e ʻofa naʻa tau ʻuluaki maʻú, ʻoku fiemaʻu ke tau ‘manatu ki he meʻa kuo tau hinga mei aí, pea fakatomala leva.’ ʻOku fiemaʻu ke tau foki ki hotau tuʻunga fakalaumālie ki muʻá. ʻIkai ngata aí, ʻoku fiemaʻu ke tau tokanga ke ʻoua te tau fakaʻatā ke hōloa ʻa ʻetau houngaʻia ʻi he moʻoní. He mātuʻaki mahuʻinga ē kiate kitautolu kotoa ke tau tauhi maʻu ha vakai papau mo fiefia pea tauhi ke moʻui ʻa ʻetau ʻofa ki he ʻOtuá mo ʻene moʻoní!

‘Ko e Moʻoni ʻOkú Ne Fakatauʻatāina Kitautolú’

ʻOku fakaofo ʻa e maama ʻo e moʻoni Fakatohitapú koeʻuhí ʻoku tali ʻe he Tohi Tapú ʻa e ngaahi fehuʻi mahuʻinga kuó ne fakapuputuʻuʻi ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi he laui afeʻi taʻu. ʻOku kau ʻi he ngaahi fehuʻi ko iá ʻa eni: Ko e hā ʻoku tau ʻi heni aí? Ko e hā ʻa e taumuʻa ʻo e moʻuí? Ko e hā ʻoku ʻi ai ai ʻa e koví? ʻOku ʻi ai ha moʻui hili ʻa e maté? Kuo fakamaama kitautolu ʻe Sihova ʻaki ʻa e ngaahi moʻoni fakatokāteline fakaofo he Tohi Tapú. ʻIkai ʻoku totonu ke tau houngaʻia loloto ai? ʻOfa ke ʻoua ʻaupito te tau taʻefakahoungaʻi ʻa e meʻa kuo tau akó!

Naʻe tala ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá: “ʻE faifai pea mahino kiate kimoutolu ʻa e moʻoni, pea ʻe fakatauʻatāina ʻa kimoutolu ʻe he moʻoni.” (Sione 8:32) Kuo ʻai ʻe he feilaulau huhuʻi ʻa Sīsuú ʻo malava ai ʻa e tauʻatāina mei he angahalá mo e maté. Ka kuo toe fakatauʻatāinaʻi foki kitautolu ʻe he ngaahi moʻoni mahuʻingá ni mei he taʻeʻilo mo e taʻetaʻepau ʻo ha māmani ʻoku kapa ʻe he fakapoʻulí. Ko e fakalaulauloto houngaʻia ʻi he meʻa kuo tau akó te ne tokoniʻi ai kitautolu ke fakaivimālohiʻi ʻetau ʻofa kia Sihova mo ʻene Folofolá.

Naʻe tohi ʻa e ʻapositolo ko Paulá ki he kau Kalisitiane ʻi Tesalonaiká: “ʻI hoʻomou tali ʻa e folofola ongo telinga—ʻa ia naʻe fakafofonga ʻiate kimautolu, ka ko e meʻa ʻa e ʻOtua—fakafetaʻi naʻe ʻikai ko e lea ʻa e tangata naʻa mou maʻu, ka ko e folofola ʻa e ʻOtua, he ko ia maté pe, pea ko e meʻa foki ʻoku ngāngāue ʻiate kimoutolu ʻoku tui.” (1 Tesalonaika 2:13) Naʻe fanongo pea “tali fiefia” ʻe he kau Tesalonaiká ʻa e “folofola” ʻa e ʻOtuá. Naʻe ʻikai te nau kei ʻi he “poʻuli.” ʻI hono kehé, naʻa nau hoko ko e ‘fanau ʻa e maamá.’ (1 Tesalonaika 1:​4-7; 5:​4, 5) Naʻe hoko ʻo ʻiloʻi ʻe he kau Kalisitiane ko iá ko Sihova ʻa e Tokotaha-Fakatupú pea ʻokú ne māfimafi-aoniu, poto, ʻofa mo faimeesi. Hangē ko e kau muimui kehe ʻo Kalaisí, naʻa nau toe ʻiloʻi naʻe ʻomi ʻe Sihova ʻa e tokonaki ke fakamaʻaʻaki ʻenau ngaahi angahalá ʻo fakafou ʻi he feilaulau huhuʻi ʻa hono ʻAló, ʻa Sīsū Kalaisi.—Ngāue 3:​19-21.

Neongo naʻe ʻikai ke maʻu ʻe he kau Tesalonaiká ʻa e ʻilo kakato ki he Tohi Tapú, naʻa nau ʻiloʻi ʻa e feituʻu ke kumi ki ai ki he ʻiló. ʻOku lava ʻe he Tohi Tapu fakamānavaʻí ke ne ʻai ʻa e tangata ʻa e ʻOtuá ke “tuʻu kakato . . . kuo ʻosi sāuni ki he ngāue lelei fulipe.” (2 Timote 3:​16, 17) Naʻe lava ke hokohoko atu ʻa e ako ʻa e kau Kalisitiane ʻi Tesalonaiká, ʻo nau aʻusia hokohoko ai ʻa e fakaofo moʻoni ʻa e maama mei he ʻOtuá. Naʻe ʻi ai ʻa e ʻuhinga ke nau fiefia ai ʻi he taimi kotoa pē. (1 Tesalonaika 5:16) Pea ʻoku pehē pē mo kitautolu.

Maama ki Hotau Halá

ʻI hono fakahaaʻi ʻa e ʻuhinga ʻe taha ʻoku fakaofo ai ʻa e māmá, naʻe hiva ʻa e tokotaha-tohi-sāmé: “Ko hoʻo folofola ko e tuhulu ki heʻeku laka, mo e maama ki hoku hala.” (Sāme 119:105) Ko e tataki fakaʻotua ʻoku tau maʻu mei he Folofola ʻa e ʻOtuá ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke tau mapeʻi ha ʻalunga papau pea maʻu ha moʻui mohu taumuʻa. ʻOku fiemaʻu ke ʻoua te tau hangē ha vaka ʻoku ʻauhiá. Ko hono ʻiloʻi mo ngāueʻaki ʻa e moʻoní ʻoku maluʻi ai kitautolu mei he hoko ʻo “felīlīʻaki mo feʻaveaki fano ʻe he matangi fakaakonaki kotoa pe.”—Efeso 4:14.

“ʻOua ʻe tuʻu hoʻomou falala kia houʻeiki, ki ha hakoʻi tangata ʻoku ʻikai ai ha tokoni,” ko e lau ia ʻa e Tohi Tapú. ʻOku toe pehē ai: “Monuʻiaā ka ko ia ʻoku ne maʻu ʻa e ʻOtua ʻo Sekope mōno paletuʻa, ʻoku tuʻu ʻene falala kia Sihova ko Sihova ko hono ʻOtua.” (Sāme 146:​3, 5) ʻIkai ko ia pē, ko e falala kia Sihová ʻokú ne tokoniʻi ai kitautolu ke tau ikuʻi ʻa e manavaheé mo e loto-moʻuá. Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Neongo pe ko e ha ʻa e meʻa, ʻoua te mou lotomoʻua ai; ka ʻi he meʻa kotoa pe tuku ke ha ki he ʻOtua hoʻomou ngaahi kole, ʻi he lotu mo e hufia, pea fai mo e fakafetaʻi. Pea ko e nonga ʻa e ʻOtua, ʻa ia ʻoku mamaʻo ʻi he tatae ʻa e ʻatamai kotoa pe, te ne maluʻi homou loto mo hoʻomou ngaahi fakakaukau ʻia Kalaisi Sisu.” (Filipai 4:​6, 7) ʻI he hoko ʻo tataki ʻe he maama ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻoku ʻaonga moʻoni ia kiate kitautolu.

Ulo Atu ko e Ngaahi Maamaʻanga ʻi Māmani

Ko ha toe ʻuhinga ʻe taha ʻoku fakaofo ai ʻa e maama mei he Folofola ʻa e ʻOtuá ko ʻene fakaava ko ia ʻa e matapā ki he ngāue māʻolunga taha ʻoku ala lava ke maʻu ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá. Naʻe fakahinohino ʻe Sīsū ki hono kau muimuí: “Mou ō, ʻo ngaohi ʻa e ngāhi kakai kotoa pe ko ʻeku kau ako, ʻi he papitaiso kinautolu ki he Huafa ʻo e Tamai mo e ʻAlo mo e Laumalie Maʻoniʻoni, mo e akoʻi kinautolu ke tauhi ʻa e ngāhi meʻa kotoa pe kuo u tuʻutuʻuni atu. Pea ko eni, ʻoku ou ʻiate kimoutolu ʻe au ʻi he ngaahi ʻaho kotoa pe, ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo mamani.” Naʻá ne kamataʻaki ʻa e fekaú ʻi heʻene pehē: “Kuo tuku kiate au ʻa e pule kotoa pe ʻi langi pea ki mamani.”—Mātiu 28:​18-20.

Fakakaukau atu ki he tokotaha ʻokú ne tokoniʻi ʻa e kau Kalisitiane moʻoní ʻi he ngāue ko hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí mo hono akoʻi atu ʻa e ngaahi moʻoni Fakatohitapú ki he kakai ʻo e ngaahi fonua kotoa pē. Naʻe palōmesi ange ʻe Sīsū ki hono kau muimuí te ne ʻiate kinautolu. Ko e moʻoni kuó ne tokoniʻi mo poupouʻi kinautolu ʻi heʻenau ngāue fakafaifekaú ʻi heʻenau ʻai ke ‘ulo atu ʻenau māmá’ ʻi he founga ko iá pea ʻi he “ngāhi ngaue lelei” kehé. (Mātiu 5:​14-16) ʻOku toe kau foki mo e kau ʻāngeló ʻi he ngāue fakaʻevangeliō ko ʻení. (Fakahā 14:6) Pea fēfē nai ʻa Sihova ko e ʻOtuá? Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Naʻe aʻaku ʻa e to, naʻe ʻa Apolosi ʻa e fakaviviku; kae ʻa e ʻOtua ai pe ʻa e fakatupu.” He monū moʻoni ē ke hoko ko e ‘kaungāngaue ʻo e ʻOtuá’!—1 Kolinito 3:​6, 9.

Toe fakakaukau atu ki he anga hono tāpuekina ʻetau ngaahi feinga ʻi he ngāue kuo vaheʻi mai ko ʻeni mei he ʻOtuá. ʻOku ʻikai ha meʻa ke fakatatau ki ai ʻa hotau monū kuo ʻomi ʻe he ʻOtuá ke “ulo . . . ko e ngaahi maamaʻanga ʻi mamani.” ʻI hono tapua atu ʻa e maama mei he Folofola ʻa e ʻOtuá ʻi heʻetau leá mo e tōʻongá, ʻoku malava ai ke tau ʻoatu ʻa e tokoni moʻoni ki he faʻahinga loto-totonu taki taha. (Filipai 2:15) Pea ʻe lava ke tau fiefia ʻi heʻetau malanga mo faiako faivelengá, ‘he talaʻehai ʻoku fai taʻetotonu ʻa e ʻOtua ke ne fakangaloʻi ʻetau ngaué, mo e ʻofa ki hono huafá naʻe ha ʻiate kitautolú.’—Hepelu 6:10.

‘Fakatau ae Mea Tuluʻi Matá ke Tuluʻi ho Matá’

Naʻe tala ʻe Sīsū ha pōpoaki ki he fakatahaʻanga Leotisiá ʻi he ʻuluaki senitulí: ‘Fakatau iate au ae mea tuluʻi matá ke tuluʻi ho matá, koeuhi ke ke a ai. Ko kinautolu oku ou ofa aí, oku ou valokiʻi [mo akonakiʻi].’ (Fakahā 3:​18, 19, PM) Ko e faitoʻo tonu pē ki he kui fakalaumālié ko e “tuluʻi”—ʻa e ngaahi akonaki mo e faleʻi ʻa Sīsuú. Kapau ʻoku tau loto ke tauhi maʻu ha vakai fakalaumālie totonu, kuo pau ke tau tali ʻa ʻene akonakí pea anganofo ki ai pea pehē foki ki he fakahinohino kotoa ʻoku ʻi he Tohi Tapú. ʻOku totonu foki ke tau ohi ʻa e fakakaukau hangē ko ia naʻe maʻu ʻe Kalaisí pea faʻifaʻitaki ki heʻene faʻifaʻitakiʻangá. (Filipai 2:5; 1 Pita 2:21) ʻOku ʻikai taʻetotongi ʻa e tuluʻí. Naʻe pehē ʻe Sīsū: ‘Fakatau ia meiate au.’ Ko hono totongí ʻoku kau ki ai hotau taimí mo ʻetau feingá.

ʻI he taimi ʻoku tau hū atu ai mei ha feituʻu fakapoʻuli ki ha loki maama, ʻe kiʻi taimi nounou nai pea toki angai hotau matá ki he māmá. ʻI he tuʻunga meimei tatau, ʻoku fiemaʻu ʻa e taimi ke ako ai ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá pea ke sio ki he maama ʻo e moʻoní. ʻOku fiemaʻu ʻa e taimi ke fakalaulauloto ai ki he meʻa ʻoku tau akó mo fakakaukauloto ki he mahuʻinga ʻo e moʻoní. Kae kehe, ʻoku ʻikai fuʻu lahi ʻa e totongí ia. Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhí he ʻoku fakaofo ʻa e māmá!

[Fakatātā ʻi he peesi 14]

‘Fakatau iate au ae mea tuluʻi matá ke tuluʻi ho matá, koeuhi ke ke a ai’

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share