LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w12 8/15 p. 20-24
  • Tokanga Fekauʻaki mo e Ngaahi Tauhele ʻa e Tēvoló!

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Tokanga Fekauʻaki mo e Ngaahi Tauhele ʻa e Tēvoló!
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • TĀMATEʻI ʻA E AFI ʻO E LEA TAʻEMAPULEʻÍ
  • HOLA MEI HE TAUHELE ʻO E MANAVAHĒ MO E TENGE
  • FAKAʻEHIʻEHI MEI HE TAUHELE LAIKÍ​—ʻA E HALAIA TŌTUʻÁ
  • ʻOKU ʻIKAI KE TAU TAʻEʻILO KI HE NGAAHI FĀLIUNGA ʻA SĒTANÉ
  • ʻE Lava Ke Ke Hao mei he Tauhele ʻa Sētané!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2021
  • “Tali Tekeʻi ʻa e Tevolo” ʻo Hangē ko Ia Naʻe Fai ʻe Sīsuú
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2008
  • “Tali Tekeʻi ʻa e Tevolo”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • Talitekeʻi ʻa Sētane, pea Te Ne Hola!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2006
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
w12 8/15 p. 20-24

Tokanga Fekauʻaki mo e Ngaahi Tauhele ʻa e Tēvoló!

“Foki . . . mei he tauhele ʻa e Tēvoló.”—2 TĪM. 2:26.

ʻE FĒFĒ HAʻO TALI?

Ko e hā ʻa e sivisiviʻi-kita ʻoku fiemaʻu kapau ʻokú ke hehema ke hoko ʻo fuʻu fakaanga tōtuʻa ki he niʻihi kehé?

Mei he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Pailato mo Pitá, ko e hā ʻe lava ke ke ako fekauʻaki mo e ʻikai ke tō ʻi he manavaheé mo e tengé?

ʻE lava fēfē ke ke fakaʻehiʻehi mei he halaia tōtuʻá?

1, 2. Ko e hā ʻa e ngaahi tauhele ʻa e Tēvoló te tau lāulea ki ai ʻi he kupu ko ení?

ʻOKU muimuiʻi holo ʻe he Tēvoló ʻa e kau sevāniti ʻa Sihová. Ko ʻene taumuʻá ʻoku ʻikai ko e ʻuhingá pē nai ke fakaʻauha kinautolu, hangē ko hono tāmateʻi ʻe ha fuʻu tokotaha tuli manu ʻa e manu ʻokú ne tulí. Ka, ko e taumuʻa tefito ʻa e Tēvoló ke puke moʻui ʻa e tokotaha ʻokú ne tulí pea ngāueʻaki ʻa e tokotahá ki he meʻa ʻokú ne loto ki aí.—Lau ʻa e 2 Tīmote 2:24-26.

2 Ke puke moʻui ʻa e monumanú, ʻe ngāueʻaki nai ʻe he tokotaha tauhelé ha faʻahinga tauhele. Te ne feinga nai ke ʻai ʻa e monumanú ke haʻu ki he ʻataʻataá ke lava ʻo puke ai ia ʻaki ha tauhele noʻounu. Pe ko ʻene ngāueʻaki nai ha tauhele fufū ʻoku kamosi pea puke fakafokifā ai ʻa e monumanú. ʻOku ngāueʻaki ʻe he Tēvoló ʻa e ngaahi tauhele pehē ke puke moʻui ai ʻa e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá. Kapau ʻoku tau loto ke fakaʻehiʻehi mei hano maʻu, kuo pau ke tau ʻāʻā mo tokanga ki he ngaahi fakaʻilonga fakaefakatokanga ʻoku fakahaaʻi ai ʻoku ofi ha taha ʻo e ngaahi tauhele ʻa Sētané. ʻE lāulea ʻa e kupu ko ení ki he founga ʻe lava ke tau leʻohi ai kitautolu mei he tauhele ʻe tolu kuo ngāueʻaki ʻi ha kiʻi tuʻunga lavameʻa ʻe he Tēvoló. Ko e (1) lea taʻemapuleʻi, (2) manavahē mo e tenge, mo e (3) halaia tōtuʻa. Ko e kupu hokó ʻe lāulea ia ki ha toe ongo tauhele ʻe ua ʻa Sētane.

TĀMATEʻI ʻA E AFI ʻO E LEA TAʻEMAPULEʻÍ

3, 4. Ko e taʻemalava ke mapuleʻi hotau ʻeleló ʻe lava ke iku ia ki he hā? ʻOmai ha fakatātā.

3 Ke seʻe ʻa e fanga monumanú mei honau toitoiʻangá, ʻe tutu nai ʻe he tokotaha tulimanú ha konga ʻo e vaó, ʻo puke ʻa e fanga monumanú ʻi heʻenau feinga ke holá. ʻI ha ʻuhinga fakaefakatātā, ʻe saiʻia ʻa e Tēvolo ke tutu ke puho ʻa e fakatahaʻanga Kalisitiané. Kapau te ne lavameʻa, ʻe lava ke ne seʻe hono kau mēmipá mei he taulangaū malu ko iá ki hono nimá tonu. ʻE lava fēfē ke tau fengāueʻaki taʻeʻilo mo ia ʻo ne puke ai kitautolú?

4 ʻOku fakatatau ʻe he ākonga ko Sēmisí ʻa e ʻeleló ki ha afi. (Lau ʻa e Sēmisi 3:6-8.) Kapau ʻoku ʻikai lava ke tau mapuleʻi hotau ʻeleló, ʻe lava ke tau tutu ha afi vave fakaefakatātā ʻi he fakatahaʻangá. ʻE anga-fēfē ha hoko ení? Fakakaukau ki he tuʻunga ko ení: ʻI ha fakataha ʻa e fakatahaʻangá, ʻoku fai ai ha fanongonongo kuo fakanofo ha tuofefine ʻe taha ko ha tāimuʻa tuʻumaʻu. Hili ʻa e fakatahá, ʻoku talanoa ha ongo malanga ʻe toko ua fekauʻaki mo e fanongonongo ko ení. ʻOku fakahaaʻi ʻe he tokotaha ʻa e fiefia mo ʻene ngaahi ʻamanaki lelei ki he tāimuʻa foʻoú. ʻOku fehuʻia ʻe he tokotaha ʻe tahá ʻa e ngaahi fakaueʻiloto ʻa e tokotaha tāimuʻá mo fakahuʻuhuʻu ʻokú ne kumi pē ki ha tuʻu-ki-muʻa ʻi he fakatahaʻangá. Ko fē ʻi he ongo malanga ʻe toko ua ko iá te ke fie kaungāmeʻa mo iá? ʻOku ʻikai faingataʻa ke sio ko fē ʻa e taha ʻoku ngalingali ange te ne tutu ke puho ʻa e fakatahaʻangá fakafou heʻene leá.

5. Ke tāmateʻi ʻa e afi ʻo e lea taʻemapuleʻí, ko e hā ʻa e sivisiviʻi-kita ʻe lelei ke tau faí?

5 ʻE lava fēfē ke tau tāmateʻi ha afi ʻo e lea taʻemapuleʻi? Naʻe pehē ʻe Sīsū: “ʻOku mei he meʻa ʻoku hulu ʻi he lotó ʻa e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he ngutú.” (Māt. 12:34) Ko ia ko e ʻuluaki sitepú ko hono sivisiviʻi hotau lotó tonu. ʻOku tau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi ongoʻi kovi ʻokú ne tafunaki ʻa e lea fakatupu maumaú? Ko e fakatātaá, ʻi heʻetau fanongo ʻoku kakapa atu ha tokoua ki he niʻihi ʻo e monū ʻo e ngāué, ʻoku tau tui loto-lelei ko ʻene ngaahi fakaueʻilotó ʻoku maʻa, pe ʻoku tau huʻuhuʻu ʻo pehē kuo tākiekina ia ʻe he siokitá? Kapau ʻoku tau maʻu ha hehema ke hoko ʻo fakatuʻatamaki, ʻoku lelei ke manatuʻi ko e Tēvoló ē naʻá ne fehuʻia ʻa e ngaahi fakaueʻiloto ʻa e sevāniti faitōnunga ʻa e ʻOtuá ko Siopé. (Siope 1:9-11) ʻI he ʻikai hoko ʻo huʻuhuʻu fekauʻaki mo hotau tokouá, ʻe lelei ke tau fakakaukau ki he ʻuhinga ʻoku tau fakaangaʻi ai iá. ʻOku tau maʻu moʻoni ha ʻuhinga lelei ke tau pehē ai? Pe kuo fakakonahi hotau lotó ʻe he laumālie taʻeʻofa ʻoku mafolalahia lolotonga ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosi ko ení?—2 Tīm. 3:1-4.

6, 7. (a) Ko e hā ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻe niʻihi te tau fakaangaʻi nai ai ʻa e niʻihi kehé? (e) ʻOku totonu ke fēfē ʻetau talí kapau ʻoku leakovia kitautolu?

6 Fakakaukau angé ki he niʻihi ʻo e ngaahi ʻuhinga kehe te tau hoko nai ai ʻo fakaanga ki he niʻihi kehé. ʻE lava ke hoko ko ha ʻuhinga ʻe taha ʻa ʻetau holi ke ʻai ʻetau ngaahi lavameʻá tonu ke fakatokangaʻi lahi ange. Ko hono moʻoní, ʻoku tau feinga nai kitautolu ke tau hā māʻolunga ange ʻaki hono lolomi ʻa e niʻihi kehé ki lalo. Pe ko ʻetau feinga pē nai ʻa kitautolu ke fakatonuhiaʻi ʻetau taʻelavameʻá tonu ke fai ai ha ngāue pau. Pe ko hono ueʻi kitautolu ʻe he pōlepolé, meheká, pe loto-hohaʻá, ko e olá ʻoku fakatupu maumau.

7 Mahalo pē ʻoku tau ongoʻi tonuhia ʻi heʻetau lea ʻo fakaangaʻi ha taha. Mahalo kuo tau ʻosi hoko ko e tokotaha maʻukovia ʻe heʻene lea taʻemapuleʻí. Kapau ko e tuʻungá ia, ko e faisāuní ʻoku ʻikai ko e talí ia. Ko e fai peheé ko hono toe tafunaki atu ia ʻo e afí mo ngāue fehoanaki ai mo e loto ʻo e Tēvoló, ʻikai ko e ʻOtuá. (2 Tīm. 2:26) ʻOku lelei ke tau faʻifaʻitaki kia Sīsū fekauʻaki mo e meʻá ni. ʻI he taimi naʻe leakovia ai iá, “naʻe ʻikai te ne tali ʻaki ha lea kovi.” Ka naʻá ne “tuku atu ʻa ia tonu ki he tokangaekina ʻa e tokotaha ʻoku fakamaau māʻoniʻoní.” (1 Pita 2:21-23) Naʻe falala-pau ʻa Sīsū ʻe tokangaʻi ʻe Sihova ʻa e ngaahi meʻá ʻi he founga mo e taimi pē ʻAʻana. ʻOku totonu ke tau maʻu ʻa e falala pehē ki he ʻOtuá. ʻI he taimi ʻoku tau ngāueʻaki ai ʻetau leá ke fakamoʻuí, ʻoku tau tokoni ai ki hono tauhi ʻa e “haʻi fāʻūtaha ko e melinó” ʻi heʻetau fakatahaʻangá.—Lau ʻa e ʻEfesō 4:1-3.

HOLA MEI HE TAUHELE ʻO E MANAVAHĒ MO E TENGE

8, 9. Ko e hā naʻe fakahalaiaʻi ai ʻe Pailato ʻa Sīsuú?

8 ʻI hono maʻu ha monumanu ʻi ha tauhele ʻoku ʻikai toe malava ia ke ne puleʻi ʻene tauʻatāina ke ngaue holó. ʻOku pehē pē, ko ha taha ʻoku tō ki he manavahē mo e tenge felāveʻi mo iá kuó ne foʻi ʻo ʻikai te ne kei puleʻi ʻene moʻuí. (Lau ʻa e Palōveepi 29:25.) Tau lāulea angé ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻo e ongo tangata mātuʻaki kehekehe ʻe ua naʻá na tō ʻi he tengé mo e manavaheé pea sio ki he meʻa ʻe lava ke tau ako mei heʻena hokosiá.

9 Ko e Kōvana Loma ko Ponitō Pailató naʻá ne ʻiloʻi ko Sīsuú ko ha tangata tonuhia pea naʻe hā naʻe ʻikai te ne loto ke fai ha kovi kiate ia. Ko hono moʻoní, naʻe pehē ʻe Pailato ko Sīsuú naʻe ‘halaʻatā ha meʻa te ne tuha ai mo e maté.’ Neongo ia, naʻe fakahalaiaʻi ia ʻe Pailato ki he maté. Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhí naʻe tō ʻa Pailato ʻi he tenge mei he fuʻu kakaí. (Luke 23:15, 21-25) “Kapau te ke tukuange ʻa e tangatá ni, ʻoku ʻikai ko ha kaumeʻa koe ʻo Sisa,” ko e kalanga ia ʻa e kau fakafepaki ko iá, ʻo ngāueʻaki ai ʻa e tengé koeʻuhí ke fai honau lotó. (Sione 19:12) Naʻe manavahē nai ʻa Pailato naʻa mole hono tuʻungá—pe mahalo ko ʻene moʻuí—kapau naʻá ne kau mo Kalaisi. Ko ia naʻá ne fakaʻatā ia ke taki atu ki hono fai ʻa e loto ʻo e Tēvoló.

10. Ko e hā naʻá ne fakaʻaiʻai ʻa Pita ke ne fakaʻikaiʻi ʻa Kalaisí?

10 Ko e ʻapositolo ko Pitá ko e taha ia ʻo e kaungāmeʻa ofi taha ʻo Sīsuú. Naʻá ne talaki fakahāhā ko Sīsū ʻa e Mīsaiá. (Māt. 16:16) Naʻe mateaki ai pē ʻa Pita ʻi he taimi naʻe ʻikai ke mahinoʻi ai ʻe he kau ākonga kehé ʻa e ʻuhinga ʻo e meʻa naʻe leaʻaki ʻe Sīsuú pea nau liʻaki Ia. (Sione 6:66-69) Pea ʻi he taimi naʻe haʻu ai ʻa e ngaahi filí ke puke ʻa Sīsuú, naʻe ngāueʻaki ʻe Pita ha heletā ke maluʻi hono ʻEikí. (Sione 18:10, 11) Kae kehe, ki mui ai, naʻe tō ʻa Pita ki he manavaheé pea aʻu ʻo fakaʻikaiʻi ʻokú ne ʻilo ʻa Sīsū Kalaisi. ʻI ha taimi nounou, naʻe maʻu ʻa e ʻapositoló ʻi he tauhele ʻo e manavahē tangatá pea fakaʻatā ʻa e meʻa ko iá ke ne taʻotaʻofi ia mei he fou ʻi ha ʻalunga loto-toʻá.—Māt. 26:74, 75.

11. Kuo pau ke tau fekuki nai mo e ngaahi tākiekina kovi fē?

11 ʻI he tuʻunga ko e kau Kalisitiané, ʻoku fiemaʻu ke tau talitekeʻi ʻa e tenge ke fai ʻa e ngaahi meʻa ʻe taʻefakahōifua ki he ʻOtuá. ʻE feinga nai ʻa e kau pule ngāué pe niʻihi kehé ke tenge kitautolu ke tau hoko ʻo taʻefaitotonu pe feinga nai ke fakaʻaiʻai kitautolu ke kau ʻi he fehokotaki fakasino taʻetāú. ʻE pau nai ki he fānau akó ke nau feangainga mo e ngaahi toʻumeʻa ko ia ʻoku nau feinga ke tenge kinautolu ke kākā ʻi he ngaahi siví, ke mamata ʻi he ʻata fakalieliá, ke ifi, ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi faitoʻo konga tapú, ke ngāuehalaʻaki ʻa e ʻolokaholó, pe ke kau ʻi he tōʻonga kovi fakafehokotaki fakasinó. Ko ia, ko e hā ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke hola mei he tauhele ʻo e manavaheé mo e tenge ke fai ʻa e meʻa ʻoku taʻefakahōifua kia Sihová?

12. Ko e hā ʻa e ngaahi lēsoni ʻe lava ke tau ako meia Pailato mo Pitá?

12 Tau sio angé pe ko e hā ʻe lava ke tau ako mei he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Pailato mo Pitá. Naʻe siʻisiʻi pē ʻilo ʻa Pailato fekauʻaki mo Kalaisí. Neongo ia, naʻá ne ʻilo ko Sīsuú naʻe tonuhia pea naʻe ʻikai ko ha tangata anga-maheni ia. Ka naʻe ʻikai ke anga-fakatōkilalo ʻa Pailato mo ʻofa ki he ʻOtua moʻoní. Naʻe faingofua hono puke moʻui ia ʻe he Tēvoló. Naʻe fakatou maʻu ʻe Pita ʻa e ʻilo totonú mo e ʻofa ki he ʻOtuá. Neongo ia, ʻi he taimi ʻe niʻihi, naʻe ʻikai ke ne anga-fakanānā, hoko ʻo manavahē, pea tō ʻi he tengé. Ki muʻa ʻi hono puke ʻa Sīsuú, naʻe pōlepole ʻa Pita: “Neongo kapau ʻe tūkia kotoa ʻa e niʻihi ko ē, heʻikai te u tūkia au.” (Mk. 14:29) Naʻe mei mateuteu lelei ange ʻa e ʻapositoló ki he ngaahi ʻahiʻahi naʻe hanga mei muʻá kapau naʻá ne tuʻu ʻi he tuʻunga tatau hangē ko e tokotaha-tohi-sāmé ʻa ia naʻe tuku ʻene falalá ki he ʻOtuá peá ne hiva: “Oku kau maaku a Jihova; e ikai teu manavahe: koeha e faa fai e ha tagata kiate au?” (Saame 118:6, PM) ʻI he pō fakaʻosi ʻo ʻEne moʻui ʻi he māmaní, naʻe ʻave ʻe Sīsū ʻa Pita mo e ongo ʻapositolo kehe ʻe toko ua ki he loto ngoue ko Ketisemaní. Kae kehe, ʻi he ʻikai ke nofoʻaki ʻāʻaá, naʻe tō ʻo mohe ʻa Pita mo hono ongo kaungāmeʻá. Naʻe fafangu kinautolu ʻe Sīsū ʻo pehē ange: “Kau tangata, mou hanganaki leʻo mo lotu, koeʻuhi ke ʻoua te mou hū ki ha ʻahiʻahi.” (Mk. 14:38) Ka naʻe toe tō ʻa Pita ʻo mohe pea ki mui ai naʻá ne tō ʻi he manavahē mo e tenge.

13. ʻE lava fēfē ke tau talitekeʻi ʻa e tenge ke fai ha meʻa ʻoku halá?

13 Ko e faʻifaʻitakiʻanga ʻa Pailato mo Pitá ʻe lava ke akoʻi mai ai ha toe lēsoni mātuʻaki mahuʻinga: Ko e lavameʻa ʻi hono talitekeʻi ʻa e tengé ʻoku kau ki ai ʻa hono fakatahaʻi ʻo e ngaahi ʻelemēniti hangē ko e ʻilo totonu, anga-fakatōkilalo, anga-fakanānā, ʻofa ki he ʻOtuá, pea manavahē kia Sihova, ʻikai ki he tangatá. Kapau ʻoku langa hake ʻetau tuí ʻi he ʻilo totonú, te tau lea loto-toʻa ai fekauʻaki mo ʻetau ngaahi tuí ʻi he tuipau. ʻE tokoniʻi heni kitautolu ke talitekeʻi ʻa e tengé pea ikuʻi ʻa e manavahē tangatá. Ko e moʻoni, kuo pau ke ʻoua ʻaupito te tau fakafuofuaʻi tōtuʻa hotau mālohí tonu. Ka, ʻoku totonu ke tau ʻiloʻi anga-fakatōkilalo ʻoku tau fiemaʻu ʻa e mālohi ʻo e ʻOtuá koeʻuhí ke talitekeʻiʻaki ʻa e tengé. ʻOku fiemaʻu ke tau lotu ʻo kole ʻa e laumālie ʻo Sihová pea kuo pau ke tau tuku ʻa e ʻofa kiate iá ke ne ueʻi kitautolu ke pouaki hono huafá mo ʻene ngaahi tuʻungá. ʻIkai ko ia pē, ʻoku fiemaʻu ke tau mateuteu ki he tengé ki muʻa ke tau fehangahangai mo ha ʻahiʻahí. Hangē ko ení, ko e mateuteu tokamuʻá fakataha mo e lotú ʻe lava ke tokoniʻi ai ʻetau fānaú ke nau fai ha tali ola lelei ʻi he taimi ʻoku feinga ai honau ngaahi toʻumeʻá ke fakaʻaiʻai kinautolu ke fai ha meʻa ʻoku halá.—2 Kol. 13:7.a

FAKAʻEHIʻEHI MEI HE TAUHELE LAIKÍ​—ʻA E HALAIA TŌTUʻÁ

14. Fekauʻaki mo ʻetau ngaahi fehālaaki he kuohilí, ko e hā ʻe saiʻia ʻa e Tēvoló ke tau fakaʻosiʻakí?

14 ʻI he taimi ʻe niʻihi ko ha tauhele manu ʻoku kau ai ha kupuʻi ʻakau pe fuʻu maka mamafa ʻoku tautau ʻi ʻolunga ʻi he hala ʻoku faʻa ʻalu ai ʻa e monumanú. ʻOku tau ʻa e monumanu taʻeʻilo ʻi he uaea fakatūkiá, ʻo fakatupunga ai ke haʻulu hifo ʻa e kupuʻi ʻakaú pe maká ʻo laiki ʻa e monumanú. Ko e ngaahi ongoʻi tōtuʻa ʻo e halaiá ʻe fakatatau nai ia ki he kavenga mamafa ko ia ʻa ia ʻokú ne laiki ha taha. ʻI he fakakaukau fekauʻaki mo ha fehālaaki he kuohilí, te tau ongoʻi nai ko e “koto laiki.” (Lau ʻa e Saame 38:3-5, 8.) ʻE saiʻia ʻa Sētane ke tau fakaʻosiʻaki ʻo pehē kuo taumamaʻo ke tau aʻusia ʻa e meesi ʻa Sihová pea ʻoku taʻemalava ke tau aʻusia ʻEne ngaahi fiemaʻú.

15, 16. ʻE lava fēfē ke ke fakaʻehiʻehi mei he tauhele ʻo e tō ki he halaia tōtuʻá?

15 ʻE lava fēfē ke ke fakaʻehiʻehi mei he tauhele laiki ko ení? Kapau kuó ke hoko ʻo kau ʻi ha angahala mamafa, ngāue leva he taimí ni ke toe fakafoki mai ho tuʻunga kaumeʻa mo Sihová. Fetuʻutaki ki he kau mātuʻá, pea kole ʻenau tokoní. (Sēm. 5:14-16) Fai ʻa e meʻa te ke malavá ke fakatonutonu ʻa e fehālākí. (2 Kol. 7:11) Kapau ʻe akonakiʻi koe, ʻoua te ke hoko ʻo loto-mafasia. Ko e akonakí ko ha fakaʻilonga pau ia ʻo e ʻofa ʻa Sihova ʻiate koé. (Hep. 12:6) Fakapapauʻi ke ʻoua toe foua ʻa e ngaahi sitepu naʻe taki atu ki he angahalá, pea ngāue ki he fakapapau ko iá. Hili hoʻo fakatomala pea tafokí, maʻu ʻa e tui ʻe lava moʻoni ʻe he feilaulau huhuʻi ʻa Sīsū Kalaisí ʻo ʻufiʻufi hoʻo ngaahi halá.—1 Sio. 4:9, 14.

16 ʻOku hokohoko atu ʻa e niʻihi ke tukulotoa ʻa e halaia ʻi he ngaahi angahala ko ia kuo fakamolemoleʻi moʻoní. Kapau ʻoku moʻoni ia fekauʻaki mo koe, manatuʻi naʻe fakamolemoleʻi ʻe Sihova ʻa Pita mo e kau ʻapositolo kehé ʻi heʻenau liʻaki ʻa Hono ʻAlo ʻofaʻangá ʻi he houa naʻe fiemaʻu lahi taha ai kinautolu ʻe Sīsuú. Naʻe fakamolemoleʻi ʻe Sihova ʻa e tangata naʻe kapusi mei he fakatahaʻanga ʻi Kolinitoó ki he ʻulungaanga taʻetaau taʻemīngaó ka naʻá ne fakatomala ki mui. (1 Kol. 5:1-5; 2 Kol. 2:6-8) ʻOku lave ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo e kau angahala mamafa naʻa nau fakatomala pea fakamolemoleʻi kinautolu ʻe he ʻOtuá.—2 Kal. 33:2, 10-13; 1 Kol. 6:9-11.

17. Ko e hā ʻe lava ke fai ʻe he huhuʻí maʻatautolú?

17 ʻE fakamolemoleʻi pea fakangaloʻi ʻe Sihova hoʻo ngaahi hala ki muʻá kapau ʻokú ke fakatomala moʻoni pea tali ʻene mēsí. ʻOua ʻaupito ʻe ongoʻi ko e feilaulau huhuʻi ʻa Sīsuú ʻe ʻikai malava ke ne ʻufiʻufi hoʻo ngaahi angahalá. Ke fai peheé ko e hoko ia ʻo maʻukovia ʻi he taha ʻo e ngaahi tauhele ʻa Sētané. Neongo ʻa e meʻa ʻoku loto ʻa e Tēvoló ke ke tui ki aí, ko e huhuʻí ʻe lava ke ne ʻufiʻufi ʻa e ngaahi angahala ʻa e tokotaha kotoa pē kuo tō ki he angahalá pea kuo fakatomalá. (Pal. 24:16) Ko e tui ki he huhuʻí ʻe lava ke ne toʻo atu ʻa e fakamafasia ʻo e halaia tōtuʻá mei ho ongo umá pea lava ke ne ʻoatu ʻa e mālohi ke ke tauhi ai ki he ʻOtuá ʻaki ʻa e kotoa ho lotó, ʻatamaí, mo e moʻuí.—Māt. 22:37.

ʻOKU ʻIKAI KE TAU TAʻEʻILO KI HE NGAAHI FĀLIUNGA ʻA SĒTANÉ

18. ʻE lava fēfē ke tau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tauhele ʻa e Tēvoló?

18 ʻOku ʻikai tokanga ʻa Sētane ia pe ko fē ʻa e tauhele ʻokú ne maʻu kitautolú, koloa pē ʻokú ne maʻu kitautolu. Koeʻuhí ʻoku ʻikai ke tau taʻeʻilo ki he ngaahi fāliunga ʻa Sētané, ʻe lava ke tau fakaʻehiʻehi mei he hoko ʻo ikuʻi kitautolu ʻe he Tēvoló. (2 Kol. 2:10, 11) ʻE ʻikai maʻu kitautolu ʻi heʻene ngaahi tauhelé, kapau te tau lotu ʻo kole ha poto ke fekuki ai mo hotau ngaahi ʻahiʻahí. “Kapau ʻoku ʻi ai ha taha ʻo kimoutolu ʻoku masiva ʻi he potó,” ko e tohi ia ʻa Sēmisí, “tuku ke ne hanganaki kole ki he ʻOtuá, he ʻokú ne foaki nima-homo ki he faʻahinga kotoa ʻo ʻikai te ne ʻoatu mo e lau; pea ʻe foaki ia kiate ia.” (Sēm. 1:5) ʻOku fiemaʻu ke tau ngāue ʻo fehoanaki mo ʻetau ngaahi lotú ʻaki hono fai ʻa e ako fakafoʻituitui tuʻumaʻu pea ʻaki hono ngāueʻaki ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá. Ko e ngaahi tokoni ki he ako Tohi Tapu ʻoku tokonaki mai ʻe he kalasi tamaioʻeiki anga-tonu mo potó ʻokú ne fakamaama mai ʻa e ngaahi tauhele ʻoku fokotuʻu ʻe he Tēvoló pea tokoniʻi kitautolu ke fakaʻehiʻehi mei ai.

19, 20. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fehiʻa ʻi he meʻa ʻoku koví?

19 Ko e lotú mo e ako Tohi Tapú ʻokú ne pouaki ʻiate kitautolu ha ʻofa ki he meʻa ʻoku leleí. Ka ʻoku toe pehē ʻa e mahuʻinga ke tau fakatupulekina ha fehiʻa ki he meʻa ʻoku koví. (Saame 97:10) Ko e fakakaukauloto ki he ngaahi nunuʻa ʻo e tuli ki he ngaahi holi siokitá ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke fakaʻehiʻehi mei ai. (Sēm. 1:14, 15) ʻI heʻetau ako ke fehiʻa ʻi he meʻa ʻoku koví pea ʻofa moʻoni ʻi he meʻa ʻoku leleí, ʻoku teke leva kitautolu ʻe he mounu ʻoku tuku ʻe Sētane ʻi heʻene ngaahi tauhelé; ʻoku ʻikai haʻane fakatauele.

20 He fakamālō ē ko kitautolu ʻi hono tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ke ʻoua ʻe ikuʻi kitautolu ʻe Sētané! Fakafou ʻi Hono laumālié, Folofolá, mo e kautahá, ʻoku fakahaofi ai kitautolu ʻe Sihova “mei he tokotaha fulikivanú.” (Māt. 6:13) ʻI he kupu hoko maí, te tau ako ai ki he founga ke fakaʻehiʻehi ai mei ha toe tauhele ʻe ua ʻoku ʻiloʻi ʻe he Tēvoló ʻoku ola lelei ʻi hono puke moʻui ʻa e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá.

[Fakamatala ʻi lalo]

a ʻE lelei ki he ngaahi mātuʻá ke nau lāulea mo ʻenau fānaú fekauʻaki mo e “Tokotaha-Palani ʻo e Tenge mei he Toʻumeʻá” ʻa ia ʻoku hā ʻi he tohi Questions Young People Ask—Answers That Work, Voliume 2, peesi 132-133. ʻE ngāueʻaki nai ʻa e fakamatala ko ení ko e konga ʻo e efiafi Lotu Fakafāmilí.

[Fakatātā ʻi he peesi 21]

Ko e lea taʻemapuleʻí ʻe lava ke ne tutu ke puho ʻa e fakatahaʻangá ʻi he ngaahi palopalemá

[Fakatātā ʻi he peesi 24]

ʻE lava ke ke huʻi atu ʻa e fakamafasia ʻo e halaia tōtuʻá

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share