Fāʻūtaha ʻi he Haʻi Haohaoa ko e ʻOfá
“Fehokotaki i he ofa.”—KOLOSE 2:2, PM.
1, 2. Ko e hā ʻa e tākiekina fakatupu mavahevahe ʻoku ongoʻi tautefito ki he ʻaho ní?
FANONGO! ʻOku ongo mai ha leʻo lahi mei hēvani ʻo pehē: “ʻOiaue ʻa e fonua mo e tahi! He kuo hoko hifo ʻa e Tevolo kiate kimoua, ʻoku ne ʻita lahi, ko ʻene ʻilo, ʻoku toesiʻi pe hono taimi.” (Fakahā 12:12) ʻI he ʻosi atu ʻa e taʻu taki taha, ʻoku hoko ʻo toe fakaʻamanakikovi ange ʻa e pōpoakí ni ki he kau nofo ʻi he māmaní.
2 Kuo fuoloa hono ʻiloʻi ʻa e fili lahi ʻo Sihová ko ha tokotaha fakafepaki (Sētane) pea ko ha tokotaha lauʻikovi loi (Tēvolo). Ka ko e tokotaha kākaá ni kuó ne toe hoko ki ha ngafa kākā ʻe taha—kuó ne hoko ko ha ʻotua ʻita! Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhi he naʻe lī ia mei hēvani ʻe Maikeli mo ʻene kau ʻāngeló ʻi he tau naʻe kamata ʻi hēvani ʻi he 1914. (Fakahā 12:7-9) ʻOku ʻilo ʻe he Tēvoló ko e kiʻi taimi siʻi pē ʻokú ne maʻu ke fakamoʻoniʻi ai ʻa ʻene pole te ne malava ke fakatafokiʻi ʻa e tangata kotoa pē mei heʻenau lotu ki he ʻOtuá. (Siope 1:11; 2:4, 5) ʻI he ʻikai ke toe ʻi ai ha feituʻu ke nau hao ki aí, ko ia mo ʻene kau tēmenioó ʻoku nau hangē ha fuʻu taunga-pī ʻoku nau fakapā atu ʻenau ʻitá ki he fuʻu tokolahi taʻemanonga ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá.—ʻAisea 57:20.
3. Ko e hā kuo hoko tupu mei hono lī hifo ki lalo ʻa Sētane ʻi hotau taimí?
3 Ko e ngaahi meʻa ko ʻeni ʻoku hokó, mo taʻehāmai ki he mata ʻo e tangatá, ʻoku nau fakahaaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku lolotonga hoko ai ʻi he faʻahinga ʻo e tangatá ha tō lalo fakaeʻulungaanga fakalūkufua. ʻOku nau toe fakahaaʻi ʻa e ngaahi feinga tōtōivi ʻa e tangatá ke fakatahaʻi fakatovave mai ʻa e ngaahi movetevete fakafaʻahi ʻa e ngaahi puleʻangá ʻa ia ʻoku ʻikai malava ai ke nau nofo fetāiaki lelei. Ko e ngaahi feʻohofaki fakaematakalí mo e fakaefaʻahingá, ʻoku tupu mei ai ʻa e ʻikai maʻu ha ʻapi mo e nofohili ʻa e kakai ʻe laui miliona. ʻOku ʻikai ha ofo ʻi he tupulaki taʻefakatataua ʻa e maumau-laó! Hangē ko ia naʻe kikiteʻi ʻe Sīsuú, ‘ʻoku momoko ʻa e ʻofa ʻa e tokolahi.’ ʻI he feituʻu kotoa pē ʻokú ke sio ai, ʻoku fakaʻilongaʻi ʻe he ʻikai ha fetāiakí pea mo e ʻikai ha ʻofá ʻa e taʻemanonga ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi he ʻahó ni.—Mātiu 24:12.
4. Ko e hā ʻoku ʻi ha fakatuʻutāmaki makehe ai ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá?
4 ʻI he vakai atu ki he tuʻunga ʻo e māmaní, ko e lotu ko ia ʻa Sīsū fekauʻaki mo hono kau muimuí ʻoku hoko ʻo toe ʻuhinga loloto ange: “ʻOku ʻikai te u pehē, ke ke toʻo kinautolu mei māmani, ka ke ke taʻofi kinautolu mei he Fili. ʻOku ʻikai te nau ʻo māmāni, hange ko au, ʻoku ʻikai te u ʻo māmāni.” (Sione 17:15, 16) ʻI he ʻahó ni, ʻoku tautefito ʻa hono fakahanga ʻe he “fili” ʻa ʻene ʻitá ki he faʻahinga “ʻoku tauhi ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ʻa e ʻOtua, mo nau puke maʻu ʻenau fakamoʻoni kia Sisu.” (Fakahā 12:17) Kapau naʻe ʻikai ke tokonaki mai ʻe Sihova ʻa e tokanga mo e tokanga anga-ʻofá, ʻe hoko ʻo fakaʻauha ʻosiʻosingamālie atu ʻa ʻene Kau Fakamoʻoni anga-tonú. ʻOku fakatuʻunga ʻa ʻetau moʻuí ʻi heʻetau ngāueʻaongaʻaki ʻa e ngaahi tokonaki kotoa kuo ʻai ʻe he ʻOtuá ke hoko ko ha maluʻanga mo ha lelei fakalaumālie kiate kitautolu. ʻOku kau ki ai ʻa ʻetau ʻai kitautolu ke fehoanaki mo e ngāue ʻa Hono ivi ʻoku fakafou mai ʻia Kalaisí, ʻo hangē ko ia naʻe naʻinaʻi mai ʻe he ʻaposetoló ʻi he Kolose 1:29.
5, 6. Naʻe anga-fēfē ʻa e ongoʻi ʻa e ʻaposetolo ko Paulá ʻo fekauʻaki mo e kau Kalisitiane ʻi Kolosé, pea ko e hā ʻoku feʻungamālie ai ʻa e kaveinga ki he 1995?
5 Neongo ʻoku hā ngalingali naʻe ʻikai ʻaupito ke fesiofaki ʻa Paula mo kinautolu, naʻá ne ʻofa ki hono ngaahi tokoua ʻi Kolosé. Naʻá ne tala kiate kinautolu: “ʻOku ou fakaʻamu ke mahino kiate kimoutolu ʻa hono loloto ʻo ʻeku loto-moʻua koeʻuhi ko kimoutolu.” (Kolose 2:1, The New Testament in Modern English, fai ʻe J. B. Phillips) Koeʻuhi ko e kau muimui ʻo Sīsuú ʻoku ʻikai te nau ʻo e māmaní, ʻe hanganaki feinga ʻa e “fili” ke maumauʻi ʻa e fāʻūtaha ʻa e ngaahi tokouá ʻaki hono tūtuuʻi ki honau lotolotongá ʻa e laumālie ʻo e māmaní. Naʻe hā mei he ngaahi ongoongo naʻe ʻomi ʻe ʻEpafasi mei Kolosé ko e meʻa ia naʻe hoko aí ʻo aʻu ki ha ngaahi tuʻunga.
6 Ko e taha ʻo e ngaahi loto-moʻua tefito ʻa Paula fekauʻaki mo hono ngaahi tokoua Kalisitiané ʻoku lava ke fakalea nounou ʻi he ngaahi leá ni: “Fehokotaki i he ofa.” Ko ʻene ngaahi leá ʻoku ʻi ai hono ngaahi ʻuhinga makehe ʻi he ʻahó ni, ʻi ha māmani kuo fonu ʻi he taʻefāʻūtahá mo e taʻeʻofá. Kapau te tau muimui tōtōivi ki he akonaki ʻa Paulá, te tau maʻu ʻa e tokanga ʻa Sihová. Te tau toe aʻusia ai ʻa e mālohi ʻa hono laumālié ʻi heʻetau moʻuí, ʻo tokoniʻi ai kitautolu ke tau talitekeʻi ʻa e ngaahi fakaʻaiʻai ʻa e māmaní. Ko ha akonaki mātuʻaki fakapotopoto ʻeni! Ko ia, ʻe hoko ʻa e Kolose 2:2 (PM) ko ʻetau kaveinga ia ki he 1995.
7. Ko e hā ʻa e fehokotaki ʻoku totonu ke maʻu ʻi he lotolotonga ʻo e kau Kalisitiane moʻoní?
7 ʻI ha tohi naʻe fai ki muʻa ki he kau Kolinitoó, naʻe ngāueʻaki ai ʻe he ʻaposetoló ʻa e sino fakaetangatá ko ha fakatātā. Naʻá ne tohi ʻo pehē “ke ʻoua naʻa ai ha mavahevahe” ʻi he fakatahaʻanga ʻo e kau Kalisitiane paní ka ke “tatau ʻa e fetokangaʻaki ʻa e ngaahi kupu.” (1 Kolinitō 12:12, 24, 25) Ko ha fakatātā tuʻu-ki-muʻa lahi ē! Ko hotau ongo nimá mo e ongo vaʻé ʻoku nau fekauʻaki, ʻo nau fehokotaki taki taha ki he toenga ʻo hotau sinó. ʻOku kaunga ʻa e tefitoʻi moʻoni tatau pē ki heʻetau feohiʻanga ʻo e ngaahi tokoua ʻi māmani lahí, ʻa ia ʻoku fokotuʻuʻaki ʻa e faʻahinga paní mo e laui miliona ʻoku nau ʻamanaki atu ke moʻui ʻi ha palataisi ʻi he māmaní. Kuo pau ke ʻoua naʻa tau fakamavaheʻi kitautolu mei he sinó ʻa ia ko e kaungā Kalisitiané ke moʻui tauʻatāina mei ai! ʻI he ngāue ʻo fakafou mai ʻia Kalaisi Sīsuú, ʻoku tafe mai ai ʻa e laumālie ʻo e ʻOtuá kiate kitautolu ʻi ha tuʻunga lahi ʻo fakafou mai ʻi heʻetau feohi mo hotau ngaahi tokouá.
ʻOku Fekauʻaki ʻa e Fehokotakí mo e ʻIló
8, 9. (a) Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa tefito ki heʻetau tokoni ki he fehokotaki lelei ʻi he fakatahaʻangá? (e) ʻOku anga-fēfē ʻa hoʻo maʻu ʻa e ʻilo fekauʻaki mo Kalaisí?
8 Ko e taha ʻo e ngaahi poini tefito ʻa Paulá ko ʻene pehē ʻoku fekauʻaki ʻa e fehokotaki faka-Kalisitiané mo e ʻiló, tautefito ki he ʻilo fekauʻaki mo Kalaisí. Naʻe tohi ʻa Paula ʻo pehē ʻoku totonu ki he kau Kalisitiané ke nau “fehokotaki i he ofa, ki he koloa kotoabe oe fakababau lahi oe ilo, ki he fakaha oe mea fakalilolilo ae Otua, io, ae Tamai, bea mo Kalaisi.” (Kolose 2:2, PM) Kuo tau maʻu ʻa e ʻilo—ngaahi moʻoniʻi meʻa—talu mei he taimi naʻa tau kamata ke ako ai ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá. ʻI he hoko ʻo maʻu ha mahino ki he anga ʻo e feʻungamālie ʻa e ngaahi moʻoniʻi meʻa ko ení ʻi he taumuʻa ʻa e ʻOtuá, ʻoku mahino ai kiate kitautolu ʻa e ngafa mātuʻaki mahuʻinga ʻo Sīsuú. “Aia oku fufu ai ae gaahi koloa kotoabe oe boto moe ilo.”—Kolose 2:3, PM.
9 Ko e anga ia ʻa hoʻo ongoʻi ʻo fekauʻaki mo Sīsuú pea mo hono ngafa ʻi he taumuʻa ʻa e ʻOtuá? Ko e tokolahi ʻi he Puleʻanga-Haʻa-Kalisitiané ʻoku nau vēkeveke ke lea ʻo kau kia Sīsū, ʻo taku kuo nau tali ia pea kuo nau hao. Ka ʻoku nau ʻiloʻi moʻoni ia? ʻOku ʻikai, he ko e tokolahi taha ʻoku nau tui ki he tokāteline taʻefakatohitapu, ko e Tolu-Tahaʻi-ʻOtuá. ʻOku ʻikai ngata pē ʻi hoʻo ʻilo ʻa e moʻoni ʻo fekauʻaki mo e meʻá ni ka kuó ke maʻu nai ha ʻilo fālahi ʻo fekauʻaki mo e meʻa naʻe leaʻaki mo fai ʻe Sīsuú. Kuo tokoniʻi ʻa e laui miliona ke nau maʻu ʻa e ʻilo ko ení ʻaki hano fai ha ako fakatupu ʻilo ʻo ngāueʻaki ʻa e tohi ko e The Greatest Man Who Ever Lived. Ka ʻoku fiemaʻu ke tau hanganaki fakaloloto ange ʻetau ʻilo fekauʻaki mo Sīsū mo ʻene ngaahi foungá.
10. ʻI he founga fē ʻoku tau alamaʻu ai ʻa e ʻilo fufuú?
10 Ko e kupuʻi lea ko ia ko e “gaahi koloa kotoabe oe boto moe ilo” ʻoku “fufu” ʻia Sīsuú ʻoku ʻikai ʻuhinga ia ʻo pehē ʻoku ʻikai malava ke tau maʻu ʻa e mahino fekauʻaki mo e potó mo e ʻiló. Ka, ko ha meʻa ia ʻoku hangē ha keliʻanga makakoloá. ʻOku ʻikai fiemaʻu ke tau fekumi takai ʻi ha fuʻu ʻēlia lahi ʻo fifili pe ko fē ʻe kamata mei ai ʻa e kelí. Kuo tau ʻosi ʻilo—ko e ʻilo moʻoní ʻoku kamata ia mei he meʻa ʻoku fakahā mai ʻe he Tohi Tapú ʻo fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. ʻI heʻetau houngaʻia kakato ange ʻi he ngafa ʻo Sīsū ʻi hono fakahoko ʻo e taumuʻa ʻa Sihová, te tau maʻu ai ʻa e koloa mahuʻinga ko e poto moʻoní mo e ʻilo kānokató. Ko ia ko e meʻa ʻoku fiemaʻu kiate kitautolú ko ʻetau hokohoko atu ʻa e keli ke loloto ange, ʻo toʻo hake ʻa e ngaahi makakoloa lahi ange pe ngaahi meʻa mātuʻaki mahuʻinga ʻoku alamaʻu mei he feituʻu ko eni kuo tau ʻosi kelí.—Palōvepi 2:1-5.
11. ʻE anga-fēfē nai ʻetau fakatupulekina ʻa e ʻiló mo e potó ʻaki ʻetau fakalaulauloto kia Sīsuú? (Ngāueʻaki ʻa e fakatātā ʻo hono fufulu ʻe Sīsū ʻa e vaʻe ʻo e kau ākongá, pe ngāueʻaki ha ngaahi fakatātā kehe.)
11 Ko e fakatātaá, ʻoku tau ʻilo nai naʻe fufulu ʻe Sīsū ʻa e vaʻe ʻo ʻene kau ʻaposetoló. (Sione 13:1-20) Ka neongo ia, kuo tau fakalaulauloto atu ki he meʻa naʻá ne akoʻí pea mo e faʻahinga fakakaukau naʻá ne fakahāhaá? ʻI he fai peheé, ʻe lava ke tau maʻu hake ai ha koloa mahuʻinga ko e potó ʻa ia ʻokú ne fakaivia kitautolu—ʻio, ʻo ueʻi kitautolu—ke liliu ʻa e founga ʻo ʻetau feangai ki ha tokoua pe ko ha tuofefine ʻa ia ko hono ʻulungaangá kuo fakatupu ʻita kiate kitautolu ʻi ha vahaʻa taimi fuoloa. Pe ʻi he taimi ʻoku vaheʻi mai ai ha meʻa ke fai ka ʻoku ʻikai te tau loko saiʻia aí, ʻe kehe nai ʻa e anga ʻo ʻetau tali ki aí ʻi he hili ʻa ʻetau maʻu ʻa e mahino kakato ki he mahuʻinga ʻo e Sione 13:14, 15. Ko e founga ia ʻoku ueʻi ai kitautolu ʻe he ʻiló mo e potó. Ko e hā nai hano ola ki he niʻihi kehé ʻa ʻetau faʻifaʻitaki kakato ange ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Kalaisí ʻo fehoanaki mo e tupulaki ʻo ʻetau ʻilo fekauʻaki mo Kalaisí? Mahalo ʻe hoko ʻo ‘fehokotaki lahi ange ai ʻi he ʻofá’ ʻa e tākangá.a
Meʻa Kuo Malava ke Ne Maumauʻi ʻa e Fehokotaki Leleí
12. ʻOku fiemaʻu ke tau maluʻi kitautolu mei he faʻahinga ʻilo fē?
12 Kapau ʻoku fakafaingofuaʻi ʻe he ʻilo kānokató ʻa ʻetau ‘hoko ʻo fehokotaki ʻi he ʻofá,’ ko e hā ʻe hoko mei he meʻa ko ia “ʻoku lau ko e ʻilo-loloto”? Ko hono fehangahangaí pē—ko e fekihiaki, loto-kehekehe, mo e afe mei he tuí. Ko ia kuo pau ke tau maluʻi kitautolu mei he faʻahinga ʻilo loi peheé, ʻo hangē ko ia naʻe fakatokanga ʻe Paula kia Tīmoté. (1 Tīmote 6:20, 21) Naʻe toe tohi ʻe Paula: “Bea oku ou behe ni, ke oua naa ai ha tagata te ne fakahalaʻi akimoutolu i he lea fakaoloolo. Vakai naa taki fakahe akimoutolu e ha tagata e toko taha i he fieboto moe lau fakakākā, oku tāu moe talatubua ae tagata, o gali moe gaahi ulugaaga fakamama, ka oku ikai tāu mo Kalaisi.”—Kolose 2:4, 8, PM.
13, 14. (a) Ko e hā naʻe ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki ai ʻa e ngaahi tokoua Kolosé ʻi he fekauʻaki mo e ʻiló? (e) Ko e hā ʻoku pehē ai ʻe he niʻihi ʻi he ʻahó ni ʻoku ʻikai te nau ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki meimei tatau mo iá?
13 Naʻe takatakaiʻi ʻa e kau Kalisitiane Kolosé ʻe he tākiekina kākā ʻo e meʻa ko ia ʻoku ui loiʻi ko e ʻilo. Naʻe fakamahuʻingaʻi lahi ʻe he kakai tokolahi naʻa nau nofo takai ʻi Kolosé ʻa e ngaahi fakakaukau fakafilōsefa faka-Kalisí. Naʻe toe ʻi ai foki mo e kau poupou ki he lotu faka-Siú ʻa ia naʻa nau loto ke tauhi ʻe he kau Kalisitiané ʻa e Lao ʻia Mōsesé, ʻo hangē ko e ngaahi ʻaho kātoangá pea mo e ngaahi fiemaʻu fekauʻaki mo e meʻakaí. (Kolose 2:11, 16, 17) Naʻe ʻikai ke fakafepakiʻi ʻe Paula ia ʻa hono maʻu ʻe hono ngaahi tokouá ʻa e ʻilo moʻoní, ka naʻe fiemaʻu ke nau tokanga ke ʻoua naʻa ʻi ai ha taha te ne takihalaʻi kinautolu, ʻo ngāueʻaki ha ngaahi fakamatala fakaoloolo ke fakalotoʻi kinautolu ke nau maʻu pē ʻa e fakakaukau ʻa e tangatá ʻo fekauʻaki mo e moʻuí pea mo e meʻa ke faí. ʻE lava ke ke ʻiloʻi kapau ʻe ʻi ai ha niʻihi ʻi he fakatahaʻangá ʻoku nau fakaʻatā ʻenau fakakaukaú mo ʻenau ngaahi filí ke tataki ia ʻe he ngaahi fakakaukau taʻefakatohitapu peheé pea mo e ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e moʻuí, ʻe hoko ʻo kau kovi ia ki he fehokotaki lelei mo e ʻofa ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi mēmipa ʻo e fakatahaʻangá.
14 Te ke fakakaukau nai: ‘ʻIo, ʻoku ou sio ki he fakatuʻutāmaki naʻe fehangahangai mo e kau Kolosé, ka ʻoku ʻikai ke tākiekina au ʻe ha ngaahi fakakaukau faka-Kalisi, ʻo hangē ko e soulu taʻefaʻamaté pe ko ha tolu tahaʻi ʻotua; pe ko ha fakatuʻutāmaki ʻo hano fakataueleʻi au ʻe he ngaahi ʻaho mālōlō fakapangani ʻo e lotu loi ʻa ia kuó u ʻosi hola mei aí.’ ʻOku lelei ia. ʻOku lelei ke te hoko ʻo mātuʻaki tui pau fekauʻaki mo e lelei ange ʻa e moʻoni tefito naʻe fakahāhaaʻi fakafou mai ʻia Sīsuú pea ʻoku malava ke maʻu ʻi he Tohi Tapú. Kae kehe, ʻoku tau ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki nai mei ha ngaahi fakakaukau fakafilōsefa kehe pe ko e anga ʻo e fakakaukau ʻa e tangatá ʻoku mālohi ʻi he ʻaho ní?
15, 16. Ko e hā ʻa e anga ʻo e fakakaukau fekauʻaki mo e moʻuí ʻokú ne uesia ʻa e fakakaukau ʻa ha Kalisitiane?
15 Ko e taha ʻo e ngaahi fakakaukau pehē kuo fuoloa mai ʻa ʻene ʻi aí: “Komaʻāʻia ʻa e talaʻofa ʻo ʻene hoko mai? he talu ʻa e mohe ʻa e kau mātuʻa, mo e pehe ni pe ʻa e meʻa kotoa pe.” (2 Pita 3:4) ʻE lava nai ke fakahaaʻi ʻa e foʻi fakakaukau ko iá ʻi ha ngaahi lea kehe, kae kei tatau pē ʻa e anga ʻo e fakakaukaú. Hangē ko ení, ʻe fakakaukau nai ha taha, ‘ʻI heʻeku fuofua ako ʻa e moʻoní ʻi he ngaahi hongofuluʻi taʻu kuo maliu atú, naʻe “ʻi he kahaʻu ofi pe ai” ʻa e ngataʻangá. Ka ʻoku teʻeki ai pē ke hoko mai ia, pea ko hai ʻokú ne ʻilo ʻa e taimi ʻe hoko mai ai iá?’ ʻOku moʻoni, ʻoku ʻikai ha tangata ʻokú ne ʻiloʻi ʻa e taimi ʻe aʻu mai ai ʻa e ngataʻangá. Ka, fakatokangaʻi ʻa e anga ʻo e fakakaukau naʻe naʻinaʻi mai ʻa Sīsū kiate kitautolu ke tau maʻú: “Mou tokanga, mou ʻā pē: he ʻoku ʻikai te mou ʻilo pe fakakū hono taimi.”—Maʻake 13:32, 33.
16 ʻE mātuʻaki fakatuʻutāmaki ke ohi ʻa e faʻahinga fakakaukau ʻoku pehē, ko e ʻikai ke ʻilo ʻa e taimi ʻe hoko mai ai ʻa e ngataʻangá, ʻoku totonu ke tau fokotuʻutuʻu ki ha moʻui mohu feinga mo founga moʻui “anga-maheni”! ʻE lava ke hā ʻa e anga ʻo e fakakaukau ko iá ʻi he fakakaukau, ‘ʻE lelei kiate au ke u fai ʻa e ngaahi meʻa ʻe lava ai kiate au (pe ko ʻeku fānaú) ke maʻu ha lakanga lelei ʻa ia ʻe maʻu mai mei ai ha paʻanga lahi ʻaupito pea ʻe malava ai kiate au ke u maʻu ha moʻui fiemālie. Ko e moʻoni, te u ʻalu ki he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané pea kau ki he ngāue fakamalangá, ka ʻoku ʻikai ha ʻuhinga kiate au ke u fakaongosiaʻi ai au pe fai ha ngaahi feilaulau lahi.’—Mātiu 24:38-42.
17, 18. Ko e hā ʻa e fakakaukau naʻe naʻinaʻi mai ʻa Sīsū mo e kau ʻaposetoló ke tau maʻú?
17 Kae kehe, ʻoku ʻikai malava ke fakaʻikaiʻi ʻa e meʻá ni, ko Sīsū mo ʻene kau ʻaposetoló naʻa nau fokotuʻu mai ko ʻetau moʻuí ʻoku ʻi ai ʻa e ongoʻi ʻo e fiemaʻu fakavavevave fekauʻaki mo hono malangaʻi atu ʻa e ongoongo leleí, fakaongosiaʻi kitautolu ki ai pea hoko ʻo loto-lelei ke fai ha ngaahi feilaulau. Naʻe tohi ʻe Paula: “Ko ʻeku tala atu ʻeni, kainga, Kuo fakanounou ʻa e kuonga, koeʻuhi ʻi he taimi ʻoku toe, ke ʻilonga ʻa e maʻu uaifi, ke nau hange ʻoku ʻikai te nau maʻu; . . . pea ko kinautolu ʻoku fakatau mai ha meʻa, ke nau hange ʻoku ʻikai ko ʻenau meʻa; pea ko kinautolu ʻoku ngaueʻaki ʻa mamani, ke hange ʻoku ʻikai ko ʻenau meʻa ke ʻosiki: he kuo kamata liliu ʻa e anga ʻo e maama ko eni.”—1 Kolinitō 7:29-31; Luke 13:23, 24; Filipai 3:13-15; Kolose 1:29; 1 Tīmote 4:10; 2 Tīmote 2:4; Fakahā 22:20.
18 ʻOku ʻikai ʻaupito fokotuʻu mai heni ke tau ʻai ʻa e moʻui fiemālié ko ʻetau taumuʻá ia, naʻe tohi ʻa Paula ʻi hono fakamānavaʻi iá: “He talaʻehai naʻa tau haʻu mo kitautolu ha meʻa ki mamani, koeʻuhi foki ʻe ʻikai te tau lava ke ʻalu mo kitautolu ha momoʻi meʻa: pea ʻi heʻetau maʻu ʻetau meʻakai mo e kofu, te tau feʻunga pe ʻi he meʻa ko ia. . . . Tau ʻa e tau lelei ʻo e tui, puke ki he moʻui taʻengata, ʻa ia ne ui koe ki ai, pea naʻa ke fai ʻa e tukupā lelei ʻi he ʻao ʻo ha kau fakamoʻoni tokolahi.”—1 Tīmote 6:7-12.
19. Ko e hā ʻe hoko ʻi ha fakatahaʻanga ʻi he taimi ʻoku tali ai ʻe he faʻahinga ʻi aí ʻa e fakakaukau fekauʻaki mo e moʻuí naʻe fakalototoʻaʻi mai ʻe Sīsuú?
19 ʻI he taimi ʻoku ʻi ai ai ha fakatahaʻanga ʻo e kau Kalisitiane faivelenga ʻa ia ʻoku nau feinga mālohi ke ‘fai ha tukupā lelei,’ ʻoku hokonoa mai pē ai ʻa e fehokotaki leleí ia. ʻOku ʻikai te nau tukulolo ki he fakakaukau, ‘Kuo lahi ʻeni hoʻo ngaahi meʻa lelei kuo tuku, ʻo feʻunga mo ha ngaahi taʻu lahi; malōlōā, kai, inu, mo nekeneka.’ (Luke 12:19) Ka, ʻoku nau fāʻūtaha ʻi he feinga tatau pē, ʻo loto-lelei ke fai ha ngaahi feilaulau ke kau kakato ai ki he malava lahi tahá ʻi he ngāue ko eni ʻe ʻikai ʻaupito ʻe toe faí.—Fakafehoanaki mo e Filipai 1:27, 28.
Tokanga Fekauʻaki mo e Ngaahi Fakamatala Fakaoloolo
20. Ko e hā ʻa e toe tafaʻaki ʻoku malava ke takiheeʻi ai ʻa e kau Kalisitiané?
20 Ko e moʻoni, ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi founga kehe ʻoku lava nai ke ‘takihalaʻi ʻaki ai ʻa e lea fakaolooló’ ha kau Kalisitiane pe ngaahi fakakaukau kākā ʻa ia ʻoku malava ke ne uesia ʻa e ‘hoko ʻo fehokotaki ʻi he ʻofá.’ Naʻe fai ha tohi mei he ʻōfisi vaʻa ʻo e Sōsaieti Taua Leʻo ʻi Siamané ʻo pehē: “Ko e meʻa ʻe taha naʻá ne fakatupunga ʻa e fekīhiaki, ko e kau malangá pea naʻa mo e kau mātuʻá naʻa nau poupouʻi ʻa e ngaahi tafaʻaki kehekehe ʻi he ngaahi fakakikihi fekauʻaki mo e ngaahi faʻahinga faitoʻo naʻe ngāueʻaki ʻe ha tokoua.” Naʻa nau tānaki atu: “Koeʻuhi ko e kehekehe lahi ʻo e ngaahi founga naʻe ngāueʻakí pea mo e tokolahi ʻo e kau mahakí, naʻe hoko ai eni ko ha meʻa ke fai ha fekīhiaki ai, pea kapau ko e ngaahi founga fakafaitoʻó naʻe fai fakafaʻahikehe, ʻoku toe fakatuʻutāmaki ia.”—ʻEfesō 6:12.
21. ʻE lava fēfē ke mole ʻa e tokanga totonu ʻa ha Kalisitiane ʻi he ʻahó ni?
21 ʻOku loto ʻa e kau Kalisitiané ke nau kei moʻui pē mo moʻui lelei koeʻuhi ke nau kei lava ke lotu ki he ʻOtuá. Ka neongo ia, ʻi he fokotuʻutuʻu ko ení ʻoku tau kei moʻua ʻi he hoholo ke motuʻá mo e mahamahakí ko e tupu mei he taʻehaohaoá. Ka ʻi he lelei ange ke ʻoua ʻe fakamamafaʻi ʻa e ngaahi meʻa fekauʻaki mo e moʻui leleí, ʻoku fiemaʻu ke tau tokanga ki he fakaleleiʻanga moʻoní, kiate kitautolu pea mo e niʻihi kehé. (1 Tīmote 4:16) Ko Kalaisi ko e tefito ia ʻo e fakaleleiʻanga ko iá, pea ko ia naʻe fakatefito ai ʻa e akonaki ʻa Paula ki he kau Kolosé. Kae manatuʻi, naʻe fakahaaʻi ʻe Paula ʻo pehē ʻe haʻu nai ha niʻihi mo e “lea fakaoloolo” ke leʻeiʻaki ʻetau tokangá meia Kalaisi, ʻo fakahanga nai ki he ngaahi founga fakafaitoʻo, ngaahi ngāue fakafaitoʻo, pe ngaahi faʻahinga meʻakai.—Kolose 2:2-4, PM.
22. Ko e hā ʻa e fakakaukau mafamafatatau ʻoku totonu ke tau maʻu ʻi he fekauʻaki mo e ngaahi lāulea lahi ʻo kau ki he ngaahi founga ʻo hono ʻilo ha ngaahi mahaki pea pehē ki he ngaahi founga fakafaitoʻó?
22 ʻOku lōmekina ʻa e kakai ʻi he māmaní kotoa ʻaki ʻa e ngaahi tuʻuaki mo e ngaahi fakaongoongolelei fekauʻaki mo e ngaahi faʻahinga faitoʻo pea pehē ki he ngaahi founga ʻo hono ʻilo ʻo e mahaki ʻoku maʻú. Ko e niʻihi ʻo e ngaahi foungá ni ʻoku lahi hono ngāueʻakí pea ʻoku ʻiloa; ka ko e niʻihi ʻoku lahi hono fakaangaʻí pe fai ha huʻuhuʻu ʻo kau ki ai.b Ko e tokotaha taki taha ʻoku ʻiate ia pē ke ne fakapapauʻi pe ko e hā ʻa e meʻa te ne fai ʻi he fekauʻaki pea mo ʻene moʻuí. Ka ko e faʻahinga ʻoku nau tali ʻa e akonaki ʻa Paula ʻi he Kolose 2:4, 8 ʻe maluʻi ai kinautolu mei hano takihalaʻi ʻe he “lea fakaoloolo” pe “lau faka kākā” ʻa ia te ne takiheeʻi ʻa e tokolahi ʻoku ʻikai haʻanau ʻamanaki ki he Puleʻangá, mo faingatāmaki ʻaupito ke tokoniʻí. Neongo ha tui pau ʻa ha Kalisitiane ʻo pehē ʻoku hā ngali lelei kiate ia ha founga fakafaitoʻo, ʻoku ʻikai totonu ke ne hakeakiʻi ʻa e meʻá ni ʻi he fetokouaʻaki faka-Kalisitiané, he ʻe malava ke hoko ia ko ha meʻa ke mafola lahi ai ha lāulea mo ha fakakikihi. ʻOku malava ai ke ne fakahāhā ʻokú ne fakahoungaʻi lahi ʻa e mahuʻinga ʻo e fehokotaki lelei ʻi he fakatahaʻangá.
23. Ko e hā ʻoku tautefito ai kiate kitautolu ʻa e hoko ko e fakatupungaʻanga ʻo e fiefiá?
23 Naʻe fakamamafaʻi ʻe Paula ʻo pehē ko e fehokotaki lelei faka-Kalisitiané ko ha makatuʻunga ia ki he fiefia moʻoní. ʻI hono taimí naʻe siʻisiʻi ange ʻa e ngaahi fakatahaʻanga ia aí ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻi he ʻaho ní. Ka naʻe malava ke ne tohi ki he kau Kolosé: “He neongo ʻoku ou mamaʻo moʻoni fakasino, ka ʻoku ou ʻiate kimoutolu ʻi loto, ʻou fiefia pe, mo tokangaʻi ʻa e māu ʻo hoʻomou nofo, mo e aka taumamaʻo ʻo hoʻomou tui kia Kalaisi.” (Kolose 2:5; toe sio foki ki he Kolose 3:14.) Ko ha fakatupungaʻanga lahi ē ʻo e fiefiá ka ko kitautolu! ʻOku malava ke tau sio ki he fakamoʻoni tonu ʻo e fehokotaki, maau lelei, mo e tuʻu mālohi ʻa e tuí ʻi heʻetau fakatahaʻangá tonu, ʻa ia ʻoku tapua mai ai ʻa e tuʻunga fakalūkufua ʻo e kakai ʻa e ʻOtuá ʻi māmani lahí. Ko ia ʻi he taimi siʻi ko eni ʻoku kei toe ki he fokotuʻutuʻu lolotonga ní, ʻai ke tau taki taha fakapapauʻi ke “fehokotaki i he ofa.”
[Fakamatala ʻi lalo]
a Neongo ʻoku lahi fau ʻa e ngaahi fakamatala ʻoku lava ke tau ako mei aí, mei he ngaahi fakatātā ko ení, sio pe ko e hā ʻoku malava ke ke ako fakafoʻituitui ʻo fekauʻaki mo Sīsū ʻa ia ʻe tokoni ki he fehokotakimālie ʻi hoʻo fakatahaʻangá: Mātiu 12:1-8; Luke 2:51, 52; 9:51-55; 10:20; Hepelū 10:5-9.
b Sio ki he The Watchtower ʻo Sune 15, 1982, peesi 22-29.
Naʻá Ke Fakatokangaʻi?
◻ Ko e hā ʻa e potutohi fakataʻu ki he 1995 ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová?
◻ Ko e hā naʻe fiemaʻu ai ki he kau Kalisitiane ʻi Kolosé ke nau fehokotaki lelei ʻi he ʻofá, pea ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ia kiate kitautolu he ʻaho ní?
◻ Ko e hā ʻa e fakakaukau kākā fekauʻaki mo e moʻuí ʻoku tautefito ʻa hono fiemaʻu ʻo e kau Kalisitiané ke nau maluʻi kinautolu mei ai ʻi he ʻahó ni?
◻ Ko e hā ʻoku totonu ai ke tokanga ʻa e kau Kalisitiané ke ʻoua naʻa takiheeʻi ʻe he ngaahi fakamatala fakaoloolo ʻo fekauʻaki mo e moʻui leleí pea mo e ngaahi founga ʻo hono ʻiloʻi ha ngaahi mahaki?
[Fakatātā ʻi he peesi 31]
ʻOku fakatuʻunga ʻi he ʻi ai ʻa Sīsuú ʻa hoʻo ngaahi fokotuʻutuʻu ki he kahaʻú?