VAHE 13
“Fai ʻa e Ngaahi Meʻa Kotoa Pē Maʻá e Lāngilangi ʻo e ʻOtuá”
ʻI HOTAU tuʻunga ko e kau sevāniti fakatapui ʻa e ʻOtuá, ʻoku ʻi ai hotau fatongia ke tapua atu ʻa e lāngilangi ʻo Sihová ʻi heʻetau leá mo ʻetau tōʻongá kotoa. Naʻe ʻomai ʻe he ʻapositolo ko Paulá ha tefitoʻi moʻoni ke ne tataki kitautolu ʻi heʻene tohi: “Pe ko hoʻomou kai, inu, pe fai ha faʻahinga meʻa kehe pē, fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē maʻá e lāngilangi ʻo e ʻOtuá.” (1 Kol. 10:31) ʻOku kau ki heni ʻetau tauhi ki he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová, ʻa ia ʻe tapua atu ai ʻa hono ʻulungaanga haohaoá tonu. (Kol. 3:10) Kuo pau ke tau hoko ko e kau faʻifaʻitaki ki he ʻOtuá ʻi he tuʻunga ko ha kakai māʻoniʻoni.—ʻEf. 5:1, 2.
2 ʻI hono fakahanga ʻa e tokanga ʻa e kau Kalisitiané ki he meʻa ko ení, naʻe tohi ai ʻe he ʻapositolo ko Pitá: “ʻI he tuʻunga ko e fānau talangofuá, tuku ʻa e hoko ʻo fakafuo ʻe he ngaahi holi naʻa mou maʻu ki muʻa ʻi hoʻomou taʻeʻiló, ka ʻi he hangē ko e Tokotaha Māʻoniʻoni ʻa ia naʻá ne ui kimoutolú, mou hoko ʻo māʻoniʻoni ʻi hoʻomou tōʻonga kotoa pē, he kuo tohi: ‘Kuo pau ke mou māʻoniʻoni, koeʻuhí he ʻoku ou māʻoniʻoni.’” (1 Pita 1:14-16) Hangē ko ia ʻi ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá, naʻe fiemaʻu ki he faʻahinga kotoa ʻi he fakatahaʻanga Kalisitiané ke nau hanganaki māʻoniʻoni. ʻOku ʻuhinga ení kuo pau ke nau nofoʻaki taʻemele, pea ke nau maʻa mei he ngaahi holi angahalaʻiá mo e ngaahi tōʻonga fakamāmaní. ʻOku nau fakamavaheʻi ai kinautolu ki he ngāue toputapú.—ʻEki. 20:5.
3 Ko e māʻoniʻoní ʻoku tauhi maʻu ia ʻaki ʻa e pipiki ki he ngaahi lao mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻa Sihová, ʻa ia ʻoku fakahaaʻi mahino mai ʻi he Folofola Māʻoniʻoní. (2 Tīm. 3:16) Fakafou ʻi hano ako ʻo e Tohi Tapú, naʻe akoʻi ai kitautolu fekauʻaki mo Sihova pea mo ʻene ngaahi foungá, pea naʻe tohoakiʻi ai kitautolu kiate ia. ʻI heʻetau akó naʻe fakatuipauʻi ai kitautolu fekauʻaki mo e fiemaʻu ke hanganaki fuofua kumi ki he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá, pea ke hoko ko e meʻa mahuʻinga taha ia ʻi heʻetau moʻuí ʻa hono fai ʻa e finangalo ʻo Sihová. (Māt. 6:33; Loma 12:2) ʻOku fiemaʻu heni ke tau kofuʻaki ʻa e angaʻitangata foʻoú.—ʻEf. 4:22-24.
MAʻA FAKALAUMĀLIE MO FAKAEʻULUNGAANGA
4 Ko e pipiki ki he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová ʻoku ʻikai ke faingofua maʻu pē. Ko hotau filí, ʻa Sētane ko e Tēvoló, ʻokú ne feinga ke fakatafokiʻi kitautolu mei he moʻoní. Ko e ngaahi tākiekina fulikivanu ʻa e māmani ko ení mo ʻetau ngaahi hehema angahalaʻiá tonu ʻokú ne ʻai ai ke faingataʻa ʻi he taimi ʻe niʻihi. Ko e moʻui ʻo fehoanaki mo ʻetau fakatapuí ʻoku fiemaʻu ki ai ha faitau fakalaumālie ʻi heʻetau tafaʻakí. ʻOku tala mai ʻe he Folofolá ke ʻoua te tau ʻohovale ʻi he taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e fakafepakí pe ngaahi ʻahiʻahí. Kuo pau ke tau faingataʻaʻia koeʻuhi ko e māʻoniʻoní. (2 Tīm. 3:12) ʻE lava ke tau fiefia lolotonga ʻetau tofanga ʻi he ngaahi ʻahiʻahí, ʻi hono ʻiloʻi ko e ngaahi ʻahiʻahi peheé ko e fakamoʻoni ia ʻoku tau fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá.—1 Pita 3:14-16; 4:12, 14-16.
5 Neongo naʻe haohaoa ʻa Sīsū, naʻá ne ako ʻa e talangofuá ʻi he ngaahi meʻa naʻá ne faingataʻaʻia aí. Naʻe ʻikai ʻaupito ke ne tukulolo ki he ngaahi fakatauele ʻa Sētané pe fakatupulekina ha ngaahi taumuʻa fakamāmani. (Māt. 4:1-11; Sione 6:15) Naʻe ʻikai ʻaupito ha teitei fakakaukau ʻe taha ʻa Sīsū ke ne fakangaloku. Neongo ko hono ʻalunga faitōnungá naʻe langaʻi ai ha tāufehiʻa mei he māmaní, naʻá ne pipiki maʻu pē ki he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová. Ki muʻa siʻi peá ne pekiá, naʻe fakatokanga ai ʻa Sīsū ki heʻene kau ākongá ʻe toe fehiʻa foki mo e māmani kiate kinautolu. Mei he taimi ko iá ʻo faai mai, kuo hokosia ai ʻe he kau muimui ʻo Sīsuú ʻa e mamahi, ka kuo nau loto-toʻa ʻi hono ʻiloʻi naʻe ikunaʻi ʻe he ʻAlo ʻo e ʻOtuá ʻa māmani.—Sione 15:19; 16:33; 17:16.
6 Ke ʻoua naʻa tau hoko ko e konga ʻo e māmaní, ʻoku fiemaʻu ke tau pouaki ʻa e ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová, ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe hotau ʻEikí. ʻI he ʻikai ke ngata pē ʻetau fakaʻehiʻehi mei he kaunga ki he ngaahi meʻa fakapolitikale mo fakasōsiale ʻa e māmaní, kuo pau ke tau talitekeʻi ʻa hono tuʻunga fakaeʻulungaanga ololaló. ʻOku tau tokanga fakamātoato ki he akonaki ʻi he Sēmisi 1:21: “Huʻihuʻi atu ʻa e kinohaʻa kotoa pē mo e kovi kotoa pē, pea tali anga-malū ʻa hono tō ʻiate kimoutolu ʻa e folofolá ʻa ia ʻoku malava ke ne fakahaofi kimoutolú.” Fakafou ʻi he ako mo e maʻu ʻa e fakatahá, ʻe lava ke tau ‘tō ʻa e folofola’ ʻo e moʻoní ki hotau ʻatamaí mo e lotó, pea ʻoua te tau kamata ke holi ki he ngaahi meʻa ʻoku tuʻuaki mai ʻe he māmaní. Naʻe tohi ʻe he ākonga ko Sēmisí: “ʻIkai ʻoku mou ʻilo ko e kaumeʻa mo e māmaní ko e fakafili ia ki he ʻOtuá? Ko ia ai, ʻilonga ha taha ʻoku loto ke hoko ko ha kaumeʻa ʻo e māmaní ʻokú ne hoko ai ko ha fili ʻo e ʻOtuá.” (Sēm. 4:4) ʻI he ʻuhinga ko ení, ʻoku ʻi he Tohi Tapú ai ʻa e ekinaki mālohi ke tau pipiki ki he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová pea nofoʻaki mavahe mei he māmaní.
7 ʻOku fakatokanga mai ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ke ʻoua te tau kau ʻi he tōʻonga fakamā mo taʻetāú. ʻOku tala mai ai: “Ko e fehokotaki fakasino taʻetāú mo e faʻahinga kotoa pē ʻo e taʻemaʻá pe mānumanú, tuku ke ʻoua naʻa fai ha talanoa ki ai ʻi homou lotolotongá, ʻo hangē tofu pē ko ia ʻoku totonu ki he kakai māʻoniʻoní.” (ʻEf. 5:3) Ko ia kuo pau ke tau fakafisi ke fakaʻatā hotau ʻatamaí ke nōfoʻi ʻi he ngaahi meʻa fakalieliá, fakamā pe ololaló, pea heʻikai ke tau fakaʻatā ʻa e ngaahi meʻa peheé ke kau ʻi heʻetau ngaahi fetalanoaʻakí. Ko ia ʻoku tau fakamoʻoniʻi ai ʻoku tau loto ke piki ki he ngaahi tuʻunga fakaeʻulungaanga maʻa mo māʻoniʻoni ʻa Sihová.
MAʻA FAKAESINO
8 ʻOku ʻiloʻi ʻe he kau Kalisitiané ʻa e mahuʻinga ʻo e maʻa fakaesinó, pea pehē ki he maʻa fakalaumālié mo fakaeʻulungāngá. ʻI ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá, naʻe fiemaʻu ai ʻe he ʻOtua ʻo e māʻoniʻoní ke tauhi ʻa e ʻapitangá ke maʻa. Kuo pau foki ke tau hoko ʻo maʻa koeʻuhi “ke ʻoua naʻá ne vakai ki ha meʻa taʻetaau” ʻiate kitautolu.—Teu. 23:14.
9 Ko e māʻoniʻoní mo e maʻa fakaesinó ʻokú na felāveʻi ofi ʻaupito ʻi he Tohi Tapú. Ko e fakatātaá, naʻe tohi ʻe Paula: “Siʻi faʻahinga ʻofeina, tuku ke tau fakamaʻa kitautolu mei he ʻuli kotoa pē ʻo e kakanó mo e laumālié, ʻo fakahaohaoa hotau tuʻunga māʻoniʻoní ʻi he manavahē ki he ʻOtuá.” (2 Kol. 7:1) Ko ia ai, ko e kau tangata mo e kau fefine Kalisitiané, ʻoku totonu ke nau feinga ke tauhi honau sinó ke maʻa ʻaki ʻenau kaukau mo fō maʻu pē honau valá. Lolotonga ʻoku kehekehe ʻa e ngaahi tuʻungá mei he fonua ki he fonua, ʻi he tuʻunga fakalūkufuá ʻe lava ke tau maʻu ha koa feʻunga mo e vai ke tauhi ai hotau sinó ke maʻa pea fakapapauʻi ʻoku tauhi ke maʻa ʻetau fānaú.
10 Koeʻuhi ko ʻetau ngāue faifakamoʻoní, ʻoku faʻa ʻiloʻi ai kitautolu ʻi he kolo ʻoku tau nofo aí. Ko hono tauhi ʻa e ʻapí ke maʻa mo maau ʻi loto mo tuʻá, ko ha fakamoʻoni ia ʻe taha ki he ngaahi kaungāʻapí. Ko e meʻa eni ʻe lava ke kaunga kotoa ki ai ʻa e fāmilí. Ko e fanga tokouá ʻoku totonu ke nau fai ha tokanga makehe ki he falé mo hono ʻātakaí, ʻi he ʻiloʻi ko ha loto-ʻapi maau mo ha fale ʻoku tauhi lelei, ko ha fakamoʻoni lelei ia ki he niʻihi kehé. ʻOku ʻiloʻi ʻe he ngaahi ʻuluʻi fāmilí ko e meʻá ni, fakataha mo ʻenau takimuʻa ʻi he ngaahi meʻa fakalaumālié, ko ha fakamahino ia ʻoku nau mapuleʻi lelei ʻa honau falé tonu. (1 Tīm. 3:4, 12) Ko e fanga tuofāfiné foki ʻoku nau toe maʻu ha fatongia ke tokanga ki he ngaahi meʻá, tautefito ki fale. (Tai. 2:4, 5) Ko e fānau kuo akoʻi leleí ʻoku nau fai ʻenau tafaʻakí ʻi hono tauhi kinautolu pea pehē ki honau ngaahi lokí ke maau mo maʻa. Ko ia ai, ʻoku ngāue fakataha ʻa e fāmilí ʻi hono fakatupulekina ʻa e ngaahi sīpinga ʻo e maʻa ʻa ia ʻe tuha mo e māmani foʻou ʻi he malumalu ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá.
11 Ko e tokolahi ʻo e kakai ʻa Sihová he ʻahó ni ʻoku nau ngāueʻaki ʻa e ngaahi meʻalele ki he fefonongaʻaki ki he ngaahi fakatahá. ʻI he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi, ko ha fiemaʻu pau ia ke ʻi ai ha meʻalele ki he ngāue fakafaifekaú. ʻOku totonu ke tauhi ʻa e meʻalelé ke maʻa pea ke ʻi ha tuʻunga lelei. Ko hotau ngaahi ʻapí mo e meʻalelé ʻoku totonu ke fakamoʻoniʻi ai ko e konga kitautolu ʻo e kakai maʻa mo māʻoniʻoni ʻa Sihová. ʻOku ngāueʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni tatau ki heʻetau kato malangá mo e Tohi Tapú.
12 Ko hotau valá mo e teuteú ʻoku totonu ke fakatatau ia ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni fakaʻotuá. Heʻikai haʻatau fakakaukau ke hā ʻi he ʻao ʻo ha taha maʻu mafai māʻolunga kapau ʻoku tau teunga taʻemaau pe ko hotau valá ʻoku fuʻu ʻaiʻainoaʻia. Huanoa ange ʻene totonu ke tau tokanga lahi ange ʻi heʻetau fakafofongaʻi ʻa Sihová ʻi he ngāue fakamalangá pe ʻi he peletifōmú! Ko ʻetau teuteú mo e sīpinga valá ʻe lava ke ne uesia ʻa e anga ʻo e vakai ʻa e niʻihi kehé ki he lotu ʻa Sihová. ʻOku ʻikai ʻaupito totonu ke tau taʻefakanānā pe taʻefakaʻatuʻi ʻa e niʻihi kehé. (Mai. 6:8; 1 Kol. 10:31-33; 1 Tīm. 2:9, 10) Ko ia ai, ʻi he taimi ʻoku tau teuteu ai ke ʻalu ʻi he malangá pe ʻalu ki he ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá, ngaahi ʻasemipilī fakasēketí, pe ngaahi fakataha-lahí, ʻoku totonu ke tau manatuʻi ʻa e lau ʻa e Folofolá fekauʻaki mo e maʻa fakaesinó pea mo e fōtunga fakanānaá. ʻOku tau loto maʻu pē ke fakalāngilangiʻi mo fakahīkihikiʻi ʻa Sihova.
ʻI he tuʻunga ko e kau sevāniti fakatapui ʻa e ʻOtuá, ʻoku ʻi ai hotau fatongia ke tapua atu ʻa e lāngilangi ʻo Sihová ʻi heʻetau leá mo ʻetau tōʻongá kotoa
13 ʻE ngāueʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni tatau ʻi he taimi ʻoku tau ʻaʻahi ai ki he ʻuluʻi ʻapitanga ʻi he māmaní pe ko ha ʻōfisi vaʻa ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. Manatuʻi, ko e hingoa Pētelí ʻoku ʻuhinga iá ko e “Fale ʻo e ʻOtua.” Ko ia ai, ʻoku totonu ke tau ʻai vala pea tōʻonga ʻo hangē pē ko ʻetau maʻu ʻa e ngaahi fakatahá ʻi he Fale Fakatahaʻangá.
14 Naʻa mo e ngaahi taimi mālōloó, ʻoku fiemaʻu ke tau tokanga ki hotau valá mo e teuteú. ʻOku tau ʻeke hifo nai, ‘Te u mā ke faifakamoʻoni ʻi he founga ʻikai anga-mahení koeʻuhí ko e anga ʻo ʻeku ʻai valá?’
TAIMI MĀLŌLŌ MO E FAKAFIEFIA LELEÍ
15 Ko e ngaahi taimi mālōloó mo e fakafiefiá ʻoku fiemaʻu ia ke nofoʻaki mafamafatatau mo moʻui lelei. Naʻe fakaafeʻi ʻi he taimi ʻe taha ʻe Sīsū ʻa ʻene kau ākongá ke nau ō mo ia ki ha feituʻu lōngonoa ʻo “kiʻi mālōlō.” (Mk. 6:31) Ko ha mālōlō pea pehē ki ha fakafiefia lelei ʻe lava ke ne ʻomi ha taimi fakahāuē fiefia. ʻE lava ke ne fakaivifoʻou kitautolu ke tau lava ai ʻo tutui atu ʻi heʻetau ngāue anga-mahení.
16 ʻI he lahi fau ʻo e ngaahi founga fakafiefia ʻoku ala fai he ʻaho ní, ʻoku fiemaʻu ki he kau Kalisitiané ke nau filifili lelei mo ngāueʻaki ʻa e poto fakaʻotuá ʻi he meʻa ʻoku nau faí. Neongo ʻoku ʻaonga ʻa e fakafiefiá, ʻoku ʻikai ko e meʻa mahuʻinga taha ia ʻi he moʻuí. ʻOku fakatokanga mai ko e “ngaahi ʻaho fakaʻosí” ʻe hoko ai ʻa e tangatá ko e “kau ʻofa ki he mālié kae ʻikai ʻofa ki he ʻOtuá.” (2 Tīm. 3:1, 4) Ko e lahi ʻo e meʻa he ʻahó ni ʻoku fakalea ko e taimi mālōloó mo e fakafiefiá ʻoku mātuʻaki kovi ia ki he faʻahinga ʻoku nau holi ke pipiki ki he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová.
17 Ko e muʻaki kau Kalisitiané naʻe pau ke nau talitekeʻi ʻa e ʻātakai ʻikai lelei ʻo e māmani tuli-ki-he-mālie naʻe takatakai ʻiate kinautolú. ʻI he sēkasi ʻa e kau Lomá, naʻe fiefia ai ʻa e kau mamatá ʻi heʻenau sio ki he faingataʻaʻia ʻa e niʻihi kehé. Ko e fakamālohí, lingitotó mo e ʻulungaanga taʻetaau fakaefehokotaki fakasinó, naʻe fai iá ke fakafiefiaʻi ʻa e fuʻu kakaí, ka ko e muʻaki kau Kalisitiané naʻa nau fakamamaʻo mei he ngaahi meʻa peheé. ʻI he ʻahó ni, ko e lahi ʻo e ngaahi fakafiefia ʻo e māmaní ʻoku fakakau ai ʻa e ngaahi ʻelemēniti meimei tatau ke fakatōliaʻi ai ʻa e ngaahi holi ololalo fakaetangatá. ʻOku fiemaʻu ke tau “mātuʻaki tokanga maʻu pē” ki he anga ʻetau laká, ʻo afe mei he fakafiefia ʻoku ololaló. (ʻEf. 5:15, 16; Saame 11:5) Pea neongo ko e fakafiefiá ʻiate ia pē ʻoku ʻikai kovi, ʻe ʻikai lelei nai ʻa e ʻātakaí fakalūkufua.—1 Pita 4:1-4.
18 ʻOku ʻi ai ʻa e ngaahi tafaʻaki lelei ʻo e taimi mālōloó mo e fakafiefiá ʻoku lava ke fiefia ai ʻa e kau Kalisitiané. Kuo maʻu ʻaonga ʻa e tokolahi mei he muimui ki he akonaki mo e ngaahi fokotuʻu mafamafatatau Fakatohitapu ʻoku ala maʻu ʻi heʻetau ʻū tohí.
19 ʻI he taimi ʻe niʻihi, ʻe fakaafeʻi nai ha ngaahi fāmili kehekehe ki ha ʻapi ki ha feohi faka-Kalisitiane. Pe ʻe fakaafeʻi nai ʻa e fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné ki ha talitali ʻo ha mali pe ko ha kātoanga fakasōsiale meimei tatau. (Sione 2:2) Ko e faʻahinga ʻoku nau fai ʻa e talitalí ʻoku totonu ke nau ongoʻi ko kinautolu tonu ʻe ala tukuakiʻi ki he meʻa ʻoku faí. ʻOku hā mahino, ʻoku fiemaʻu ʻa e tokanga ʻi he taimi ʻoku fakatahataha fakataha ai ha ngaahi kulupu tokolahi. Ko e nonga ʻo e ʻātakai ʻi he ngaahi fakatahataha peheé kuo taki atu ai ʻa e niʻihi ke nau fakalaka atu ʻi he ngaahi ngataʻanga ʻo e ʻulungaanga totonu faka-Kalisitiané, ʻo hoko ai ʻo kau ʻi he kai mo e inu tōtuʻa pea aʻu ai ki ha toe faihala mamafa kehe. ʻI hono manatuʻi ʻa e meʻá ni, kuo sio ai ʻa e kau Kalisitiane ʻiloʻiló ki he fakapotopoto ʻo hono fakangatangata ʻa e tokolahi mo e fuoloa ʻo e ngaahi fakatahataha peheé. Kapau ʻoku tufa ai ha ngaahi inu ʻolokaholo, ʻoku totonu ke ngāueʻaki fakafuofua ia. (Fil. 4:5) Kapau ʻe fai ʻa e feinga kotoa pē ke fakapapauʻi ʻoku lelei mo fakaivifoʻou fakalaumālie ʻa e ngaahi feohí, ʻe ʻikai hoko leva ʻa e meʻakaí mo e inú ko e meʻa mahuʻinga taha ia ʻoku fai ki ai ʻa e tokangá.
20 Ko e meʻa lelei ʻa e anga-talitali kakaí. (1 Pita 4:9) ʻI hono fakaafeʻi ʻa e kau Kalisitiane kehé ki hotau ʻapí ki ha kai, fakamāmālohi, mālōlō mo e feohi, ʻoku totonu ke tau manatuʻi nai ʻa e faʻahinga ko ia ʻoku nau tukuhāusiá. (Luke 14:12-14) Kapau ko e kau fakaafe kitautolu ʻi he ngaahi taimi peheé, ʻoku totonu ke fakatatau ʻa hotau ʻulungāngá mo e akonaki ʻi he Maʻake 12:31. ʻOku lelei maʻu pē ke fakahaaʻi ʻa e houngaʻia ki he anga-lelei ʻa e niʻihi kehé.
21 ʻOku fiefia ʻa e kau Kalisitiané ʻi he ngaahi meʻaʻofa hulu fau ʻa e ʻOtuá pea ʻiloʻi ʻe lava ke nau “kai mo inu mo maʻu ʻa e fiefia ʻe he tokotaha kotoa pē ʻi he kotoa ʻo ʻene ngāue mālohí.” (Tml. 3:12, 13) ʻI heʻetau “fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē maʻá e lāngilangi ʻo e ʻOtuá,” ʻe lava ʻe he kau talitalí pea pehē ki he kau fakaafé ke nau manatuʻi ʻa e fiemālie ʻo hono maʻu ha fakaivifoʻou fakalaumālie ʻi he ngaahi fakatahataha fakasōsialé.
NGAAHI NGĀUE FAKAAKO
22 Ko e fānau ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku nau maʻu ʻaonga mei hono maʻu ha ako tefito. Lolotonga ʻenau ʻi he akó, ʻoku nau mahuʻingaʻia ʻi he ako ke lautohi mo tohi leleí. Ko e ngaahi lēsoni kehe ʻoku akoʻi ʻi he ʻapiakó ʻe lava ke ʻaonga ia ki he toʻutupú ʻi heʻenau tuli ki he ngaahi taumuʻa fakalaumālié. Lolotonga honau ngaahi taʻu akó, te nau loto ke fai ha feinga tōtōivi ke ‘manatu ki honau Tokotaha-Fakatupu Maʻongoʻongá’ ʻaki hono fakamuʻomuʻa ʻa e ngaahi meʻa fakalaumālié.—Tml. 12:1.
23 Kapau ko ha talavou Kalisitiane koe ʻokú ke kei ako, tokanga ke ʻoua ʻe feohi taʻetotonu mo e kau talavou ʻo e māmaní. (2 Tīm. 3:1, 2) Koeʻuhí kuo tokonaki ʻe Sihova ʻa e maluʻi ʻoku fiemaʻú, ʻoku lahi ai ʻa e meʻa ʻe lava ke ke fai ke taʻofiʻaki ʻa e ngaahi tākiekina ʻa e māmaní. (Saame 23:4; 91:1, 2) Ko ia ke ke maluʻi koé, ngāueʻaongaʻaki ʻa e ngaahi tokonaki ʻa Sihová.—Saame 23:5.
24 Ke hanganaki mavahe mei he māmaní lolotonga ʻenau ʻi ʻapiakó, ʻoku fili ai ʻa e tokolahi taha ʻo e Kau Fakamoʻoni kei īkí ke ʻoua ʻe kau ʻi he ngaahi ngāue kehe he tuku ʻa e akó. ʻOku faingataʻa nai eni ke mahinoʻi ʻe he kaungākalasí mo e kau faiakó. Kae kehe, ko e meʻa ʻoku laú ʻa e meʻa ʻoku fakahōifua ki he ʻOtuá. ʻOku ʻuhinga iá te ke ngāueʻaki ho konisēnisi kuo akoʻi ʻe he Tohi Tapú pea fakapapauʻi ke ʻoua ʻe kau ʻi he feʻauʻauhi pe ko e mamahiʻi-fonua ʻa e māmaní. (Kal. 5:19, 26) ʻI he fanongo ki he akonaki Fakatohitapu ʻa e ngaahi mātuʻa anga-fakaʻotuá pea ngāueʻaongaʻaki ʻa e feohi lelei ʻi he fakatahaʻangá, ʻe lava ai ʻe kimoutolu fānaú ke pipiki ki he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová.
NGĀUE FAKAMĀMANÍ MO E NGAAHI FEOHÍ
25 ʻOku maʻu ʻe he ngaahi ʻuluʻi fāmilí ha fatongia Fakatohitapu ke tokonaki maʻá e ngaahi fiemaʻu ʻa honau falé. (1 Tīm. 5:8) Naʻa mo ia, ʻi he tuʻunga ko e kau faifekaú ʻoku nau ʻiloʻi ko ʻenau ngāue fakamāmaní ʻoku fika ua ia ʻi he tuli ki he ngaahi meʻa ʻo e Puleʻangá. (Māt. 6:33; Loma 11:13) ʻI he tōʻongaʻaki ʻa e anga-līʻoa fakaʻotuá pea fiemālie pē ʻi he meʻakaí mo e valá, ʻoku nau fakaʻehiʻehi ai mei he ngaahi loto-moʻua mo e ngaahi tauhele ʻo ha founga moʻui tuli ki he meʻa fakamatelié.—1 Tīm. 6:6-10.
26 Ko e kau Kalisitiane fakatapui kotoa ʻoku nau ngāue fakamāmaní ʻoku totonu ke nau manatuʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú. Ko e tokonaki faitotonu maʻatautolú, ʻoku ʻuhinga iá ʻoku tau fakafisi ke kau ʻi he ngaahi tōʻonga ko ia ʻokú ne maumauʻi ʻa e lao ʻa e ʻOtuá pe lao ʻa e fonuá. (Loma 13:1, 2; 1 Kol. 6:9, 10) ʻOku tau manatuʻi maʻu pē ʻa e fakatuʻutāmaki ʻo e ngaahi feohi koví. ʻI he hoko ko e kau sōtia ʻa Kalaisí, ʻoku tau fakaʻehiʻehi ai mei he kau ʻi he ngaahi ngāue fakakomēsiale ʻokú ne maumauʻi ʻa e ngaahi tuʻunga fakaʻotuá, fakangaloku ʻetau tuʻu-ʻatā faka-Kalisitiané, pe ʻai ke tau ʻi he tuʻunga fakatuʻutāmaki fakalaumālie. (ʻAi. 2:4; 2 Tīm. 2:4) Pea ʻoku ʻikai foki ke ʻi ai haʻatau fekauʻaki mo e ngaahi lotu ko e fili ia ʻo e ʻOtuá, ʻa “Pāpilone ko e Lahi.”—Fkh. 18:2, 4; 2 Kol. 6:14-17.
27 Ko e pipiki ki he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa e ʻOtuá te ne taʻofi ai kitautolu mei hono ngāueʻaki ʻetau feohi fakateokalatí ke pouaki ai ʻa e ngaahi meʻa fakapisinisí pe ngaahi meʻa fakafoʻituitui kehé. Ko e taumuʻa ʻo ʻetau feohi mo e niʻihi kehe ʻi he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané, ngaahi ʻasemipilií mo e ngaahi fakataha-lahí ke lotu maʻataʻatā pē kia Sihova. ʻOku tau kai ʻi heʻene tēpile fakalaumālié mo “fefakalototoʻaʻaki.” (Loma 1:11, 12; Hep. 10:24, 25) Ko e feohi peheé ʻoku totonu ke tauhi pē ia ki he meʻa fakalaumālié ʻataʻatā pē.
NOFO ʻI HE FĀʻŪTAHA FAKA-KALISITIANÉ
28 Ko e ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová ʻoku toe fiemaʻu ai ʻene kakaí ke nau “tauhi maʻu ʻa e laumālie taha ʻi he haʻi fāʻūtaha ko e melinó.” (ʻEf. 4:1-3) ʻI he ʻikai feinga ke fakahōhōʻiaʻi-kitá, ʻoku feinga ʻa e tokotaha taki taha ke tuli ki he meʻa ʻoku lelei ki he niʻihi kehé. (1 Tes. 5:15) ʻOku ʻikai ha veiveiua ko e laumālie ia kuó ke maʻu ʻi ho fakatahaʻangá. Tatau ai pē pe ko e hā nai ʻa hotau puipuituʻa fakamatakali, fakafonua, fakasōsiale, fakaʻekonōmika pe fakaakó, ʻoku puleʻi kitautolu kotoa ʻe he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni tatau. Naʻa mo e faʻahinga ʻi tuʻá kuo nau fakatokangaʻi ʻa e ʻulungaanga tuʻu-ki-muʻa ko eni ʻo e kakai ʻa Sihová.—1 Pita 2:12.
29 ʻI hono toe fakamamafaʻi ʻa e makatuʻunga ki he fāʻūtahá, naʻe tohi ai ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “ʻOku taha ʻa e sinó, pea taha ʻa e laumālié, ʻo hangē tofu pē ko ia ko hono ui kimoutolu ki he ʻamanaki ʻe taha naʻe ui ai kimoutolú; ʻoku taha ʻa e ʻEikí, taha ʻa e tuí, taha ʻa e papitaisó; ʻoku taha ʻa e ʻOtua mo e Tamai ʻa e tokotaha kotoa pē, ʻa ia ʻokú ne pule ki he tokotaha kotoa mo ngāue fakafou ʻi he tokotaha kotoa pea ʻoku ngāue hono iví ʻi he tokotaha kotoa.” (ʻEf. 4:4-6) ʻOku fiemaʻu heni ʻa e fāʻūtaha ʻi hono mahinoʻi ʻa e ngaahi tokāteline tefito Fakatohitapú pea pehē ki he akonaki Fakatohitapu fakalakalaka lahi ange ʻi hono ʻiloʻi ʻa e tuʻunga-hau ʻo Sihová! Ko e moʻoni, kuo foaki ʻe Sihova ki hono kakaí ʻa e lea maʻa ʻo e moʻoní, ʻo nau malava ai ke nau ngāue uma ki he uma.—Sēf. 3:9.
30 Ko e fāʻūtaha mo e melino ʻa e fakatahaʻanga Kalisitiané ko ha matavai ia ʻo e fakaivifoʻou ki he faʻahinga kotoa ʻoku lotu kia Sihová. Kuo tau hokosia ʻa hono fakahoko ʻo e talaʻofa ʻa Sihová: “Te u fakafāʻūtahaʻi kinautolu, hangē ha fanga sipi ʻi he lotoʻaá.” (Mai. 2:12) ʻOku tau loto ke tauhi maʻu ʻa e fāʻūtaha melino ko iá ʻaki ʻa e pipiki maʻu pē ki he ngaahi tuʻunga māʻoniʻoni ʻa Sihová.
31 He fiefia ē ka ko e faʻahinga kuo tali ki he fakatahaʻanga maʻa ʻa Sihová! Ke uiʻaki ʻa e huafa ʻo Sihová ʻoku tuha ia mo e feilaulau kotoa pē kuo pau nai ke tau faí. ʻI heʻetau tauhi maʻu hotau vahaʻangatae mahuʻinga mo Sihová, te tau feinga tōtōivi ai ke pipiki ki heʻene ngaahi tuʻunga māʻoniʻoní pea fakahā hono leleí ki he niʻihi kehé.—2 Kol. 3:18.